Bintu Byakonsha Kwimukwasha Kwikala na Lusekelo Inge Mwakota

1-2. Yehoba umona byepi bakalume banji bakishinka bakota? (Salamo 92:12-14; monai ne kipikichala kiji pa .)

BANTU bavula mwaya ntanda bamona bukote mu mashinda apusana pusana. Akilangulukai pa kino: Nanchi muvuluka kimye kitanshi kyo mwamwene luvwi mu mutwe wenu nyi? Mwafwainwa mwamuyokwele bavula saka bakyangye kumumona. Nangwa byonkabyo, mwavulukile’mba kwiiyokola kechi kukalengela mvwi kuleka kumena ne. Kino kimwesha’mba bantu bavula kechi bakeba kukota ne.

² Pano bino, Shetu wa mwiulu umona bakalume banji bakota mu jishinda japusanako. (Maana 16:31) Wibesakanya ku bichi byatenkuma bimweka bulongo. (Tangai Salamo 92:12-14.) Mambo ka o aambila bino? Javula bichi bitenkuma ne kulala buluba ke byobya byaikala myaka yavula. Bichi bimo bimweka bulongo inge byalala buluba bitanwa ku kyalo kya Japan. Bino bichi bimo byaikala myaka kukila pa kitota kimo. Byonkatu biji bino bichi, ne bakalume ba Lesa bakishinka bakota baji bingi na buya, kikatakata kwesakana na bibamona Lesa. Yehoba uta bingi muchima pa byubilo biji na muntu wakota, kechi pa bukote bwanji ne. Yehoba wanemeka bingi byubilo byawama biji na bantu bakota, nabiji kuchinchika, bukishinka bwabo ne byo bamwingijila mu bukishinka pa myaka yavula.

3. Tongolaipo bantu bamo Yehoba bo aingijishe kuba kaswa muchima wanji nangwa kya kuba bakotele.

³ Yehoba utwajijila kunemeka bakalume banji nangwa kya kuba bakota.a Kabiji javula Yehoba wingijisha bakalume banji bakota pa kuba kyaswa muchima wanji. Nabiji Sala wakotele kimye Yehoba kyo amwambijile’mba ukasema mwana wamulume mukafuma bisaka bya bantu, kabiji amba Sala ukekala mushakulu wa kwa Mesiasa. (Nte. 17:15-19) Mosesa naye wakotele kimye Yehoba kyo amupele mwingilo wa kuya na kupokolola bena Isalela kwibafumya mu Ijipita. (Lupu. 7:6, 7) Kabiji mutumwa Yoano naye wakotele bingi kimye Yehoba kyo amupele mwingilo wa kunemba mabuku atanu a mu Baibolo.

4. Kwesakana na Byambo bya Maana 15:15, ñanyi kintu kyakonsha kukwasha bakota kutwajijila kuchinchika makatazho o bapitamo? (Monai ne kipikichala.)

⁴ Balongo ne banyenga bakota bapita mu makatazho avula bingi. Nyenga umo waambile’mba: “Wafwainwa kwikala muntu wachinchika inge wakota.” Pano bino, Yehoba ukwasha bakikulumpe kwikala na lusekelob ne kuchinchika makatazho eya na mambo a kukota. (Tangai Byambo bya Maana 15:15.) Mu uno mutwe tusakwisamba pa bintu byakonsha kukwasha balongo ne banyenga bakota kutwajijila kwikala na lusekelo. Kabiji tusakwisamba ne pa byo twakonsha kukwasha balongo ne banyenga bakota baji mu kipwilo. Patanshi, twayai twisambe pa ene mambo o kyakatezha bakota kutwajijila kwikala na lusekelo.

ENE MAMBO O KYAKATEZHA KWIKALA NA LUSEKELO INGE TWAKOTA

5. Ñanyi bintu bimo byakonsha kulengela balongo ne banyenga bakota kulefulwa?

⁵ Ñanyi bintu byakonsha kwimulengela kulefulwa? Kampe luno mukankalwa kuba bintu byo mwaubanga kala. Kampe muvuluka bingi moba o mwakijinga banyike na butuntulu bwa mubiji bwawama. (Sapwi. 7:10) Nyenga Ruby waambile’mba: “Ne kuvwalatu konse kunkatazha na mambo a kukola mubiji ne kukankalwa kwenda. Nangwatu bintu byapela nabiji kunyamuna kulu amba mvwale nsokoshi, kwakatazha. Na mambo a kuba’mba minwe ikola mu manungi, nkankalwa kwingila ne tumingilotu twapela.” Kabiji mulongo Harold waingijilanga pa Betele waambile’mba: “Ñumvwa bingi kutama ku muchima mambo nkankalwa kuba bulongo bintu byo naubanga kala. Natemenwe bingi makayo a kukosesha mubiji. Natemenwe bingi kukaya mpila ya ku maboko. Javula bakwetu baambanga’mba, ‘Pai mpila Harold mambo kechi utupila ne.’ Pano luno kechi nakonsha nangwatu kutaya mpila ne.”

6. (a) Ñanyi bintu bikwabo byakonsha kulengela balongo ne banyenga bakota kulefulwa? (b) Ñanyi bintu byakonsha kukwasha balongo ne banyenga bakota kufuukulapo kuleka kwendesha motoka nangwa ne? (Monai kibaaba kya kuba’mba, “Nanchi Nafwainwa Kuleka Kwendesha Motoka Nyi?”)

⁶ Mwakonsha kulefulwa na mambo a kuba’mba mubena kukankalwa kwiubila bintu anweba bene. Kikatakata inge mubena kukeba muntu wa kwimulama nangwa inge mwavilukila ku baana benu kuba’mba bemulamenga. Nangwa kampe mwalefulwa bingi na mambo a kuba’mba mubena kukolwa kolwa, nangwa kampe mwaleka kumona bulongo kya kuba mubena kukankalwa kwiendela nangwa kwendesha motoka. Abino bintu byakonsha kwituletela bingi bulanda! Nangwa byonkabyo, mwafwainwa kuvulukanga’mba Yehoba ne bakwetu kechi betunemeka na mambo a kuba’mba tubena kwilama atweba bene, twiikela nangwa twendesha motoka ne. Kabiji twafwainwa kushiinwa kuba’mba Yehoba wayuka byo tumvwa ku muchima. Kyanema kwi Yehoba ke byo twamutemwa aye ne balongo ne banyenga.​—1 Sam. 16:7.

7. Ñanyi kintu kyakonsha kutekenesha baji na bulanda na mambo a kulanguluka’mba mpelo ya buno bwikalo kechi ikebataana bomi ne?

⁷ Kampe muji na bijikila na mambo a kulanguluka’mba mpelo ya buno bwikalo kechi ikemutaana bomi ne. Inge byobyo mumvwa, ñanyi kintu kyakonsha kwimukwasha? Vulukainga’mba Yehoba ubena kupembelela saka atekanya kuleta mpelo ya buno bwikalo bwatama. (Isa. 30:18) Pano mambo ka Yehoba o atekenya? Butekanye bwanji bwalengela bavula kwikala na kimye kya kumuyuka ne kufuukulapo kumwingijila. (2 Pe. 3:9) Onkao mambo, inge mwalefulwa, langulukainga pa bantu bavula bingi bakamwenamo mu butekanye bwa Yehoba mpelo saka ikyangye kufika. Kampe bamo pa bano bakonsha kwikala balongo benu.

8. Makatazho eya na mambo a bukote akonsha kulengela bakikulumpe kuba byepi?

⁸ Bonsetu, bakulumpe ne banyike, twakonsha kwamba nangwa kuba bintu byakonsha kwitulengela kwilangulusha. (Sapwi. 7:7; Yako. 3:2) Nabiji mwanamulume wa kishinka aye Yoba byo amanaminenga watendekele kwamba byambo ‘bya kwabaukatu.’ (Yoba 6:1-3) Kabiji kikola nangwa muchi wakonsha kulengela balongo ne banyenga bakota kwamba nangwa kuba bintu byabula kuyilamo. Nangwa byonkabyo, kukolwa nangwa kukota kechi kwafwainwa kwitulengelanga kwamba nangwa kubilangamotu bintu byatama ne. Onkao mambo, inge twamona’mba byo twaamba nangwa byo twauba kechi byayilamo ne, twafwainwa kulomba lulekelo lwa mambo bukiji.—Mat. 5:23, 24.

BYAKONSHA KWIMUKWASHA KUTWAJIJILA KWIKALA NA LUSEKELO

9. Mambo ka o mwafwainwa kuswilanga bakwenu kwimukwasha? (Monai ne bipikichala.)

⁹ Swainga bakwenu kwimukwasha. (Nga. 6:2) Patanshitu kuba bino kwakonsha kwimukatazha. Nyenga Gretl waambile’mba: “Javula kinkatazha bingi kuswa bakwetu kunkwasha. Mambo ndanguluka’mba nsakwibakatazhangatu. Papichile kimye kyabaya bingi pa kuba’mba mpimpule ndangulukilo yami ne kuswa bakwetu kunkwasha.” Inge mwaswa bakwenu kwimukwasha, mwibalengela kwikala na lusekelo lufuma mu kupaana. (Byu. 20:35) Kabiji ne anweba kikemuletelanga bingi lusekelo pa kumona byo bemuta muchima ne kwimutemwa.

10. Mambo ka o mwafwainwa kusanchilanga inge bemukwasha? (Monai ne bipikichala.)

¹⁰ Santainga inge bemukwasha. (Kolo. 3:15; 1 Tesa. 5:18) Inge bakwetu betukwasha, tusanta bingi, pano bino kimye kimo twakonsha kulubako kwibasanchila. Bino inge twamwemwesela ne kwamba’mba nasanta, tulengela bakwetu betukwasha kuyuka’mba twibanemeka kabiji twasanta pa byo betubila. Nyenga Leah uji na mwingilo wa kulama bakote pa Betele waambile’mba: “Nyenga umo wakikulumpe ye ndama kimye kyonse unnembela byambo bya kunsanchila pa kipepala. Nangwa kya kuba banembapotu byambo bicheche, pano bino bintundaika bingi. Ñumvwa bingi bulongo inge wannembela bino byambo. Kabiji bindengela kuyuka’mba uno nyenga usanta pa byo namukwasha.”

11. Mwakonsha kukwasha byepi bakwenu? (Monai ne bipikichala.)

¹¹ Kwashainga bakwenu. Inge ke mwingijishe bulume ne kimye kyenu kukwasha bakwenu, kino kikemukwasha kubula kutatu muchima pa makatazho enu. Kishimpi kimo kya mu Africa kyaesakanya bakote ku butala bwa mabuku muji maana. Bino mabuku aikalatu mu butala kechi akonsha kufunjisha bantu nangwa kushimikizha ne. Kyo kimotu, banyike nabo kechi bakonsha kufunjilako bintu byanema kwi anweba umvwe kechi mwambapo nangwa kwibabulapo byo mwayuka ne. Bepuzhainga mepuzho ne kutelekesha. Bafunjishainga kuba’mba kulondela mizhilo ya Yehoba bo bwikalo bwawama kabiji kukebalengela kwikala bingi na lusekelo. Kwakubula nangwa kuzhinaukatu ne, mukekalanga bingi na lusekelo inge kemutekeneshe ne kutundaika bakyanyike.​—Sala. 71:18.

