BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w12 4/1 pp. 4-7
  • Yesu Kilishitu Mepuzho Etu Akumbulwa

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Yesu Kilishitu Mepuzho Etu Akumbulwa
  • Kyamba kya Usopa—2012
  • Byambo Bipashako
  • Yesu Kilishitu ye Ñanyi?
    Nanchi Baibolo Waamba’mba Ka?
  • Yesu Klishitu ye Ñany?
    Nanchi Baibolo Kine Ufunjishaˈmba Ka?
  • Yesu Kilishitu—Ye Kii wa Kuyuka Lesa
    Kuyuka Kutangijila ku Bumi Bwa Myaka
  • Nanchi Yesu ye Ñanyi?
    Mukekala Myaka ne Myaka!—Fundainga Baibolo
Monai Bikwabo
Kyamba kya Usopa—2012
w12 4/1 pp. 4-7

Yesu Kilishitu Mepuzho Etu Akumbulwa

“Nanchi bantu bantela amba ne ñanyi?”—Luka 9:18.

YESU waipwizhe baana banji ba bwanga buno bwipuzho mambo wayukile’mba bantu bavula bamuyukijile mwapusana pusana. Bino kechi pajinga ne kyafwainwe kulengela bantu kwikala na milanguluko yapusana pusana pe aye ne. Mambo Yesu kechi waikalangatu kwa bunke ne kuba bintu mu bumfyamfya ne. Waikalanga na bantu kabiji wafwakashanga ne mu mizhi yabo. Wasapwilanga ne kufunjisha mabumba a bantu mambo wakebanga’mba bayuke bukine pe aye.—Luka 8:1.

Bukine pe Yesu twakonsha kwibuyukila ku byo aambile ne byo aubile byanembwa mu mabuku ana a Mambo Awama a mu Baibolo alondelapo: Mateo, Mako, Luka ne Yoano. Ano mabuku anembelwe na lutangijilo lwa mupashi momo twakonsha kutana mikumbu ya kine ya mepuzho etu pe Yesu.a—Yoano 17:17.

BWIPUZHO: Nanchi Yesu wajingako nyi?

MUKUMBU: Kya kine, wajingako. Bashayuka ba bya kala nabiji Josephus ne Tacitus ba mu kimye kya bena Kilishitu batanshi baswa kuba’mba Yesu kya kine wajingako. Kabiji mabuku a Mambo Awama muji bishinka bimwesha kuba’mba Yesu wajinga muntu, kechi wa mu bishimitu ne. Ano mabuku atongola mapunzha ne bimye byamwekejilemo bintu bimo. Kyakumwenako, nembi wa Mambo Awama aye Luka watongola mazhina a babinemanga batanu na babiji bo baambapo ne mu mabuku a bya kala a bantutu pa kutongola mwaka mwatendekele Yesu mwingilo wa kusapwila.—Luka 3:1, 2, 23.

Bishinka bimwesha’mba Yesu wajingako byavulatu. Buku umo waamba’mba: “Muntu wayukanyikwa’mba Yesu mwina Nazala wajingako mu myaka kitota kitanshi” (Evidence for the Historical Jesus).

BWIPUZHO: Nanchi Yesu, Lesa nyi?

MUKUMBU: Ine. Yesu kechi waambanga’mba uji pamo ne Lesa ne. Waambile javula byambo bimwesha’mba kechi waesakana pamo ne Yehobab ne. Kyakumwenako, Yesu waambile’mba Yehoba “Lesa wami,” ne kuba’mba “Lesa yenka wakine.” (Mateo 27:46; Yoano 17:3) Uji na kifulo kicheche ye wakonsha kwamba bino byambo pa kwamba pa mukulumpe wanji. Wamwingilo wamba’mba “bakulumpe bami ba mingilo” nangwa’mba “bo bene” umwesha patoka kuba’mba uji pa kifulo kicheche.

Kabiji Yesu waambile ne kuba’mba bapusana ne Lesa. Kimye kimo Yesu waambijile bazhinaukilenga bulume bo ajinga nabo amba: “Mu Mizhilo yenu mwanembwa amba, ‘Kushimuna kwa bantu babiji ko kwa kine.’ Amiwa neshimuna ami mwine, ne Batata bantumine nabo banshimuna.” (Yoano 8:17, 18) Yesu wapusana ne Yehoba. Umvwe ye muntu umotu, pano waambijile ka amba kushimuna kwa bantu babiji?c

BWIPUZHO: Nanchi Yesu wajingatu muntu wawama muchima nyi?

