MUTWE WA KUFUNDA 7
LWIMBO 15 Totai Mubeji wa Yehoba!
Kwitulekelako Mambo kwi Yehoba byo Kulumbulula kwi Atweba pa Muntu pa Muntu
“Anweba mulekela mambo kya kine.”—SALA. 130:4.
BYO TUSAKWISAMBAPO
usakwimba pa mashimikila a mu Baibolo amo byo alumbulula bulongo Yehoba byo etulekejileko mambo ne byo twafwainwa kumusanchila atweba bonse pa muntu pa muntu na mambo a buno butemwe bwanji.
1. Mambo ka o kyakonsha kukatezha kuyuka inge muntu wakulekelako mambo kya kine nangwa ne?
MWAKONSHA kumvwa byepi inge muntu ye mwaubile kyatama wimwambila’mba “nakulekelako mambo”? Kino kyakonsha kwimusangajika bingi! Inge muntu waamba’mba “nakulekelako mambo,” kino kyakonsha kulumbulula ka? Nanchi muntu ye mwaubile kintu kyatama ukeba’mba mubwezhe bulunda bo mwajinga nabo patanshi nyi? Inyi ukebatu’mba mubulenga kwambapo pa kyamwekele pano bino bulunda bwenu saka bwakiselankana nyi? Kikatazha kuyuka inge muntu witulekelako mambo kya kine nangwa ne.
2. Binembelo byalumbulula byepi Yehoba byo etulekelako mambo? (Monai ne tubyambo twa munshi.)
2 Jishinda Yehoba jo etulekelako mambo atweba bambulwakulumbuluka japusana na jishinda jo twilekelamo mambo atweba bantu. Kafwako wakonsha kwitulekelako mambo byonka byuba Yehoba ne. Nyimbi wa salamo waambile pe Yehoba amba: “Anweba mulekela mambo kya kine, pa kuba’mba bemwakamwe.”a (Sala. 130:4) Ibyo, Yehoba ‘ulekela mambo kya kine.’ Witumwesha byo twafwainwa kulekela bakwetu mambo kya kine. Mu byepelo bimo biji mu Binembelo bya Kihebelu, banembi ba Baibolo baingijishe kyambo kimwesha Yehoba byo etulekelako mambo. Pano bino, kino kyambo kechi bekingijishepo kumwesha bantu byo belekelako mambo ne.
3. Jishinda Yehoba jo etulekelako mambo japusana byepi na jishinda jo twilekelako mambo atweba bantu? (Isaya 55:6, 7)
3 Yehoba inge walekelako muntu mambo, ko kuba’mba mambo a yewo muntu azhimañana. Bulunda bwanji ne Yehoba bubwelatu pakala. Kitusangajika bingi kuba’mba Yehoba utwajijila kwitulekelako mambo, kabiji inge witulekelako mambo ulubako.—Tangai Isaya 55:6, 7.
4. Yehoba witukwasha byepi kuyuka byo kilumbulula kulekelako bakwetu mambo kya kine?
4 Inge jishinda Yehoba jo alekelako mambo japusana na jishinda jo twilekelako mambo atweba bantu, atweba bambulwakulumbuluka twakonsha kuyuka byepi byo kilumbulula kulekela mambo kya kine? Yehoba waingijisha ñambilo ya kifwanyikizho pa kwitukwasha kuyuka byo etulekelako mambo. Mu uno mutwe, tusakwisamba pa ino ñambilo ya kifwanyikizho imo. Isakwitukwasha kuyuka Yehoba byo afuuta mambo ne byo abwezha bulunda bwa muntu bwaonaikile na mambo a kulenga mambo. Kwisamba pa ino ñambilo ya kifwanyikizho kusakwitulengela kusanchila bingi Shetu wa kifyele witulekelako mambo mu mashinda avula.
YEHOBA UFUMYAPO MAMBO
5. Ñanyi kintu kimweka inge Yehoba witulekelako mambo etu?
