BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w07 9/1 pp. 28-32
  • Funjishainga Baana Benu Kutemwa Yehoba

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Funjishainga Baana Benu Kutemwa Yehoba
  • Kyamba kya Usopa—2007
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • Bansemi Bafunjisha Bulongo bo Bakumwenako Bawama
  • Bansemi Bafunjisha Bulongo Balombela Pamo na Baana Babo
  • Bansemi Bafunjisha Bulongo Batundaika Baana Kwikala na Muteeto Wawama wa Lufunjisho
  • Ikalainga Mutende
  • Mutembo uji na Mwana
  • Kukomesha Baana Mu Ntanda ya Bantu Bakeba Kuba byo Bakeba Bene
    Kyamba kya Usopa—2008
  • Anweba Bansemi, Funjishainga Baana Benu Mu Butemwe
    Kyamba kya Usopa—2007
  • Anweba Bansemi Funjishainga Baana Benu Kutemwa Yehoba
    Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu bwa Yehoba (Kya Kufundamo)—2022
  • Tendekai Kufunjisha Mwanenu Saka Akijitu Lukeke
    Kintu Kilengela Kisemi Kwikala kya Lusekelo
Monai Bikwabo
Kyamba kya Usopa—2007
w07 9/1 pp. 28-32

Funjishainga Baana Benu Kutemwa Yehoba

‘Byonka biji miketo mu kuboko kwa kilobo, Byo byo baji baana bo asema muntu mu bwanyike bwanji.’—SALAMO 127:4.

1, 2. Baana baji byepi nobe ‘miketo iji mu kuboko kwa kilobo’?

MUNTU wasa miketo wipanza kwasa muketo pa kintu kyo ashika. Ubika bulongo muketo mu buta bwa mukanda wabwela wibukunyika. Nangwa kya kuba wakwelumuna buno buta, upishapo kimye kuba’mba ashike bulongo muketo wanji. Apa bino wabwela walekamo! Umvwe wauba bino, nanchi wakonsha kwasa muketo pa kintu kyo abakebenga kwasa nyi? Kuji bishinka byavula mwakukumbwila buno bwipuzho, kubikakotu ne busendwe bwa mwine wataya yewo muketo, mwela byo abena kupupa, ne muketo byo aji.

2 Mfumu Solomone wafwanyikizhe baana ku ‘miketo iji mu kuboko kwa kilobo.’ (Salamo 127:4) Akimonai kino kya kumwenako byo kyakonsha kwingijishiwa. Muntu wasa miketo wikalatu na muketo mu buta bwanji bwa mukanda pa kakimyetu kacheche. Pa kuba’mba ase pantu po abena kukeba, kechi wafwainwa kukankazhama kulekamo ne. Popamotu, bansemi nabo bekalatu na kimye kicheche kya kukwashishamo baana babo kutemwa Yehoba kufuma panshi ya michima yabo. Panyumatu ya kupitapo myaka icheche, baana bakoma ne kutendeka kwiikela. (Mateo 19:5) Abya bakonsha kwasa po babena kukeba nyi, ko kuba’mba nanchi baana bakatwajijila kutemwa ne kwingijila Lesa panyuma ya kufuma pa nzubo nyi? Kuji bishinka byavula bingi byakonsha kulengela kumona mwa kukumbwila. Bishinka bisatu ke kumona busendwe bwa bansemi, nkomeno ya baana, ne ‘muketo, nangwa’mba mwana byo obapo na lufunjisho lo abena kutambwila. Twayai pano twisambepo nchimbachimba kishinka kimo kimo. Patanshi, twayai twisambe pa byubilo bimo bijipo na nsemi uji na busendwe.

Bansemi Bafunjisha Bulongo bo Bakumwenako Bawama

3. Mambo ka nsemi kyo afwainwa kwamba byambo wabwela wibimwesha mu byubilo?

3 Yesu washile kya kumwenako bansemi kyo bafwainwa kulonda, mambo aye waubanga byonka byo asapwilanga. (Yoano 13:15) Mu jishinda jikwabo, wazhachishenga Bafaliseo ‘baambangatu’ kwa kubula “kwibyuba.” (Mateo 23:3) Pa kuba’mba bansemi batundaike baana kutemwa Yehoba, bafwainwa kwambanga ne kuba byonkabyo byo bamba. Muntu waamba byambo kwa kubula kwibimwesha mu byubilo kijitu pamo na buta bwa mukanda bwabula muzhinge.—1 Yoano 3:18.

4. Ñanyi mepuzho bansemi o bafwainwa kwiipuzha, kabiji mambo ka?

4 Mambo ka bansemi kyo bafwainwa kwikala ba kumwenako? Byonkatu bakikulumpe byo bakonsha kufunda bya kutemwa Lesa kupichila mu kumwena kwi Yesu, baana nabo bakonsha kufunda bya kutemwa Yehoba kupichila mu kumwena ku byubilo byawama bya bansemi. Balunda nanji mwana bakonsha kumukwasha nangwa “kuvulañanya bisela byawama.” (1 Kolinda 15:33) Mwana, wikala na bansemi kimye kyabaya mu myaka yanji ya ku bwanyike. Onkao mambo, bansemi bafwainwa kwiipuzha abo bene amba: ‘Abya ne muntu wa mutundu ka? Nanchi byubilo byami bitundaika mwanami naye kwikala na byubilo byawama nyi? Kya kumwenako ka kyo mbena kumwesha mu mbaji yanema nabiji kulomba ne lufunjisho lwa Baibolo?’

Bansemi Bafunjisha Bulongo Balombela Pamo na Baana Babo

5. Baana bakonsha kufunjilako ka ku milombelo ya bansemi?

5 Baana benu bakonsha kufunda bintu byavula bingi pe Yehoba kupichila mu kuteleka ku milombelo yenu. Umvwe saka bemuteleka na kulomba milombelo ya kumusanchila Lesa kimye kya kuja kajo ne kulomba kimye kya kufunda Baibolo, bakonsha kufunjilako ka? Bakonsha kufunda amba Yehoba witupa kajo ko twakajilwa, onkao mambo ukebewa kumusanchila, kabiji ne kuba’mba witufunjisha bukine bwa ku mupashi. Ano ke mafunjisho anema bingi.—Yakoba 1:17.

6. Bansemi bakonsha kukwasha byepi baana babo kwiumvwa amba Yehoba wibatemwa pa muntu pa muntu?

6 Pano bino, mukakwasha bingi baana benu umvwe saka mulombela pamo nabo bonse ne pa bimyetu bikwabo byabula bimye bya kuja kajo nangwa bya lufunjisho lwa Baibolo lwa kisemi, kabiji inge saka mwisamba pa bintu bimo bimulamata pamo na baana benu. Mukakwasha baana benu kwiumvwa’mba Yehoba ye ubena kutangijila kisemi kyenu, kabiji ne kuba’mba wimuta muchima pa muntu pa muntu. (Efisesa 6:18; 1 Petelo 5:6, 7) Nsemi umo wa mulume waambile’mba: “Kufumatu kimye kyasemenwe mwanetu wamukazhi, twalombangatu pamo nanji. Byo akomenenga, mu lulombelo lwetu twavwangangamo ne byo twakonsha kupwanañana na bantu bakwabo ne pa bintutu bikwabo byakonsheshe kumukwasha. Twalombangatu nanji pa juba pa juba kufikatu ne kimye kyo asongwelwe.” Nanchi ne anweba mwakonsha kulombanga pamo na baana benu pa juba pa juba nyi? Abya mwakonsha kwibakwasha kumona Yehoba nobe Mulunda ubulatu kwibapa bintu bya ku mubiji ne bya ku mupashi byonka ne, bino wibata ne muchima nyi?—Filipai 4:6, 7.

7. Pa kuba’mba milombelo yabo ishinkamikwe, bansemi bafwainwa kuyuka ka?

7 Pano bino, pa kuba’mba milombelo yenu ishinkamikwe, mwafwainwa kuyuka kibena kubiwa mu bwikalo bwa mwanenu. Akimonai byaambile nsemi umo wa mulume wakomeshe baana banji amba: “Ku mpelo ya mulungu ne mulungu, neipuzhanga mepuzho abiji amba: Pa uno yense mulungu, ñanyi bintu baana bami byo batelepo muchima? Kabiji ñanyi bintu bibatokejile ku muchima?” Anweba bansemi, nanchi nenuwa mwakonsha kwiipuzhanga anweba bene ano mepuzho, apa bino mwabwela mwavwanga mikumbu yenu mu lulombelo lo mwalomba na baana benu nyi? Umvwe saka muba bino, ko kuba’mba kechi mubena kwibafunjishatu kulomba kwi Yehoba kwapwa ne, bino mubena kwibafunjisha ne kumutemwa.—Salamo 65:2.

Bansemi Bafunjisha Bulongo Batundaika Baana Kwikala na Muteeto Wawama wa Lufunjisho

8. Mambo ka bansemi o bafwainwa kukwashisha baana babo kwikala na muteeto wa kufunda Mambo a Lesa?

8 Nsemi uji na muteeto wawama wa kufunda Baibolo wakonsha kulengela bulunda bwa mwananji ne Lesa kwikala byepi? Pa kuba’mba bulunda buji bonse bukose, bantu besampa bulunda kechi bafwainwa kwambangatu ne, bino bafwainwa ne kwitelekanga. Jishinda jimo jo tutelekelamo kwi Yehoba ke kufunda Baibolo kupichila mu kwingijisha mabuku anengezhiwa na ‘kalume wa kishinka.’ (Mateo 24:45-47; Byambo bya Mana 4:1, 2) Onkao mambo, pa kuba’mba bansemi bakwashe baana babo kwikala balunda bawama na Yehoba, bafwainwa kwibatundaika kwikala na muteeto wa kufunda Mambo a Lesa.

9. Baana bakonsha kukwashiwa byepi kwikala na muteeto wawama wa lufunjisho?

9 Baana bakonsha kukwashiwa byepi kwikala na muteeto wawama wa lufunjisho? Bakonsha kukwashiwa umvwe bansemi bene baji na uno muteeto wawama. Nanchi baana benu bemumona kimye kyonse saka mutanga ne kufunda Baibolo nyi? Kya kine, mwakonsha kupayankana bingi na kulama baana benu, kabiji mwakonsha ne kuzhinauka po mukekalapo na kimye kya kutanga ne kufunda. Pano iipuzhai anweba bene amba: ‘Nanchi baana bami bammona kimye kyonse saka ntamba televizhonyi nyi?’ Umvwe ibyo, abya mwakonsha kwingijishapo kimye kimo kuba’mba mwikelemo na lufunjisho lwa pa bunke kuba’mba baana nabo bamweneko nyi?

10, 11. Mambo ka bansemi kyo bafwainwa kimye kyonse kwisambanga misambo ya mu Baibolo?

10 Jishinda jikwabo jawama bansemi jo bakonsha kufunjishishamo baana babo kutelekanga kwi Yehoba ke kupichila mu kwisambanga kimye kyonse misambo ya mu Baibolo pamo na kisemi. (Isaya 30:21) Bamo bantu bakonsha kwipuzha’mba: ‘Mambo ka baana kyo bakebewa kwikala na lufunjisho lwa kisemi umvwe bansemi yabo kimye kyonse baya nabo ku kipwilo?’ Kuji bishinka byavula byawama bingi. Yehoba wapa bansemi mutembo wa kufunjisha baana babo. (Byambo bya Mana 1:8; Efisesa 6:4) Lufunjisho lwa Baibolo lwa kisemi lukwasha baana kuyuka’mba mpopwelo kechi ke kintu kyubiwatu pa bantu bavula ne, bino ke lubaji lwa bwikalo bwa kisemi.—Mpitulukilo ya mu mizhilo 6:6-9.

11 Kabiji umvwe bansemi ke bafunjishe bulongo lufunjisho lwa kisemi, kyakonsha kwibakwasha kuyuka bilanguluka baana babo pa bintu bya ku mupashi, ne pa byubilo byabo. Kya kumwenako, umvwe baana bakiji bacheche, bansemi bakonsha kwingijisha mabuku nabiji Fundai ku Mufunjishi Wayukisha.a Pepi nobe mu palagalafu yonse ya uno buku walumbulula Baibolo, baana baipuzhiwa kwamba byo bayukapo pa mitwe yaambiwapo. Umvwe saka besamba pa binembelo biji mu uno buku, bansemi bakonsha kukwasha baana kwikala na maana alumbuluka “a kupima ne kuyuka byawama ne byatama.”—Bahebelu 5:14.

12. Bansemi bakonsha kunengezha byepi lufunjisho lwa kisemi kwesakana na biji mwana, kabiji anweba jishinda ka jo mwatana jingila bulongo?

12 Umvwe baana benu ke bakome, bafunjishainga kwesakana na byo baji. Akimonai bamulume ne mukazhi bamo byo bakwashishe baana babo pa mambo a kukeba kuya na kutanwa ku bya kisangajimbwe byajinga ku sukulu. Nsemi wa mulume waambile’mba: “Twabujile baana betu amba mu lufunjisho lwa kisemi lukalondelapo, mukazhami ne amiwa tukekala nobe baana, ne baana betu nobe bo bansemi. Mwana uji yense akekale nobe Nsemi wa mulume ne mukwabo nobe Nsemi wa mukazhi, pano bino baana bafwainwe kwingijila pamo mu kukeba bishinka byaambilenga pa uno mutwe ne kwambapo pa mazha ekala ku sukulu.” Ki ka kyafuminemo? Nsemi wa mulume watwajijila kwamba’mba: “Twakuminye bingi baana betu ba bakazhi byo bayukilenga kyawama ne kyatama (byo baikele nobe bansemi) kimye kyo betulondolwejilenga (atweba byo twifwanyikizhe kwikala baana) bishinka bya mu Baibolo byaambilenga pa byo kyatamijile kuya ku mazha. Kintu kikwabo kitusangajikile ke bishinka byo baambile byawama byafwainwe kupingizha pa kuya ku mazha. Bino bishinka bitulengejile kuyuka ndangulukilo ne biji mu michima yabo.” Kikebewa kwibikako bingi ne kulangulukishapo pa kuba’mba kisemi kikalenga na lufunjisho kimye kyonse kwesakana na bibena kukebewa mu kisemi. Mu kuba bino mufuma mfweto yawama bingi.—Byambo bya Mana 23:15.

Ikalainga Mutende

13, 14. (a) Bansemi bakonsha kuleta byepi mutende mu nzubo? (b) Buwame ka bwakonsha kufumamo inge nsemi waitaba’mba walenga kilubo?

13 Muketo wakonshatu kwasa pa kintu kibena kukebewa kwashiwa umvwe muntu washika ne kulekamo kwa kubula kupupuma. Popamotu, baana nabo bakonsha kufunda bya kutemwa Yehoba umvwe bansemi baleta mutende mu nzubo. Yakoba wanembele’mba: “bipangwa bya bololoke bibyalwa mu mutende kwi abo boba mutende.” (Yakoba 3:18) Nga bansemi bakonsha kwikala byepi mutende pa nzubo? Bamulume ne mukazhi bafwainwa kukosesha masongola abo. Umvwe betemwa ne kwipa mushingi bakonsha ne kufunjisha baana babo kutemwa ne kunemeka bakwabo, kubikakotu ne Yehoba. (Ngalatiya 6:7; Efisesa 5:33) Butemwe ne mushingi bileta mutende. Kabiji bamulume ne mukazhi baikala mutende bakonsha kupwisha makatazho akonsha kwiya mu kisemi.

14 Pano bino, byonkatu mu masongola byo mwikalako makatazho, ne mu bisemi byonse panopantanda namo mwikalako makatazho. Kimo kimye bansemi bakankalwa kumwesha bipangwa bya mupashi kimye kyo ba bena kukwasha baana babo. (Ngalatiya 5:22, 23) Bansemi bakonsha kuba byepi inge kino kyaubiwa? Umvwe baitaba’mba balubankanya, abya kyakonsha kulengela mwana kubula kwibapa mushingi nyi? Akimonai kya kumwenako kya mutumwa Paulo. Wajinga shabo wa ku mupashi wa bantu bavula. (1 Kolinda 4:15) Pano bino waitabiletu patoka amba walenganga bilubo. (Loma 7:21-25) Nangwa byonkabyo, kwipelula ne bukishinka bwanji byalengela ne atweba kumunemeka. Nangwa kya kuba walenganga bilubo, Paulo wanembele ku kipwilo kya mu Kolinda amba: “Ikalai ba kundondela amiwa, pamo byonka byo nji amiwa wa kumulondela Kilishitu.” (1 Kolinda 11:1) Umvwe ne anweba mwaswa bilubo byenu, baana benu bakebilubako.

15, 16. Mambo ka bansemi o bafwainwa kufunjishisha baana babo kutemwa balongo ne banyenga yabo ba bwina Kilishitu, kabiji bakonsha kuba byepi kino?

15 Ñanyi kintu kikwabo kyakonsha kuba bansemi pa kuba’mba baana bakomenga na kutemwa Yehoba? Mutumwa Yoano wanembele’mba: “Umvwe muntu waamba’mba, Natemwa Lesa, kasa ashikwa mulongo wanji, ye wa bubela: mambo awa wabula kutemwa mulongo wanji ye amona, kechi akonshe kutemwa Lesa ye abula kumona ne.” (1 Yoano 4:20, 21) Onkao mambo, umvwe mwafunjisha baana benu kutemwa balongo ne banyenga yabo ba bwina Kilishitu, kimwesha’mba mubena kwibafunjisha bya kutemwa Lesa. Bansemi bafwainwa kwiipuzha abo bene amba: ‘Nanchi misambo yo nesamba pa mambo a kipwilo ikoseshañana nyi, inyi ne?’ Mwakonsha kuyuka byepi? Telekeshainga baana benu byo bambapo pa kupwila ne pa balongo ba mu kipwilo. Mukomvwa mu ñambilo yabo inge kya kuba bebingijisha byo mwibabula.

16 Bansemi bakonsha kuba byepi pa kuba’mba bakwashe baana babo kutemwa balongo babo ba ku mupashi? Petelo, nsemi wa baana ba balume babiji waamba’mba: “Kufumatu kimye baana betu ba balume kyo bajinga banyike, kimye kyonse twaitangako balongo ne banyenga bakoma ku mupashi kwiya na kujiila pamo kajo ne atweba ne kwikalako kimye kimo ne atweba mu nzubo yetu, kabiji kyawamanga bingi kwisambila nabo pamo. Baana betu bakomatu na kwisambila pamo na bantu batemwa Yehoba, kabiji batana kuba’mba kwingijila Lesa ke kintu kileta bingi lusekelo mu bwikalo.” Dennis naye nsemi wa mulume uji na baana ba bakazhi batanu waamba’mba: “Twatundaikanga baana betu ba bakazhi kwisampa bulunda na bapainiya bakikulumpe baji mu kipwilo, kabiji umvwe kyakonsheka twatambwilanga bakulumpe benda ne bakazhi babo ku nzubo yetu.” Abya ne anweba mwakonsha kwitendekelako kukwasha baana benu kumonanga kipwilo nobe lubaji lwa kisemi kyenu nyi?—Mako 10:29, 30.

Mutembo uji na Mwana

17. Baana bafwainwa kwifuukwilapo ka?

17 Akimonai jibiji kya kumwenako kya muntu wasa muketo. Nangwa kya kuba wakonsha kwikala sendwe, bino kechi wakonsha kwasa pa kintu kyo abena kukeba kwasa ne, inge kya kuba muketo wafyotoka nangwa kukonkomana. Pano bino mu ñambilo ya kifwanyikizho, bansemi beseka papelela bulume bwabo kuba’mba bolole muketo wakonkomana, ko kuba’mba kolola mwanabo inge watamisha. Bino mu kuya kwa kimye baana bene bo bafwainwa kwifuukwila kana kuleka ino ntanda kuba’mba ibakonkomanye nangwa kuleka Yehoba amba ‘ebolwele mashinda abo.’—Byambo bya Mana 3:5, 6; Loma 12:2.

18. Bintu byafuukulapo kuba mwana byakonsha kulamata byepi bakwabo?

18 Nangwa kya kuba bansemi baji na mutembo wa kukomesha baana babo “na kwibafunjisha ne kwibajimuna monka mwaswila aye Nkambo,” bino mwana mwine ye ufuukulapo ne kumona byo akekala umvwe wakoma. (Efisesa 6:4) Onkao mambo, anweba baana, iipuzhai anweba bene amba: ‘Abya nsakumvwinanga bimfunda bansemi bami mu butemwe nyi?’ Umvwe ibyo, ko kuba’mba mubena kusalapo jishinda jawama ja bumi. Mukaletela bansemi yenu lumwengemwenge. Kyakilapo kunema, mukasangajika muchima wa Yehoba.—Byambo bya Mana 27:11.

[Tubyambo twa mushi]

a Wanembwa na Bakamonyi ba kwa Yehoba.

Mubena Kukivuluka Nyi?

• Bansemi bakonsha kwikala byepi ba kumwenako bawama mu lulombelo ne lufunjisho lwa Baibolo?

• Bansemi bakonsha kuleta byepi mutende mu nzubo?

• Baana baji na lūsa lwa kwifuukwila ka, kabiji byo bafuukulapo byakonsha kulamata byepi bakwabo?

[Kipikichala pa peja 30]

Nanchi mwikala bakumwenako bawama ku baana benu mu lufunjisho lwa pa bunke nyi?

[Kipikichala pa peja 31]

Umvwe mu kisemi muji mutende, kileta bingi lumwengemwenge

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu