Kutalwa Bulongo kwi Lesa Umvwe Bwikalo Bwaaluka

ABYA bwikalo bwenu bubena kwaluka alukatu nyi? Nanchi kibena kwimukatazha kuchinchika nyi? Atweba bavula bwikalo bwetu bwaalukapo kala, kabiji inge ne, bukaluka mu kuya kwa moba. Bintu byapichilemo bantu bamo mu moba akala byakonsha kwitulengela kuyuka byubilo byakonsha kwitukwasha kuchinchika.

Kyakumwenako, akilangulukai pe Davida ne bintu byavula byo apichilemo. Wakijingatu kalombwana kabiji kafunga kimye Samwela kyo amushingile manyi kuba’mba ukekala mfumu. Byo akijingatu mwanyike, wipaine kulwa na Goliata kiyangala mwina Filishitiya. (1 Sam. 17:26-32, 42) Bamwichile kuya na kwikala ku kipango kya Mfumu Saulo kabiji bamutongwele kwikala mukulumpe wa bashilikale. Davida kechi wayukilepo’mba ukapitapo mu bintu bya uno mutundu ne; kabiji kechi wayukile byaishilenga kulutwe ne.

Mu kupita kwa kimye, Davida bamwalukijilemo kwi Saulo. (1 Sam. 18:8, 9; 19:9, 10) Pa myaka yavula, Davida wanyema nyemangatu pa kuba’mba epulushe. Nangwatu byo aikele ke mfumu wa bena Isalela, bwikalo bwanji bwaalukile, kikatakata kimye kyo aubile bukende kabiji ne kwipayañana na mambo a kukeba kufya mambo anji. Buno bundengamambo bwamuletejile malwa mu kisemi. Kyakumwenako, mwananji aye Abisalomo wamusatukijile. (2 Sam. 12:10-12; 15:1-14) Nangwa byonkabyo, Davida byo alapijile mambo anji a bukende ne a kwipayañana, Yehoba wamulekejileko mambo ne kumubila bibusa.

Ne anwebatu bwikalo bwenu bwakonsha kwaluka. Bikola, lukatazho lwa mali, makatazho mu kisemi nangwa bintutu byo tuba atwe bene, byakonsha kulengela bwikalo bwetu kwaluka. Ñanyi byubilo byakonsha kwitukwasha kuchinchika umvwe bwikalo bwetu bwaaluka?

Kwikepesha byo Kwitukwasha

Kwikepesha kwavwangamo kwikala na muchima wa kunekenena. Kwikepesha kwa kine kwitukwasha kwiyuka byo tuji kabiji ne kumona bakwetu byonka byo baji. Umvwe ketubule kulengulula byubilo bya bakwetu ne bintu byo boba, tukebayuka byo baji ne byo boba. Mu jishinda jimotu, kwikepesha kuketulengela kuyuka ene mambo akyo kintu o kyamwekela kabiji ne byo twakonsha kuyuka mwakubila.

Mwana Saulo aye Yonafwanyi, ke wakumwenako wawama bingi. Bwikalo bwanji bwaalukile na mambo a bintu byakatazha. Samwela byo abujile Saulo amba Yehoba ukamwangata bufumu, kechi waambile’mba Yonafwanyi ye ukaswanapo ne. (1 Sam. 15:28; 16:1, 12, 13) Yehoba wasajileko Davida kwikala mfumu wa bena Isalela, kechi Yonafwanyi ne. Bunsatuki bwa kwa Saulo bwalengejile Yonafwanyi naye kuyanjilamo mu bimo. Nangwa kya kuba kechi ye walengele mambo ne, Yonafwanyi kechi waswaine bufumu bwa bashanji ne. (1 Sam. 20:30, 31) Nga Yonafwanyi waubilepo byepi? Nanchi wazhingijile na mambo a kubula kukekala mfumu ne kumubila Davida kichima nyi? Ine. Nangwa kya kuba ye wajinga mukulumpe ne kuyuka byavula, Yonafwanyi mu bukishinka watundaikilenga Davida. (1 Sam. 23:16-18) Kwikepesha kwamulengejile kuyuka muntu ye batongwele kwi Lesa kabiji kechi ‘wilangulukile kukilapo po afwainwe kwilangulukila ne.’ (Loma 12:3) Yonafwanyi wayukile kintu Yehoba kyo akebelenga’mba obe kabiji waswile ne kintu kyafuukwile Yehoba.