5 Mu Baibolo, mambo javula beesakanya ku bipe byanema bingi. Mfumu Davida walumbulwile mambo anji o alengele’mba: “Mambo bubi bwami buji pa mutwe wami; bwannemenatu nobe kipe kyanema.” (Sala. 38:4) Nangwa byonkabyo, Yehoba ulekelako mambo bantu balapila. (Sala. 25:18; 32:5) Kyambo kya Kihebelu kyo batuntulula’mba “kulekela mambo” kilumbulula “kushikula” nangwa “kusenda kintu.” Onkao mambo, inge Yehoba witulekelako mambo etu, kikalatu nobe Yehoba witufumya kintu kyanema kyo twasenda pa bipuzhi byetu ne kwikitwala kwalepa.
‘Bamulekelako mambo’ (Sala. 32:5)
6. Yehoba utwala kwepi mambo etu?
6 Baibolo waamba ne pa kintu kikwabo kimwesha Yehoba byo atwala kwalepa mambo etu. Pa Salamo 103:12 waamba’mba: “Byonkatu musela byo aji kwalepa na muzhika, byo byo abika kwalepa mizhilulwila yetu.” Musela uji kwalepa bingi na muzhika. Kabiji ano mapunzha abiji kechi asambakana ne. Kino kilumbulula’mba Yehoba utwala mambo etu kwalepa ko twakonsha kukankalwa kufwanyikizha. Kino kitulengela kushiinwa’mba Yehoba witulekela mambo kya kine.
“Byonkatu musela byo aji kwalepa na muzhika” (Sala. 103:12)
7. Baibolo walumbulula byepi Yehoba byo oba na mambo etu? (Mika 7:18, 19)
7 Nangwa kya kuba mu bukifwanyikizho Yehoba utwala mambo etu kwalepa, nanchi utwajijila kwiavuluka nyi? Ine. Mfumu Hezekiya wanembele pe Yehoba amba: “Mwataya bubi bwami bonse kunyuma yenu.” Nangwa kwesakana na byaamba tubyambo twa munshi amba, “mwafumya bubi bwami bonse ku meso enu.” (Isa. 38:9, 17; tubyambo twa munshi.) Kino kilumbulula’mba Yehoba utaya kwalepa mambo a balapila kabiji kechi wiavuluka jikwabo ne. Abino byambo byakonsha kwambiwa ne mu jishinda jikwabo amba: “Mwafuuta mambo ami nobe kechi nealengele ne kwialengapotu ne.” Baibolo walumbulula bulongo kino kishinka kwesakana na byo banemba pa Mika 7:18, 19. (Tangai.) Pa bino byepelo, Yehoba bamulumbulula’mba utaya mambo etu mwine mwazhika mu kalunga ka mema. Mu moba a kala, kyakatazhanga bingi muntu kwabula kintu kyo baponesha mwine mwazhika mu kalunga ka mema.
“Mwataya bubi bwami bonse kunyuma yenu” (Isa. 38:17)
“Ukataya bubi bwetu bonse mwine mwazhika mu kalunga ka mema” (Mika 7:19)
8. Ñanyi bintu byo twafunda?
8 Baibolo wamwesha patoka kuba’mba inge Yehoba witulekelako mambo, wiatwala kwine kwalepa kabiji kechi wiavuluka ne. Onkao mambo, kino kitulengela kubula kwizhachisha. Abino byo byaambile ne Davida amba: “Bo ba lusekelo aba bo balekelako mizhilulwila kabiji bo bavwetela pa mambo abo; ye wa lusekelo awa muntu ye bakabula kutotolwesha kwi Yehoba pa mambo anji o alenga.” (Loma 4:6-8) Kuno ko kulekelako mambo kwa kine.
YEHOBA UFUUTA MAMBO
9. Baibolo witukwasha byepi kuyuka’mba Yehoba witulekelako mambo kya kine?
9 Na mambo a kitapisho kya bukuzhi, Yehoba ufuuta mambo a bantu balapila. Akimonai Baibolo byo alumbulula Yehoba byo oba kino. Mu bukifwanyikizho, Yehoba bamwambapo mu Baibolo kuba’mba ovwa ne kutokesha bantu ku mambo abo. Kino kilumbulula’mba wibalekelako mambo. (Sala. 51:7; Isa. 4:4; Yele. 33:8) Yehoba walumbulula bintu byawama bifumamo inge wibovwa ne kwibatokesha ku mambo abo amba: “Nangwa kya kuba mambo enu achilatu ngee nobe mashi, akatokatu too nobe mabebe; nangwa kya kuba achilatu ngee nobe kisapi kyachijisha, akatokatu too nobe boya bwa mukooko.” (Isa. 1:18) Kikatazha bingi kovwa ne kutokesha kivwalo kyasombela na mashi. Kwingijisha ino ñambilo ya kifwanyikizho, Yehoba witukwasha kuyuka’mba wiatokesha kuba’mba azhimañane.
“Nangwa kya kuba mambo enu achilatu ngee nobe mashi, akatokatu too nobe mabebe” (Isa. 1:18)
10. Baibolo walumbulula byepi Yehoba byo etulekelako mambo?
10 Byonka byo twisambilepo mu mutwe wafumako, mambo etu beesakanya ku “nkongole.” ikatampe. (Mat. 6:12; Luka 11:4) Kimye kyonse kyo tulenga mambo kwi Yehoba, kiji nobe nkongole yetu ibena kuya na kubayilakotu. Tuji na nkongole ikatampe bingi kwi aye. Pano bino, inge Yehoba witulekelako mambo, kijitu nobe wafuuta nkongole yetu. Kechi uvuluka mambo o twalengele ne. Byonkatu byo twikala na lusekelo inge mukwetu witulekelako mambo, popamotu ne Yehoba inge witulekelako mambo twikala bingi na lusekelo.
“Mwitulekeleko mambo etu” (Mat. 6:12)
11. Baibolo ulumbulula ka byo aamba’mba mambo etu ‘beazhimañanya?’ (Byubilo 3:19)
11 Yehoba kechi ufuutatu nkongole yetu nangwa mambo etu ne, aye wiazhimañanya. (Tangai Byubilo 3:19.) Muntu inge bamulekelako nkongole yanji, kijitu nobe bashabula pa mali anji a nkongole o bamwesha pa kipepala. Nangwa byonkabyo, manambala a mali a nkongole yanji o bashabulapo akonsha kutwajijila kumweka. Pano bino kufuuta kintu kwapusana na kushabulapo. Pa kuba’mba tumvwishe kino kishinka, twafwainwa kuyuka’mba mu moba a kala inki yo baingijishanga pa kunemba bakonsheshe kwiifuuta kwingijisha mema kwakubula lukatazho. Muntu wakonsheshe kwingijisha butonge bo bazobesha ne kufuuta bintu byo banemba. Onkao mambo, inge nkongole ya muntu ‘beizhimañanya,’ yapwanga kabiji kechi bamukendangapo jikwabo ne. Inge beifuuta, bantu kechi bamonanga jibiji nkongole yanji yajinga pa kipepala ne. Kijitu nobe muntu kechi wakongwelepotu ne mali ne. Kitusangajika bingi kuyuka’mba Yehoba kechi ufuutatu mambo etu ne, bino wiazhimañanya ubatu nobe kechi ajingako ne.—Sala. 51:9.
“Pa kuba’mba mambo enu beazhimañanye” (Byu. 3:19)
12. Tufunjilako ka ku ñambilo ya kifwanyikizho ya jikumbi jafinda?
12 Baibolo waingijisha ñambilo ikwabo ya kifwanyikizho pa kulumbulula byo azhimañanya mambo etu. Waamba’mba: “Nkazhimañanya bubi bobe nobe bebuvweta ku makumbi ne mambo obe nobe beavweta ku jikumbi jafinda.” (Isa. 44:22) Yehoba inge witulekelako mambo, kijitu nobe wiavweta na jikumbi jafinda pa kuba’mba atweba ne aye tubule kwiamona.
