‘Iyai Mundondelenga’
“Umvwe muntu usaka kundondela, muleke ekane mwine, kabiji ashikule [kichi kyanji kya lumanamo, NW] pa juba pa juba, andondele”—LUKA 9:23.
1, 2. (a) Ñanyi lwito lwawama lo aitañene Yesu? (b) Nga anweba mwaubapo ka pa luno lwito lwa kwa Yesu?
BYO kyaubile kekinangijile ku mpelo ya mwingilo wanji, Yesu wasapwijilenga mu Pelia, kibunji kya ku bushiya bwa Yodano, ku kabeta ka ku buyeke musela wa Yudea. Bamusolomokele ku nsongwalume waipwizhe byo afwainwe kuba pa kuba’mba atambule bumi bwa myaka. Yesu byo ayukile’mba awa nsongwalume walondejilenga Mizhilo ya Mosesa mu bukishinka, wamwichile. Waambile’mba: “Yainga, mukapoteshe byonse byo muji nabyo, mukebape balanda, kabiji mukekala na bunonshi mwiulu: kabiji mwiye mundondele.” (Mako 10:21) Akilangulukaipotu, lwito lwa kulondelanga Yesu, Mwana yenkawa umo wa Lesa Mwine Wakila!
2 Awa nsongwalume wakaine lolwa lwito, bino bakwabo belutambwijile. Patanshitu Yesu waambijile Filipa amba: “Ndondelai.” (Yoa. 1:43) Filipa waswile kabiji palutwe kacheche waikele ke mutumwa. Yesu wabwelele waita Mateo, kabiji ne aye naye waswile. (Mat. 9:9; 10:2-4) Kya kine, Yesu wapaine luno lwito ku bonse batemenwe bololoke byo aambile’mba: “Umvwe muntu usaka kundondela, muleke ekane mwine, kabiji ashikule [kichi kyanji kya lumanamo] pa juba pa juba, andondele.” (Luka 9:23) Onkao mambo, muntu yense umvwe kya kine ukeba wakonsha kwikala mwana wa bwanga wa kwa Yesu. Nanchi anweba mukeba kumulondela nyi? Atweba bavula twatambwila kala luno lwito lwawama lwa kwa Yesu, kabiji byo tuya mu mwingilo wa mu bujimi, twitako ne bantu bakwabo.
3. Twakonsha kuchinuzhuka byepi kubula kukumpulwa ne kuleka kulondela Yesu?
3 Kya bulandatu ke kya kuba’mba, bantu bamo bamwesha lusekelo mu bukine bwa mu Baibolo kechi batwajijila na kufunda ne. Babwela munyuma kabiji ko kyakayanga ‘bakumpulwa’ ne kuleka kulondela Yesu. (Hebe. 2:1) Twakonsha kuchinuzhuka byepi kubula kufwa mu kino kitewa? Kyakonsha kwitukwasha umvwe twiipuzha atwe bene amba: ‘Ki ka kyandengejile kufuukulapo kulondela Yesu? Kilumbulula ka kumulondela?’ Kuyuka mikumbu ya ano mepuzho abiji kusakwitulengela kutwajijila kwenda mu jishinda jawama jo twasalapo ja ku bumi. Kabiji kusakwitukwasha kutundaikako bantu nabo kulondela Yesu.
Mambo ka o Twafwainwa Kulondelanga Yesu?
4, 5. Mambo ka Yesu o afwainwa kwitutangijila?
4 Ngauzhi Yelemiya waambile’mba: ‘Anweba Yehoba, nayuka namba muntu mwine na maana anji kechi wakonsha kusalulula jishinda jawama kuyamo ne, aye mwine muntu kechi uji na bulume bwa kwenda monka mwafwainwa ne.’ (Yele. 10:23) Mpito yamwesha’mba byambo bya kwa Yelemiya bya kine. Kyamwekatu patoka kuba’mba bantu babula kulumbuluka kechi bakonsha kwitangijila bulongo abo bene ne. Twatambwijile lwito lwa kulondela Yesu mambo twafunjile’mba ye wafwainwa kwikala Ntangi wetu kukila bantu bonse. Akimonai bintu byamulengela Yesu kwikala ntangi wawama.
