BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w24 December pp. 26-29
  • Kechi Naleka Kufunda Ne

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Kechi Naleka Kufunda Ne
  • Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu bwa Yehoba (Kya Kufundamo)—2024
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • KISEMI KYETU BYO KYAFUNJILE BUKINE
  • NAFUNJILE BYAVULA PE YEHOBA PA KUSHONKENA
  • KUTENDEKA MWINGILO WA KIMYE KYONSE
  • BIKONKWANYI BIKWABO BYO NEBIKIJILE BYANDENGEJILE KUFUNDA BYAVULA
  • BINTU BYO NAFUNJIJILEKO KU BENA KWAMI
  • Kwingijila Yehoba Kundetela Bingi Lusekelo
    Kyamba kya Usopa—2011
  • Nakwata ku Mukangyo wa Muyudea pa Myaka 70
    Kyamba kya Usopa—2012
  • Bulanda bo Ajinga Nabo Nobe Bamwasa Mpoko Bwapwile
    Kyamba kya Usopa—2014
  • Yehoba Wandengela Kwingila Bulongo Mwingilo Wanji
    Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu Bwa Yehoba (Kya Kufundamo)—2016
Monai Bikwabo
Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu bwa Yehoba (Kya Kufundamo)—2024
w24 December pp. 26-29
Ba Joel Adams.

JISHIMIKILA JA BWIKALO

Kechi Naleka Kufunda Ne

BYASHIMIKIZHA BA JOEL ADAMS

NAMUSANCHILA bingi Yehoba mambo ye ‘Mufunjishi wami Wakila.’ (Isa. 30:20) Ufunjisha bapopweshi banji kwingijisha Mambo anji Baibolo, bintu byo alenga ne jibumba janji. Kabiji wingijisha balongo ne banyenga kwitukwasha. Nangwa kya kuba nafikizha myaka 97, Yehoba watwajijila kumfunjisha kwingijisha ano mashinda onse. Lekai ndumbulule ene mambo o naambila bino.

Pamo na kisemi kyami mu 1948

Nasemekelwe mu 1927 mu muzhi mucheche uji kwipi na Chicago, mu Illinois, U.S.A. Bamama ne Batata bajinga na baana batanu ko kuba’mba bakolojami ba Jetha ne ba Don, amiwa, bankasami Karl ne Joy. Atweba bonse twakebeshe kwingijila Yehoba na muchima wetu yense. Ba Jetha bayile ku sukulu wa Gileada wa bubiji mu 1943. Ba Don bayile pa Betele mu Brooklyn, New York, mu 1944. Karl mu 1947 ne Joy mu 1951. Bino bintu byo baubile ne kuntundaika ku bansemi bami ko kwandengejile kukeba kwingilako pakatampe mu mwingilo wa Yehoba.

KISEMI KYETU BYO KYAFUNJILE BUKINE

Batata ne bamama batanganga Baibolo kabiji batemenwe bingi Lesa. Kabiji betufunjishe ne atweba baana kutemwa Lesa. Nangwa byonkabyo, batata balekele kunemeka byo bafunjishanga mu machechi byo baingijileko mwingilo wa bushilikale mu Europe mu Nkondo Itanshi ya Ntanda Yonse. Bamama basanchijile bingi Lesa batata byo babwelele bomi kufuma ku nkondo. Onkao mambo, bebambijile’mba: “Twayai ku chechi byonka byo twaubanga kala.” Batata bakumbwile’mba: “Nsakukushinjikinyakotu, amiwa kechi nsakuyako ne.” Bebepwizhe’mba: “Mambo ka?” Bakumbwile’mba: “Mu kimye kya nkondo, bantangi ba bupopweshi bayanga mu chechi imo bapesheshenga bashilikale ba mu kyalo kyabo kuba’mba bakashinde bashilikale bakwabo. Nanchi Lesa wakwashishenga ano mabumba onse abiji a bashilikale nyi?”

Palutwe kacheche, Bamama saka baya ku chechi, Bakamonyi ba kwa Yehoba babiji baishile pa nzubo petu. Bapele batata mabuku abiji a kuba’mba Light, aambile pa buku wa Lumwekesho. Batata batambwile ano mabuku. Bamama byo bamwene ano mabuku, batendekele kwiatanga. Juba jimo bamwene mu pepala wa byambo mo banembele byambo bya kwita bantu bakebelenga kufunda Baibolo kwingijisha mabuku a kuba’mba Light. Bamama baswile kuya na kufunda. Byo bafikile, mwanamukazhi wakikulumpe washinkwile kinzhilo. Bamama bamwipwizhe saka bakwata buku umo mu kuboko amba, “Mubena kufunjisha bantu Baibolo mu uno buku nyi?” Uno mwanamukazhi wakumbwile’mba: “Ee, twelai mbai.” Mulungu walondejilepo, bamama betusendele. Kabiji kufumatu kyokya kimye, twayanga jonse na kufunda.

Juba jimo byo betufunjishenga, mufunjishi wañambijile kutanga Salamo 144:15 paamba’mba bantu bapopwela Yehoba bekala na lusekelo. Kino kinembelo kyamfikile bingi pa muchima. Kabiji binembelo bikwabo byamfikile pa muchima ke 1 Timoti 1:11 kyaamba’mba Yehoba ye “Lesa wa lusekelo,” ne Efisesa 5:1 kitutundaika’mba “londelainga Lesa.” Nafuukwilepo kuba’mba nafwainwa kwingijila Mulenga wami na lusekelo ne kumusanchila pa kwikala kalume wanji. Abino byo bintu bibiji byo natwajijila na kuba mu bwikalo bwami bonse.

Kipwilo kyajinga pepi palepele makilomita 32 kufuma mu muzhi wa Chicago. Nangwa byonkabyo, twayanga na kupwila kabiji nafunjile byavula mu Baibolo. Mvuluka kimye kimo mufunjishi waambijile ba Jetha kuba’mba bakumbulepo. Byo bakumbwilenga, naambile mu muchima amba: ‘Byo bakumbula nebiyuka. Nanchi ne amiwa inge naji kwimikatu kuboko.’ Kufumatu kyokya kimye, natendekele kunengezha ne kukumbulapo. Ne kyakilamo kunema, byonka byaubile bakolojami ne bankasami, ne amiwa bulunda bwami ne Yehoba bwakosejileko. Nabatizhiwe mu 1941.

NAFUNJILE BYAVULA PE YEHOBA PA KUSHONKENA

Mvuluka bingi kushonkena kwajingako mu 1942 mu muzhi wa Cleveland, mu Ohio. Bantu bakwabo bajinga mu mapunzha kukila pa 50 mu United States batelekelenga ku mutanchi wa kushonkena pa foni. Kisemi kyetu kyonse twaikelenga mu ma tente. Bakamonyi ba kwa Yehoba bakizhizhemo kwibamanyika mu kimye Nkondo ya Bubiji ya Ntanda Yonse. Mu kimye kya mabanga, namwene mabumba a balongo saka balonga bipe mu myotoka saka yavundamina ku matente kwaikelenga bantu. Bonse baumvwañene kuba’mba mu myotoka yonse mwafwainwa kwikala muntu wa kulonda bufuku bonse. Inge kwaiya balwanyi basopelenga mu myotoka bafwainwe kuvumya uta ne kwambula malaichi kuba’mba ebasanyike mu meso babule kumona. Kuba bino kwalengelanga bakwabo kunyemenako kuba’mba bebakwashe. Namwene kuba’mba, ‘bantu ba Yehoba benengezhezha jimo ku bintu byonse byakonsha kumweka.’ Kafwako byatama byamwekele ne, kabiji na mambo a kuba’mba naumvwinenga kuzhikijilwa, nalaajiletu soko kwakubula kumvwa moyo.

Byo papichile myaka, inge nalanguluka pa kokwa kushonkena, mvuluka kuba’mba bamama kechi baumvwinepo moyo nangwa kwikala na bijikila ne. Baketekejile mwi Yehoba ne jibumba janji na muchima wabo yense. Kechi nkalubamo lwitabilo lwajinga na bamama ne.

Palutwe kacheche, kushonkena byo kwapwile Bamama batendekele bupainiya bwa kimye kyonse. Onkao mambo, batangako bingi muchima ku majashi aambanga pa mwingilo wa kimye kyonse. Byo twabwelelenga kuya ku nzubo, baambile’mba, “Nakonsha kutemwa kutwajijila kwingila mwingilo wa bupainiya, pano bino kechi nsakutwajijila kwingila ne, na mambo a kuvula kwa mingilo ya pa nzubo.” Betwambijile inge twakonsha kwibakwashako mingilo imo ya pa nzubo. Twaswile. Onkao mambo, betupele mwingilo wa kwibakwashako kuwamisha kibamba kimo nangwa bibiji saka tukyangye kuja kajo ka kwiaula. Inge twaya ku sukulu, bamonanga kuba’mba mu nzubo mwashala mwa butooto apa bino baya mu mwingilo wa kusapwila. Bapayankene bingi. Nangwa byonkabyo, betutele bingi muchima. Inge twaya na kuja kajo ka pachaile ne kukotoka ku sukulu, betubilanga bintu byonse byo twakebanga. Pa moba amo inge twafuma ku sukulu, twayanga nabo mu mwingilo kabiji kino kitukwashishe kuyuka bulongo mwingilo wa bupainiya byo aji.

KUTENDEKA MWINGILO WA KIMYE KYONSE

Natendekele mwingilo wa bupainiya byo najinga na myaka 16. Nangwa kya kuba Batata kechi bajinga Bakamonyi ne, bino bakebanga bingi kuyuka byo naingijilenga mwingilo wa bupainiya. Juba jimo mabanga, nebambijile’mba nangwa kya kuba naingijilenga bingi na ngovu, bino kechi nataainepo muntu wa kufunjisha Baibolo ne. Nebepwizhe’mba, “Mwakonsha kuswa kuba’mba nemufunjishenga Baibolo nyi?” Patanshi bazhindamine nzoo ne kunkumbula’mba, “Kijitu bulongo.” Batata bo bajinga muntu mutanshi kufunjisha Baibolo. Kino kyandetejile bingi lusekelo.

Nebafunjishenga mu buku wa kuba’mba “The Truth Shall Make You Free.” Byo natwajijile kwibafunjisha, naishile kuyuka’mba Batata bankwashishenga kuyuka bya kufunda bulongo Baibolo ne kufunjisha bantu. Juba jimo mabanga byo twapwishishe kutanga jifuka, baambile’mba: “Nayuka pano buku byo aamba. Pano wayuka byepi’mba biji mu buku bya kine?” Kyankatezhe bingi kukumbula buno bwipuzho, onkao mambo, naambile’mba: “Pa kino kimye kechi nakonsha kwimulumbulwila bulongo ne, pano bino pa lufunjisho lwalondelapo, nkemulumbulwila.” Ne kya kine nebalumbulwijile. Nataaine binembelo byalumbulwile bulongo kishinka kyo twisambilengapo. Kufumatu kyokya kimye, nanengezhanga bulongo lufunjisho ne kukebakeba bishinka. Kuba bino kwakoseshe bingi bulunda bwami ne Yehoba. Kabiji Batata nabo bulunda bwabo ne Yehoba bwakosejileko. Baingijishenga bintu byo bafunjilenga kabiji babatizhiwe mu 1952.

BIKONKWANYI BIKWABO BYO NEBIKIJILE BYANDENGEJILE KUFUNDA BYAVULA

Byo nafikizhe myaka 17, natendekele kwiikela. Ba Jethaa baikele bamishonale, kabiji nkasami Don wayile na kwingijila pa musampi. Bonse batemenwe bingi mingilo yabo kabiji kino kyantundaikile bingi. Onkao mambo, nanembele pepala wa kwipwizhapo kuya na kwingijila pa Betele ne kuya ku Sukulu wa Gileada kabiji napembejilenga Yehoba kunkumbula. Ki ka kyamwekele? Bangichile ku Betele mu 1946.

Pa myaka yapitapo, bampelenga mingilo yavula yapusana pusana kabiji ino mingilo yandengela kufunda bintu byavula bya katataka. Pa myaka 75 yo naingijile pa Betele, bamfunjishe bya kupulinta mabuku ne kwingijila ku dipatimenti utala pa mali. Kabiji naingijijile ne ku dipatimenti upota ne kutwala bintu ku mapunzha akwabo. Nangwa byonkabyo, kyakilamo kunema, mmwenamo bingi mu mitanchi ya pa Betele ko kuba’mba kupopwela kwa lukelo ne majashi a Baibolo o bamba pa musampi.

Kufunjisha mu sukulu wa bakulumpe mu kipwilo

Kabiji nafunjijileko ne kwi nkasami wamulume Karl wayile pa Betele mu 1947. Wayukile byavula bya mu Baibolo kabiji wafunjishanga bulongo kwingijisha Baibolo. Juba jimo namwambijile kuba’mba ankwasheko kunengezha jashi jo bampele. Namubuujile’mba nakebele bishinka byavula, pano bino kyankatezhe kusalamo bishinka bine byakebewenga. Pa kuba’mba ankwashe kuyuka byo nafwainwe kuba, wangipwizhe’mba, “Ba Joel, jashi jenu jibena kwamba pa ñanyi mutwe?” Ponkapotu nayukile bya kuba, ko kuba’mba nafwainwe kwingijisha bishinka bicheche byakebewenga ne kusha bikwabo byabujilenga kukebewa. Kechi nalubilemo byo amfunjishe ne.

Pa kuba’mba twikale na lusekelo pa Betele, twafwainwa kwingilangako mwingilo wa kusapwila kabiji mu kuba bino mufuma bintu byawama bingi. Kintu kimo kyawama kyo mvuluka kyamwekele mabanga mu Bronx mu muzhi wa New York. Amiwa ne mulongo twayile na kumona mwanamukazhi waswile kutambula Kyamba kya Usopa ne Labainga! Byo twafikile, twatendekele kwisamba nanji amba, “Mabanga ano tubena kwisamba na bantu bintu bya mu Baibolo byakonsha kukwasha bantu.” Wakumbwile’mba, “Inge mubena kwamba pa bya mu Baibolo, twelai.” Twatangile ne kwisamba pa Binembelo byavula byaamba pa Bufumu bwa Lesa ne ntanda ipya. Waumvwine bingi bulongo pa bintu byo twisambile nanji kabiji waambijile balunda nanji bavula kuba’mba nabo bakatanwepo mulungu wiya. Mu kuya kwa kimye, aye ne mwatawanji baikele bakalume ba Yehoba ba kishinka.

BINTU BYO NAFUNJIJILEKO KU BENA KWAMI

Nakebelenga kusongola. Onkao mambo, byo papichile myaka jikumi, nataaine nyenga wa kishinka wa kusongola. Ñanyi kintu kyankwashishe kutaana mwanamukazhi wa kusongola wawama? Nalombele kwi Yehoba kabiji nalangulukilenga pa byo twafwainwe kubanga na mukazhami inge twisongola.

Mu mwingilo wa mu mwanzo pamo ne Mary

Byo twapwishishe kushonkena mu 1953 mu kibanza kya Yankee, namwene nyenga Mary Aniol. Aye ne ba Jetha bajinga pamo mu sukulu wa bubiji wa Gileada, kabiji Mary waingijilanga pamo na nyenga yami mu mwingilo wa bumishonale. Mary wambujile na lusekelo pa mwingilo wa bumishonale ye aingijilenga pa makuji aji ku kalunga ka Caribbean ne bantu bo afunjishanga Baibolo pa myaka yapitapo. Byo twayilenga na kwiyuka, twataaine kuba’mba twajinga na bikonkwanyi bintutu bimo. Twitemenwe bingi kabiji twisongwele mu April 1955. Mu mashinda avula, Mary wajinga bupe bwafumine kwi Yehoba kabiji wajinga wakumwenako wawama bingi. Waingilanga na lusekelo mingilo yonse yo bamupanga. Waingilanga bingi na ngovu ne kuta bantu muchima, kabiji kimye kyonse watangizhangako bya Bufumu mu bwikalo bwanji. (Mat. 6:33) Twaingijile mu mwanzo pa myaka isatu kabiji mu 1958 betwichile kuya na kwingijila pa Betele.

Ba Joel ne ba Mary Adams.

Nafunjijileko bintu byavula bingi kwi Mary. Palutwe kacheche kufuma po twisongwejile, twafuukwilepo kutangilanga pamo Baibolo, kutanga byepelo 15 pa kimye kimo. Inge umo watanga kipungu, twisambanga pa binembelo ne kumona byo twafwainwa kwibingijisha mu bwikalo bwetu. Javula Mary wambulangako bintu byo afunjile ku Gileada nangwa mu mwingilo wanji wa bumishonale. Bino bintu byo twisambanga byandengelanga kuyuka bintu byavula, kuyuka bya kwamba majashi ami bulongo ne bya kutundaika bulongo banyenga.​—Maana 25:11.

Mukazhami Mary wafwile mu 2013. Mbena kutengela bingi kukamumona mu ntanda ipya. Pa kino kimye, nkebesha kutwajijila kufunda ne kuketekela mwi Yehoba na muchima wami yense. (Maana 3:5, 6) Kulanguluka pa bintu bantu ba Yehoba byo bakobanga mu ntanda ipya, kuntekenesha ne kundetela bingi lusekelo. Kyamweka mu bino mukavwangwa ne kufunda bintu bya katataka pa Mufunjishi wetu Wakila. Namusanchila bingi Yehoba pa kumfunjisha bintu byavula bingi ne pa kummwesha lusa lwanji lukatampe mu mashinda avula.

a Monai jishimikila ja bwikalo ja nyenga Jetha Sunal mu Kyamba kya Usopa kya Kizungu kya March 1, 2003, ma. 23-29.

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu