Belambwile Saka Baswa abo Bene mu Brazil
PA MYAKA ya kunyumakwe, Rúbia (1), nyenga uji na myaka 30, wayile na kufwakesha Sandra (2), nyenga waingilanga bupainiya mu kipwilo kicheche kya ku kabeta ka bulenge bwa Brazil. Pa moba o baikele bonse, kwaubiwe kintu kimo kyalengejile Rúbia kupimpula bwikalo bwanji. Ñanyi kintu kyonkakyo? Twayai tumvwe byaamba mwine Rúbia.
“NAKUMINYE BINGI PA KUMVWA BINO BYAMBO”
“Sandra wansendele kuba’mba tuye na kufunda na mwanamukazhi ye afunjishanga Baibolo. Kimye kyo twafunjilenga nanji, uno mwanamukazhi waambile’mba: ‘Sandra, bansongwakazhi basatu bo ñingila nabo bakeba kufunda Baibolo, pano nebabujile namba bapembelele kimye kyabo kikafika. Nayuka namba wapayankana bingi uno mwaka.’ Nakuminye bingi pa kumvwa bino byambo. Kwambila bantu bakeba kuyuka Yehoba amba bapembelele. Mu kipwilo kyetu, kyankatezhe bingi pa kubatu amba ntane muntu wa kufunjisha Baibolo. Pa kyonkakya kimye, mu nzubo ya uno mwanamukazhi, namwene kuba’mba nafwainwa kukwasha bantu bajinga mu kano kamuzhi mo aikalanga. Kechi papichile ne moba avula ne, nafumine mu muzhi mukatampe mo naikalanga ne kuvilukila mu kano kamuzhi mwaingijilenga Sandra bupainiya.”
Pano nga kwi Rúbia kyaikele byepi? Washimikizha’mba: “Byo papichiletu bañondo babiji kufuma po navilukijile, nafunjishenga bantu 15 Baibolo kabiji palutwe kacheche, nobe Sandra, ne amiwa naikele na bantu bavula bampembejilenga kuba’mba nebafunjishenga.”
BAMULENGEJILE KULANGULUKAPO BULONGO PA MWINGILO WANJI
Diego (3), mulongo uji na myaka kukila pa 20, wafwakashishe bamulume ne mukazhi baingijilenga bupainiya mu Prudentópolis, kamuzhi kaikela ku bulenge bwa Brazil. Kuno kufwakasha kwamutundaikile bingi, kabiji kwamulengejile kikatakata kulangulukapo bulongo pa mwingilo wanji. Walondolola’mba: “Mu kipwilo mo najinga, naingilangatu maola acheche mu mwingilo wa mu bujimi pa ñondo pa ñondo. Pano byo nafwakashijile bano bapainiya ne kumvwa bintu byawama byo batainenga mu mwingilo, namwene kuba’mba bajinga bingi na lusekelo kukila amiwa nabujile kuta maana ku mwingilo wa kusapwila. Byo namwene lusekelo lo bajinga nalo, nalangulukilenga namba ne amiwa nanchi bwikalo bwami inge bwajinga byonka byajinga bwabo.” Panyuma ya kuno kufwakasha, Diego watendekele bupainiya.
Nobe Diego, nanchi mwi Bakamonyi bakyanyike bengila mwingilo wa kusapwila ne kutanwa ku kupwila kwa bwina Kilishitu kabiji pa kimye kimo ne kulanguluka’mba mwingilo wa kusapwila ubena kuleta mukose nyi? Umvwe ibyo, nanchi mwakonsha kupimpulako bwikalo bwenu pa kuba’mba mumone lusekelo lufuma mu kwingijila ku mpunzha kubena kukebewa basapwishi ba Bufumu bavula nyi? Ibyo kuba’mba kusha bwikalo bwawama ne kuya na kwikala bwikalo bwapela ke kintu kyakatazha bingi. Pano bino, bakyanyike bavula basalapo kuba bino. Bafuukulapo kupimpulako bintu byo bakeba kuba mu bwikalo bwabo pa kuba’mba bengijilenga Yehoba pakatampe. Pano twayai twisambe pe Bruno.
KWIKALA NYIMBI NYI, INYI MUSAPWISHI?
Myaka ya kunyuma, Bruno (4), uji na myaka 28, wafundanga pa sukulu umo waya bingi nkuwa ufunjisha bantu kwikala banyimbi kabiji wakebelenga kwikala ntangi wa jibumba ja banyimbi. Waubilenga bingi bulongo kya kuba pa bimye byavula bamwitanga kuya na kutangijila jibumba ja banyimbi bemba nyimbo yatemwa bingi bantu. Wafwainwe kwikala sendwe wa nyimbo. Bruno washimikizha’mba: “Nangwa byonkabyo, naumvwinenga amba kuji kintu kyo nabula mu bwikalo bwami. Nepaine kwi Yehoba, pano bino, nayukile namba kechi mbena kumwingijila papelela bulume bwami ne, onkao mambo, kino kyankatazhanga bingi. Nabujile Yehoba mu lulombelo lukatazho lwami, kabiji nesambile ne na balongo ba mu kipwilo bakoma ku mupashi. Panyuma ya kulangulukapo bulongo, nafuukwilepo kutangizhako mwingilo wami kukila nyimbo, nalekele sukulu wa nyimbo ne kufuukulapo kuya na kwingijila ku mpunzha kwakebewenga basapwishi ba Bufumu.” Nga mu byo afuukwilepo mwafumine ka?
Bruno wavilukijile mu muzhi wa Guapiara (muji bantu nobe 7,000), palepa makilomita 260 kufuma mu muzhi wa São Paulo. Lwajinga lupimpu lwabaya bingi. Washimikizha’mba: “Navilukijile mu kazubo kacheche mwabula filiji wa kulaminamo kajo kabiji kechi mwajinga TV nangwa Intaneti ne. Nangwa byonkabyo, pa nzubo pajinga bintu byo nabujile ne kwikalapo nabyo kala, ko kuba’mba bujimi bwa bishu ne bipangwa.” Kimye kyo aingijilenga mu kipwilo kijitu na basapwishi bacheche, juba jimo mu mulungu Bruno wasendanga bya kuja, mema, ne mabuku pa kapulututu kanji kuya na kusapwila mu mapunzha a mu mizhi. Bantu bavula ba mu ino mpunzha kechi baumvwinepo kala mambo awama ne. Washimikizha’mba: “Nafunjishanga bantu 18, Baibolo. Kumona bano bantu byo bapimpula bwikalo bwabo kundetela bingi lusekelo.” Wanungilepo kuba’mba: “Pa kikye kimye, naishile kuyuka’mba natana kintu kyo nabujile mu bwikalo bwami, ko kuba’mba lusekelo lufuma mu kutangizhako bintu bya Bufumu mu bwikalo. Inge natwajijile na kukebesha bintu bya ku mubiji, inge kechi nji na lusekelo lwa uno mutundu ne.” Pano nga Bruno wafumyanga pi mali a kwikwashishamo mu muzhi wa Guapiara? Na lusekelo, waambile’mba: “Kupichila mu kufunjisha bantu bya kwimba kidali.” Watwajijile kwikala sendwe wa bya bunyimbi.
“NAFUUKWILEPOTU KWIKALA”
Mariana (5), nyenga uji na myaka pepi na 30, naye wapichile mu bintu byapichilemo Bruno. Waingilanga mwingilo wa bushabyambo. Nangwa kya kuba wafolanga mali avula, bino kechi wajinga na lusekelo lwa kine ne. Waambile’mba: “Naumvwinenga nobe ‘mbena kujatu mwela.’” (Sapwi. 1:17) Balongo ne banyenga bavula bamutundaikile kwingilako bupainiya. Panyuma ya kulangulukapo, Mariana, pamo na balunda nanji ba Bianca (6), Caroline (7), ne Juliana (8), bafuukwilepo kuya na kukwasha kipwilo kyajinga mu Barra do Bugres, muzhi waikela mu kasokopyo kwipi na kyalo kya Bolivia, pajinga museke walepa bingi kufuma kwabo. Ki ka kyalondejilepo?
Mariana waambile’mba: “Ku ino mpunzha nakebelenga kwikalakotu bañondo basatu. Pano ku mpelo ya bano bañondo, nafunjishenga bantu 15 Baibolo. Kabiji bano bantu bakebewenga kwibakwasha pa kuba’mba bayukishe bukine. Onkao mambo, nakankelwetu ne pa kutendekela kwibabula amba mbena kuya. Nafuukwilepotu kwikala.” Bano banyenga bonse bana byo byo baubile. Abya mwingilo wa katataka wa kwa Mariana wamuletejile lusekelo nyi? Waambile’mba: “Kuyuka’mba Yehoba ubena kuñingijisha kukwasha bantu kuwamisha bwikalo bwabo, kundetela bingi lusekelo. Kabiji kindetela bingi lusekelo pa kuyuka’mba luno mbena kwingijisha kimye ne ngovu yami mu bintu byanema.” Caroline waamba pa bibena kumvwa banyenga bonse bana amba: “Inge nalaala bufuku, ngikala bingi na lusekelo mambo a kuyuka’mba naingila bingi na ngovu mu kutundaika bintu bya Bufumu. Bwikalo bwami bwaimena pa kukwasha bantu bo mfunjisha Baibolo. Ke kintu kyawama bingi pa kumona byo babena kuba bulongo. Mbena kwimwena bukine bwa byambo bya kuba’mba: “Mutompai, mumone byo awama aye Yehoba.”—Sala. 34:8.
Kimuletela bingi lusekelo Yehoba pa kumona balongo ne banyenga bakyanyike bavula kuzhokoloka ntanda yonse byo ‘babena kwilambula saka baswa abo bene’ kusapwila mambo awama a Bufumu mu mapunzha a kwalepa. (Sala. 110:3; Mana 27:11) Bano bonse ba mwingilo bepana, Yehoba wibapesha bingi.—Mana 10:22.
[Kitenguluzha/Kipikichala pa peja 5]
“Kafwako kyo Twakajilwapo Ne”
Zwau Paulo ne mukazhanji, Noemi, byo bakebelenga kuya na kwingijila kubena kukebewa basapwishi bavula, bantu bebambijilenga byambo bimo bya kwibalefula. Bamo mu kipwilo bebambijilenga’mba: “Inge muvilukile mu kataunyi kacheche mukaya na kuyanda.” “Mambo ka o mubena kuvilukila? Mu kipwilo kyetu muji mingilo yavula ya kwingila.” Zwau Paulo waambile’mba: “Kyakatezhe bingi pa kuba’mba tubule kulefulwa na bino byambo byaumvwanyikilenga nobe byawama.” Nangwa byonkabyo, panyuma ya kwingila myaka yavula ku mpunzha kuji basapwishi bacheche, lelo jino Zwau Paulo ne Noemi baji bingi na lusekelo kuba’mba baubile bintu byo bafuukwilepo ne kwingilako pakatampe mu mwingilo wa kusapwila. Zwau Paulo walumbulwile’mba: “Kufumatu kimye kyo twaishile kuno na mukazhami, kafwako kyo twakajilwapo ne. Nangwatu pa mambo a bintu byakilamo kunema, tuji na bintu byavula kukila ne byo twajinga nabyo kala.” Noemi wanungilepo’mba: “Twaubile bingi bulongo kwiya kuno.”
Kwikala mu mataunyi acheche kechi kwapela ne. Pano nga aba bavilukila mu mapunzha a mu kasokopyo boba byepi pa kuba’mba bamone mwa kwikwashisha? Bengijisha mashinda apusana pusana. Bamo bafunjisha Kizungu nangwa mulaka mukwabo, kufunjisha baana ba sukulu, kusona bivwalo nangwa kupenta mazubo nangwa kwingilatu mingilo ikwabo ya pa kimye kicheche yakonsha kwibakwasha. Nga bonse baya na kwingijila kwakepa basapwishi bamba’mba ka? Bamba’mba bekala na mapesho avula bingi kukila makatazho o bapitamo.
[Kitenguluzha/Kipikichala pa peja 6]
Lukatazho lwa Kuvuluka ku Nzubo
Tiago waambile’mba: “Byo nafikiletu mu kipwilo kya katataka, natendekele kwikala na binyenge. Mu ino mpunzha mwajingatu basapwishi bacheche kabiji kechi mwajingapo bintu bya kupwishishamo mukose ne. Natendekele kuvuluka ku nzubo. Nayukile kuba’mba nafwainwa kubako bintu bimo byakonsha kundetela lusekelo. Onkao mambo, natendekele kwibikako kuyuka bulongo balongo ne banyenga mu kipwilo, kabiji kino kyankwashishe. Naikele na balunda bakatataka kabiji kechi papichile ne kimye kyabaya ne, najinga bingi na lusekelo kya kuba naumvwinengatu nobe nji ku nzubo.”
[Kipikichala pa peja 3]
Noemi ne Zwau Paulo, mu Ascurra, Santa Catarina