5 Kitanshi, Yesu bamusajile kwikala Ntangi Mesiasa kwi Yehoba mwine. Abya kujipo muntu mukwabo wakila Yehoba wakonsha kwitusajila Ntangi nyi? Kya bubiji, Yesu uji na byubilo byo twakonsha kukomoka ne kulonda. (Tangai Isaya 11:2, 3.) Ye wa kumwenako wawama. (1 Pe. 2:21) Kya busatu, Yesu uta bingi muchima bamulondela, kabiji kino wikimwesheshe byo ebafwijile. (Tangai Yoano 10:14, 15.) Kabiji wamwesha mwine amba ye kafunga wawama byo etutangijila ku bumi bwa lusekelo kino kimye ne kwitutangijila ku kimye kyawama kya myaka ne myaka kulutwe na lwendo. (Yoa. 10:10, 11; Lum. 7:16, 17) Abino bishinka ne bishinkatu bikwabo, byo bitulengejile kufuukula kumulondela. Pano bi ka byavwangiwamo?
6. Bintu ka byavwangiwamo mu kulondela Yesu?
6 Kwikala baana ba bwanga ba Kilishitu kulumbulula byavula kechi kwitelatu atwe bene amba twi bena Kilishitu ne. Bantu nobe mabilyonyi abiji betela amba bena Kilishitu lelo jino, pano bino byubilo byabo bimwesha amba “ba kuba bibi.” (Tangai Mateo 7:21-23.) Inge bantu bamwesha lusekelo mu lwito lwa kulondela Yesu, twibalondolwela’mba bena Kilishitu ba kine balondela mafunjisho ne kya kumwenako kyanji mu bwikalo bwabo bonse, kabiji boba bino pa juba pa juba. Pa kuba’mba tumone mwatala kino, akimonai bintu bimo byo twayuka pe Yesu.
Ikalai na Maana Ajipo na Yesu
7, 8. (a) Maana o aka, kabiji mambo ka Yesu kyo aikejile na maana? (b) Yesu wamwesheshe byepi maana, kabiji twakonsha kwikala byepi byonka byo ajinga?
7 Yesu wamwesheshe byubilo byavula byawama bingi, bino tusa kwisambakotu bina: maana anji, kwipelula kwanji, mukoyo wanji, ne butemwe bwanji. Patanshi, akimonai maana anji, ko kuba’mba bulume bwanji bwa kwingijisha milangwe ne kuyuka mu jishinda jawama. Mutumwa Paulo wanembele’mba: ‘Monka mwi [Yesu] mo byafyamikila bya buneme byonse bya milangwe ne bya maana.’ (Kolo. 2:3) Kwepi Yesu ko afumishe ano maana? Aye mwine waambile’mba: “Mwamfunjishishe Batata, mo mo ñambila bino bintu.” (Yoa. 8:28) Yehoba ye wamupele maana, onkao mambo, kechi tukumya pa maana a kwa Yesu ne.
8 Kya kumwenako, Yesu waingijishe maana anji pa kusala jishinda jawama ja bumi. Wafuukwilepo kubula kwikala na byavula mu bwikalo bwanji, ne kuta muchima pa kintutu kimo: kya kuba kyaswa muchima wa Lesa. Waingijishe bulongo kimye ne bulume bwanji mu kutwala palutwe bintu bya Bufumu. Tulondela kya kumwenako kya kwa Yesu kupichila mu kwikala na ‘jiso jijitu,’ ne mu jino jishinda tuchinuzhuka kwikala na bintu bitunemena byabulapotu ne nkito, kabiji bitulengela kushalatu lekete ne kubula kutako muchima. (Mat. 6:22) Bena Kilishitu bavula bebikako kupezhako bwikalo bwabo pa kuba’mba bengilenga kimye kyabaya mu mwingilo. Bamo bengilako bupainiya. Umvwe ne anweba mwingilako bupainiya mwatakaikwa bingi. ‘Kusambila kukebesha bufumu’ kuleta bingi lusekelo.—Mat. 6:33.
Ikalai Bepelula Nobe Yesu
9, 10. Yesu wamwesheshe byepi kwipelula?
9 Lubaji lwa bubiji lwa kyubilo kya kwa Yesu kyo tusakwisambapo ke kwipelula. Umvwe bantu babula kulumbuluka bebapa lūsa, javula bemona nobe banema kukila bakwabo. Pano Yesu kechi byo byo ajinga ne! Nangwa kya kuba wajinga na kifulo kikatampe mu kwingila nkebelo ya Yehoba, Yesu kechi wamwesheshepo bwitote nangwa pachechetu ne. Ne atweba twatundaikwa kwikala bepelula byonka byo aji. Mutumwa Paulo wanembele’mba: “Ikalai na ye uno muchima mwi anweba, yenka waji mwi Kilishitu Yesu: aye, nangwa waikajile mu musango wa buLesa, kechi walangulukile’mba, kwesakana na Lesa kyo kintu kya kukakachila ne, bino wialwile mwine nobe ke watu pa kutambula musango wa buzha, ne kwaluka ke wa mu kipasha kya bantu.” (Fili. 2:5-7) Nanchi kino kyavwangilemo ka?
10 Yesu wiyowele bingi jishuko ja kwikala pamo na Shanji mwiulu, bino “wialwile mwine nobe ke watu.” Bumi bwanji bebuvilwijile mu jivumo ja Muyudea muzhike wa kishinka wabujile kusambakanapo na mwanamulume. Kabiji wakomenenga mu jivumo pa bañondo batanu na bana kufikatu ne kimye kyo asemenwe kwa kubula ne luzhikijilo ne, mu nzubo ya kwa kalipentala wabujile ne bintu byavula bya ku mubiji. Mu ino nzubo ya kwa Yosefwa, Yesu wakomenenga kufikatu ne ku bunsongwalume. Kechi walengelepo mambo ne. Bino mu bwanyike bwanji bonse, wakokelanga bingi bansemi banji bajinga babula kulumbuluka kabiji balenganga bilubo. (Luka 2:51, 52) Kuno byo kwajingapo kwipelula kwa kine!
11. Ñanyi mashinda mo twakonsha kwikela bepelula nobe Yesu?
11 Twikala bepelula byonka byajinga Yesu umvwe ke twingile mingilo imweka nobe kechi yanema ne. Kya kumwenako, akimonai biji mwingilo wa kusapwila mambo awama. Uno mwingilo umweka nobe kechi wanema ne, kikatakata umvwe bantu ke bakane, kulengulula, nangwa kukanama. Nangwa byonkabyo, inge twakosatu mu mwingilo wa kusapwila, tukwasha bantu kutambwila lwito lwa kwa Yesu lwa kumulondela. Mu jino jishinda tukwasha kupulusha myeo. (Tangai 2 Timoti 4:1-5.) Kya kumwenako kikwabo ke kya kuwamisha Nzubo yetu ya Bufumu. Kino kyakonsha kuvwangamo bintu nabiji kutaya biswaswa, kukolopa panshi, ne kuwamisha byolonyi, ino yonse ke mingilo imweka kubula kunema. Nangwa byonkabyo, twayuka’mba kuwamisha Nzubo yetu ya Bufumu, ko kuba’mba mpunzha ya mpopwelo ya kine ke lubaji lwa mwingilo wetu wazhila. Kupichila mu kwipana kwingila mingilo imweka nobe kechi yanema ne, mo mo tumweshesha’mba twipelula kabiji tulondela mu ngayo ya Kilishitu.
Ikalai na Mukoyo Nobe Yesu
12, 13. (a) Yesu wamwesheshe byepi mukoyo, kabiji ki ka kyamutundaikile? (b) Ki ka kyafwainwa kwitutundaika kwikala na mukoyo mu mwingilo?
12 Akimonai Yesu byo ajinga na mukoyo mu mwingilo. Yesu waingijile bintu byavula bingi byo ajinga panopantanda. Mu bwikalo bwanji panopantanda, waingijilanga pamo na bashanji ba Yosefwa mwingilo wa bukalipentala. Mu mwingilo wanji wa busapwishi, Yesu waubilenga bya kukumya, kuvwangakotu ne kubuka bakolelwe ne kusangula bafu. Pano bino mwingilo wanji mukatampe wajinga wa kusapwila mambo awama ne kufunjisha boba bajinga na muchima wa kumvwa. (Mat. 4:23) Ne atweba byo tuji baana banji ba bwanga, tuji na yenka uno mwingilo. Twakonsha kulonda byepi kya kumwenako kyanji? Twakonsha kwikala na byubilo byajingapo na Yesu pa kuba’mba twingile uno mwingilo.
13 Kyakila byonse, butemwe bwa kutemwa Lesa bo bwamutundaikile Yesu kusapwila ne kufunjisha. Bino Yesu watemenwe ne bukine bo afunjishenga. Kwi aye, buno bukine bwanemene bingi, kabiji wakebeshe bingi kubulako bantu. Ne atweba byo tuji bafunjishi, tukeba kuba byonkabye. Akilangulukaitu pa bukine bumo bwanema bo twafunda mu Mambo a Lesa! Twayuka mambo ajipo a bumfumu bwa Lesa kabiji ne byo akapwa. Twayukishatu bulongo byaamba Binembelo pa mambo a bafwa ne mapesho akekala mu ntanda ipya ya Lesa. Kikale po po twafundatu buno bukine nangwa twibufunjile kala, butwajijilatu kwikala bwanema. (Tangai Mateo 13:52.) Umvwe ke tusapwile na muchima yense, tumwesha ku bantu butemwe pa bintu bitufunjisha Yehoba.
14. Twakonsha kufunjisha byepi byonka byafunjishanga Yesu?
14 Kabiji monai ne jishinda jo afunjishishemo Yesu. Kimye kyonse waambilanga bantu bamutelekanga bintu byafumanga mu Binembelo. Javula watongolanga kishinka kyanema kupichila mu kwamba’mba: “Kyanembwa’mba.” (Mat. 4:4; 21:13) Mu byambo byanji byanembwa, watongolanga nangwa kutazhakotu ku mabuku avula a Binembelo bya Kihebelu. Byonka byajinga Yesu, ne atweba tuketekela kya kine mu Baibolo mu mwingilo wetu ne kwibikako na ngovu kwingijisha Binembelo umvwe kyafwainwa. Mu jino jishinda, tukwasha ba michima ya kishinka kwimwena abo bene amba tubena kufunjisha milanguluko ya Lesa, kechi yetu ne. Byo kitusangajingapo umvwe muntu waitaba kutanga mu Baibolo ne kwisamba nanji pa buneme bwa Mambo a Lesa ne mo atala! Kabiji bano bantu inge batambwila lwito lwa kwa Yesu lwa kumulondela, twikala na lumwengemwenge lwa kine kine.
Kulondela Yesu Kulumbulula Kutemwa Bantu
15. Kyubilo ka kya kwa Yesu kyakijilemo kunema, kabiji kulanguluka pa kino kyubilo kwitulengela kuba ka?
15 Lubaji lwapelako lwa kyubilo kya kwa Yesu kyo twaya twisambapo kyawama bingi. Kino kyubilo ke butemwe bwanji bwa kutemwa bantu. Mutumwa Paulo wanembele’mba: “Butemwe bwa Kilishitu bo bwitwingijisha.” (2 Ko. 5:14) Umvwe twalanguluka pa butemwe bwa kwa Yesu bo atemwa bantu bonse, ne atweba bonse pa muntu pa muntu, kitufika bingi ku michima ne kukeba kumulondela.
16, 17. Mu ñanyi mashinda Yesu mo atemejilwe bantu?
16 Nga Yesu watemenwe byepi bantu? Muchima wanji wa kupa bantu mweo wanji jo jishinda jakijilemo kunema jo amweshejilemo butemwe bwanji. (Yoa. 15:13) Nangwa byonkabyo, kimye kya mwingilo wanji, Yesu wamwesheshe butemwe ne mu mashindatu akwabo. Kya kumwenako, waumvwijile lusa boba bamanaminenga. Byo amwene Maliya ne boba bo ajinga nabo saka bajila kimye kyafwile Lazalasa, muchima wamupile munda pa kumona bulanda bwabo. Nangwa kya kuba wajinga pepi na kusangula Lazalasa, Yesu waumvwine bingi bulanda kya kuba “kajile ne mipolo.”—Yoa. 11:32-35.
17 Kuntatwilotu ya mwingilo wa kwa Yesu, muntu wajinga na mbumba waishile kwi Yesu ne kwamba’mba: “Umvwe mwaswa, mwayuka kumbuka.” Nga Yesu waubilepo byepi? Jishimikila jaamba’mba: ‘wamubile lusa.’ Kepo aubile kintu kya kukumya. “Watanyikile kuboko kwanji ne kumukwata’mba, Naswa; mubukwe. Kabiji ponkapotu mbumba yamulekele, ne kubukwa wabukilwe.” Mu Mizhilo ya Mosesa, bantu ba mbumba bajinga ba muzhilo, kabiji Yesu wakonsheshe kumubuka kwa kubula kumukwata ne. Pano bino, Yesu pa kubuka yewa wa mbumba, kampe kyo kyajinga kimye kitanshi kumukwatapo ku muntu mukwabo. Kino byo kyaikalapo kyubilo kya lusa!—Mako 1:40-42.
18. Twakonsha kwikala byepi “ba lusa”?
18 Byo tuji baana ba bwanga ba kwa Kilishitu, betukambizha kumwesha butemwe kupichila mu kwikala “ba lusa.” (1 Pe. 3:8) Kechi kyakonsha kupela kuyuka bibena kumvwa mukwetu wa mu lwitabilo ubena kumanama na kikola kibula kupwa nangwa uji na kijikila kikatampe ne, kikatakata inge atweba tukyangye kumvwapo bino. Nangwa byonkabyo, Yesu waubijile lusa yewa wakolelwe nangwa kya kuba aye mwine kechi wakolelwepo ne. Ne atweba twakonsha kwikala byepi na luno lusa? Twakonsha kwikala nalo kupichila mu kuteleka ku boba babena kumanama byo babena kwamba biji ku michima yabo. Twakonsha ne kwiipuzha amba: ‘Umvwe yami mbena kumanama, nakonsha kumvwa byepi?’ Umvwe saka tubila bakwetu lusa, kiketulengela ‘kukosesha ba michima yapungila.’ (1 Tesa. 5:14) Mu jino jishinda ko kuba’mba tubena kulondela Yesu.
19. Mu ñanyi mashinda mo tukeba kubila monka mwaubilanga Yesu?
19 Kituletela bingi lusekelo kuyuka byaambilenga ne byaubilenga Yesu Kilishitu! Inge twafunda pe aye, kitulengela kwikala nobe aye, kabiji kitulengela kukwasha bantu nabo kwikala byonkabye. Onkao mambo, twayai twikale na lusekelo mu kulondela Mfumu wetu Mesiasa kino kimye kabiji ne myaka yonsetu!
Mwakonsha Kulumbulula Nyi?
• Twakonsha kumwesha byepi maana, byonka byajinga Yesu?
• Mu ñanyi mashinda mo twakonsha kwikela bepelula?
• Twakonsha kwikala byepi na mukoyo mu mwingilo?
• Mashinda ka o twakonsha kwikelamo byonka byajinga Yesu mu kutemwa bantu?
[Kitenguluzha/Kipikichala pa peja 5]
BUKU WA KUTATAKA WITUKWASHA KULONDA KILISHITU
Kimye kya kupwila kwa nkambi kwa mu 2007, kwalupwilwe buku wa mapeja 192 uji na mutwe wa kuba’mba ‘Come Be My Follower.’ Uno buku wa katataka bamunengezhezha kukwasha bena Kilishitu kuta muchima kwi Yesu, kikatakata ku byubilo byanji. Panyuma ya bitango bibiji byatendekelapo, kipungu kitanshi kyaambapo pacheche pa byubilo byakilamo kunema bya kwa Yesu. Bino byubilo ke kwipelula, kukosa, maana, lukokelo, ne kuchinchika kwanji.
Panyuma ya kwamba pa bino byubilo, kuji mbaji yaamba pa mingilo yaingilanga Yesu ya bufunjishi ne byo ajinga musapwishi wa mambo awama ne mashinda amo mo amweshejile butemwe bwanji. Mu buku yense muji byambo byafwainwa kukwasha mwina Kilishitu kulondela Yesu.
Twaketekela’mba uno buku usa kwitutundaika bonse kwitalatala atweba bene ne kwiipuzha’mba: ‘Nanchi kine ndondela Yesu nyi? Nafwainwa kumulondela byepi bulongo?’ Kabiji usakukwasha ne bantu bonse “baji na muchima wa bukishinka wa kukeba bumi bwa myaka” kulondela Yesu.—Byu. 13:48, NW.
[Kipikichala pa peja 4]
Yesu waswile kwiya panopantanda ne kusemwa ke mwana. Kino kyamwesheshe amba wafwainwe kwikala na kyubilo ka?
[Kipikichala pa peja 6]
Ki ka kyafwainwa kwitulengela kwikala na mukoyo mu mwingilo?