Ibyo kuba’mba lupimpu lwavula lubiwa, luleta makatazho amo. Pa kimye kimo, Yonafwanyi wajinga na lukatazho lwa mwakubila na bantu babiji. Umo wajinga Davida mulunda nanji, Yehoba ye atongwele kukekala mfumu. Mukwabo wajinga shanji aye Saulo ye bakaine kwi Yehoba bino wakijinga mfumu. Kino kyamulengejile Yonafwanyi kwikala na kijikila byo akebelenga kubula kufichisha Yehoba pa muchima. Bintu byo twakonsha kupitamo byakonsha kwitulengela kwakamwa ne kumvwa moyo. Bino umvwe twayuka Yehoba mo amwena bintu, tukatwajijila kumwingijila mu bukishinka ne kuyuka mwakubila.

Buneme bwa Kwipelula

Kwipelula kulumbulula kuyuka pa kupelela. Kwipelula ne kwikepesha byapusana. Muntu wikepesha kimye kimo kechi wakonsha kuyukisha pa kupelela kwesakana na byo aji ne.

Davida wajinga wipelula. Nangwa kya kuba Yehoba wamusajile kwikala mfumu, papichile myaka yavula pa kuba’mba aswane pa bufumu. Baibolo kechi waambapo’mba Davida bamubujile kwi Yehoba ene mambo alengejile’mba abule kwikala pa bufumu bukiji ne. Nangwa kya kuba muntu kampe kyakonsha kumukola ku muchima, Davida kechi kyamulengejile kubula kuba byawama ne. Wayukile pa kupelela kabiji ne kumvwisha’mba, Yehoba mwine waswishishe kintu kya uno mutundu kubiwa, ye wajinga na bulume. Nangwatu pa kukeba kwipulusha mwine, Davida kechi waipayile Saulo ne, kabiji wakainye ne mulunda nanji aye Abishai kumwipaya.—1 Sam. 26:6-9.

Kimye kimo mu kipwilo kyo tujimo, mwakonsha kwikala lukatazho lo twakonsha kubula kumvwisha byo luji nangwa lubena kumweka mu ndangulukilo yetu nobe kechi babena kwilubila mwafwainwa ne. Abya twakonsha kwipelula ne kuyuka’mba Yesu ye Mutwe wa kipwilo kabiji ne kuba’mba wingila kupichila mu jibumba ja bakulumpe batongolwa nyi? Nanchi twakonsha kumwesha kwipelula ne kuyuka’mba, pa kuba’mba tutalwe bulongo kwi Yehoba twafwainwa kupembelela’mba usakutangijila bintu kupichila mwi Yesu Kilishitu nyi? Abya twakonsha kukitekanya nangwa kya kuba kyakatazha kuba byobyo nyi?—Mana 11:2.

Bukimote Bwitukwasha Kulanguluka Bulongo

Bukimote bulumbulula kukoka muchima. Bulengela muntu kuchinchika byatama saka atekanya kwakubula kuzhingila, kizhingijisha ne kubula kwibingisha. Bukimote kechi bwapela kwikala nabo ne. Mu kinembelo kimo kya mu Baibolo, “bakimote bonse ba mu ntanda” bebambila ‘kukeba bukimote.’ (Zefwa. 2:3) Bukimote bwalamata ku kwikepesha ne kwipelula, pano bino, bwavwangamo ne byubilo bikwabo nabiji buwame ne kukoka muchima. Muntu kimote umvwina byo bamufunjisha kabiji kino kimulengela kukoma ku mupashi.

Nga bukimote bwakonsha kwitukwasha byepi kuyuka mwakubila na bintu bitumwekela mu bwikalo? Kampe mwamona’mba bavula balefulwa bingi umvwe bwikalo bwapimpulwa. Bino kwambatu kine, bino bintu byakonsha kwikala bimye byawama bya kwitufunjishishamo kwi Yehoba. Kino kimwekela mu bwikalo bwapichilemo Mosesa.

Byo afikizhe myaka 40, Mosesa wajinga saka aikala kala na byubilo byawama. Wayukile lukatazho lwajingamo bantu ba Lesa kabiji wamwesheshe muchima wa kwipana. (Hebe. 11:24-26) Bino Yehoba saka akyangye kumutongola kufumya bena Isalela mu Ijipita, Mosesa wapichile mu bintu byamulengejile kwikala kimote mwine. Nangwa kya kuba wajinga muntu wanema, wanyemenemo mu Ijipita ne kuya na kwikala mu ntanda ya bena Mijanyi pa myaka 40, saka engila bukafunga. Ki ka kyafuminemo? Luno lupimpu lwamulengejile kwikala muntu wawama. (Bala. 12:3) Wafunjile kutangizhako kyaswa muchima wa Yehoba mu bwikalo bwanji kukila bintu byanji mwine.

Pa kuba’mba tulumbulule bukimote bwa kwa Mosesa byo bwajinga, twayai tulanguluke pa kyamwekele kimye Yehoba kyo a mubuji le’mba ukeba kukana mukoka wa bena Isalela na mambo a bunsatuki bwabo ne kwalula kisaka kyanji kwikala ke mukoka mukatampe. (Bala. 14:11-20) Mosesa wibasashijileko. Byambo byanji bimwesha’mba watele muchima ku jizhina ja Lesa ne ku balongo banji, kechi ku bintutu byanji mwine ne. Pa kifulo kya kwa Mosesa pakebewenga muntu kimote wa kutangijila mukoka ne kwikala ñambi. Ba Milyama ne Alona byo bamunyinyichilenga, Baibolo waamba’mba Mosesa “wajinga kimote kukila bantu bonse.” (Bala. 12:1-3, 9-15) Kyamweka Mosesa wibalekejileko mambo ku mwenga ye bamunenenenga. Umvwe Mosesa kechi wajinga kimote ne, bintu inge byaikele byepi?

Pa kimye kikwabo, mupashi wa Yehoba waikijile pa banabalume bamo ne kwibalengela kwaula. Yoshua, aye kalume wa Mosesa walangulukile’mba bano bena Isalela babena kwingila mwingilo wabula wabo. Bino bukimote bwamulengejile Mosesa kumwena bintu Yehoba mo ebimwenejilenga kabiji kechi waakaminwe’mba bakwabo basakumwangata buntangi bwanji ne. (Bala. 11:26-29) Umvwe Mosesa kechi wajinga kimote ne, nanchi inge waswile luno lupimpu mu lunengezho lwa Yehoba nyi?

Bukimote bwalengejile Mosesa kwingijisha bulongo lūsa lukatampe lo ajinga nalo ne mwingilo ye bamupele kwi Lesa. Yehoba wamwambijile kukanjila pa Mutumba wa Holeba ne kwimana ku meso a bantu. Yehoba waambile kwi Mosesa kupichila mwi malaika ne kumutongola kwikala ñambi wa lulayañano. Bukimote bwamulengejile Mosesa kuswa luno lupimpu lukatampe lwa buntangi kabiji ne kutwajijila kutalwa bulongo kwi Lesa.

Ibyepi atweba? Bukimote bwanema bingi mu nkomeno yetu. Bonse baji na bifulo mu bantu ba Lesa bafwainwa kwikala bakimote. Bukimote bwitulengela kubula kwitota umvwe bintu byaaluka kabiji ne kwitukwasha kuyuka mwa kwibyubila bulongo. Ngubilo yo tubilamo kyokyo kintu yo yanema. Nanchi tukaswa lolo lupimpu nyi? Nanchi tukelumona kwikala jishuko ja kupimpwilamo byubilo byetu nyi? Lwakonsha kwikala jishuko ja kwikelamo kimote.

Bwikalo bwetu bukatwajijilangatu kwaluka aluka. Kimye kimo kechi kyapela kuyuka ene mambo bintu o byaikela byobyo ne. Kupelelwa ne binyenge byakonsha kwitulengela kukankalwa kumwena bintu Yehoba mo ebimwena. Nangwa byonkabyo, kwikepesha, kwipelula ne bukimote biketukwasha kuchinchika ne kutwajijila kutalwa bulongo kwi Lesa.

[Mabulañano pa peja 4]

Kwikepesha kwa kine kwitukwasha kwiyuka byo tuji

[Mabulañano pa peja 5]

Bukimote bwanema bingi mu nkomeno yetu

[Kipikichala pa peja 5]

Mosesa wapichile mu bintu byamulengejile kwikala kimote mwine