MUTWE WA KUFUNDA 33
LWIMBO 130 Ilekelaingako Mambo
Yehoba byo Akeba Kipwilo Kumonanga Bantu Balenga Mambo Akatampe Byonka byo Ebamona
“Umvwe umo walenga mambo, tuji na nkwasho uji kwi Tata, aye Yesu Kilishitu, waoloka.”—1 YOA. 2:1.
BYO TUSAKWISAMBAPO
Byo tufunjilako ku jishinda jo baubijilemo na muntu walengele mambo akatampe mu kipwilo kya mu Kolinda mu myaka kitota kitanshi.
1. Ñanyi kintu Yehoba kyo akeba’mba bantu bonse bobe?
YEHOBA walengele bantu na luusa lwa kwifuukwila bintu. Pa juba pa juba tufuukula bintu. Kintu kyakilapo kunema kifuukulapo muntu ke kwipana aye mwine kwi Yehoba ne kwiya mu kisemi kya bapopweshi banji. Yehoba ukeba bantu bonse kuba bino. Mambo ka? Mambo watemwa bantu kabiji ukeba’mba bekalenga na lusekelo mu bwikalo bwabo. Ukeba’mba bekale balunda nanji ne kukekala na bumi bwa myaka ne myaka.—Mpitu. 30:19, 20; Nga. 6:7, 8.
2. Ñanyi kintu Yehoba kyo akeba’mba bantu babula kulapila bobe? (1 Yoano 2:1)
2 Nangwa byonkabyo, Yehoba kechi ukanjikizha muntu kumwingijila ne. Pakuba uswisha muntu mwine kwifuukwilapo kintu kyo akeba kuba. Pano ñanyi kintu kyakonsha kumwekela mwina Kilishitu wabatizhiwa walala mizhilo ya Lesa na mambo a kulenga mambo akatampe? Inge kechi walapila ne, bafwainwa kumufumya mu kipwilo. (1 Ko. 5:13) Nangwa byonkabyo, Yehoba ukeba’mba uno muntu walenga mambo abwele kwi aye. Kino kyo kine kintu kyalengejile kuba’mba anengezhe bukuzhi pa kuba’mba bandengamambo balapila balekelwe mambo abo. (Tangai 1 Yoano 2:1.) Yehoba Lesa wetu wa butemwe usashijila bantu balenga mambo akatampe kuba’mba balapile.—Zeka. 1:3; Loma 2:4; Yako. 4:8.
3. Ñanyi bintu byo tusakwisambapo mu uno mutwe?
3 Yehoba witubuula byo amona bundengamambo ne byo omvwa ku muchima na bantu balenga mambo akatampe. Kabiji ukeba’mba ne atweba tumvwenga ku muchima byonka byo omvwa. Mu uno mutwe, tusakwisamba pa byo twafwainwa kuba bino. Byo musakufundanga uno mutwe, yukai (1) kipwilo kya mu Kolinda kya mu myaka kitota kitanshi byo kyaubile na muntu walengele mambo akatampe, (2) mutumwa Paulo byo aambile pa byo bafwainwa kuba na ndengamambo walapila, ne (3) jino jishimikila ja mu Baibolo byo jitukwasha kuyuka Yehoba byo omvwa ku muchima inge mwina Kilishitu walenga mambo akatampe.
KIPWILO BYO KYAUBILE NA MUNTU WALENGELE MAMBO AKATAMPE MU MYAKA KITOTA KITANSHI
4. Ñanyi kintu kyatama kyamwekele mu kipwilo kya mu Kolinda kya mu myaka kitota kitanshi? (1 Kolinda 5:1, 2)
4 Tangai 1 Kolinda 5:1, 2. Byo ajinga pa lwendo lwanji lwa busatu lwa bumishonale, Paulo waumvwine kintu kyatama kyamwekele mu kipwilo kyakatataka kyalengelwe mu Kolinda. Mulongo umo mu kino kipwilo waubilenga bulalelale na bainanji bakushinda. Buno bubi bo aubilenga bwakizhizhemo kutama mambo kechi bwaubiwepo “mu ba mu bisaka bya bantu” ne. Kipwilo kyamulekele kutwajijila kwikala mu kipwilo kabiji kyamwenenga’mba bintu byo aubilenga byajingatu bulongo. Bamo kampe balangulukilenga’mba jino jo jishinda Lesa jo amwesheshamo lusa ku bantu bambulwakulumbuluka. Pano bino Yehoba kechi uswisha bantu banji kuba bintu byatama ne. Kino kyubilo kya bunya kyaubilenga uno muntu kyatamishe jizhina jawama ja kipwilo. Kabiji wakonsheshe kulengela bena Kilishitu bakwabo mu kipwilo kutendeka kuba bintu byatama byo aubilenga. Pano nga Paulo wakambizhe kipwilo kubapo ka?
5. Ñanyi kintu Paulo kyo abuujile kipwilo kuba, kabiji walumbulwilenga ka? (1 Kolinda 5:13) (Monai ne kipikichala.)
5 Tangai 1 Kolinda 5:13. Na lutangijilo lwa mupashi, Paulo wanembejile nkalata balongo kuba’mba bafwainwe kufumya mu kipwilo muntu walengele mambo wabujile kulapila. Nga bena Kilishitu ba kishinka bafwainwe kumumonanga byepi? Paulo wibabuujile’mba bafwainwe ‘kuleka kupwanañana nanji.’ Kino kyalumbulwilenga ka? Paulo walumbulwilenga’mba uno muntu kechi ‘bafwainwe ne kuja nanji ne.’ (1 Ko. 5:11) Kujiila pamo kajo na muntu kwakonsha kulengela kutendeka kwisamba ne kupwanañana nanji. O ene mambo Paulo o anembejile kipwilo kuba’mba kechi bafwainwe kupwanañana nanji ne. Kino kyafwainwe kuzhikijila kipwilo ku byubilo byanji byatama. (1 Ko. 5:5-7) Kunungapo, kubula kupwanañana nanji kwakonsheshe kumulengela kuyuka’mba kintu kyo aubile kyatama kabiji kino kyakonsheshe kumulengela kumvwa kutama ku muchima ne kulapila.
Na lutangijilo lwa mupashi, Paulo wanembele nkalata yaambile’mba bafwainwa kufumya ndengamambo mu kipwilo wabujile kulapila (Monai jifuka 5)
6. Nkalata Paulo yo anembele yalengejile kipwilo ne ndengamambo kubapo ka?
6 Byo atumijile nkalata bena Kilishitu ba mu Kolinda, Paulo walangulukilenga pa byo basakubapo pa bintu byo ebakambizhe kuba. Titusa wabuujile Paulo sawakya wawama bingi. Kipwilo kyalondejile bintu Paulo byo ebakambizhe kuba mu nkalata. Kabiji bafuminye mu kipwilo muntu walengele mambo. (2 Ko. 7:6, 7) Byo papichile bañondo bacheche kufuma Paulo po ebatumijile nkalata, muntu walengele mambo walapijile. Wapimpwile byubilo byanji byatama ne kutendeka kulondela mikambizho ya Yehoba yaoloka. (2 Ko. 7:8-11) Ñanyi kintu kikwabo Paulo kyo akambizhe kipwilo kuba?
KIPWILO BYO KYAFWAINWE KUMONANGA MUNTU WALENGELE MAMBO WALAPIJILE
7. Ñanyi bintu byawama byafuminemo byo bafuminye muntu walengele mambo mu kipwilo? (2 Kolinda 2:5-8)
7 Tangai 2 Kolinda 2:5-8. Paulo waambile’mba “kumukajipila ko bamukajipila bavula kwawaina.” Mu jishinda jikwabo, bino bintu byaubile kipwilo byamukwashishe. Mu ñanyi jishinda? Byamulengejile kulapila.—Hebe. 12:11.
8. Ñanyi kintu kikwabo Paulo kyo aambijile kipwilo kuba?
8 Onkao mambo, Paulo wakambizhe kipwilo amba ‘mulekelaiko mambo ne kumutekenesha’ ne ‘kumumwesha butemwe.’ Monai kuba’mba Paulo wakebelenga kipwilo kuba ne bintu bikwabo, kechi kumubwezhatu mu kipwilo ne. Paulo wakebelenga balongo ne banyenga mu kipwilo kumwesha butemwe ne kutekenesha muntu walapijile kuba’mba ayuke’mba bamulekejileko mambo kabiji amba bamutemenwe. Kino kyafwainwe kulengela uno muntu kuyuka’mba balongo ne banyenga basekejile bingi kumutambwila jikwabo mu kipwilo.
9. Mambo ka bamo mu kipwilo o bakankazhamijilenga kulekelako mambo mulongo walapijile?
9 Nanchi bamo mu kipwilo bakankazhaminenga kutambwila mu kipwilo uno ndengamambo walapijile nyi? Jishimikila kechi jaambapo ne, pano bino kyamweka byo byo kyajinga. Bamo bakizhingijile mambo waletele mwenga pa kipwilo. Bakwabo nabo balefwilwe bingi na mambo a bintu byatama byo aubile. Bamo balangulukilenga’mba kechi kyayijilemo kubwezha uno muntu mu kipwilo walengele mambo a bulala ne, mambo abo bebikilengako bingi kukookela mikambizho ya Yehoba. (Esakanyaiko Luka 15:28-30.) Pano mambo ka o kyanemejile balongo ne banyenga mu kipwilo kumwesha butemwe uno mulongo ye babwezhezhe mu kipwilo?
10-11. Ñanyi kintu kyakonsheshe kumweka inge bakulumpe mu kipwilo bakaine kulekelako mambo muntu walapijile?
10 Fwanyikizhai kyakonsheshe kumweka inge bakulumpe mu kipwilo bakaine kubwezha mu kipwilo muntu walengele mambo walapijile nangwa panyuma ya kumubwezha mu kipwilo balongo ne banyenga bakaana kumumwesha butemwe. Wakonsheshe “kukizhamo kwikala na bulanda.” Kino kyakonsheshe kumulengela kulanguluka’mba kechi wakonsha kwingijila Yehoba jikwabo ne. Kabiji inge kyamukatezhe kuwamisha bulunda bwanji ne Lesa.
11 Ne kyakonsheshe kukilamo kutama, inge balongo ne banyenga mu kipwilo bakaine kulekelako mambo uno muntu walapijile, bulunda bwabo ne Yehoba inge bwajinga mu kizumba. Mu ñanyi jishinda? Mambo inge balondejilenga Satana wakanama kabiji wabula lusa mu kifulo kya kulondela Yehoba ulekelako mambo bandengamambo balapila. Kuba bino inge kwalengejile Diabola kutendeka kwibengijisha ne kulengela uno muntu konauna bulunda bwanji ne Lesa.—2 Ko. 2:10, 11; Efi. 4:27.
12. Kipwilo kyafwainwe kulondela byepi Yehoba?
12 Pano nga kipwilo kya mu Kolinda kyafwainwe kulondela byepi Yehoba kukila Satana? Kupichila mu kuba byuba Yehoba pa kulekelako bandengamambo balapila. Akimonai banembi bamo ba Baibolo byo baambilepo pe Yehoba. Davida waambile’mba: “Anweba . . mwawama kabiji mwaswila jimo kulekela mambo.” (Sala. 86:5) Mika wanembele’mba: “Ñanyi Lesa uji nobe anweba, ulekela mambo ne kulubako ku mizhilulwila?” (Mika 7:18) Kabiji Isaya waambile’mba: “Muntu mubi aleke byubilo byanji byatama kabiji muntu watama naye aleke kulanguluka bintu byatama; Abwele kwi Yehoba, yenka ukamubila lusa, abwele kwi Lesa wetu mambo aye ukamulekelako mambo anji onsetu.”—Isa. 55:7.
13. Mambo ka o kyayijilemo kubwezha mu kipwilo ndengamambo walapijile? (Monai kakitenguluzha ka kuba’mba “Ñanyi Kimye kyo Babwezhezhe mu Kipwilo Muntu Walengele Mambo mu Kipwilo kya mu Kolinda?”)
13 Pa kuba’mba balondele biji Yehoba, kipwilo kya mu Kolinda kyafwainwe kutambwila na lusekelo muntu walapijile ne kumumwesha’mba bamutemwa. Pa kuba’mba bamweshe’mba bakookejile bibakambizhe Paulo kutambwila muntu walapijile, kipwilo kyafwainwe “kukookela mu bintu byonse.” (2 Ko. 2:9) Ibyo kuba’mba papichiletu bañondo bacheche kufuma po bamufumishijile mu kipwilo, pano bino kumukajipila kwamulengejile kulapila. Onkao mambo, kafwako kintu nangwa kimo kyakonsheshe kulengela kubula kumubwezha mu kipwilo ne.
BYO TWAKONSHA KULONDELA YEHOBA PA KUMWESHA LUSA NE BUNCHIBAMAMBO BWAOLOKA
14-15. Ñanyi bintu byo twafunjilako ku byo baubile na muntu walengele mambo mu kipwilo kya mu Kolinda? (2 Petelo 3:9) (Monai ne kipikichala.)
14 Jishimikila jaamba pa byo bachibile mambo mu kipwilo kya mu Kolinda bejinembele kuba’mba “tufunjileko.” (Loma 15:4) Ku jino jishimikila, tufunjilako kuba’mba Yehoba kechi uswisha bantu balenga mambo akatampe babula kulapila kutwajijila kwikala mu kipwilo ne. Bamo bakonsha kulanguluka’mba na mambo a kuba’mba Yehoba uji na lusa, wakonsha kuswisha muntu wabula kulapila kutwajijila kupwanañana na balongo ne banyenga mu kipwilo. Abino kechi byo byo amwesha lusa lwanji ne. Nangwa kya kuba Yehoba uji na lusa, pano bino kuji byubilo bimo byo ashikwa. Mizhilo yanji yaamba pa kyawama ne kyatama kechi ipimpulwa ne. (Yuda 4) Inge Yehoba waubanga bino pa kumwesha lusa, kipwilo kyakonsha kwikala mu lukatazho lukatampe.—Maana 13:20; 1 Ko. 15:33.
15 Nangwa byonkabyo, tufunda kuba’mba Yehoba kechi ukeba muntu nangwa umo amba afwe ne. Aye ukeba kuba’mba bantu bonse bakapuluke. Umwesha lusa bantu bakeba kupimpula byubilo byabo ne kuwamisha bulunda bwabo ne aye. (Ezi. 33:11; tangai 2 Petelo 3:9.) Onkao mambo, mwanamulume wa mu kipwilo kya mu Kolinda byo alapijile ne kusankilapo byubilo byanji byatama, Yehoba waingijishe Paulo kulumbulwila kipwilo kuba’mba uno muntu bafwainwe kumulekelako mambo ne kumutambwila na lusekelo.
Pa kuba’mba bamweshe butemwe ne lusa byonka biji Yehoba, balongo ne banyenga mu kipwilo babena kutambwila na lusekelo bantu bo babwezha mu kipwilo (Monai mafuka 14-15)
16. Jishinda jo baubijilemo na muntu walengele mambo mu kipwilo kya mu Kolinda jimulengela kumvwa byepi?
16 Twisamba pa jishinda jo baubijilemo na muntu walengele mambo mu Kolinda. Kino kitukwasha kuyuka butemwe bwa Yehoba, bololoke ne bunchibamambo bwanji bwaoloka. (Sala. 33:5) Nanchi kino kechi kimulengela kutumbijika Lesa wetu nenyi? Atweba bonse twi bandengamambo kabiji tukeba aye kwitulekelako mambo etu. Atweba bonse pa muntu pa muntu twafwainwa kusanchila Yehoba pa kwitupa bukuzhi, bulengela kuba’mba mambo etu alekelwe. Kitutekenesha ne kwitutundaika bingi kuyuka’mba Yehoba kine watemwa bantu banji kabiji ukeba’mba bekalenga na lusekelo mu bwikalo bwabo.
17. Ñanyi bintu byo tukesambapo mu mitwe yalondelapo?
17 Pano kyakonsha kwikala byepi lelo jino pa kuchibila bantu mambo balenga mambo akatampe? Bakulumpe mu kipwilo bakonsha kulondela byepi Yehoba pa kuba’mba bakwashe muntu walenga mambo kulapila? Balongo ne banyenga bafwainwa kubapo byepi inge bakulumpe mu kipwilo bafuukulapo kufumya nangwa kubwezha muntu mu kipwilo? Tukesamba pa ano mepuzho mu mitwe yalondelapo.
LWIMBO 109 Itemwishai na Muchima Yense