MUKUMBU: Ine. Kechi wajinga muntutu ne. Ne aye mwine Yesu wayukile’mba wajinga na mingilo yanema bingi ya kuba kyaswa muchima wa Lesa. Mingilo imo yo ino yalondelapo:

● “Mwana Lesa yenkawa umotu ne.” (Yoano 3:18) Yesu wayukile ko afumine. Wayukile’mba wajingako ne kala saka akyangye kwiya pano pa ntanda. Waambile’mba: “Naiya kufuma mwiulu.” (Yoano 6:38) Yesu ye mutanshi ye balengele kwi Lesa, kabiji baingijilenga pamo pa kulenga bilengwa byonse. Na mambo a kuba yeye balengele kwi Lesa, kyaijilemo Yesu kumutela’mba: “Mwana Lesa yenkawa umotu.”—Yoano 1:3, 14; Kolose 1:15, 16.

● “Mwana muntu.” (Mateo 8:20) Yesu pa bimye byavula waambanga’mba “Mwana muntu,” bino byambo bitanwamo bimye 80 mu Mambo Awama. Bimwesha patoka kuba’mba Yesu wajinga muntu kechi Lesa wialwile ke muntu ne. Nga Mwana Lesa yenkawa umotu waishile byepi kusemwa mu bumuntu? Yehoba waingijishe mupashi wazhila kutuntulwila bumi bwa uno Mwananji munda mwa kisungu Maliya ne kwimita waimichile. Kyo kyalengejile Yesu kusemwa walumbuluka wabula bundengamambo.—Mateo 1:18; Luka 1:35; Yoano 8:46.

● “Mufunjishi.” (Yoano 13:13) Yesu waambile’mba wajinga na mwingilo wamupele Lesa wa ‘kufunjisha ne kusapwila mambo awama’ a Bufumu bwa Lesa. (Mateo 4:23; Luka 4:43) Na ñambilo yapela kumvwa, Yesu walumbulwile bingi bulongo biji Bufumu bwa Lesa ne byo bukoba kyaswa muchima wa Yehoba.—Mateo 6:9, 10.

● “Mambo.” (Yoano 1:1) Yesu Waambilangako Lesa—ye ye aingijishanga pa kubula bilengwa bikwabo mikambizho yanji. Yehoba watumine Yesu pano pa ntanda na kubula bantu byambo byanji.—Yoano 7:16, 17.

BWIPUZHO: Nanchi Yesu ye Mesiasa walayiwe nyi?

MUKUMBU: Ye iye. Bungauzhi bwa mu Baibolo bwaambijile jimo kwiya kwa kwa Mesiasa nangwa’mba Kilishitu, ko kuba’mba “Mushingwa.” Uno Walailwe uji na mwingilo mukatampe mu kufika kwa kyaswa muchima wa Yehoba. Mwanamukazhi umo mwina Samaliya waambijile Yesu amba: “Nayuka namba Mesiasa ubena kwiya, utelwa amba Kilishitu.” Yesu wamwambijile amba: “Yami iye, ye ubena kwamba nanji.”—Yoano 4:25, 26.

Nanchi kujipo bishinka bimwesha’mba Yesu kya kine wajinga Mesiasa nyi? Kuji bishinka bisatu bitulengela kushiinwa’mba Yesu ye iye Mesiasa. Akimonai bino bishinka byalondelapo:

● Kikota moafumine. Baibolo waambijile jimo kuba’mba Mesiasa ukasemwa mu kikota kya kwa Abalahama kupichila mu kisemi kya kwa Davida. (Ntendekelo 22:18; Salamo 132:11, 12) Bano bonse babiji bashakulu ba kwa Yesu.—Mateo 1:1-16; Luka 3:23-38.

● Bungauzhi bwafika kala. Mu Binembelo bya Kihebelu muji bungauzhi bwavula bwaamba pa bwikalo bwa kwa Mesiasa bwa pano pa ntanda ne pa kusemwa ne lufu lwanji. Buno bonse bungauzhi bwafikile mwi Yesu. Bumo ke buno bwalondelapo: Wasemenwe mu Betelema (Mika 5:2; Luka 2:4-11), bamwichile kufuma mu Ijipita (Hoseya 11:1; Mateo 2:15), kabiji bamwipayile kwa kubula kumokolapo kikupa kyanji nangwa kimotu ne (Salamo 34:20; Yoano 19:33, 36). Yesu kechi ye walengejile bintu byamwekele mu bwikalo bwanji kufikizha bungauzhi bwaamba pe Mesiasa ne.d

● Byaambile Lesa mwine. Kimye kyasemenwe Yesu, Lesa watumine bamalaika babujile bakafunga amba Mesiasa wasemwa. (Luka 2:10-14) Kabiji pa bimye byavula mu myaka yo aingijilenga mwingilo wanji, Lesa waambile kufuma mwiulu amba Yesu Mwananji. (Mateo 3:16, 17; 17:1-5) Yehoba ye wapele Yesu bulume bwa kuba byakukumya, kumwesha patoka kuba’mba Yesu kine ye iye Mesiasa.—Byubilo 10:38.

BWIPUZHO: Mambo ka Yesu o amanamijile ne kufwa?

MUKUMBU: Yesu kechi wafwainwe kumanyikwa ne, mambo kechi walengelepo mambo ne. Nangwa kumupopa pa kichi kya lumanamo nobe mbanzhi ne kufwa lufu lwa bumvu ne. Nangwa byonkabyo, Yesu wayukile kuba’mba bakamumanyika mu jino jishinda kabiji wanekenejile byo bamumanyikilenga.—Mateo 20:17-19; 1 Petelo 2:21-23.

Bungauzhi bwa Bumesiasa bwaambijile jimo kuba’mba Mesiasa ukamanama ne kufwa lufu lwa kufuta bundengamambo bwa bantu. (Isaya 53:5; Danyela 9:24, 26) Yesu mwine waambile’mba waishile na “kupana mweo wanji ke kya kukuula bavula.” (Mateo 20:28) Bonse baitabila mu bukuzhi bwa lufu lwa kwa Yesu lwa bukitapisho baji na luketekelo lwa kupokololwa ku bundengamambo ne lufu, ne kwikala mu Paladisa myaka ne myaka pano pa ntanda.e—Yoano 3:16; 1 Yoano 4:9, 10.

BWIPUZHO: Nanchi pajipo bya kwitushiina kuba’mba Yesu wafwile ne kusangulwa nyi?

MUKUMBU: Bishinka po biji. Ne Yesu mwine wayukile kuba’mba bakamusangula. (Mateo 16:21) Kyanema bingi kuyuka kuba’mba Yesu nangwa banembi ba Baibolo kechi baambapo’mba wasangukiletu mwine ne. Ino ndangulukilo yaluwankana. Mambo Baibolo waamba’mba: “Lesa wamupokolwele ku lufu kupichila mu kumusangula.” (Byubilo 2:24) Umvwe twaswa kuba’mba Lesa ko aji kabiji ye Mulenga walengele bintu byonse, ko kuba’mba tuji na bishinka bya kwitulengela kushiinwa kuba’mba wasangwile uno Mwananji.—Bahebelu 3:4.

Nanchi pajipo bishinka bya kwitulengela kushiinwa kuba’mba Yesu bamusangwile nyi? Twayai tumone bino bishinka byalondelapo.

● Bakamonyi bemwenejile na meso. Byo papichile nobe myaka 22 kufuma pafwijile Yesu, mutumwa Paulo wanembele’mba bantu 500 bo bamwene Yesu panyuma ya kusangulwa kabiji bavula bakijinga bomi kimye Paulo kyo anembele bino byambo. (1 Kolinda 15:6) Bakamonyi babiji nangwa umo mwakonsha kwamba’mba babepa, pano ñanyi wakonsha kukana bukamonyi bwashimuna bantu 500?

● Bakamonyi bakishinka. Baana ba bwanga ba kwa Yesu batanshi bemwenejile byamwekele baambishetu amba Yesu wasangwilwe. (Byubilo 2:29-32; 3:13-15) Kabiji bayukile’mba lwitabilo lwa lusanguko po paimena lwitabilo lwa bena Kilishitu. (1 Kolinda 15:12-19) Bano baana ba bwanga baswanga kwibepaya kukila kusankilapo lwitabilo lwabo mwi Yesu. (Byubilo 7:51-60; 12:1, 2) Nanchi kine muntu wakonsha kuswa kumwipayilapo inge ubena kubepatu nyi?

Twabalaula mikumbu itanu na umo ya mu Baibolo ya mepuzho aamba pe Yesu. Ino mikumbu itulengela kumuyuka bulongo Yesu. Pano nanchi kine ino mikumbu yanema nyi? Mu ñambilo ikwabo, nanchi byo twaitabilamo pe Yesu bitukunza nyi?

[Tubyambo twa mushi]

a Umvwe mukeba kuyuka byavula pa Mabuku a Mambo Awama a mu Baibolo byo apusana na a bubela aamba pe Yesu, monai mutwe wa kuba’mba, “Mabuku a Mambo Awama Abula mu Baibolo, Nanchi muji Bishinka Byaamba pe Yesu Nyi?” pa mapa 18-19.

b Mu Baibolo, Yehoba jo jizhina ja Lesa.

c Umvwe mukeba kuyuka byavula, monai mutwe wa kuba’mba: “Kwisamba na Bantu—Nanchi Yesu Lesa Nyi?” pa mapa 20-22.

d Mutanchi wa bungauzhi bumo bwafikile mu bwikalo bwa kwa Yesu uji pa jipa 200 mu buku wa Nanchi Baibolo Kine Ufunjisha’mba Ka?

e Inge mukeba kuyuka byavula pa buneme bwa bukuzhi bwa lufu lwa kwa Yesu, monai kitango 5 kya buku wa Nanchi Baibolo Kine Ufunjisha’mba Ka?

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu