‘Kasa Mwibanemekesha aba Bengila mwi Anweba’

“Yukai boba bengila mwi anweba, bo bemulama mwi Nkambo ne kwimufunda.”—1 TESA. 5:12.

1, 2. (a) Kipwilo kya mu Tesalonika kyajinga byepi kimye Paulo kyo ekinembejile nkalata itanshi? (b) Paulo watundaikile bena Tesalonika kuba ka?

FWANYIKIZHAI kuba’mba mwi ba mu kipwilo kya bena Kilishitu batanshi mu Tesalonika. Kino kipwilo kyajinga pa bipwilo bitanshi kulengwa mu Europe. Mutumwa Paulo waikele moba avula na kutundaika balongo. Kampe popo atongwele ne bakulumpe bakutangijila kipwilo byonka byoaubile mu bipwilo bikwabo. (Byu. 14:23) Panyuma ya kulengwa kwa kino kipwilo, Bayudea bepwizhizhe pamo amba bepaye Paulo ne Silasa. Bena Kilishitu bo bashile bafwainwa beumvwine kupelelwa, kampe ne moyo.

² Byo afumine mu Tesalonika, Paulo wafwainwa walangulukilenga pa kyokya kipwilo kyakatataka. Wakebelenga kubwelako, pano bino ‘Satana wamukankenye.’ Onkao mambo watumineko Timoti kuya na kutundaika kipwilo. (1 Tesa. 2:18; 3:2) Timoti byo abwezhezhe sawakya wawama, Paulo watundaikilwe kunembela bena Tesalonika nkalata. Pa bintu byo anembele mu ino nkalata, Paulo wibatundaikile ne ‘kushingika baingijilenga mwi abo.’—Tangai 1 Tesalonika 5:12, 13.

3. Ñanyi bishinka byalengejilenga bena Kilishitu ba mu Tesalonika kushingika bakulumpe mu kipwilo?

³ Balongo batangijilanga mu kipwilo kya bena Kilishitu mu Tesalonika kechi bayukile byavula byonka byajinga Paulo ne bakwabo mo baingijilanga ne; kabiji kechi bajinga byonka byajinga bakulumpe ba mu kipwilo kya mu Yelusalema ne. Kyajinga bino mambo papichiletu mwaka umo kufuma palengejilwe kyokya kipwilo. Nangwa byonkabyo, binungwa bya kipwilo byafwainwe kushingika boba ‘baingijilenga na ngovu’ ne kulama kipwilo kabiji ne ‘kufundako’ balongo. Bajinga na bishinka byafwainwe kwibalengela ‘kunemekesha [bakulumpe mu kipwilo] mu butemwe.’ Bino byambo byalondankene na lujimuno lwa kwa Paulo lwa kuba’mba ‘ikalai mutende anwe bene na bene.’ Inge mwajinga mu Tesalonika, nanchi inge mwanemekele bakulumpe pa mingilo yo baingilanga nyi? Mumona byepi bino “byabupetu ku bantu” bimupa Lesa mu kipwilo kyenu kupichila mwi Yesu Kilishitu?—Efi. 4:8.

“Bengila” na Ngovu

4, 5. Mambo ka kufunjisha kipwilo o kwaikejile mwingilo mukatampe ku bakulumpe ba mu moba ajingako Paulo, kabiji mambo ka o akosela ne lelo jino?

⁴ Panyuma ya kutuma ba Paulo ne Silasa ku Beliya, bakulumpe mu kipwilo kya mu Tesalonika ‘baingijilenga’ byepi na ngovu? Baingijishanga binembelo pa kufunjisha kipwilo byonka byafunjishanga Paulo. Mwakonsha kwishikisha’mba: ‘Nanchi bena Kilishitu ba mu Tesalonika banemekele Mambo a Lesa nyi?’ Mambo Baibolo waamba’mba, bena Beliya ‘bakijile bena Tesalonika mushingi, . . . Mambo babalaulanga mu binembelo pa juba pa juba.’ (Byu. 17:11) Bino byambo byaambilenga pa Bayudea bonse bena Tesalonika kechi pa bena Kilishitu ne. Aba baitabijile, ‘batambwile mambo kechi nobe a bantu ne, poso byonka byo aji kine, mambo a Lesa.’ (1 Tesa. 2:13) Bakulumpe mu kipwilo bafwainwa batelepo bingi muchima kufunjisha kipwilo.

⁵ Lelo jino, jibumba ja kalume wakishinka kabiji wa maana jibena kunengezhezha jitanga ja Lesa “kajo pa kimye pafwainwa.” (Mat. 24:45) Mu lutangijilo lwa jibumba ja kalume, bakulumpe mu kipwilo bengila na ngovu kujisha ba mu kipwilo ku mupashi. Basapwishi mu kipwilo bakonsha kwikala na mabuku avula alumbulula Baibolo kabiji mu milaka imo baji ne na Watch Tower Publications Index ne selechi wa Watchtower Library pa CD-ROM. Pa kuba’mba bakwashe ba mu kipwilo kulama bulunda bwabo ne Lesa, bakulumpe mu kipwilo bekala kimye kyabaya na kunengezha majashi kuba’mba bakeambe bulongo. Nanchi mulangulukapo pa kimye bakulumpe mu kipwilo kyo bekala na kunengezha majashi a pa kubuñana ne a pa kushonkena kwa nkambi nyi?

6, 7. (a) Bakulumpe ba mu Kipwilo kya mu Tesalonika bafunjileko ka kwi Paulo? (b) Mambo ka bakulumpe mu kipwilo lelo jino o kyakonsha kwibakatezha kulondela Paulo?

⁶ Bakulumpe ba mu kipwilo kya mu Tesalonika bavulukanga byaubanga Paulo pa kulama jitanga ja Lesa. Kechi wapempulanga balongo banji kya bukifulumuya ne. Byonka byo twisambile mu mutwe wafumako, Paulo wibobilanga ‘lusa . . . , nobe inetu ubukata baana banji mwine.’ (Tangai 1 Tesalonika 2:7, 8.) Waswile ne ‘kupana’ mweo wanji. Pa kwingila mwingilo wa bukafunga, bakulumpe mu kipwilo bafwainwe kuba byonka byo aubanga.

⁷ Bakafunga bena Kilishitu lelo jino balondela byaubanga Paulo pa kulama jitanga. Mikooko imo yakatazha, kechi yakasuluka ne. Nangwa byonkabyo, bakulumpe bayuka bya kwingila nayo ne ‘kumonamo byawama.’ (Mana 16:20) Kya kine, na mambo a bumbulwa kulumbuluka, kyakonsha kumukatazha bingi mukulumpe kwikala na mweno yawama na mikooko yonse. Byo ebikako kwikala wakoka muchima na bonse, nanchi kechi mwakonsha kumusanchila pa byo abena kwibikako kwikala kafunga wawama ulondela Kilishitu nenyi?

8, 9. Ñanyi mashinda amo lelo jino bakulumpe mu kipwilo ‘mo bakenkentela na mambo a kulama michima yetu’?

⁸ Atweba bonse tuji na kishinka kitulengela “kwibanekenena” bakulumpe mu kipwilo. Paulo wanembele’mba, “babena kwimukenkentela na mambo a kulama michima yenu.” (Hebe. 13:17) Bino byambo bituvululamo byatoñamanga bakafunga pa kuzhikijila jitanga. Ne bakulumpe mu kipwilo lelo jino nabo batoñama na kwisamba na bakolwa nangwa baji na binyenge nangwa bakankalwa kulondela mafunde a mu Baibolo. Kyakumwenako, balongo baji mu Kavoto ka Bambañana na ba Mingilo mu Bipatela bebabusha pa tulo umvwe kwaikala lukatazho lwa mashi. Mu bimye bya uno mutundu, twibasanchila bingi pa mingilo yabo.

⁹ Bakulumpe ba mu Tuvoto twa Bantungi ba Mapunzha ne ba mu tuvoto twa bukwasho mu bimye bya malwa bengila bingi na ngovu kukwasha balongo. Twafwainwa kwibasanchilanga na muchima yense! Akilangulukai byo baingijile panyuma ya mvula wa kinkunkwila (Cyclone Nargis) mu kyalo kya Myanmar mu 2008. Pa kuba’mba bafike ku kipwilo kya Bothingone mu muzhi wa Irrawaddy Delta kwaonaikile bishimikwa byavula, jino jibumba japichilenga mu tunkololongwa mwalalazhamine mibiji ya bafwa. Balongo byo bamwene’mba pa batanshi kufika pa kipwilo kya Bothingone pajinga ne wajinga kalama wabo wa mwanzo, bajijilenga’mba: “Monai ne kalama wetu wa mwanzo waiya! Yehoba witupulusha!” Nanchi musanchila bakulumpe mu kipwilo pa mingilo yo bengila mute ne bufuku nyi? Bakulumpe mu kipwilo bamo bekala mu tuvoto twa kwamba mambo akatazha bingi. Bano bakulumpe kechi betota pa mingilo yo bengila ne; pano bino aba bo bakwasha basanta bingi pa mwingilo ye bebengijila.—Mat. 6:2-4.

10. Ñanyi mingilo imo bantu yo babula kuteshako muchima ingila bakulumpe mu kipwilo?

¹⁰ Kabiji bakulumpe mu kipwilo bamo baji na mingilo ya bya kunemba nemba. Kyakumwenako, ukwatankanya mingilo ya jibumba ja bakulumpe unengezha mutanchi wa kupwila kwa pa mulungu pa mulungu. Munembeshi mu kipwilo unemba maola a mu mwingilo wa mu bujimi pa ñondo pa ñondo ne pa mwaka. Kalama wa sukulu unengezha mutanchi wa majashi a mu sukulu. Panyuma ya kupitapo bañondo basatu, kwikala kupituluka mu mali a kipwilo. Bakulumpe batanga makalata afuma ku ofweshi wa musampi ne kulondela mikambizho ikwasha ‘kulumbuluka pamo mu lwitabilo.’ (Efi. 4:3, 13) Na mambo a kwingila na ngovu kwa bano bakulumpe, ‘bintu byonse byubiwa na mushingi ne mo byalondakena.’—1 Ko. 14:40.

“Bo Bemulama”

11, 12. Bañanyi balama kipwilo, kabiji kino kyavwangwamo ka?

¹¹ Paulo waambile pa bakulumpe ba mu Tesalonika baingilanga na ngovu amba “bo bemulama” mu kipwilo. Mu mulaka mwine mutanshi, kino kyambo kilumbulula ‘kwimana kulutwe,’ kabiji kyakonsha ne kutuntululwa’mba ‘kutangijila.’ (1 Tesa. 5:12) Paulo waambile pa bano bakulumpe mu kipwilo amba “bengila” na ngovu. Paulo waambilenga pa bakulumpe bonse mu kipwilo. Lelo jino, bakulumpe bavula mu kipwilo bemana kulutwe na kutangijila kupwila. Lupimpu lwaubiwa katataka lwa kutela mukulumpe watangijilanga’mba “ukwatankanya mingilo ya jibumba ja bakulumpe” lwitulengela kumona’mba bakulumpe bonse bengijila pamo.

¹² ‘Kulama’ kipwilo kwavwangamo byavula kechi kufunjishatu ne. Kino kyambo kitanwa ne mu 1 Timoti 3:4. Paulo waambile’mba kalama wafwainwa kwikala ‘ulama bulongo ba mu nzubo yanji mwine, waikala ne baana banji kasa bamunekenena na mushingi yense.’ Kyambo kya kuba’mba “ulama” kechi kilumbululatu kufunjisha baana konka ne, kilumbulula ne kutangijila kisemi kabiji ne kwikala na ‘baana banekenena na mushingi yense.’ Kya kine, bakulumpe batangijila kipwilo ne kukwasha bonse kukokela Yehoba.—1 Timo. 3:5.

13. Mambo ka o pakonsha kupichila kimye kyabaya kwitabunzhanya pa kintu pa kusambakana kwa bakulumpe?

¹³ Pa kuba’mba balame bulongo jitanga, bakulumpe besamba pa bibena kukebwa mu kipwilo ne kwitabunzhanya pa byo bakonsha kwikikwasha. Kyakonsha kwikalatu bulongo umvwe mukulumpe umo wafuukula bintu byonse bya kuba. Bino byonka byaubanga jibumba jitangijila ja bena Kilishitu batanshi, ne mabumba a bakulumpe lelo jino besamba bintu mu meso anteka, ne kukeba lutangijilo lwa mu Binembelo. Batako bingi muchima kwingijisha mafunde a mu Binembelo pa kumona byo bafwainwa kuba na bibena kukebewa pa kipwilo. Bintu byenda bulongo inge mukulumpe yense wanengezha bya kwisambapo pa kusambakana kwabo, ne kumona Binembelo ne mikambizho ifuma ku jibumba ja kalume wakishinka kabiji wa maana. Kuba bino kukebewa kimye kyabaya. Inge babula kwitabunzhanya pa kintu kimo, byonka byo kyajinga ku jibumba jitangijila ja bena Kilishitu batanshi byo jisambilenga pa mambo a mukanda, kimye ne kupesapesapo kwakonsha kwibakwasha kwitabuzhanya mwayila Binembelo.—Byu. 15:2, 6, 7, 12-14, 28.

14. Nanchi mwibasanchila bakulumpe mu kipwilo pa byo bakwatankana kwingijila pamo nyi? Mambo ka o mwibasanchila?

¹⁴ Ki ka kyakonsha kumweka inge mukulumpe umo wakosako amba bakwabo bobe byo akeba aye? Nangwa ibyepi inge kya kuba waikala na muchima wajingapo na Diotelefesa wa mu kipwilo kya bena Kilishitu batanshi wa kuleta kamvundumvundu? (3 Yoa. 9, 10) Kipwilo kyonse kiyanjilamo. Inge Satana waesekele kuvundankanya kipwilo kya bena Kilishitu batanshi, ne atweba twafwainwa kuyuka kuba’mba wakonsha kuvundankanya mutende mu kipwilo. Wakonsha kulengela bamo kwikala na muchima wa kukeba kutumbalala. Onkao mambo bakulumpe bafwainwa kwipelula ne kwingijila pamo. Tusanchila bingi bakulumpe bepelula bengijila pamo mu buumo.

“Kwimufunda”

15. Bakulumpe mu kipwilo bafwainwa kwikala na muchima wa mutundu ka pa kufundako mulongo nangwa nyenga?

¹⁵ Paulo kepo aambile pa mwingilo wakatazha bino wanema bingi ku bakulumpe wa kufundako jitanga. Mu Binembelo bya bwina Kilishitu bya Kingiliki, mutumwa Paulo waingijishe kyambo kyatuntululwa’mba, ‘kufunda.’ Kyakonsha kulumbulula kupana lujimuno lwakosa bino kechi kubuka bukaji ne. (Byu. 20:31; 2 Tesa. 3:15) Kyakumwenako, Paulo wanembejile bena Kolinda amba: ‘Kechi nanemba bino bintu namba nemulengeshe bumvu ne, poso kwimufunda byo muji baana bami bo natemwa.’ (1 Ko. 4:14) Bino byambo bibena kumwesha muchima wa kifyele ye ajinga nanji pa kufundako bakwabo.

16. Bakulumpe bafwainwa kuyuka ka pa kufundako bakwabo?

¹⁶ Bakulumpe mu kipwilo bafwainwa kuyuka buneme bwa jishinda jo bafundañenamo. Bebikako kukwasha bantu ne kwibobila kifyele ne lusa byonka byaubanga Paulo. (Tangai 1 Tesalonika 2:11, 12.) Bino bakulumpe ‘bakwachisha ku mambo a kishinka, pa kuba’mba bakonshe kufunjisha na lufunjisho lwalumbuluka.’—Titu. 1:5-9.

