Itai Muchima Ne Kwitundaika Anwe Bene Na Bene
“Saka twita muchima atwe bene na bene kuba amba twitundaikenga kumwesha butemwe ne kuba mingilo yawama.”—HEBE. 10:24.
MUSAKUKUMBULA’MBA KA?
‘Kwita muchima atwe bene na bene’ kulumbulula ka?
Twakonsha ‘kwitundaika byepi kumwesha butemwe ne kuba mingilo yawama’?
Twakonsha ‘kwitundaika byepi atwe bene na bene’?
1, 2. Ki ka kyakwashishe Bakamonyi ba kwa Yehoba 230 kwenda museke wa lwendo lwa kuya na kufwa ku mpelo ya Nkondo ya Bubiji ya Ntanda Yonse?
NKONDO ya Bubiji ya Ntanda Yonse byo yailenga na kupwa, kafulumende wa Nazi bamushinjile. Onkao mambo, uno kafulumende wapaine mukambizho wa kwipaya biumbi bya bantu bajinga mu makampu a lumanamo. Bakaili bajinga mu kampu wa Sachsenhausen bebatwajile ku kitulu kya kalunga ka mema kuba’mba bebabike mu mato ne kuya na kwibataya pakachi ka kalunga ka mema. Jino jishinda ja kwibepayilamo jaishile kuyukanyikwa’mba lwendo lwa kuya na kufwa.
2 Bakaili 33, 000 bajinga mu kampu wa lumanamo wa ku Sachsenhausen bafwainwe kwenda museke wa makilomita 250 kuya ku kitulu kya kalunga ka mema kiji mu muzhi wa Lübeck mu kyalo kya Germany. Pa bano bakaili pajinga Bakamonyi ba kwa Yehoba 230 bafumine mu byalo bitanu na kimo baendelenga kinkokombela. Bonse batembukile bingi na nzala ne bikola. Pano bano balongo bakonsheshe kwenda byepi luno lwendo lwa museke walepa bino? Mulongo umo waambile’mba, “Byo twayilenga, twitundaikilenga.” Na mambo a “bulume bwakila bwa bantu” Lesa bo ebapele, ne kwitemwa abo bene na bene ko kwibakwashishe kupuluka mu ano malwa.—2 Ko. 4:7.
3. Mambo ka o twafwainwa kwitundaikilanga atwe bene na bene?
3 Mu ano moba kechi twenda lwendo lwa kuya na kufwa ne, pano bino, tupita mu makatazho avula bingi. Bufumu bwa Lesa byo bwatendekele kulama mu 1914, Satana bamuswatwile mwiulu, kabiji “wazhingila bingi, mambo wayuka amba ujitu na kakimye kacheche.” (Lum. 12:7-9, 12) Nkondo ya Amagedonyi byo ibena kufwenya pepi, Satana ubena kwingijisha meseko ne makatazho pa kuba’mba akokeshe lwitabilo lwetu. Kununga pa bino, wingijisha ne bijikila byo twikala nabyo pa juba pa juba. (Yoba 14:1; Sapwi. 2:23) Nangwa twibikeko kya mutundu ka, ano makatazho onse akonsha kwitukokesha kya kuba twakonsha ne kulefulwa. Kya kumwenako, mulongo umo pa myaka yavula wakwashishe bantu bavula bingi kutwajijila kwikala bakishinka kwi Yehoba. Pano mu myaka ya kulutwe kuno, uno mulongo ne mukazhanji bakolelwe, kabiji watendekele kulefulwa. Byonka byo kyajinga ku uno mulongo, atweba bonse tukebewa kwikala na “bulume bwakila bwa bantu” bufuma kwi Yehoba kabiji ne kwitundaika atwe bene na bene.
4. Pa kuba’mba tutundaikenga bakwetu, ñanyi lutundaiko lwapaine mutumwa Paulo lo twafwainwa kulondela?
4 Pa kuba’mba tutundaikenga bakwetu, twafwainwa kulondela lutundaiko lwapaine mutumwa Paulo ku bena Kilishitu Bahebelu. Waambile’mba: “Saka twita muchima atwe bene na bene kuba amba twitundaikenga kumwesha butemwe ne kuba mingilo yawama. Kange tuleke kupwila pamo byonka byuba bantu bamo ne, poso kwitundaika atwe bene na bene ne kwibikishakotu byo tubena kumona aja juba saka jifwenya pepi.” (Hebe. 10:24, 25) Twakonsha kulondela byepi bino byambo byanema?
“SAKA TWITA MUCHIMA ATWE BENE NA BENE”
5. ‘Kwita muchima atwe bene na bene’ kulumbulula ka, kabiji kino kikebewa kuba ka?
5 ‘Kwita muchima atwe bene na bene’ kulumbulula “kuyuka bintu byakajilwa bakwetu ne kwibilangulukapo.” Abya twakonsha kuyuka byakajilwa bakwetu inge ketwibemunetu kya bukiji bukiji pa Nzubo ya Bufumu nangwa kwisamba nabo bintu byabula kunema nyi? Ine. Ibyo kuba’mba kechi ‘twibika mu bintu bya bakwetu byabula kwitukunza ne,’ kabiji kechi ‘twibika mu mambo a bakwetu ne.’ (1 Tesa. 4:11; 1 Timo. 5:13) Pano bino, pa kuba’mba tutundaikenga balongo betu, twafwainwa kwibayuka bulongo, kuyuka byo babena kupitamo, kuyuka byubilo byabo, kuyuka biji bulunda bwabo na Lesa, kuyuka bintu byo boba bulongo ne byo babula kuba bulongo. Bafwainwa kwitumonanga amba twi balunda nabo kabiji ne kuyuka’mba twibatemwa. Kino kikebewa kwikala nabo kimye kyabaya, kechi pa kimyetu kyo baji na makatazho nangwa inge balefulwa ne, bino ne pa bimyetu bikwabo.—Loma 12:13.
6. Ki ka kyakonsha kukwasha bakulumpe mu kipwilo ‘kuta muchima’ mikooko iji mu maboko abo?
6 Bakulumpe mu kipwilo bebatundaika ‘kulama bulongo jitanga ja Lesa,’ bafwainwa kuba bino na muchima umo ne na kizaku. (1 Pe. 5:1-3) Pano bakonsha kwingila byepi bulongo mwingilo wa bukafunga inge kechi bayuka bulongo mikooko iji mu maboko abo ne? (Tangai Byambo bya Mana 27:23.) Inge bakulumpe mu kipwilo bamonapo kimye kya kwikala na bakwabo ba mu lwitabilo ne kwisamba nabo, mikooko ikakasuluka kulomba bukwasho kwi abo. Kabiji balongo ne banyenga bakakasuluka kwamba makatazho o babena kupitamo, kino kikakwasha bakulumpe mu kipwilo ‘kuta muchima’ mikooko iji mu maboko abo ne kupana bukwasho.
7. “Byambo bya kanswatu” byamba bantu balefulwa twafwainwa kwibimonanga byepi?
7 Paulo waambijile kipwilo kya mu Tesalonika amba: “Tekeneshai bantu bapopomenwa.” (Tangai 1 Tesalonika 5:14.) “Bantu bapopomenwa” ke boba bakoka ne boba balefulwa. Byambo bya Mana 24:10 byaamba’mba: “Umvwe wapungila mu juba ja bya malwa, bulume bobe bwakepa.” Muntu walefulwa wakonsha kwamba “byambo bya kanswatu.” (Yoba 6:2, 3) Kimye kyo tubena kulanguluka pa bantu ba uno mutundu, twafwainwa kuyuka’mba byo bamba kechi byo biji mu muchima wabo ne. Rachelle, wajinga na bainanji bapopomenwe bingi wafunjile kino kishinka ku byo apichilemo. Rachelle waambile’mba: “Bimye byavula ba Mama baambanga bintu byatama bingi. Javula inge kyaikala bino, navulukanga byo baji, kuba’mba baji na lusa, butemwe ne bumpanyi. Nafunjile kuba’mba bantu bapopomenwa bamba bintu byavula bibula kulumbulula’mba byo byo baji. Kyakonsha kutama ke kwibabwezhezha byambo byatama nangwa kwiboba kyatama.” Byambo bya Mana 19:11 byaamba’mba: “Mana o amulengela muntu kubanda kuzhingila, kabiji buneme bwanji bumwekela mu kwibalekelako bantu mambo o bamulenga.”
8. Bañanyi kikatakata bo twafwainwa kumwesha butemwe, kabiji mambo ka?
8 Twakonsha kuta byepi muchima muntu walefulwa na mambo a mambo o alengele? Nangwa kya kuba waingijilapo, wakonsha kutwajijila kumvwa bumvu na mambo a byo aubile. Paulo waambile pa ndengamambo walapijile mu Kolinda amba: “Mwafwainwa kumulekelako mambo ne kumutekenesha, kuchina amba muntu wa uno mutundu wakakizhamo kwikala na bulanda. Byonkabyo, nemusashijila anweba bonse namba mumumweshe butemwe.” (2 Ko. 2:7, 8) Kechi twakonsha kufikenatu kulanguluka’mba muntu usa kuyuka’mba twamutemwa ne kumuta muchima ne. Muntu wafwainwa kwimwena bino kupichila mu byambo ne mu byubilo byetu.
“TWITUNDAIKENGA KUMWESHA BUTEMWE NE KUBA MINGILO YAWAMA”
9. ‘Kwitundaika kumwesha butemwe ne kuba mingilo yawama’ kulumbulula ka?
9 Paulo wanembele’mba: “Saka twita muchima atwe bene na bene kuba amba twitundaikenga kumwesha butemwe ne kuba mingilo yawama.” Twafwainwa kutundaika bakwetu ba mu lwitabilo kumwesha butemwe ne kwingila mingilo yawama. Umvwe mujilo keakebe kuzhima, tusonselapo pa kuba’mba atemenga. (2 Timo. 1:6) Mu jishinda jimotu, twafwainwa kutundaika balongo betu kutemwa Lesa ne bantu. Kusanchila bakwetu kwanema bingi pa kuba’mba bengilenga mingilo yawama.
10, 11. (a) Bañanyi mwi atweba bakebewa kwibatakaika? (b) Ambai kya kumwenako kyaamba pa kutakaika byo kwakonsha kukwasha muntu walenga mambo?
10 Nangwa twalefulwa nangwa ne, atweba bonse tukebewa kwitusanchila. Mukulumpe mu kipwilo umo waambile’mba: “Kafwako nangwa juba jimo batata jo bañambijilepo’mba nauba bulongo ne. Onkao mambo, nangwa byo nakomenenga kechi nalanguluka’mba nanema ne. . . . Nangwa kya kuba luno nafikizha myaka 50, nsanchila bingi bakwetu byo bañambila kuba’mba mbena kwingila mwingilo wawama bingi wa bukulumpe mu kipwilo. . . . Byo napitamo byamfunjisha buneme bwa kutundaika bakwetu, kabiji nebikako kwibatakaika.” Kutakaika bakwetu kwakonsha kutundaikatu bonse, kubikapo ne bapainiya, bakote ne boba balefulwa.—Loma 12:10.
11 Inge bakulumpe mu kipwilo babena kukwasha muntu walenga mambo, kumutakaika pa bintu byawama byo aubile kala kwakonsha kumukwasha kupimpula milanguluko yanji ne kuba byawama. (Nga. 6:1) Kuba bino kwakwashishe bingi nyenga wa jizhina ja Miriam. Wanembele’mba: “Napichile mu lukatazho lwabaya bingi kimye balunda nami kyo balekele kupwila, kabiji pa kyonkakye kimye batata bakolelwe kikola kya mashi kuya ku bongo. Napopomenwe bingi. Pa kuba’mba nkepesheko binyenge, natendekele kwenda na mwanamulume ubula kupopwela Lesa.” Kino kyalengejile uno nyenga kumona nobe kechi wafwainwa butemwe bwa kwa Yehoba ne, kabiji walangulukilenga kufuma mu bukine. Mukulumpe mu kipwilo byo amuvulwilemo byo aingijilanga Yehoba mu bukishinka, uno nyenga wajijile ne mipolo. Kabiji bamukoseshe ne kumubula kuba’mba Yehoba wamutemwa bingi. Kyafuminemo, wakoseshe jikwabo butemwe bwanji bwa kutemwa Yehoba. Walekele kwenda na uno mwanamulume kabiji watwajijile kwingijila Yehoba.
12. Ki ka kyakonsha kubiwa inge ketwesakanye muntu ku bakwabo ne kumulengulula nangwa kumulengela kumvwa nobe wazhatwa?
12 Kulengesha muntu bumvu kupichila mu kumwesakanya ku bakwabo, kumulengulula, nangwa kumuzhachisha kuba’mba kechi ubena kwingila na ngovu mu mwingilo ne, kwakonsha kulengela muntu kutendeka kwingila na ngovu, pano bino kechi utwajijila ne. Pakuba kutakaika mukwetu wa mu lwitabilo ne kumukwasha kuyuka kuba’mba kutemwa Lesa ko kwakonsha kumulengela kwingila na ngovu ne kumulengela kwingila na muchima yense.—Tangai Filipai 2:1-4.
‘ITUNDAIKAINGA ANWE BENE NA BENE’
13. Ñanyi bintu byavwangwa mu kutundaika bakwetu? (Monai kipikichala kitanshi.)
13 Twafwainwa “kwitundaika atwe bene na bene ne kwibikishakotu byo tubena kumona aja juba saka jifwenya pepi.” Kutundaika bakwetu kwavwangamo kwibakwasha kutwajijila kwingila mwingilo wa Lesa. Kutundaika bakwetu kumwesha butemwe ne kuba mingilo yawama kujitu nobe kubika nkunyi pa mujilo pa kuba’mba atwajijile kutema. Onkao mambo, kutundaika balongo kulumbulula kwibakosesha ne kwibatekenesha pa kuba’mba batwajijile na kwingijila Lesa. Umvwe twaikalapo na kimye kya kutundaika muntu, twafwainwa kwamba byambo byawama kabiji saka twatekanya. (Mana 12:18) Kabiji twafwainwa “kupelawizha kumvwa” ne ‘kubanda kwamba.’ (Yako. 1:19) Umvwe ketutelekeshe, tukayuka bintu bilengela mukwetu mwina Kilishitu kulefulwa kabiji tukamba bintu bikamukwasha.
14. Mulongo umo walefwilwe bamukwashishe byepi?
14 Akilangulukai pa mukulumpe mu kipwilo uji na lusa byo akwashishe mulongo wakokele pa myaka yavula. Uno mukulumpe byo ateleko muchima ku byaambilenga uno mulongo, waishile kuyuka kuba’mba uno mulongo ukiji na butemwe bukatampe bwa kutemwa Yehoba. Watanganga magazini onse a Kyamba kya Usopa kabiji wibikangako kutanwa ku kupwila kimye kyonse. Nangwa byonkabyo, byubilo bya balongo ne banyenga bamo mu kipwilo byamulefwile bingi ne kumuzhingijisha. Mukulumpe wamumvwijile lusa ne kutelekesha kwa kubula kumuzhachisha kabiji ne kumubula kuba’mba Lesa wamutemwa ne kisemi kyanji pamo. Pache pache, uno mulongo watendekele kuyuka’mba waswishishe bintu byatama byo apichilemo kala kumulengela kubula kwingijila Lesa ye atemwa. Uno mukulumpe waambijile mulongo kwingila nanji mu busapwishi. Na mambo a bukwasho bwa mukulumpe mu kipwilo, uno mulongo watendekele kusapwila kabiji mu kuya kwa kimye wafikijilemo kwikala mukulumpe mu kipwilo jikwabo.
15. Ñanyi bintu byo twafwainwa kufunjilako kwi Yehoba pa mambo a kutundaika bapopomenwa?
15 Muntu walefulwa kechi wakonsha kufikenatu kuswa bukwasho bo twakonsha kumukwasha ne. Twafwainwa kutwajijila na kumutundaika. Paulo waambile’mba: “Twajijilai kukosesha babula kukosa ne kwikala batekanya ku bantu bonse.” (1 Tesa. 5:14, An American Translation) Mu kifulo kya kufikenatu kuleka kukwasha bantu bakoka, twafwainwa ‘kutwajijila’ kwibakosesha ne kwibatundaika. Mu moba a kala, Yehoba wibatekenyanga bakalume banji pa bimye byo balefulwanga. Kya kumwenako, Lesa wamubijile bingi lusa Elaija kupichila mu kulanguluka pa byo eumvwinenga. Yehoba wamupele Elaija byakebewenga pa kuba’mba atwajijile mu mwingilo wanji. (1 Mfu. 19:1-18) Na mambo a kuba Davida walapijile kya kine, Yehoba wamulekejileko mambo. (Sala. 51:7, 17) Kabiji Lesa wakwashishe nembi wa Salamo 73, kimye kyo asaka akaleke kumwingijila. (Sala. 73:13, 16, 17) Yehoba witubila lusa ne bibusa, kikatakata inge twapopomenwa ne kulefulwa. (Lupu. 34:6) Baibolo waamba’mba “lukelo, pa juba pa juba, bya lusa lwanji [Yehoba] bikelwa kumweka,” kabiji “kechi wikileka kwitubilako lusa ne.” (Jila. 3:22, 23) Yehoba ukeba atweba kulondela byo oba ne kubila lusa bapopomenwa.
ITUNDAIKAINGA ANWE BENE NA BENE PA KUBA’MBA MUTWAJIJILE KWENDA MU JISHINDA JA KU BUMI
16, 17. Mpelo ya buno bwikalo byo ibena kufwenya pepi, twafwainwa kufuukulapo kuba ka, kabiji mambo ka?
16 Pa bakaili 33,000 bafumine mu kampu wa lumanamo wa Sachsenhausen papulukiletu bacheche. Nangwa byonkabyo, Bakamonyi ba kwa Yehoba bonse 230 bapulukile mu ano malwa. Kwikwasha ne kwitundaika bene na bene ko kwibalengejile kuba’mba bapuluke.
17 Lelo jino, tubena kwenda mu jishinda “jitwala ku bumi.” (Mat. 7:14) Katatakatu bapopweshi ba kwa Yehoba bonse bakapuluke ne kutwela mu ntanda ipya ya bololoke. (2 Pe. 3:13) Twayai twikwashenga atwe bene na bene pa kuba’mba twendenga mu jishinda ja ku bumi.
[Kipikichala pa peja 20]
Ingijilainga pamo na bakwenu mu mwingilo wa kusapwila
[Kipikichala pa peja 20]
Itundaikainga kumwesha butemwe ne kwingila mingilo yawama
[Kipikichala pa peja 21]
Pwanañanainga na bantu bawama
[Kipikichala pa peja 22]
Telekainga saka mwatekanya inge muntu ubena kukebewa lutundaiko (Monai mafuka 14, 15)