MUTWE WA KUFUNDA 23
Anweba Bansemi Funjishainga Baana Benu Kutemwa Yehoba
“Wafwainwa kutemwa Yehoba Lesa wobe na muchima wobe yense, ne na mweo wobe yense ne na maana obe onse.”—MAT. 22:37.
LWIMBO 134 Baana kya Bupe Kufuma kwi Lesa
BIJI MU UNO MUTWEa
1-2. Lumbululai mafunde a mu Baibolo byo akonsha kwitukwasha inge bintu byapimpulwa mu bwikalo.
PA JUBA ja masongola, musongwa ne musongoshi bateleka ku jashi ja masongola jamba mukulumpe mu kipwilo. Bishinka byo bambapo mu jino jashi bakibyumvwapo kala. Pano bino pa jije juba, bishinka biji mu jino jashi bibena kwamba pe abo. Mambo ka? Mambo bakengijishanga bino bishinka mu masongola abo.
2 Abino byo byo kikala ne ku bansemi bena Kilishitu inge batendeka kwikala na baana. Kampe pa myaka yavula, bateleka ku majashi aamba pa bya kukomesha baana. Pano bino, bafwainwa kutatula kwingijisha bino bishinka mambo batendeka kwikala na baana. Bino bishinka bikebakwasha kukomesha baana babo bulongo. Mwingilo wa kukomesha baana ke mwingilo mukatampe bingi. Binembelo bimo byakonsha kwitukwasha bingi umvwe bintu byapimpulwa mu bwikalo. O ene mambo, bapopweshi ba Yehoba o batangila Binembelo ne kulanguluka langulukapo byonka byo bakambizhe bamfumu ba bena Isalela kubanga “moba onse” a bumi bwabo.—Mpitu. 17:19.
3. Ñanyi bintu byo tusakwisambapo mu uno mutwe?
3 Anweba bansemi, muji na mwingilo wanema bingi wa kufunjisha baana benu pe Yehoba. Kechi mwafwainwa kwibafunjishangatu bishinka pe Lesa ne, pakuba mwafwainwa kwibakwasha kutemwa Yehoba. Pano ñanyi bintu byakonsha kwimukwasha pa kuba’mba mufunjishe bulongo baana benu kutemwa Yehoba? Mu uno mutwe, tusakwisamba mafunde a mu Baibolo ana akonsha kwimukwasha. (2 Timo. 3:16) Kabiji tusakumona bansemi bena Kilishitu bamo byo bamwenamo mu kulondela ano mafunde a mu Baibolo.
MAFUNDE ANA AKONSHA KUKWASHA BANSEMI
Kwikala bakumwenako bawama ne kukeba lutangijilo lwa Yehoba kimye kyonse kukakwasha byepi baana benu? (Monai mafuka 4, 8)
4. Ñanyi jifunde jakonsha kukwasha bansemi kufunjisha baana babo kutemwa Yehoba? (Yakoba 1:5)
4 Jifunde Jitanshi: Lombainga Yehoba kwimutangijila. Mwafwainwa kulomba kwi Yehoba kwimupa maana a kwimukwasha kufunjisha baana benu kumutemwa. (Tangai Yakoba 1:5.) Mambo ye yenkatu wafwainwa kwitupa maana. Kuji bishinka byavula bingi byakonsha kwitulengela kwamba’mba ye yenkatu wafwainwa kwitupa maana. Akilangulukai pa bishinka bibiji. Kitanshi, Yehoba ye nsemi wakila bansemi bonse. (Sala. 36:9) Kya bubiji, tumwenamo byawama mu bintu byonse byo etubuula.—Isa. 48:17.
5. (a) Ñanyi bintu byanengezha jibumba ja Yehoba byakonsha kukwasha bansemi kufunjisha baana babo? (b) Byonka byo mwatambile mu vidyo, mwafunjilako ka ku byaubile Mulongo ne Nyenga Amorim ku byo bakomeshe baana babo?
5 Yehoba wingijisha Mambo anji ne jibumba janji kupa bansemi byambo byakonsha kwibakwasha kufunjisha baana babo kutemwa Yehoba. (Mat. 24:45) Mwakonsha kutaana byambo byakonsha kwimukwasha mu Labainga! pa kibaaba kya kuba’mba “Bya Kukwasha Kisemi.” Luno kino kibaaba mwakonsha ne kwikitaana pa keyala wetu wa pa intaneti. Kabiji pa keyala wetu wa jw.org patanwa ne mavidyo a misambo ya mepuzho yakonsha kukwasha bansemi kukomesha baana babo bulongo.b—Maana. 2:4-6.
6. Nsemi umo wamulume ne mukazhanji baambilepo’mba ka pa bukwasho bupana Yehoba kwingijisha jibumba janji?
6 Bansemi bavula basanta bingi pa bukwasho bupana Yehoba kwingijisha jibumba janji. Bansemi babalume abo ba Joe baambile’mba: “Kechi kyapela kukomesha baana basatu mu bukine ne. Amiwa ne bakazhi bami tulomba jonse kwi Yehoba kuba’mba etukwashe. Javula tumvwa’mba mutwe nangwa vidyo waamba pa bansemi byo bafwainwa kukomesha baana waishila pa kimye kyawama. Mambo bitukwashishe kufunjisha baana betu bulongo. Kabiji tulondela lutangijilo lwa Yehoba kimye kyonse.” Ba Joe ne bakazhi babo bataana’mba ino mitwe ne mavidyo bikwasha bingi baana kufwenya kwipi ne Yehoba.
7. Mambo ka bansemi o bafwainwa kwibikangako kwikala bakumwenako bawama? (Loma 2:21)
7 Jifunde ja Bubiji: Ikalai bakumwenako bawama. Baana bamona byuba bansemi babo kabiji javula boba byonka byo bamona. Nangwa byonkabyo, bansemi bonse ke bambulwakulumbuluka. (Loma 3:23) Pano bino, bansemi bafwainwa kwibikako kwikala bakumwenako bawama ku baana babo. (Tangai Loma 2:21.) Nsemi umo wamulume waambile pa biji baana amba: “Baji nobe butonge mambo inge mwibubika pa mema, bwakonsha kukoka mema onse.” Wanungilepo’mba: “Kabiji bakonsha kwitubuula inge byubilo byetu byapusana na byo twibafunjisha.” Onkao mambo, inge tukeba’mba baana betu bamutemwe Yehoba bafwainwa kumona ne kushiinwa kuba’mba atweba bansemi twamutemwa bingi Yehoba.
8-9. Ñanyi bintu byo mwafunjilako ku byaambile Andrew ne Emma?
8 Kuji mashinda avula bingi bansemi o bakonsha kwingijisha pa kufunjisha baana babo kutemwa Yehoba. Mulongo uji na myaka 17 aye Andrew waambile’mba: “Bansemi bami bamfunjishe’mba kulomba kwanema bingi. Batata balombanga ne amiwa jonse bufuku nangwa kyakuba naji kulomba kala. Bansemi betu betuvululangamo kuba’mba: ‘Wakonsha kwisamba ne Yehoba mu lulombelo bimye byavula.’ Bankwashishe kuyuka’mba lulombelo lwanema bingi. Luno kyampelela kulomba kwi Yehoba. Kabiji namumona’mba ye Shetu witutemwa bingi.” Anweba bansemi vulukainga’mba inge mwatemwa Yehoba, baana benu nabo bakamutemwa.
9 Kabiji akilangulukai pe Emma. Bansemi banji babalume byo banyemene kisemi, bashijile bainanji nkongole yavula bingi. Emma waambile’mba: “Javula bamama mali ebakatazhanga bingi. Pano bino, baambanga’mba Yehoba wata bingi muchima bakalume banji kabiji wibakwasha kutaana bya mu bwikalo byo bakeba. Bintu byaubanga bamama mu bwikalo bwabo byamweshangatu patoka kuba’mba bashiinwe na kino. Bamama baubanga byo betufunjishanga.” Tubena kufunjilako ka ku kino? Bansemi bafwainwa kwikala bakumwenako bawama nangwatu mu bimye byakatazha.—Nga. 6:9.
10. Ñanyi bimye bansemi bena Isalela bavula byo bafunjishanga baana babo pe Yehoba? (Mpitulukilo ya mu Mizhilo 6:6, 7)
10 Jifunde ja Busatu: Funjishainga baana benu kimye kyonse. Yehoba wafunjishe bena Isalela bakala kufunjisha baana babo pe aye kimye kyonse. (Tangai Mpitulukilo ya mu Mizhilo 6:6, 7.) Bano bansemi baikalanga na kimye kyabaya bingi kya kwisamba na baana babo ne kwibafunjisha kutemwa Yehoba. Nabiji kalombwana mwina Isalela waingilanga kimye kyabaya na bashanji kubyala bijimwa nangwa kunowa kajo. Nyenga yanji waikalanga kimye kyabaya na bainanji na kusona, kupikula ne kwingilatu mingilo ikwabo ya pa nzubo. Bano bansemi byo baingilanga na baana babo kimye kyabaya, besambanga nabo pa bintu byavula bingi. Besambanga pa kyubilo kya Yehoba kya buwame ne byo akwashanga kisemi kyabo.
11. Ñanyi kimye bansemi bena Kilishitu kyo bafwainwa kufunjishanga baana babo lelo jino?
11 Luno bwikalo kechi buji byonka byo bwajinga kala ne. Mu byalo byavula, bansemi kechi bekala pamo na baana babo kuzhikisha juba ne. Kampe bansemi baya ku nkito. Kabiji baana nabo kampe baya ku sukulu. Onkao mambo, bansemi bafwainwa kumonangapo kimye kya kufunjisha baana babo. (Efi. 5:15, 16; Fili. 1:10) Jishinda jimo jo bakonsha kubilamo bino ke kimye kya kupopwela kwa kisemi. Mulongo umo aye Alexander waambile’mba: “Batata bamonanga’mba kimye kyonse twaikala na kupopwela kwa kisemi. Kechi baswishanga kintu nangwa kimo kuvulañanya uno mutanchi ne. Umvwe kupopwela kwa kisemi kwapwa, twaikalanga na kwisamba pa bintutu bikwabo.”
12. Ñanyi bintu nsemi wamulume byo afwainwa kubula kuba kimye kya kupopwela kwa kisemi?
12 Umvwe mwi nsemi wamulume, mwakonsha kuba byepi pa kuba’mba baana benu bamwenengamo mu kupopwela kwa kisemi? Ingijishainga buku wa katataka wa kuba’mba Mukekala Myaka ne Myaka! pa kufunjisha baana benu. Uno buku wapeela bingi kufundamo na baana benu. Mwafwainwa kukwasha baana benu kwamba byo babena kulanguluka ne bijikila byo baji nabyo. Kechi mwafwainwa kwingijishanga kino kimye kya kupopwela kwa kisemi kukajipila baana benu ne. Kechi mwafwainwa kuzhingilanga inge baana benu baamba bintu byapusana na byaamba Baibolo ne. Pakuba mwafwainwa kwibasanchilanga pa kwimubuula byo babena kulanguluka. Kabiji mwafwainwa kwibatundaika kutwajijila kuba bino. Mwakonshatu kukwasha baana benu bulongo umvwe mwayuka bintu byo babena kupitamo.
Bansemi bakonsha kwingijisha byepi bilengwa pa kufunjisha baana babo byubilo bya Yehoba? (Monai Jifuka 13)
13. Ñanyi bimye bikwabo bansemi byo bafwainwa kwingijisha pa kufunjisha baana babo kufwenya kwipi ne Yehoba?
13 Anweba bansemi, monaingapo bimye bya kufunjisha baana benu pa juba pa juba pa kuba’mba bafwenye kwipi ne Yehoba. Mwafwainwa kufunjishanga baana benu pe Lesa kimye kyonse. Kechi kupembelelatu juba jo mwibafunjisha Baibolo ne. Nsemi wamukazhi aye Lisa waambile’mba: “Twingijisha bilengwa kufunjisha baana betu pe Yehoba. Nabiji inge twamona’mba baana betu babena kuseka na mambo a bibena kuba kabwa wetu, twibabuula kuba’mba kino kimweshatu’mba Yehoba ke Lesa wa lusekelo kabiji ukeba ne atweba kwikala na lusekelo.”
Nanchi anweba bansemi mwayuka bulongo balunda ba baana benu nyi? (Monai jifuka 14)d
14. Mambo ka o kyanemena bansemi kukwasha baana babo kusala bulongo balunda? (Byambo bya Maana 13:20)
14 Jifunde ja Buna: Kwashai baana benu kwikala na balunda bawama. Baibolo umweshatu patoka kuba’mba balunda netu bakonsha kwitulengela kwikala na byubilo byawama nangwa byatama. (Tangai Byambo bya Maana 13:20.) Anweba bansemi, nanchi mwayuka bantu bapwanañana na baana benu nyi? Nanchi mwakimonañanapo nabo ne kwibayuka bulongo byo baji nyi? Ñanyi bintu byo mwakonsha kuba pa kuba’mba mukwashe baana benu kwikala na balunda batemwa Yehoba? (1 Ko. 15:33) Mwakonsha kukwasha baana benu kwikala na balunda bawama inge ke mwiteko bantu baji na bulunda bwawama ne Yehoba kubila pamo bintu na baana benu.—Sala. 119:63.
15. Bansemi bakonsha kukwasha byepi baana babo kwikala na balunda bawama?
15 Akilangulukai pa byuba nsemi umo wamulume aye Tony. Walumbulwile aye ne mukazhanji byo boba pa kukwasha baana babo kwikala na balunda bawama. Waambile’mba: “Pa myaka yavula, amiwa ne bakazhi bami twita balongo ne banyenga bankomeno ne mafumbi apusana pusana kwiya ku nzubo kwetu. Tujiila pamo nabo kajo ne kubila pamo nabo kupopwela kwa kisemi. Bino bimye bitulengela kuyuka bantu batemwa Yehoba kabiji bamwingijila na lusekelo. Tutambwila ku nzubo kwetu bakalama ba mwanzo, bamishonale ne bantutu bakwabo. Baana betu bafunda bintu byavula bingi pa kwibashimikizha bintu byo bapitamo, byo bengijila Yehoba na mukoyo ne muchima wa kwipana ye baji nanji. Abino byonse byakwasha baana betu kufwenya kwipi ne Yehoba.” Anweba bansemi twajijilai kukwasha baana benu kwikala na balunda bawama.
MWAFWAINWA KUKETEKELA’MBA UKABWELA
16. Mwakonsha kuba byepi umvwe mwanenu wakaana kuba’mba kechi ukeba kwingijila Yehoba ne?
16 Mwakonsha kuba byepi umvwe mwanenu umo wakaana kuba’mba kechi ukeba kwingijila Yehoba ne? Kechi mwafwainwa kulanguluka’mba mwakankalwa kufunjisha mwanenu ne. Vulukainga’mba atweba bonse kuvwangakotu ne mwanenu, Yehoba witupa luusa lwa kwifuukwila atweba bene. Twakonsha kufuukulapo kwingijila Lesa nangwa ne. Inge mwanenu waleka kwingijila Yehoba mwafwainwa kuketekela kuba’mba juba jimo ukabwela. Vulukai jishimikila ja mwana waelekele. (Luka 15:11-19, 22-24) Uno nsongwalume wafumine mu jishinda ja bololoke. Pano bino, palutwe kacheche wabwelele. Bamo bakonsha kwamba’mba: “Kino kuba kyamweka ne, jishimikilatu. Nanchi mwanami wakonsha kubwela kwi Yehoba nyi?” Ee, wakonsha kubwela. Kino kyo kwamwekejile nsongwalume umo aye Elie.
17. Byamwekejile Elie byakonsha kwimutundaika byepi?
17 Elie waambile pa byamukwashishe bansemi banji amba: “Baesekele kumfunjisha papelela bulume bwabo kutemwa Yehoba ne kutemwa Mambo anji Baibolo. Byo nafikizhe myaka nobe 15 natendekele kuba bintu byatama.” Elie watatwile kwikala bwikalo bwa bukakongolo mutoma kubiji. Kabiji wakaine kulondela byamukwashishenga bansemi banji kuba’mba akoseshe bulunda bwanji ne Yehoba. Kabiji byo afuminetu pa nzubo, watendekele kuba bintu byatama bingi. Nangwa byonkabyo, pa bimye bimo wisambanga na bakwabo pa byaamba Baibolo. Elie waambile’mba: “Inge mbena kwisamba na bakwetu pe Yehoba, kino kindengela ne amiwa kutatula kulanguluka pe Yehoba. Pachepache natendekele kuvuluka bukine bwamfunjishe bamama, ko kuba’mba nkunwa ya bukine yabyajile bamama mu muchima wami yatatwile kukoma jikwabo.” Mu kuya kwa moba, Elie wabwelele mu bukine.c Fwanyikizhai lusekelo lwajinga na bansemi banji kuba’mba bamufunjishe kutemwa Yehoba saka akijitu mwanyike.—2 Timo. 3:14, 15.
18. Mumvwa byepi ku muchima pa bansemi bebikako kufunjisha baana babo kutemwa Yehoba?
18 Anweba bansemi, Yehoba wimupa mwingilo wanema bingi wa kukomesha kisemi kya kulutwe kya bapopweshi ba Yehoba. (Sala. 78:4-6) Uno mwingilo kechi wapeela ne. Kabiji tubena kwimusanchila bingi pa byo mwibikako papelela bulume bwenu kufunjisha baana benu. Inge mwatwajijila kukwasha baana benu kutemwa Yehoba ne kwibafunjisha kumukookela, kino kikamusangajika bingi Shetu wa mwiulu uji na butemwe.—Efi. 6:4.
LWIMBO 135 Yehoba Wasashijila’mba: ‘Mwanami Wikale wa Maana’
a Bansemi bena Kilishitu batemwa bingi baana babo. Bebikako kulama bulongo baana babo ne kwibakebela bya mu bwikalo. Kabiji kyakila pa byonse, bano bansemi bebikako bingi kufunjisha baana babo kutemwa Yehoba. Mu uno mutwe, tusakwisamba pa mafunde a mu Baibolo ana akonsha kukwasha bansemi kwingila bulongo mwingilo wa kufunjisha baana babo.
c Monai kibaaba kya kuba’mba “Baibolo Upimpula Bwikalo bwa Bantu” kiji mu Kyamba kya Usopa kya April 1, 2012.
d KULUMBULULA KIPIKICHALA: Nsemi wamulume ubena kupama mpila ya ku maboko pamo na mwananji ne balunda nanji babalume pa kuba’mba ebayuke bulongo.