Twimwita Kwiya na Kupwila

KAMPE mwakipichilapo kala kwaikela Nzubo ya Bufumu ya Bakamonyi ba kwa Yehoba mu nyaunda yenu ne kulanguluka pa byubiwa momwa mukachi. Nanchi mwayuka’mba bantu bonse bakasuluka kwiya na kupwila nabo pamo pa mulungu pa mulungu nyi? Benyi bebatambwila bingi bulongo.

Nangwa byonkabyo, mwakonsha kwikalapo na mepuzho. Mambo ka Bakamonyi ba kwa Yehoba o bapwila pamo? Bi ka byubiwa pa kuno kupwila kwabo? Kabiji benyi babula Bakamonyi ba kwa Yehoba bambapo’mba ka pa kuno kupwila?

“Mukebakonkanye Bantu”

Kufumatu kimye kya kala, bantu bakonkana pamo na kupopwela ne kufunda pe Lesa. Myaka nobe 3,500 yapitapo, bena Isalela bebambijile’mba: ‘Mukebakonkanye bantu, banabalume, ne banabakazhi, ne baana, ne benyi bomwikala nabo mu mizhi yenu, namba bakomvwenga ne kufunda kumwakamwa Yehoba Lesa wenu, ne kuteshakotu michima yabo mu kulama byambo byonse bya ino mizhilo.’ (Mpitulukilo ya mu mizhilo 31:12) Mu Isalela banyike ne bakulumpe bebafunjishe kupopwela ne kukokela Yehoba Lesa.

Panyuma ya kupitapo myaka yavula, ne kipwilo kya bwina Kilishitu kyalengwa, kupwila kwatwajijile kwikala lubaji luno lwanema bingi lwa mpopwelo ya kine. Mutumwa Paulo wanembele’mba: “Kabiji twilanguluke atwe bene na bene mu kwiubisha butemwe ne mingilo yawama; ne kuleka kupwila pamo, byo boba bamo, ne, poso kwifunda.” (Bahebelu 10:24, 25) Byonka biji kisemi inge kyakwatankana, ba mu kisemi bekala pamo kimye kyonse onkao mambo, mfungwa ya butemwe iji pakachi ka boba bakeba kwingijila Lesa ikekala yakosa inge bena Kilishitu saka bapwila pamo na kupopwela Lesa.

Kwesakana na kino kya kumwenako kiji mu Kinembelo, Bakamonyi ba kwa Yehoba bapwila pamo pa Mazubo abo a Bufumu pa mulungu pa mulungu, jibiji. Kuno kupwila kukwasha boba batanwako kumona buneme buji mu kumvwa, ne kwingijisha mafunde a mu Baibolo. Kuno kupwila kubiwatu mu jishinda jimotu ntanda yonse, kabiji kupwila konse kuji na nkebelo ya kukwasha ku mupashi. Kupwila saka kukyangye kutendeka ne panyuma ya kupwila aba batanwako basangalela pamo na ‘kwikwasha abo bene na bene’ kupichila mu kwisamba misambo ikoseshañana. (Loma 1:12) Bi ka byubiwa pa kuno kupwila konse?

Jashi ja Baibolo

Kupwila kutanshi ko batanwa bantu bavula ke jashi ja Baibolo jo banengezha kwamba ku mpelo ya mulungu. Yesu Kilishitu javula waambanga majashi a mvula bantu, kabiji pa ano majashi paji ne Jashi ja pa Mutumba jaya bingi nkuwa. (Mateo 5:1; 7:28, 29) Mutumwa Paulo waambile jashi ku bena Atene. (Byubilo 17:22-34) Byo balondela uno musango, kupwila kwa Bakamonyi ba kwa Yehoba kwikala jashi jo banengezha kwamba kikatakata ku bantu bonse, ne ku boba bamo batanwa ku kupwila kimye kitanshi.

Kupwila kutendeka na lwimbo kufuma mu buku wa kuba’mba Imbai ya Kumutota Yehoba.a Aba bonse bakeba kwimana ne kwivwanga mu kwimba lwimbo bakonsha kuba byonkabyo. Panyuma ya lulombelo lwipi, ñambi wayuka kwamba bulongo wamba jashi mu maminiti 30. (Monai kakitenguluzha kaji na mutwe wa kuba’mba, “Majashi Akwasha Bantu.”) Jino jashi jifuma mu Baibolo. Ñambi javula wambila bantu mu luonde kuzhikula binembelo ne kumulondela kimye kyo abena kutanga byepelo. Onkao mambo, inge mwakeba mwakonsha kwiya na Baibolo wenu nangwa mwakonsha kwipuzha Kamonyi wa kwa Yehoba kwimupako Baibolo, kupwila saka kukyangye kutendeka.

Lufunjisho lwa Kyamba kya Usopa

Mu bipwilo byavula bya Bakamonyi ba kwa Yehoba, pa kupwisha jashi ja mvula bantu palondela Lufunjisho lwa Kyamba kya Usopa, uno ke mwisambo wa jiola jimo wa mepuzho ne mikumbu kufuma mu Baibolo. Kuno kupwila kutundaika boba bonse batanwako kulondela kya kumwenako kya bena Beliya mu kimye kya kwa Paulo, ‘batambwile mambo na maboko abiji, ne kubalaulabalaula mu Binembelo.’—Byubilo 17:11.

Lufunjisho lwa Kyamba kya Usopa lutendeka na lwimbo. Byambo byo bambapo ne mepuzho epuzha ubena kutangijila ekela mu magazini wa kufundamo. Mwakonsha kutambulako magazini wa kufundamo kwi Kamonyi wa kwa Yehoba. Mitwe imo yakatataka yaambiwepo ke ya kuba’mba: “Anweba Bansemi, Funjishainga Baana Benu Mu Butemwe,” “Kechi Mushinkanye Kibi Na Kibi Kikwabo Nangwa Na Muntu Umo Ne,” ne “Ene Mambo Makatazho Onse Kyo Akabujila Kubanda Kupwa.” Nangwa kya kuba kuno kupwila ke kwa mepuzho ne mikumbu, ba mu luonde befuukwilapo abo bene kukumbulapo kabiji bakumbulapo javula ke boba batanga ne kulangulukapo pa kibaba ne kwingijisha binembelo byo banengezhezha jimo. Kupwila kupwa na lwimbo ne lulombelo.—Mateo 26:30; Efisesa 5:19.

Lufunjisho lwa Baibolo lwa Kipwilo

Juba jimo mukachi ka mulungu mabanga, Bakamonyi ba kwa Yehoba bapwila pamo jikwabo pa Nzubo ya Bufumu na kufunda bipungu bisatu byubiwa mu jiola jimo ne maminiti 45. Kipungu kitanshi ke kya Lufunjisho lwa Baibolo lwa Kipwilo, kyubiwa mu maminiti 25. Kuno kupwila kukwasha boba batanwako kumvwisha biji mu Baibolo wabo, kupimpula milanguluko ne byubilo byabo ne kuyilako palutwe mu kwikala baana ba bwanga ba kwa Kilishitu. (2 Timoti 3:16, 17) Byonka byubiwa Lufunjisho lwa Kyamba kya Usopa, kuno kupwila nako ke kwa mwisambo wa mepuzho ne mikumbu kufuma mu Baibolo. Aba bakumbulapo befuukwilapo abo bene. Pa kufunda Baibolo kwikala kwingijisha buku nangwa buloshuwa wanembwa na Bakamonyi ba kwa Yehoba.

Mambo ka o bengijishisha mabuku alumbulula Baibolo pa kupwila? Inge twabwela ku kimye kya kala, kutangatu mambo a Lesa kechi ko konka kwibakwashanga ne. ‘Batuntulwilenga ne kwibalumbulwila mo byayila, kya kuba’mba bantu baumvwine bulongotu byo batangile.’ (Nehemiya 8:⁠8) Mu ino myaka, mabuku aamba pa mabuku a kwa Isaya, Danyela, Lumwekesho akwasha boba batanwa ku kuno kupwila kumvwisha byambo bimo bya mu Baibolo.

Kupwila kwa Sukulu wa Mwingilo wa Lesa

Panyuma ya Lufunjisho lwa Baibolo lwa Kipwilo palondela kupwila kwa Sukulu wa Mwingilo wa Lesa. Akuno kupwila kwa maminiti 30 kwaikelako kukwasha bena Kilishitu kuyuka bya ‘kufunjisha bulongo.’ (2 Timoti 4:2) Kya kumwenako, abya mwanenu nangwa mukwenu wakimwipuzhapo kala bwipuzho pe Lesa nangwa pa mambo a Baibolo bwimukatazhe kukumbula bulongo nyi? Kupwila kwa Sukulu wa Mwingilo wa Lesa kwakonsha kwimukwasha kuyuka bya kukumbula bulongo mepuzho akatazha kwingijisha Baibolo. Onkao mambo, twakonsha kwamba byambo byaambile ngauzhi Isaya amba: “Aye Nkambo Yehoba wampa amiwa lujimi wa bafunda, amba ngyuke mwa kumwambila awa wakoka bya kumukosesha.”—Isaya 50:4.

Kupwila kwa Sukulu wa Mwingilo wa Lesa, kutendeka na jashi ja byambo bimo bifuma mu Baibolo kabiji aba batanwako batundaikwa kutangilamo jimo mu bino byambo. Umvwe ñambi wapwisha kwamba jino jashi, wambila luonde kukumbulapo mikumbu ipi pa bishinka byo batainemo mu byo batangile. Panyuma ya uno mwisambo, baana ba sukulu bo bapele kwamba majashi batendeka kwiamba.

Baana ba sukulu bebapa kutanga byambo bimo bya mu Baibolo pa mutuntamo nangwa kumweshapo kimwesho kimo kyo abena kufunjisha mukwabo Binembelo bya mu Baibolo. Panyuma ya jashi jonse, wakufundañanako wafikilamo utakaika baana ba sukulu banabalume nangwa banabakazhi mu byo baji kuba bulongo, kulondela byaamba buku wa Nonkelenimo mu Masambililo ya Isukulu lya Butumikishi Ilya Bulesa. Palutwe kacheche, wakonsha kubulako mwana wa sukulu mashinda awama akonsha kumukwasha kuyilako palutwe.

Uno mutanchi wa bipungu bya kupwila waikelako kukwasha kechi baana ba sukulu bonkatu ne, bino ukwasha ne boba batanwako kuyukisha kutanga, kwamba, ne kufunjisha bulongo. Panyuma ya kupwila kwa Sukulu wa Mwingilo wa Lesa, palondela lwimbo wa kushinkwila Kupwila kwa Mwingilo kufuma mu byepelo bya Baibolo.

Kupwila kwa Mwingilo

Kipungu kyapelako mu uno mutanchi ke Kupwila kwa Mwingilo. Na mambo a majashi, bimwesho, misambo ya mepuzho ne kukumbulapo kwa ba mu luonde, kulengela bonse batanwako kufunda bya kufunjisha bulongo bukine bwa mu Baibolo. Saka akyangye kutuma baana banji ba bwanga kuya na kusapwila, Yesu wibakonkanyanga pamo ne kwibapa mikambizho. (Luka 10:1-16) Panyuma ya kwinengezha kuya mu mwingilo wa kusapwila, beyowanga bintu byavula bingi byawama byafumanga mu mwingilo. Kepo baana ba bwanga ba kwa Yesu babwelanga kwi aye na kumubula byaji kwibamwekela. (Luka 10:17) Baana ba bwanga javula beshimikizhanga bintu bibamwekelanga mu mwingilo.—Byubilo 4:23; 15:4.

Mutanchi wa maminiti 35 wa Kupwila kwa Mwingilo unembwa pa ñondo pa ñondo mu pepala wa byambo utelwa’mba, Mwingilo Wetu wa Bufumu. Mitwe imo yakatataka yafunjiwepo ke ya kuba’mba: “Kupopwela Yehoba mu Bukisemi,” “Ene Mambo o Tubwelelako pa Kimye ne pa Kimye,” “Londainga Kilishitu mu Mwingilo Wenu.” Kupwila kupwa na lwimbo, kabiji umo wa mu kipwilo bamupa kulomba lulombelo lwa kupezhako.

Benyi byo Baambapo Kala

Bipwilo bilengela bantu bonse kwikala bakasuluka. Kya kumwenako, Andrew waumvwine mashimikila atama bingi o baambanga bantu pa Bakamonyi ba kwa Yehoba. Pano bino, kimye kitanshi kyo aishile na kupwila, wakuminye bingi kumutambwila ko bamutambwijile. Andrew washimikizha’mba: “Ke mpunzha yawama bingi kutanwako. Nakuminye bingi byo bankasulukijile ne kummwesha lusekelo.” Ashel nsongwakazhi wa mu kyalo kya Canada, waswile kino kuba’mba. “Kupwila kwawamine bingi! Kwampelejile bingi kulondela.”

José, wikala mu kyalo kya Brazil, mu nyaunda mo aikalanga bamutelanga’mba muntu washinta bingi. Nangwa byonkabyo, bamwichile kwiya na kutanwako ku kupwila pa Nzubo ya Bufumu yajinga mu yoya mpunzha. Waambile’mba: “Bantu pa Nzubo ya Bufumu bantambwijile bingi bulongo, nangwa kya kuba bayukile byubilo byami bya kala.” Atsushi waikalanga mu kyalo kya Japan, waambile’mba: “Byo nayile na kupwila na Bakamonyi ba kwa Yehoba kimye kitanshi, neumvwine bingi kubula kukasuluka. Nangwa byonkabyo, naishile kuyuka’mba bano bantu bawama bingi. Kine bandengejile kwikala wakasuluka bingi.”

Twimutambwila

Byonka byo kyaambiwa kala, kutanwa ku kupwila pa Nzubo ya Bufumu kuleta bingi lusekelo. Mukafunda pe Lesa kabiji kupichila mu mizhilo ya mu Baibolo yo mukatambwila kokwa, Yehoba Lesa ‘ukemufunjisha’mba mukamwenemo byawama.’—Isaya 48:17.

Kechi kikebewa kulipila pa kutanwa kupwila kwa Bakamonyi ba kwa Yehoba ne, kabiji kechi bapishamo muchiba kulomba mali ne. Nanchi mukeba kutanwako ku kupwila pa Nzubo ya Bufumu iji mu nyaunda yenu nyi? Kikawama bingi inge mwaiya na kutanwako.

[Tubyambo twa mushi]

[Kitenguluzha pa peja 30]

Majashi Akwasha Bantu

Majashi a Baibolo beasalulula kufuma mu mitwe yapusana pusana ya mu Binembelo kukila pa 170, kuvwangakotu ne ino:

◼ Nanchi Mwayukishatu Bulongo Kwafumine Bantu Nyi?

◼ Mulanguluko wa Lesa pa Mambo a Kwilaala ne Masongola

◼ Konauna Ntanda Kuleta Lukabisho lwa Lesa

◼ Kuyuka Mwakubila na Bijikila bya mu Bwikalo

◼ Nanchi Buno bo Bwikalo Bujikotu Nyi?

[Kipikichala pa peja 30]

Jashi ja Baibolo

[Kipikichala pa peja 30]

Lufunjisho lwa “Kyamba kya Usopa”

[Kipikichala pa peja 31]

Lufunjisho lwa Baibolo lwa Kipwilo

[Kipikichala pa peja 31]

Sukulu wa Mwingilo wa Lesa

[Kipikichala pa peja 32]

Kupwila kwa Mwingilo