17, 18. Ki ka kyo mwafwainwa kuvulukanga inge bakulumpe mu kipwilo bemufundako?

¹⁷ Ibyo kuba’mba bakulumpe mu kipwilo bambulwa kulumbuluka kabiji bakonsha kwamba bintu byakonsha kwibalengela kwilangulusha pa kupitapo kimye. (1 Mfu. 8:46; Yako. 3:8) Kabiji bakulumpe bayuka ne kuba’mba balongo ne banyenga ba ku mupashi javula kufundwa kechi ‘kwibaletela lusekelo ne.’ (Hebe. 12:11) Onkao mambo, inge mukulumpe mu kipwilo wafundako muntu, javula uba bino panyuma ya kulanguluka ne kulombapo kyabaya bingi. Inge bemufundako, nanchi musanchila yewo mukulumpe amba wimuta muchima nyi?

¹⁸ Fwanyikizhai kuba’mba mwakolwa kikola kyakatazha bingi. Kepo ñanga wa mu kipatela wimupima ne kutana kibena kwimukatazha, bino kechi kyaji kwimupelela kuswa jishinda jo aji kwingijisha kwimupiminamo ne. Nanchi mukamuzhingijila awo ñanga wa mu kipatela nyi? Ine! Nangwatu wimwambila’mba bemutumbule, mwakonsha kuswa, mambo mwayuka’mba ubena kwimukwasha. Ñambilo yaambilamo yewo ñanga wa mu kipatela kampe kechi imusekesha ne, nangwa byonkabyo, nanchi ikemulengela kukana kwimubuka nyi? Ine. Kyo kimotu, kange mulekenga ñambilo yo babena kwimufunjilamo kwimulengela kubula kumvwina bantu Yehoba ne Yesu bo babena kwingijisha kwimubula byo mwakonsha kwizhikijila ku mupashi ne.

Musanchilainga Yehoba pa Kwimupa Bakulumpe mu Kipwilo

19, 20. Twakonsha kumwesha byepi lusanchilo pa “byabupetu mu bantu”?

¹⁹ Mwakonsha kuba byepi umvwe mwatambwila bupe? Nanchi jishinda jo mwibwingijishishamo jikamwesha’mba mwasanta bingi? Bakulumpe mu kipwilo byo “byabupetu ku bantu” bimupa Yehoba kupichila mwi Yesu Kilishitu. Jishinda jimo jo mwakonsha kumwesheshamo’mba mwanemeka buno bupe ke kupichila mu kutelekesha majashi amba bakulumpe ne kwingijisha bishinka byo bamba mu oo majashi. Mwakonsha ne kumwesha lusanchilo kupichila mukukumbula mikumbu ikoseshañana pa kupwila. Ingilaingako mingilo bakulumpe yo batangijila nabiji mwingilo wa mu bujimi. Inge bimufunjileko mukulumpe umo bimukwasha, mambo ka akubujila kumubula? Kabiji mambo ka akubujila kumwesha lusanchilo ku bisemi bya bakulumpe mu kipwilo? Pa kuba’mba mukulumpe engilenga na ngovu, vulukai kuba’mba, ba mu kisemi kyanji bepana kubula kwikala nanji pa bimye bimo.

²⁰ Kya kine, tuji na bishinka bitulengela kushingika bakulumpe mu kipwilo, betwingijila, kwitulama, ne kwitufunda. Bino “byabupetu mu bantu,” kine ke lunengezho lwawama kufuma kwi Yehoba!

Mukivuluka Nyi?

• Ñanyi bishinka byajinga na bena Kilishitu mu Tesalonika bibalengelanga kushingika bebatangijilanga?

• Ñanyi mingilo yakosa imwingijila bakulumpe mu kipwilo?

• Mingilo ingila bakulumpe bonse mu kipwilo imukwasha byepi?

• Inge bakulumpe bemufundako, ki ka kyo mwafwainwa kuvulukanga?

[Kipikichala pa peja 27]

Nanchi mwibasanchila bakulumpe pa mingilo yo bengila pa kulama kipwilo nyi?