BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w09 4/15 pp. 15-19
  • Bilengwa Bisolola Maana a Yehoba

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Bilengwa Bisolola Maana a Yehoba
  • Kyamba kya Usopa—2009
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • Yesu ye “Sendwe Mwine”
  • Lufunjisho lwa Kwingila na Mukoyo
  • Kulamawizha Bulunda Bwetu na Lesa
  • Kukoselamo mu Mwingilo Nangwatu mu Lumanamo
  • “Kakachilai Kyawama”
  • Bilengwa Bitufunjisha
  • ‘Mamā byo Azhika ... Maana a Lesa!’
    Fwenyai Kwipi ne Yehoba
  • Byalenga Lesa Bitufunjishapo Ka?
    Labainga!: Byalenga Lesa Bitufunjishapo Ka?
Kyamba kya Usopa—2009
w09 4/15 pp. 15-19

Bilengwa Bisolola Maana a Yehoba

“Byanji bibula kumweka . . . bimweka monka mu byo alengele.”—LOMA 1:20.

1. Baji na maana a panopantanda balengela bantu kwikala byepi ano moba?

ANO moba bantu bavula bo batela’mba baji na ‘maana’ ke jizhinatu. Bamo bamba’mba muntu umvwe wayuka byavula ko kuba’mba uji na maana. Bino bantu bafunda maana a panopantanda bakankalwa kubulañana bya kutana ine nkebelo ya bumi. Bantu balondela ano maana a panopantanda ‘bakumpaulwa ne kulelaulwa na luvula lonse lwa mafunjisho.’—Efi. 4:14.

2, 3. (a) Mambo ka Yehoba kyo aikela aye ‘yenka wa maana’? (b) Maana a Lesa apusana byepi na a panopantanda?

2 Paji lupusano lwabaya bingi na baji na maana a kine, afuma kwi Yehoba Lesa! Baibolo witubula’mba Yehoba ye ‘yenka wa maana.’ (Loma 16:27) Ye wayuka bulongo byonse bilengwa, byo byalengwa ne byo byatendekele. Kabiji mizhilo ya bilengwa bantu yo bapesapesapo yonse ke mingilo ya Yehoba. Onkao mambo kechi ukumya pa kumona byalenga bantu ne, kabiji kechi waluba mwatala milanguluko ya batemwamaana ne. ‘Maana a panopantanda bo bumbulwamaana kwi Lesa.’—1 Ko. 3:19.

3 Baibolo witubula’mba Yehoba ‘upana maana’ ku bakalume banji. (Mana. 2:6) Kupusanako na a batemwamaana, maana afuma kwi Yehoba kechi aluwikañana ne. Alengela kulanguluka bulongo kabiji aimena pa maana alumbuluka ne milangwe. (Tangai Yakoba 3:17.) Mutumwa Paulo wakuminye pa maana a Yehoba. Wanembele amba: ‘Mamā byo byazhika bunonshi, ne maana, ne kuyukisha kwa Lesa! ne buchibamambo bwanji byo bwabula kukonsheka kuyukanyika, ne mashinda anji nao byo abula kukonsheka kwialondalonda!’ (Loma 11:33) Twasumininwa kuba’mba mizhilo ya Yehoba itukwasha kwikala bwikalo bwafwainwa mambo ye yenkatu uji na maana awama. Kabiji Yehoba ye yenkatu wayuka bituletela lusekelo.—Mana. 3:5, 6.

Yesu ye “Sendwe Mwine”

4. Mu ñanyi jishinda jimo mumwekela maana a Yehoba?

4 Maana a Yehoba ne byubilo byanji bikwabo byawama bisololwa na bintu byo alengele. (Tangai Loma 1:20.) Bilengwa bikatampe ne bicheche byonse bisolola byubilo byanji. Byonse byo tumona bitulengela kusumininwa amba kine ye wa maana kabiji Mulenga wa butemwe. Twakonsha kumuyukisha bulongo kupichila mu kulanguluka languluka pa byo alengele.—Sala. 19:1; Isa. 40:26.

5, 6. (a) Ñanyi ye bapele mwingilo wa kulenga bintu kwi Yehoba? (b) Twaya twisambe pa ka, kabiji mambo ka?

5 Yehoba kechi wajinga bunke byo ‘alengelenga bya mwiulu ne ntanda’ ne. (Nte. 1:1) Baibolo witubula amba kala bintu byonse saka bikyangye kulengwa, patanshi wa kilengele kilengwa kya mupashi. Mwi akyo “mo mwalengelwe byonse.” Kino kilengwa kya mupashi ke mwananji yenkawa umo, “ye Mubeji wa pa bilengwa byonse” awo pa kimye kimo waikajileko panopantanda mu bumuntu. (Kolo 1:15-17) Byonka biji Yehoba, Yesu naye uji na maana. Kyo kyalengejile maana kwiatongola nobe muntu mu kitango 8 mu Byambo bya Mana. Kabiji mu kyonka kye kitango Yesu bamutongola’mba “sendwe mwine.”—Mana. 8:12, 22-31.

6 Onkao mambo, bilengwa bisolola maana a bonse babiji Yehoba ne wa mwingilo wanji, aye Sendwe Mwine, Yesu. Bilengwa bitufunjisha byavula bingi. Pano twayai twisambe pa mitundu ina ya bilengwa byatongolwa mu Byambo bya Mana 30:24-28 amba biji na ‘maana akatampe.’a

Lufunjisho lwa Kwingila na Mukoyo

7, 8. Tuzhengekene twingila byepi kwesakana nabyo mwaumvwa?

7 Umvwe twalanguluka pa ndengelo ne miteeto ya bilengwa, nangwatu tubilengwa ‘tucheche’ tuji panopantanda twakonsha kufunjilako kimo. Kya kumwenako, akilangulukai pa maana aji na tuzhengekene. Tangai Byambo bya Mana 30:24, 25.

8 Bapesa bya kupesapesa bamo baitabila’mba tuzhengekene twavula bingi, bimye 200,000, kukila bantu, atwe tonse twapayankana na kwingila pangye ne mukachi mu mena. Tuzhengekene twikala muzhi umo kabiji pa yewo muzhi paji mitundu isatu: tukazhi, tulume ne twingila mingilo. Mutundu yense wingila bikwasha kipanyi kyonse kwikala bulongo. Kuji tuzhengekene twa mu South America tobapashañanya ku banjimi bayukisha kujima. Tuno tubilongolo tucheche twayuka kubika mufundo, kujimbula ne kujimba, ne kuwamisha majimi ato pa kuba’mba bijimwa bikome bulongo ne kupanga kajo kavula. Bapesa bya kupesapesa batana’mba tuji nobe banjimi bayukisha kujima mambo twingila kwesakana na kajo kafwainwa kipanyi.b

9, 10. Twakonsha kwingila byepi byonka bingila tuzhengekene?

9 Tufunjilako kimo ku tuzhengekene. Twitufunjisha’mba twafwainwa kwingila na mukoyo pa kuba’mba tumone byawama. Baibolo witubula’mba: ‘Obewa nkope yanga, ukatale kazhengekene, ulanguluke mo kobila, wikale na maana. Ako nangwa kechi kaji na mfumu ne, nangwa na kapitao ne, nangwa na mukulumpe ne, kamwena jimo kajo kako mayoo, ne kukonkenya jimo bya kuja byako mu kimye kyo banowa.’ (Mana. 6:6-8) Bonse babiji, Yehoba ne Sendwe Mwine, aye Yesu batemwa bingi kwingila. Yesu waambile’mba: “Batata bengilatu ne pano, ne amiwa ñingila pamotu.”—Yoa. 5:17.

10 Byo tuji bakulonda Lesa ne Yesu, twafwainwa kwikala na muchima wa kutemwa kwingila byonka byo baji abo. Bonse mu kipwilo “kasa mukelwa kwingijisha mwingilo wa Nkambo,” kechi mambo na kifulo kyo muji nakyo mu kipwilo ne. (1 Ko. 15:58) Onkao mambo tuba bingi bulongo byo tumvwina lujimuno lwa kwa Paulo lo apaine ku bakwabo bena Kilishitu ba mu Loma lwa kuba’mba: “Kange mube mukose pafwainwa kuba lupata ne; mwikale na muchima wa lupata; kasa mwingijila Nkambo.” (Loma 12:11) Kwibikako na kuba kyaswa muchima wa Yehoba kechi kukabapotu ne. Baibolo witubula’mba: ‘Lesa kechi wabula koloka’mba, avulame mwingilo wenu ne butemwe bo mwijimwesha jizhina janji ne.’—Hebe. 6:10.

Kulamawizha Bulunda Bwetu na Lesa

11. Lumbululai miteeto iji na kibila.

11 Kibila ke ka nyama kacheche ko twakonsha kufunjilako byavula. (Tangai Byambo bya Mana 30:26.) Kibila umweka nobe kilulushiba, bino aye ujina matwi epi kabiji kechi wazama ne. Watemwa kwikala ku mapunzha a mitumba. Kibila ujina meso atwa bingi, kabiji upuluka javula mambo a milala ne mena a mu mabwe aji pa mikolo ya mitumba mo atemwa kwikala alengela balwanyi kukankalwa kya ku muba. Kibila bintu bimuwamina umvwe uji na bakwabo. Kwikala pamo na bakwabo kumuzhikijila ne kumukwasha kupuluka ku mashika mu kimye kya mwela wa mebele.c

12, 13. Tufunjilako ka ku kibila?

12 Twakonsha kufunjilako ka ku kibila? Kitanshi, yukai kuba’mba kibila wajimuka bingi ku balwanyi banji. Kimulengela kupuluka javula ke meso anji atwa amwena balwanyi palepa kabiji kechi wendela kwalepa na mena ne milala mo apulukila ne. Ne atweba twafwainwa kwikala na meso atwa a ku mupashi pa kuba’mba tukonshenga kumona bintu byatama bimweka nobe byawama biji mu ntanda ya kwa Satana. Mutumwa Petelo wajimwineko bena Kilishitu amba: “Tekanyai, mulabenga ne kukenkenta: mulwanyi wenu Diabola, nobe bokwe wimba, upitañana na kusaka ye ayuka kuja.” (1 Pe. 5:8) Yesu byo ajinga panopantanda walabilenga ne kukenketa, kasa alamawizha bukishinka Bwanji ku bya bujimuku bya kwa Satana. (Mat. 4:1-11) Yesu washile kya kumwenako kyawama ku baana banji ba bwanga.

13 Jishinda jimo jitulengela kulaba ne kukenkenta ke kuta muchima ku luzhikijilo lwa ku mupashi lwitupa Yehoba. Kyanema bingi kufunda Byambo bya Lesa ne kutanwa ku kupwila kwa bwina Kilishitu. (Luka 4:4; Hebe. 10:24, 25) Kabiji byonkatu bintu byo bimuwamina kibila umvwe uji na bakwabo, netuwa twafwainwa kupwanañananga ne kwisamba na bena Kilishitu bakwetu pa kuba’mba “twikwashe atwe bene na bene.” (Loma 1:12) Kuba bintu bitufwainwa pa kuba’mba Yehoba atwajijile na kwituzhikijila kumwesha amba twitabizha byanembele nyimbi wa masalamo aye Davida amba: “Yehoba jo jibwe jami, yo nsakwa yami, ye mupokolweshi wami; Ye Lesa wami, jo jibwe jami, mo mo nkaketekelanga.”—Sala. 18:2.

Kukoselamo mu Mwingilo Nangwatu mu Lumanamo

14. Nangwa kya kuba Luzhiye umo kafwako kyo akonsha kuba ne, pano nga kisamba musakwambapo’mba ka?

14 Nzhiye nayo tufunjilako kimo. Luzhiye umo kafwako kyo akonsha kuba ne, pa kuba kisamba kya nzhiye kyuba byakukumya. (Tangai Byambo bya Mana 30:27.) Nzhiye ija bintu kya kuba palambatu myaa, yakonsha kuja bujimi bwa kajo bonse mu kimyetu kicheche. Baibolo waesakanya kyungye kya kisamba kya bilongolo nangwa kya nzhiye ibena kwiya amba kyumvwanyika nobe makalaki abena kupita nangwa nobe kulakauka kwa mujilo ubena kusoka nenge. (Yoe. 2:3, 5) Bantu kimye kimo basoka mujilo kuba’mba balwishe nzhiye, pano bino bakankalwa kwiishinda. Mambo ka? Nzhiye ifwa pa kwipupamo izhimya mujilo, pa kuba kisamba kitwajijila kuya kulutwe. Nangwa kechi iji na mfumu nangwa ntangi ne, bino nzhiye ingila nobe nzhita yayukisha kulwa nkondo, iyatu kulutwe na kushinda mikiika.d—Yoe. 2:25.

15, 16. Basapwishi ba Bufumu ba mu ano moba bengila byepi nobe kisamba kya nzhiye?

15 Ngauzhi Yoela waesakenye bingila bakalume ba Yehoba ku nzhiye. Wanembele’mba: “Inyema byonka binyema babiyangala, kabiji ikanjila ku nsakwa byonka bikanjila bantu ba nkondo; yonsetu yenda monka mu mikuku yayo, kechi isenduka mu mashinda ayo ne; kechi ishindaika pa kwenda ne, yonsetu yenda monka mu mashinda ayo kwapwa; nangwa ikunkula ku byela bya nkondo, kechi isalañana ne.”—Yoe. 2:7, 8.

16 Abwe bungauzhi byo bulumbululapo bulongo bingila basapwishi ba Bufumu bwa Lesa ba mu ano moba! Kafwako “nsakwa” ya lumanamo ikebalekesha kusapwila ne. Pa kuba abo balonda Yesu wakosejilemo mu kuba kyaswa muchima wa Lesa nangwa kya kuba bamulengulwilenga ku bavula. (Isa. 53:3) Bena Kilishitu bamo ‘bebakunkula ku byela bya nkondo.’ Kino kilumbulula kwibepaya na mambo a lwitabilo lwabo. Bino mwingilo wa kusapwila watwajijila kabiji kibelengelo kya basapwishi ba Bufumu kibena kunanukilakotu. Kwambatu kine, lumanamo pa bimye bimo lulengela mambo awama kufika ku mapuzha kuji bantu bakonsheshe kubula kwiomvwapo. (Byu. 8:1, 4) Nanchi mwakoselamo mu mwingilo nobe luzhiye, nangwa kya kuba babena kwimumanyika nangwa kwimulengulula nyi?—Hebe. 10:39.

“Kakachilai Kyawama”

17. Ki ka kilengela tumaulu twa mansobela kulamata patezhima?

17 Mansobela ulamata bingi, kechi upona ne. (Tangai Byambo bya Mana 30:28.) Bashayuka ba bya sayansi kibakatazha kuyukisha bulongo kikwasha mansobela kukilañanya lubilo pa kibumbulu, ne mu palafu yatezhima kwakubula kupona. Nanchi ki ka kimukwasha mansobela? Kechi ujipo na bilamata ne. Tumaulu twanji twakalabana totuji na tuboyaboya twavula. Kabiji ku kaboya kamo kwamena tukwabo tuboya twatucheche nato twavula twapapakana kulutwe. Kujimba kwa tuno tonse tuboya ko kumulengela kubula kupona nangwatu ubena kukilañanya pa jibenkele saatazha kya nyuma panshi. Bapesa bya kupesapesa byo besambilenga pa mansobela baambile amba umvwe kintu kyalengwa nobe tumaulu twa mansobela kyakonsha kulamatanga bingi.e

18. Ki ka kyakonsha kwitukwasha “kukakachila kyawama”?

18 Nga mansobela naye tufunjilako ka? Baibolo witujimunako amba: “Shikwaitu kyatama; kakachilai kyawama.” (Loma 12:9) Bintu byavula bibena kubiwa mu ntanda ya kwa Satana byakonsha kwitulengela kubula kukwachisha mafunde a Lesa. Kya kumwenako, kwipapika na bantu babula kulama mizhilo ya Lesa, kikale pa sukulu, pa nkito nangwa kupichila mu bya kutambatamba byabula kufwainwa bantu ba Lesa kwakonsha kukokesha bulume bwetu bwa kuba byaitabilwa. Kange muleke kino kimumwekele ne. Byambo bya Lesa bitujimunako’mba: ‘Kechi wilanguluke obe mwine amba: Ne wa maana, ne.’ (Mana. 3:7) Atweba twafwainwa kumvwinanga lujimuno lwapaine Mosesa kala ku bantu ba Lesa lwa kuba’mba: “Mukamwakamwenga Yehoba Lesa wenu, mukamwingijilenga ne kukakachila kwi aye.” (Mpitu. 10:20) Umvwe twakakachila kwi Yehoba, ko kuba’mba tubena kulonda Yesu ao ye baambijile amba: “Obewa watemwa bololoke, pakuba bubi wibushikwa.”—Hebe. 1:9.

Bilengwa Bitufunjisha

19. (a) Byubilo ka bya kwa Yehoba byasololwa na bilengwa byo mwaumvwisha? (b) Tukamwenamo ka mu maana afuma kwi Lesa?

19 Kwesakana na byo twisamba, kyamwekeshatu patoka kuba’mba kine bilengwa bisolola byubilo bya Yehoba kabiji bitufunjisha bintu byanema bingi. Kukumya maana a Yehoba kubayilako byo tuya na kuyuka mingilo yanji. Kuta muchima ku maana afuma kwi Lesa kwituletela lusekelo lukatampe mu ano moba kabiji tukazhikijilwa kulutwe na lwendo. (Sapwi. 7:12) Tukamona bukine bwa byambo biji mu Byambo bya Mana 3:13, 18 bya kuba’mba: ‘Ye wa lusekelo awa utana maana, ne yewa utambula milangwe, naye pamo, Ao auba nobe kichi kya bumi ku boba bakwatako; ne boba beomina bo ba lusekelo.’

[Tubyambo twa mushi]

a Kikatakata bakyanyike kyakonsha kuwama bingi umvwe babalawila jimo byambo byatongolwa mu tubyambo tuji panshi mu mafuka alondelapo ne kukumbulapo kwesakana na kupesapesa kwabo pa Lufunjisho lwa Kyambo kya Usopa ku kipwilo.

b Monai byambo ne bikwabo byaamba pa tuzhengekene mu Awake! wa March 22, 1997, peja 31, ne wa May 22, 2002, peja 31.

c Monai byambo ne bikwabo byaamba pa miteeto ya kibila mu Awake! wa September 8, 1990, mapeja 15-16.

d Monai byambo ne bikwabo byaamba pa nzhiye mu Awake! wa October 22, 1976, peja 11.

e Monai byambo ne bikwabo byaamba pa mansobela mu Awake! April 2008, peja 26.

Mubena Kuvuluka Nyi?

Mwafunjilako ka ku . . .

• kazhengekene?

• kibila?

• nzhiye?

• mansobela?

[Kipikichala pa peja 16]

Nanchi mwingila na mukoyo nobe kazhengekene nyi?

[Bipikichala pa peja 17]

Kibila utana luzhikijilo umvwe uji na bakwabo. Nanchi nenuwa byo byo muba nyi?

[Bipikichala pa peja 18]

Bena Kilishitu bakoselamo mu mwingilo byonka bingila nzhiye

[Kipikichala pa peja 18]

Byonka bikakachila mansobela ku lubumbulu ne bena Kilishitu nabo byo byo bakakachila kyawama

[Byambo bya Muntu Ungi]

Stockbyte/Getty Images

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu