Bya Kuba pa Kwikala na Mutende mu Kimye kya Malwa

1. “Mutende wa Lesa” ye mu ka kabiji ñanyi bintu byo tumwenamo inge twaikala na uno mutende? (Filipai 4:6, 7)

KUJI mutende wabula kuyuka bantu ba mu ino ntanda. Ke “mutende wa Lesa,” ye twikala nanji na mambo a kwikala na bulunda bwawama ne Shetu wa mwiulu. Uno mutende wa Lesa witulengela kubula kwakamwa. (Tangai Filipai 4:6, 7.) Twikala na balunda bamutemwa. Kabiji twikala balunda ba pa muchima ba “Lesa wa mutende.” (1 Tesa. 5:23) Inge twamuyuka Shetu, twamuketekela ne kumukookela, mutende wa Lesa ukalama muchima wetu ne kwitulengela kubula kukakilwa kimye kyo tubena kupita mu makatazho.

2. Mambo ka o twakonsha kushiinwa kuba’mba twakonsha kwikala na mutende wa Lesa?

² Nanchi kyakonsheka kwikala na mutende wa Lesa umvwe kwamweka bya malwa nabiji mwalo, bya malwa biponakotu bine, malwañano nangwa kwitumanyika nyi? Bya uno mutundu inge byamweka, byakonsha kwituletela bingi moyo. Nangwa byonkabyo, Yesu wajimwineko baana banji ba bwanga amba: “Kange mulukushe michima yenu nangwa kupopomenwa na mambo a moyo ne.” (Yoa. 14:27) Kyawamakotu ke kya kuba’mba balongo ne banyenga babena kulondela lujimuno lwapaine Yesu. Yehoba ubena kwibakwasha kwikala na mutende kimye kyo babena kuchinchika meseko abaya bingi.

BYA KWIKALA NA MUTENDE INGE KWAPONA MYALO

3. Mwalo wakonsha kwitulengela byepi kubula kwikala na mutende?

³ Umvwe mu ntanda mwapona mwalo bintu byavula mu bwikalo bwetu byakonsha kupimpulwa. Akilangulukai pa byaubile mwalo wa COVID-19 ku bavula. Bantu bakebakeba bishinka bataine kuba’mba bantu bamo bakankelwenga kulaala na mambo a mwalo. Mu kimye kya mwalo bantu bavula baikele bingi na bijikila, binyenge, kukizhamo kutoma malwa ne kwingijisha bizhima, malwañano mu bisemi kabiji bakwabo bakebelenga ne kwiipaya. Umvwe ku mpunzha ko mwikala kwapona mwalo ñanyi bintu byo mwakonsha kuba pa kuba’mba mukepesheko bijikila ne kwikala na mutende wa Lesa?

4. Mambo ka kuyukila bungauzhi bwaambile Yesu pa moba a kupelako o kwakonshesha kwituletela mutende?

⁴ Yesu waambijile jimo amba mu moba a kupelako kukekala myalo nangwa bikola “kuku ne kuku.” (Luka 21:11) Kuyuka kino kwituletela byepi mutende? Kechi tukumya inge twamona bikola byo byavula ne. Mambo twayuka kuba’mba bino bintu byafwainwa kumweka byonkatu byaambile Yesu kuba’mba bikamweka. Onkao mambo, twafwainwa kulondela byaambile Yesu ku bantu bakekalanga mu moba a kupelako kuba’mba: “Kechi mwafwainwa kwakamwa ne.”—Mat. 24:6.

5. (a) Byambo biji pa Filipai 4:8, 9, byakonsha kwitukwasha byepi kuyuka bintu byo twafwainwa kulombapo umvwe kwamweka mwalo? (b) Kuteleka ku Baibolo ye batangila jimo kwakonsha kwimukwasha byepi?

⁵ Mwalo wakonsha kwitulengela bingi kwakamwa ne kumvwa moyo. Kino kyo kyamwekejile Nyenga Desi.b Bashabo ba banyike, bakolojabo basemwa ku bashabo ba bakulumpe ne dokotala byo bafwile na mwalo wa COVID-19, ba Desi baakaminwe bingi kuba’mba nabo basakusambula mwalo ne kusambwishako bainabo bakoma. Kabiji baakaminwe bingi kuba’mba nkito isakupwa na mambo a mwalo. Onkao mambo, bajinga bingi na milanguluko na ko bafwainwe kufumya mali a kupotamo kajo ne kusonkela nzubo. Ba Desi baakaminwe bingi kya kuba bakankelwenga ne kulaala. Nangwa byonkabyo, baikele na mutende. Mu ñanyi jishinda? Balombele kwi Yehoba mu kushinkamika kuba’mba ebakwashe kutekanya ne kwikala na milanguluko yawama. (Tangai Filipai 4:8, 9.) Batelekelenga jiwi ja Yehoba byo batelekelenga ku Baibolo ye batangila jimo. Baambile’mba: “Kuteleka ku bino byambo kwantekeneshe bingi ne kumvululamo kuba’mba Yehoba wanta bingi muchima.”—Sala. 94:19.

6. Kwikala na lufunjisho lwa pa bunke ne kutanwa ku kupwila bikemukwasha byepi?

⁶ Mwalo wakonsha kwitulengela kukankalwa kuba bintu bimo byo twaubanga kala. Pano bino, kechi mwafwainwa kuleka kino kwimulengela kukankalwa kwikala na lufunjisho lwa pa bunke nangwa kukankalwa kutanwa ku kupwila ne. Mashimikila a bintu byamwekele aji mu mabuku etu ne mu mavidyo bikemuvululamo kuba’mba balongo ne banyenga batwajijila kwikala ba kishinka kwi Yehoba nangwa kya kuba babena kupita mu makatazho onka o mubena kupitamo. (1 Pe. 5:9) Kupwila kukemukwasha kulanguluka pa bintu byawama biji mu Baibolo. Kabiji mukatambwila lutundaiko ne kutundaika bakwenu. (Loma 1:11, 12) Kulanguluka pe Yehoba byo akwashishe bapopweshi banji kimye kyo bakolelwe, kyo bajinga na moyo nangwa byo baumvwine’mba bajitu bunke kukakosesha bingi lwitabilo lwenu kabiji kukemulengela kushiinwa’mba ne anweba ukemukwasha.

7. Ñanyi lufunjisho lo mwafwainwa kufunjilako ku mutumwa Yoano?

⁷ Ibikaiko kwisamba na balongo ne banyenga. Mwalo wakonsha kwitulengela kwishilanga kanya na bakwetu nangwa kimye kyo tuji na bapopweshi bakwetu. Mu kimye kya uno mutundu twakonsha kumvwanga byonka byaumvwine mutumwa Yoano. Wakebeshe bingi kumonañana na mulunda nanji Ngayusa kilungi na kilungi. (3 Yoa. 13, 14) Nangwa byonkabyo, Yoano wayukile kuba’mba pa kyokya kimye kechi wakonsheshe kumonañana ne Ngayusa ne. Onkao mambo, Yoano waingijishe jishinda jikwabo. Wanembejile nkalata Ngayusa. Umvwe kechi mwakonsha kufwakesha balongo ne banyenga ne, mwafwainwa kwibatumina foni nangwa kwibanembela byambo pa foni. Inge saka mwisamba na bena Kilishitu bakwenu mukazhikijilwa kabiji kechi mukomvwanga nobe muji bunke ne. Kabiji umvwe muji na bijikila mwafwainwa kwisamba na bakulumpe mu kipwilo ne kulondela lutundaiko lwabo.—Isa. 32:1, 2.

BYA KWIKALA NA MUTENDE MU KIMYE KYA MALWA

8. Bya malwa byakonsha kuvulañanya byepi mutende?

⁸ Umvwe mwafikilwa na muyulo, kitentanshi nangwa mujilo mwakonsha kutwajijila kwikala na bijikila nangwa kya kuba kya malwa kyapita kala. Umvwe mwafwisha mulongo nangwa mulunda nenu mu bya malwa nangwa bintu byenu byonse byaonaika mwakonsha kwikala na bulanda, kupelelwa nangwa kuzhingila. Kino kechi kibena kulumbulula’mba mwatemwa bingi bunonshi nangwa mufwalo lwitabilo ne. Na mambo a kuba’mba mwapichile mu lweseko lwakatazha, bantu bamo bakonsha kulanguluka’mba mwazhingila. (Yoba 1:11) Nangwa byonkabyo, mwakonsha kwikala na mutende. Mu ñanyi jishinda?

9. Ñanyi bintu byaambile Yesu bitukwasha kwinengezha ku bya malwa?

⁹ Twafwainwa kuvulukanga byaawile Yesu. Bantu bamo balanguluka’mba kechi bakapitapo mu bya malwa ne. Bino atweba twayuka’mba kukekala bya malwa byavula bingi kabiji bimo byakonsha ne kwitufikila. Yesu waambijile baana banji ba bwanga amba “bitentanshi bikatampe” ne bya malwa bikwabo bikamweka mpelo saka ikyangye kufika. (Luka 21:11) Kabiji Yesu waambijile jimo kuba’mba “bubi bukavula,” nabiji bukapondo ne bumbanzhi bubena kumweka mu ano moba. (Mat. 24:12) Yesu kechi waambile’mba bino bya malwa bikamwekelatu bantu babula kwingijila Yehoba ne. Bino bakalume ba Yehoba bavula nabo bapita mu bino bya malwa. (Isa. 57:1; 2 Ko. 11:25) Kechi twafwainwa kuketekela Yehoba kwituzhikijila ku bino bya malwa mu jishinda ja kukumya ne. Bino witupa bintu byonse biketukwasha kwikala batekanya ne kutwajijila kwikala na mutende.

10. Kwinengezhezha jimo ku bya malwa kumwesha byepi lwitabilo? (Byambo bya Maana 22:3)

¹⁰ Umvwe kya kuba twinengezhezha jimo kechi tukalukusha muchima kimye kyamweka bya malwa ne. Pano bino, nanchi kwinengezhezha jimo kulumbulula’mba kechi tuji na lwitabilo mwi Yehoba nenyi? Ine. Kwinengezhezha jimo ku bya malwa kumwesha’mba twaitabila mwi Lesa kuba’mba uji na bulume bwa kwitulama. Mu ñanyi jishinda? Mambo a Lesa etutundaika kwinengezhezha jimo ku bya malwa. (Tangai Byambo bya Maana 22:3.) Kabiji jibumba ja Lesa jitukwasha kwinengezhezha jimo ku bya malwa. Jitubuula bino mu Kyamba kya Usopa, Labainga!, kupwila ne bya kubijika.c Nanchi twamuketekela Yehoba nyi? Umvwe twamuketekela tukenengezhezha jimo lonka luno bya malwa saka bikyangye kumweka.

11. Ñanyi kintu kyo twafwainwa kufunjilako kwi ba Margaret?

¹¹ Akilangulukai pa byapichilemo ba Margaret. Kafulumende wibakambizhe’mba bafume ku mpunzha ko baikalanga na mambo a mujilo waishilenga. Na mambo a kuba bantu bavula banyemenengamo mu uno muzhi pa kimye kimo, myotoka yavujile bingi mu mukwakwa kya kuba ba Margaret bakankelwe pa kupichila kabiji bakankelwe kulupuka mu motoka na mambo a kuba ntanda ya yafichiletu bwii na bwishi. Nangwa byonkabyo, bapulukile mambo benengezhezhe. Mu ka kyola mwajinga mapu ye batajilengapo pa kuba’mba bayuke jishinda jikwabo jo bafwainwe kwingijisha pa kufuma mu ino mpunzha. Na mambo a kuba mu jino jishinda bapichijilemo jimo bya malwa saka bikyangye kumweka, kibapeelejile kwijingijisha. Kwinengezhezha jimo kwalengejile ba Margaret kupuluka.

12. Mambo ka o kyanemena kulondela mizhilo yaamba pa bya kwizhikijila?

¹² Pa kuba’mba kafulumende etuzhikijile, wakonsha kwitukambizha kufuma mu mpunzha nangwa kwitubuulapo bintu bimo byo twafwainwa kuba. Bantu bamo bakankazhama nangwa kukankalwa kulondela mikambizho mambo kechi bakeba kusha bintu byabo ne. Nga bena Kilishitu bobapo byepi? Baibolo witubuula’mba: “Na mambo a Nkambo, nekenenainga bintu byonse byabikako bantu, nangwa mfumu mwine mukatampe nangwa bitumbafumu byo batuma kwi aye.” (1 Pe. 2:13, 14) Kabiji jibumba ja Lesa jitubuulapo mikambizho imo yakonsha kwituzhikijila. Pa kuba’mba bakulumpe mu kipwilo kikebapeeleleko kwisamba ne atweba inge kwamweka kya malwa betuvululamo pa kimye ne pa kimye kupana manambala a mafoni ne mazubo po twikala. Nanchi mwauba kala bino nyi? Kabiji kimye kimo bakonsha kwitubuula mizhilo yaamba pa kwa kuya, kufuma mu mpunzha mwamweka kya malwa nangwa kwa kutambula bintu, nangwa byo twakonsha kukwasha bakwetu ne kimye kyo twafwainwa kubilapo byobyo. Umvwe twakankalwa kukookela twakonsha kubika bumi bwetu ne bwa bakulumpe mu kipwilo mu kizumba. Vulukainga kuba’mba bano banabalume ba kishinka bo babena kwitulama. (Hebe. 13:17) Ba Margaret baambile’mba: “Nashiinwa kuba’mba napulukile na mambo a kulondela mikambizho ya bakulumpe mu kipwilo ne jibumba ja Lesa.”

13. Ñanyi kintu kyalengela bena Kilishitu kutwajijila kwikala na lusekelo ne mutende nangwa kya kuba basha mazubo abo?

¹³ Balongo ne banyenga bavula basha mazubo abo na mambo a bya malwa, nkondo nangwa malwañano babena kwibikako kwingijila Yehoba nangwa kya kuba bwikalo bwabo bwapimpulwa. Byonka byaubile bena Kilishitu batanshi bapalañenejilemo na mambo a kwibamanyika, ne abo batwajijila ‘kusapwila mambo awama a Lesa’ mu mapunzha mo baya. (Byu. 8:4) Kusapwila kwibakwasha kuta muchima pa bintu bya Bufumu, kechi kuta muchima pa makatazho o bapitamo ne. Kino kibalengela kwikala na lusekelo ne mutende.

BYA KWIKALA NA MUTENDE UMVWE BABENA KWIMUMANYIKA

14. Kumanyikwa kwakonsha kuvulañanya byepi mutende wetu?

¹⁴ Mutende uvulañana umvwe babena kwitumanyika mambo bintu byetu byavula byonaika. Tumvwa bingi bulongo kupwila pamo, kusapwila saka twakasuluka ne kwingila mingilo yetu ya pa juba pa juba kwa kubula kwakamwa’mba basakwitukwata. Umvwe betukanya kuba bino bintu twakonsha kwikala na bijikila ne kwakamwa pa byakonsha kwitumwekela. Ibyo kuba’mba kechi kyatama mwakamwa ne. Pano bino twafwainwa kujimuka. Yesu waambile’mba kumanyikwa kwakonsha kulengela baana banji ba bwanga kwituntula. (Yoa. 16:1, 2) Onkao mambo, twakonsha kutwajijila byepi kwikala na mutende umvwe babena kwitumanyika?

15. Ñanyi kintu kyakonsha kwitulengela kubula kwakamwa kwitumanyika? (Yoano 15:20; 16:33)

¹⁵ Mambo a Lesa etubuula’mba: “Bonse bakeba kwikala na munema wa kunemeka Lesa mwi Kilishitu Yesu, nabo bakebamanyikanga.” (2 Timo. 3:12) Byo bakainye mwingilo wetu mu kyalo kyabo, mulongo Andrei kyamukatezhe bingi kuswa kuba’mba bakalume ba Yehoba bonse bakebamanyika. Walangulukilenga’mba Bakamonyi bavula bingi mu kyalo kyetu, kechi bakakonsha kwitukwata bonsetu ne. Ino milanguluko kechi yamuletejile mutende ne. Yamulengejiletu kwakamwa. Balongo bakwabo baketekejile mwi Yehoba kabiji kechi balangulukilenga’mba kechi bakonsha kwibakwata ne. Bayukile’mba bakonsha kwibakwata bino kechi baakaminwe byaakaminwe Mulongo Andrei ne. Mu kuya kwa moba, Mulongo Andrei wapimpwile milanguluko yanji ne kutendeka kuketekela mwi Yehoba. Ponkapotu waikele na mutende ne lusekelo nangwa kya kuba wapichilenga mu makatazho. Ne atweba twakonsha kwikala na mutende umvwe twaketekela mwi Yehoba. Yesu byo etubuujile’mba baketumanyika, witulayile ne kuba’mba tukakonsha kutwajijila kwikala ba kishinka.—Tangai Yoano 15:20; 16:33.

16. Ñanyi mikambizho yo twafwainwa kukookela umvwe babena kwitumanyika?

¹⁶ Umvwe mwingilo wetu bamukanya, ofweshi wa musampi ne bakulumpe mu kipwilo bakonsha kwitubuula mikambizho yo twafwainwa kulondela. Ino mikambizho yakonsha kwituzhikijila, kwitulengela kutambula kajo ka ku mupashi ne kwitukwasha kutwajijila kusapwila mu mashinda onka o betubuula. Mwafwainwa kukookela mikambizho yo bemubuula nangwa kya kuba kechi mwaumvwisha ene mambo o bemubuujila ne. (Yako. 3:17) Kabiji kechi mwafwainwa kusolola bintu bya bufyamfya pa balongo ne banyenga nangwa pa mingilo ya kipwilo ku bantu bangi ne.—Sapwi. 3:7.

17. Ñanyi kintu kyaubile batumwa mu myaka kitota kitanshi kyo twafwainwa kuba ne atweba?

¹⁷ Kishinka kimo kilengela Satana kulwa na bantu ba Lesa ke kya kuba’mba “baji na mwingilo wa kushimuna bukamonyi pe Yesu.” (Lum. 12:17) Kange muleke Satana ne ntanda yanji kwimuchinya ne. Mambo kusapwila ne kufunjisha kuleta lusekelo ne mutende nangwa kya kuba babena kwitumanyika. Bantangi ba Bayudea bakambizhe batumwa kuleka kusapwila. Nangwa byonkabyo, bano banabalume ba kishinka bafuukwilepo kukookela Lesa. Batwajijile kusapwila kabiji kino kibaletejile lusekelo ne mutende. (Byu. 5:27-29, 41, 42) Bino inge mwingilo wetu bamukanya twafwainwa kujimuka pa kusapwila. (Mat. 10:16) Pano bino, umvwe twaingila papelela bulume bwetu tukekala na mutende wiya na mambo kuyuka’mba tubena kutookesha Yehoba ku muchima, kabiji tubena kubuulako bakwetu byambo byakonsha kwibalengela kupuluka.

“LESA WA MUTENDE UKEKALA NE ANWEBA”

18. Ñanyi wakonsha kwitupa mutende wa kine?

¹⁸ Twakonsha kuketekela kwikala na mutende nangwatu mu bino bimye byakatazha. Umvwe bintu byakatazha, vulukai kuba’mba mutende ye tukebesha ke mutende wa Lesa, ko kuba’mba mutende ufumatu kwi Yehoba kwapwa. Umvwe kwaikala mwalo, kwamweka kya malwa nangwa kwimumanyika mwafwainwa kuketekela mwi Lesa. Twajijilai kwikala mu jibumba janji. Kabiji twajijilai kutengela bintu byawama biji kulutwe. Umvwe mwauba bino, “Lesa wa mutende ukekala ne anweba.” (Fili. 4:9) Mu mutwe walondelapo, tukesamba pa byo twafwainwa kukwasha bena Kilishitu bakwetu babena kupita mu bya malwa kwikala na mutende wa Lesa.