“Nkazhimañanya bubi bobe nobe bebuvweta ku makumbi” (Isa. 44:22)
13. Tumvwa byepi inge Yehoba witulekelako mambo etu?
13 Ñanyi bintu byo tufunjilako ku ino ñambilo ya kifwanyikizho? Inge Yehoba witulekelako mambo etu, kechi twafwainwa kutwajijila kwizhachishanga mu bwikalo bwetu bonse pa mambo o twalengele ne. Na mambo a mashi a kwa Yesu Kilishitu, nkongole yetu nangwa’mba mambo etu beazhimañanya kikupu. Kijitu nobe pepala po banembele nkongole ya mambo etu kyazhimañana. Abino Yehoba byo byo etulekelako mambo kya kine.
YEHOBA WITULENGELA KWIKALA BALUNDA NANJI JIKWABO
Kwitulekela mambo kwi Shetu wa mwiulu kwitulengela kwikala na bulunda bwawama ne aye (Monai jifuka 14)
14. Mambo ka o twafwainwa kuketekela’mba Yehoba witulekelako mambo? (Monai ne bipikichala.)
14 Kwitulekelako mambo kwi Yehoba kwitulengela kwikala na bulunda bwawama ne aye. Kwitukwasha kuleka kwizhachisha. Kechi twafwainwa kumvwa moyo ne kulanguluka’mba Yehoba wakituzhingijila kabiji ubena kukeba mashinda a kwitukambwilamo ne. Yehoba kechi ukooba kintu kya uno mutundu ne. Mambo ka o twafwainwa kuketekela Yehoba inge waamba’mba witulekelako mambo? Yehoba waambijile ngauzhi Yelemiya kwamba’mba: “Nkebalekelako mambo abo kabiji kechi nkeavulukapo jibiji ne.” (Yele. 31:34) Byo aambilenga pa bino byambo, mutumwa Paulo waambile byambo bipashako bya kuba’mba: “Mambo abo kechi nkeavulukapo jibiji ne.” (Hebe. 8:12) Pano kino kilumbulula ka?
‘Mambo abo kechi nkeavulukapo jibiji ne’ (Yele. 31:34)
15. Mu ñanyi jishinda Yehoba mo abujila kuvuluka mambo etu?
15 Mu Baibolo, kyambo kya kuba’mba ‘kuvuluka’ kechi kilumbululatu muntu ubena kuvuluka nangwa kulanguluka pa kintu kyamwekele kala ne. Pakuba kilumbulula muntu kubapo kintu kimo. Kapondo ye bapopele pa kichi kwipi ne Yesu wamusashijile amba: “Mukamvuluke kimye kyo mukeya mu Bufumu bwenu.” (Luka 23:42, 43) Kechi waambijilengatu Yesu amba amulangulukepo pa kyokya kimye ne. Yesu wamukumbwile’mba ukoobapo kintu kimo, ko kuba’mba kumusangula. Onkao mambo, inge Yehoba waamba’mba kechi ukavuluka mambo etu ne, kino kilumbulula’mba kechi uketuba kyatama ne. Kechi uketukambula nangwatu mu kimye kya kulutwe pa mambo o etulekela kala ne.
16. Baibolo walumbulula byepi byo tukasuluka inge betulekelako mambo kya kine?
16 Baibolo waingijisha ñambilo ya kifwanyikizho ikwabo kwitukwasha kuyuka byo tukasuluka inge betulekelako mambo kya kine. Na mambo a bumbulwakulumbuluka bwetu, betwesakanya ku “bazha ba bundengamambo.” Pano bino, na mambo a kwitulekelako mambo kwi Yehoba, tuji nobe bazha bo ‘bakasulula ku bundengamambo.’ (Loma 6:17, 18; Lum. 1:5) Ibyo, inge Yehoba witulekelako mambo, twikala bingi na lusekelo nobe muzha ye bakasulula.
“Bemukasulwile ku bundengamambo” (Loma 6:18)
17. Kwitulekelako mambo kwitulengela byepi kubukwa? (Isaya 53:5)
17 Tangai Isaya 53:5. Ñambilo ya kifwanyikizho yapelako yo tusakwimbapo itwesakanya ku bantu baji na kikola kipayañana. Na mambo a kitapisho kya bukuzhi Yehoba kyo apaine kwingijisha Mwananji, Yehoba witubuka mu bukifwanyikizho. (1 Pe. 2:24) Bukuzhi bwitulengela kwikala jikwabo na bulunda bwawama ne Yehoba bwaonaikile na mambo a kukolwa ku mupashi. Byonkatu muntu byo ekala bingi na lusekelo inge bamubuka kikola kyanji kikatampe, ne atweba twikala bingi na lusekelo inge betubuka ku mupashi ne kwikala jibiji na bulunda bwawama ne Yehoba na mambo a kwitulekelako mambo etu.
“Na mambo a bilonda byanji, mo mo twabukilwe” (Isa. 53:5)
BINTU BYAWAMA BYO TUMWENAMO INGE YEHOBA WITULEKELAKO MAMBO
18. Ñanyi bintu byo twafunda pa ñambilo ya kifwanyikizho iji mu Baibolo yaamba pe Yehoba byo etulekelako mambo? (Monai ne kakitenguluzha ka kuba’mba “Yehoba byo Etulekelako Mambo.”)
18 Ñanyi bintu byo twafunjilako ku ñambilo ya kifwanyikizho iji mu Baibolo yaamba pe Yehoba byo etulekelako mambo? Inge witulekelako mambo, ulubako kabiji kechi ukeavulukapo nangwatu pacheche kulutwe ne. Kino kitulengela kwikala na bulunda bwawama na Shetu wa mwiulu. Kabiji twafwainwa kuvulukanga’mba kwitulekelako mambo kya kine ke bupe kufuma kwi Yehoba. Bufuma kwi Yehoba na mambo a butemwe ne lusa lwanji lukatampe lo amwesha bantu bandengamambo. Yehoba ulekelako bantu mambo, kechi na mambo a kuba’mba kibafwainwa ne.—Loma 3:24.
19. (a) Ñanyi kintu kyo twafwainwa kusanchilapo Yehoba? (Loma 4:8) (b) Ñanyi bintu byo tukesambapo mu mutwe walondelapo?
19 Tangai Loma 4:8. Twafwainwa kumusanchila bingi Yehoba mambo aye ye Lesa ‘witulekelako mambo kya kine.’ (Sala. 130:4) Nangwa byonkabyo, twafwainwa kubapo kintu kyanema bingi pa kuba’mba Yehoba etulekeleko mambo. Yesu walumbulwile’mba: “Inge mwabula kwibalekelako bantu mambo o bemulenga, ne aye Shenu wa mwiulu kechi ukemulekelako mambo enu ne.” (Mat. 6:14, 15) Onkao mambo, kyanema bingi kulekelako bakwetu mambo byonka byuba Yehoba. Pano twakonsha kuba byepi bino? Mu mutwe walondelapo, tukafunda byo twafwainwa kuba bino.
LWIMBO 46 Twimusanchila Anweba Yehoba
a Kyambo kine kya Kihebelu kyatuntululwa’mba “kulekelako mambo,” kilumbulula’mba kuno ko kulekelako mambo konka kwa kine nangwa kya kuba kuji mashinda akwabo a kulekelamo mambo. Mu Mabaibolo avula o batuntulula, kechi bamweshamo lupusano lwa kino kyambo byo kilumbulula ne. Pano bino Baibolo wa Binembelo bya Ntanda Ipya walumbulula bulongo mwatala kinembelo kya Salamo 130:4.