Yehoba Ye “Mupokolweshi” Wetu
“Yehoba wibakwasha, ne kwibapokolola.”—SALA. 37:40.
1, 2. Ñanyi bukine bwa Yehoba bwitutekenesha ne kwitukosesha?
BIMVULE byalengwa na juba kechi bimanatu pamo ne. Ntanda inge keyende, bimvule nabyo byenda ne kwaluka kimye kyonse. Nangwa byonkabyo, Mulenga wa ntanda ne juba kechi waluka ne. (Mala. 3:6) Baibolo waamba’mba: “Ye ubula kuyuka kwaluka nangwa kuleta kimvule pa kufutuluka ne.” (Yako. 1:17) Bukine bwa Yehoba bwitutekenesha ne kwitukosesha, kikatakata umvwe twatanwa na meseko nangwa makatazho. Mambo ka?
2 Byonka byo twafunjile mu mutwe wafumako, Yehoba wamwesheshe kwikala “mupokolweshi” mu kimye kya kala. (Sala. 70:5) Kabiji kechi waluka ne, byambo byanji bya kine; onkao mambo, kuji bintu byavula bilengela bapopweshi banji lelo jino kumuketekela’mba ‘uketukwasha ne kwitupokolola.’ (Sala. 37:40) Yehoba upokolola byepi bakalume banji ba mu ano moba? Kabiji wakonsha kuba byepi kino pa muntu pa muntu?
Kupokololwa ku Balwanyi
3. Mambo ka o twasumininwa’mba balwanyi kechi bakonsha kukanya Bakamonyi ba kwa Yehoba kusapwila mambo awama ne?
3 Satana kechi ukalekesha Bakamonyi ba kwa Yehoba kupopwela Yehoba mu jishinda jafwainwa ne. Byambo bya Lesa bitubula’mba: “Bino kafwako kyela nangwa kimo kyo bakabunda kya kukulwishako obewa kikengila bulongo ne, kabiji obewa ukebashinka bulaka bonse bakemana na kukushinawina mu kije.” (Isa. 54:17) Balwanyi baeseka bingi, pano bino bakankalwa kukanya bantu ba Lesa mwingilo wabo wa kusapwila. Twayai tumone bya kumwenako bibiji.
4, 5. Bantu ba Yehoba bapichile mu ñanyi lumanamo mu 1918, kabiji ki ka kyafuminemo?
4 Mu 1918, bantu ba Yehoba bamanyikilwe ku bantangi ba bupopweshi bakebelenga kulekesha mwingilo wabo wa kusapwila. Pa May 7, Kafulumende wa United States wakambizhizhe kukwata J. F. Rutherford, watangijilanga mwingilo wa kusapwila mwaya ntanda yonse mu oa moba, ne bantangi bakwabo pa ofweshi mukatampe. Mu ba ñondo babiji, mulongo Rutherford ne bakwabo bebakwachile ne kwibataya mu kaleya myaka yavula. Nanchi balwanyi bashinjile byo batwajijile kwingijisha bije bya mambo pa kuba’mba balekeshe mwingilo wa kusapwila nyi? Ine!
5 Vulukai mulaye wa Yehoba waamba’mba: “Kafwako kyela . . . kyo bakabunda kya kukulwishako obewa kikengila bulongo ne.” Nobe mu kukopa kwa jiso, bintu byaishile kupimpulwa pa March 26, 1919 mu bañondo batanu na bana bapichilepo kufuma kimye mulongo Rutherford ne bakwabo po bebakwachijile, abano balongo bebafumishe mu kaleya panyuma ya kupana mali. Mwaka walondejilepo, pa May 5, 1920, mambo abo apwile. Abano balongo byo bebakasulwile batwajijile mu kwingila mingilo ya Bufumu. Ki ka kyafuminemo? Kufumatu kyokya kimye kibelengelo kibena kuyatu na kubailako! Lukumo lonse lwa kuno kukomenako luya ku “mupokolweshi.”—1 Ko. 3:7.
6, 7. (a) Mukwekele ka wajinga na kafulumende wa Nazi pa Bakamonyi ba kwa Yehoba, kabiji ki ka kyafuminemo? (b) Mpito ya mu ano moba ya bantu ba Yehoba ituyukisha ñanyi kishinka?
6 Pano twayai tumone kya kumwenako kya bubiji. Mu 1934, Hitler wachipile kuba’mba ukepaya bonse Bakamonyi ba kwa Yehoba mu Germany. Bino byo byo akebelenga kuba. Kyalondejilepo ke kya kuba’mba bantu bavula bebakwachile ne kwibakasa mu tuleya. Bakamonyi bavula bebamanyikilenga kabiji bakwabo bebepaile mu makampu a lumanamo. Nanchi mukwekele wa kwa Hitler wa kuvizha Bakamonyi wakulaijile nyi? Abya walekeshe mwingilo yense wa kusapwila mu Germany nyi? Ine, kechi wikyubile ne! Kimye kyo bebamanyikilenga, balongo betu batwajijile na mwingilo wa kusapwila mu bufyamfya. Kafulumende wa Nazi byo apwile, balongo bakasulukile ne kutwajijila na kusapwila. Lelo jino basapwishi ba bufumu mu Germany bakilaila pa 165,000. Ne jikwabo, “mupokolweshi” wamwesha bukine mu mulaye wanji waamba’mba: “Kafwako kyela . . . kyo bakabunda kya kukulwishako obewa kikengila bulongo ne.”
7 Mpito ya mu ano moba ya Bakamonyi ba kwa Yehoba ipana kiyukilo kyawama kya kuba’mba Yehoba kechi ukaswisha bantu banji bonse kwibepaya ne. (Sala. 116:15) Nga atweba uketuzhikijila byepi pa muntu pa muntu? Yehoba witupokolola byepi pa muntu pa muntu?
Wituzhikijila Byepi ku Mubiji?
8, 9. (a) Twayuka byepi kuba’mba kechi kyapela kwikala na luzhikijilo lwa ku mubiji ne? (b) Kabiji ki ka kyo twakonsha kuyuka?
8 Twayuka kuba’mba Yehoba kechi witulaya kwituzhikijilanga ku mubiji pa muntu pa muntu ne. Tuji na luketekelo lwajingapo na Bahebelu basatu bakishinka bakaine kulambila Nkishi wa ngolode wa Mfumu Nebukaneza. Aba bansongwalume basatu baakamwanga Lesa kechi balangulukile kuba’mba Yehoba usa kwibazhikijila mu jishinda ja kukumya ne. (Tangai Danyela 3:17, 18.) Bintu byo byaalukile, Yehoba wibapokolwele kufuma mu kisha kya mujilo. (Da. 3:21-27) Nangwa byonkabyo mu kimye kya kala, kupokololwa kwa mu jishinda ja kukumya kechi kwamweka mwekanga ne. Bakalume ba Yehoba bakishinka bavula bebepaile ku balwanyi babo.—Hebe. 11:35-37.
9 Nga lelo jino kiji byepi? Yehoba byo aji “mupokolweshi,” wakonsha kupokolola bantu mu bimye byakatazha. Nanchi twakonsha kwamba kya kine kuba’mba Yehoba ye wakwashañene nangwa amba kubula kukwashañana mu bintu bimo nyi? Ine. Nangwa byonkabyo, muntu wapuluka mu kizumba wakonsha kwiumvwa’mba Yehoba ye wamukwasha. Umvwe bantu kebakane bibena kwamba uno muntu kimwesha’mba betota. Pa kimye kimotu, ne atweba twakonsha kuyukishatu bulongo kuba’mba bena Kilishitu ba kishinka bavula bafwa na mambo a kwibamanyika byonka byo kyajinga mu kafulumende wa Nazi. Bakwabo bafwa na mambo a kutanwa mu bintu bya malwa. (Sapwi. 9:11) Twakonsha kwishikisha’mba, nanchi Yehoba wakankelwe kwikala “mupokolweshi” ku boba bantu bakishinka bo baipaile nyi? Ine, kechi ibyo ne.
10, 11. Mambo ka muntu kyo akankelwa kwikwasha mu kimye kya lufu, pano bino Yehoba wakonsha kubapo byepi pa lufu?
10 Akimonai kino: Muntu kechi wakonsha kwikanya aye mwine’mba abule kufwa ne, kabiji kafwako muntu “ukapokolola mweo wanji ku bulume bwa Kalunga ka bafu” nangwa bilende mo bazhika bantu ne. (Sala. 89:48) Nga kwi Yehoba kiji byepi? Nyenga umo wapulukile mu kimye kya ba Nazi wavulukile byamwambijile bainanji Bakamonyi ba mutekeneshe kimye balongo banji kyo bafwile mu kampu wa lumanamo amba: “Umvwe lufu lwatwajijila myaka yonse, nanchi kechi lwakonsha kwikala na bulume kukila Lesa nenyi?” Kya kine, lufu kechi luji na ngovu ya kwesakana pamo na mwine wa bulume bonse aye nsulo ya bumi ne! (Sala. 36:9) Aba bonse baji mu kalunga ka bafu nangwa mu bilende, Yehoba wibavuluka, kabiji ukebapokolola bonse pa muntu pa muntu.—Luka 20:37, 38; Lum. 20:11-14.
11 Pa kino kimye, Yehoba wata muchima bapopweshi banji bakishinka mu ano moba. Akitwayai twisambepo mu mbaji isatu mo amweshesha’mba kya kine “mupokolweshi” wetu.
Wituzhikijila ku Mupashi
12, 13. Mambo ka kuzhikijilwa ku mupashi kyo kwanemena, kabiji Yehoba witunengezhezha byepi bino bintu?
12 Yehoba wituzhikijila ku mupashi, kabiji kuno ko kuzhikijilwa kwanema bingi. Byo tuji bena Kilishitu bakine, twayuka kuba’mba kuji kintu kyanema bingi kukila bwikalo bwetu bwa kino kimye. Kintu kyakila mu kunema ke bulunda bwetu ne Yehoba. (Sala. 25:14; 63:3) Kwakubula buno bulunda, bwikalo bwetu bwa kino kimye inge kechi bwanema ne, kabiji inge ke tuji na luketekelo lwa bwikalo bwetu bwa kulutwe ne.
13 Ke sante kwi Yehoba pa kwitupa bukwasho bonse bo tubena kukeba pa kuba’mba bulunda bwetu ne aye butwajijile. Tuji na bintu bya kwitukwashako nabiji Mambo anji, mupashi wanji wazhila ne kipwilo kya Yehoba mwaya ntanda yonse. Mu ñanyi jishinda mo twakonsha kwingijisha bulongo luno lunengezho? Kupichila mu kufunda Baibolo jonse, tukakosesha lwitabilo ne luketekelo lwetu. (Loma 15:4) Umvwe ke tulombe mupashi wanji, tukatambwila bukwasho bwa kuchinuzhuka meseko akonsha konauna bulunda bwetu ne Yehoba. (Luka 11:13) Umvwe ketulondele mutanchi wa jibumba ja kalume wa kishinka jo anengezha kupichila mu mabuku alumbulula Baibolo, kupwila kwa kipwilo, kwa kijiiji, ne kwa nkambi, tukakomenako ku mupashi na ‘kajo kanengezhiwa pa kimye kyafwainwa.’ (Mat. 24:45) Luno lunengezho lwituzhikijila ku mupashi ne kwitukwasha kwikala balunda na Lesa.—Yako. 4:8.
14. Shimikizhaipo kya kumwenako kyaamba pa kuzhikijilwa ku mupashi.
14 Pa kuba’mba tuyuke Yehoba byo azhikijila bulunda bwetu ne aye, vulukai kya kumwenako kya bansemi baji kwambiwapo ku ntendekelo mu mutwe wafumako. Mobatu acheche po baumvwine sawakya’mba mwanabo Theresa waeleka, batambwijile mawi a bulanda’mba: Mwanabo bamwipaya.a Bashanji bavulukile’mba: “Nalombele kwi Yehoba kuba’mba amuzhikijile. Byo kyatainwe’mba wafwa, kwambatu kya kine nalangulukile kyalengejile milombelo yami kubula kukumbulwa. Bino nayukile namba, Yehoba kechi uzhikijila bantu banji pa muntu pa muntu mu jishinda ja kukumya ne. Natwajijile kulomba pa kuba’mba ngyukishe. Natekeneshiwe bingi pa kuyuka kuba’mba Yehoba uzhikijila bantu banji ku mupashi, kupichila mu kwitupa byo tukeba pa kuzhikijila bulunda bwetu ne aye. Kuzhikijilwa kwa uno mutundu kwanema bingi, mambo kwitulengela kwikala na bumi bwa myaka kulutwe na lwendo. Mu jino jishinda, Yehoba wamuzhikijile Theresa; wamwingijilanga mu bukishinka saka akyangye kufwa. Po natana mutende pa kuyuka’mba bumi bwanji bwa kulutwe na lwendo buji mu maboko anji.”
Kukwashiwa mu Kimye kya Misongo
15. Mu ñanyi mashinda Yehoba mo etukwashisha umvwe kikola kituyanjisha bingi?
15 Yehoba wakonsha kwitukwasha inge tuji “pa mwanya na misongo,” byonka byo akwashishe Davida. (Sala. 41:3) Nangwa kya kuba Yehoba mu ano moba kechi witukwasha mu kubukwa mu jishinda ja kukumya ne, bino witukwasha. Mu ñanyi jishinda? Mafunde atanwa mu mambo anji etukwasha byo twakonsha kufuukula bulongo pa kubukiwa ne bintutu bikwabo. (Mana. 2:6) Twakonsha kutana mabulañano ne mashinda akonsha kwitukwasha mu mitwe yanembwa mu Kyamba Kya Usopa ne Awake! yaamba pa makatazho a butuntulu bwa mubiji. Kupichila mu mupashi wanji, Yehoba wakonsha kwitupa “bukata bwine bwa bulume” bwanji ne kuyuka mwakubila na makatazho etu ne kutwajijila na bulumbuluke nangwa bintu byakatazha bitumwekela. (2 Ko. 4:7) Na mambo a buno bukwasho, twakonsha kuleka kwinyengaika pa kikola ne kuta muchima ku bintu bya ku mupashi.
16. Mulongo umo wakonsheshe byepi kuyuka mwakwikela na kikola kyanji?
16 Vulukai mulongo wakyanyike waambiwapo ku ntendekelo mu mutwe wafumako. Mu 1998, watainwe na kikola kyapasha kalepu (ALS), kyamulemekele.b Wakonsheshe byepi kuchinchika ku kino kikola? Walondolwele’mba: Kimye kimo naumvwanga misongo ne kulefulwa bingi. Kino kyandengelanga kwiumvwa amba lufu kyo kintu kikankuulatu ku buno buyanji. Inge naumvwa ku muchima kufita, nalombanga kwi Yehoba amba ampepo bintu bisatu: Muchima watekanya, butekanye ne kuchinchika. Naumvwine kuba’mba Yehoba wakumbula milombelo yami. Muchima watekanya wandengelanga kulanguluka pa milanguluko ya kuntekenesha, milanguluko nobe ya kuba’mba kikekala byepi mu ntanda ipya inge natendeka kwenda, kwiyowa kajo kawama ne kwisamba na ba mu kisemi kyami jibiji. Kutekanya kwankwashishe bingi kuchinchika ku makatazho o napichilengamo na mambo a kulemana. Kuchinchika kwandengejile kutwajijila na bukishinka bwami kubula kuleka bintu bikwabo konauna bulunda bwami ne Yehoba. Naitabizhe byonka byaubiwe ku nyimbi wa masalamo Davida, mambo neumvwa’mba Yehoba wankwashishe mu kimye kya misongo.”—Isa. 35:5, 6.
Kupewa bya Kuja
17. Yehoba witulaya kwitubila ka, kabiji mulaye wanji ulumbulula ka?
17 Yehoba witulaya kwitukwasha ku bintu bya ku mubiji. (Tangai Mateo 6:33, 34 ne Bahebelu 13:5, 6.) Kino kechi kilumbulula kubula kwingila ne kwikala nobe tangatanga muja twileta ne. (2 Tesa. 3:10) Uno mulaye ubena kulumbulula bino: Umvwe twasambila kukebesha bufumu bwa Lesa mu bwikalo bwetu ne kwikebela atweba bene mwakumwena bwikalo, twakonsha kuketekela kuba’mba Yehoba uketukwasha kwikala na bintu byo tubena kukeba mu bwikalo. (1 Tesa. 4:11, 12; 1 Timo. 5:8) Wakonsha kwitukebela bya kuja mu kimye kyo twabula kwibiketekela, kampe kupichila mu bapopweshi bakwetu bakeba kwitukwasha nangwa kwitutwezha nkito.
18. Shimikizhaipo kya kumwenako kibena kumwesha’mba twakonsha kupewa bya kuja mu kimye kyo twakajilwa.
18 Vulukai nsemi wamukazhi muzhike waambiwapo ku ntendekelo mu mutwe wafumako. Aye ne mwananji wamukazhi byo bavilukijile ku mpunzha ikwabo, washupikilwe bingi pa kutana nkito. Walondolwele’mba: “Nayanga mu mwingilo wa mu bujimi lukelo, kabiji kimye kya mute nazhikishanga juba jonse na kukeba nkito. Mvuluka kimye kimo kyo naile na kupota mukaka. Byo naimene’mba ntale bibye namwene bishu, pano bino kechi najinga na mali a kukonsha kupota ne. Nkyangye kupopomenwapo kya uno musango mu bumi bwami ne. Byo nabwelele ku nzubo jonkaja juba, nataine betuletela bishu byavula byapusana pusana kunyuma ya bukonde bwa nzubo. Twajinga na kajo ka kuja pa bañondo bavula. Najijile ne kusanchila Yehoba.” Kechi pabanjile ne kubandatu ne, auno nyenga waishile kuyuka’mba waletele koka kajo ke mulongo umo wajimanga bishu mu bujimi bwanji. Palutwe kacheche, wamunembejile’mba: “Nangwa kya kuba nakusanchijile bingi joja juba, nasanchijile ne Yehoba pa kwingijisha buwame bobe kumvululamo butemwe bwanji.”—Mana. 19:17.
19. Kimye kya malwa akatampe, bakalume ba Yehoba bakekala na luketekelo ka, kabiji twafwainwa kukebesha kuba byepi luno?
19 Kya kine, Yehoba byo aubile mu kimye kya kala ne mu ano moba etu kitulengela kumuketekela’mba ye nkwasho wetu. Katatakatu, kimye kya malwa akatampe byo kikeya pa ino ntanda ya kwa Satana, po po tukakebesha bukwasho bwa Yehoba kukila ne pa kino kimye. Pano bino, bakalume ba Yehoba bakakonsha kwalukila kwi aye na luketekelo lwakosa. Bakakonsha kwinuna mitwe yabo ne kusangalala, pa kuyuka’mba kupokololwa kwabo kujitu pepi. (Luka 21:28) Pa kino kimye, nangwa meseko aji onse etuponena, twayai tuketekele kya kine mwi Yehoba, ne kwikala na lwitabilo lukatampe kuba’mba Lesa wetu ubula kwaluka, kya kine, ye “mupokolweshi” wetu.
[Tubyambo twa mushi]
a Monai mutwe waamba’mba “Coping With an Unspeakable Tragedy, mu Awake ! wa July 22, 2001, mapeja 19-23.
b Monai uno mutwe “Sustained by My Faith—Living With ALS,” mu Awake! wa January 2006, mapeja 25-29.
Mukivuluka Nyi?
• Yehoba wakonsha kupokolola byepi bantu bo baipaya?
• Mambo ka kuzhikijilwa ku mupashi kyo kwanemena?
• Mulaye wa Yehoba wa kwitukwasha ku bintu bya ku mubiji ulumbulula ka?
[Kipikichala pa peja 8]
Mulongo Rutherford ne bakwabo bebakwachile mu 1918, palutwe kacheche, bebafumishe mu kaleya, kabiji mambo abo apwile
[Kipikichala pa peja 10]
Yehoba wakonsha kwitukwasha inge tuji “pa mwanya na misongo”