12. Kwesakana na byaamba Isaya 46:4, Yehoba walaya kubila ka bakalume banji bakota? (Monai ne bipikichala.)

¹² Lombainga Yehoba kwimupa bulume. Nangwa kya kuba kimye kimo mwakonsha kukooka nangwa kulefulwa, bino Yehoba “aye kechi ukooka nangwa kupwa bulume ne.” (Isa. 40:28) Yehoba wingijisha byepi buno bulume bwanji bukatampe? Jishinda jimo ke kukwasha bakalume banji bakishinka bakota. (Isa. 40:29-31) Kabiji walaya’mba ukebakwashanga. (Tangai Isaya 46:4.) Kabiji Yehoba kimye kyonse ufikizha milaye yanji. (Yosh. 23:14; Isa. 55:10, 11) Inge mwalomba ne kwimwena Yehoba byo emutemwa ne byo emukwasha, mukekalanga bingi na lusekelo.

13. Ñanyi bintu byo mwafwainwa kuvulukanga kwesakana na byaamba 2 Kolinda 4:16-18? (Monai ne bipikichala.)

¹³ Vulukainga’mba byo mubena kupitamo bya pa kakimye kacheche. Kuvuluka’mba makatazho o tubena kupitamo a pa kakimye kacheche kwitukwasha kuchinchika. Kabiji Baibolo witulaya’mba bukote ne kukolwa bikapwa. (Yoba 33:25; Isa. 33:24) Onkao mambo, kuvuluka’mba bwikalo bwawama buji kulutwe, kechi bwapita ne, kukemulengelanga kwikala na lusekelo. (Tangai 2 Kolinda 4:16-18.) Pano nga bakwenu bakonsha kwimukwasha byepi?

BAKWENU BYO BAKONSHA KWIMUKWASHA

14. Mambo ka kutumina foni nangwa kufwakesha bakikulumpe o kwanemena?

¹⁴ Fwakeshainga ne kutumina foni balongo ne banyenga bakota. (Hebe. 13:16) Bakote bomvwa bingi mukose na mambo a kwikala bunke. Mulongo Camille wikalatu pa nzubo waambile’mba: “Ñumvwa bingi mukose mambo ngikalatu mu nzubo kufuma lukelo kufika ne mabanga. Bimye bimo ñumvwatu nobe bokwe wakota ye bashinkila mu kipaka. Onkao mambo, nkakilwa bingi ne kumvwa kutama ku muchima.” Inge ketufwakeshe bakote, twibalengela kuyuka’mba twibanemeka kabiji twibatemwa bingi. Atweba bonse tuvulukapo kimye kimo kyo twakebelenga kutumina foni nangwa kufwakesha bakikulumpe baji mu kipwilo. Pano bino kechi twaubile bino ne. Atweba bonse, twapayankana bingi. Ñanyi kintu kyakonsha kwitukwasha ‘kuyuka bintu byanemesha’ kuvwangakotu ne kufwakesha bakikulumpe? (Fili. 1:10) Kunemba pa kalenda kimye kyo mukebatumina tubyambo pa foni nangwa kwibatumina foni kukemukwasha bingi. Salaipo juba ja kwibafwakesha kabiji kechi mwafwainwa kulubamo ne.

15. Ñanyi bintu byakonsha kubila pamo bakyanyike na bakikulumpe?

¹⁵ Inge mwi banyike, kechi mwakonsha kuyuka bya kwisambapo nangwa byo mukoba na bakikulumpe ne. Kechi mwafwainwa kwakamwane, mwafwainwatu kwikala mulunda wawama. (Maana 17:17) Isambainga na bakikulumpe saka mukyangye kutendeka kupwila nangwa panyuma ya kupwila. Mwakonsha kwibepuzha kinembelo kyo batemwa bingi nangwa bintu byo batemenwe kuba byo bajinga banyike. Mwakonsha ne kwibambila kuba’mba mukatambe nabo mutanchi wa JW Broadcasting^®. Kabiji mwakonsha kukwasha bakikulumpe ne mu mashindatu akwabo. Mwakonsha kwibakwashako kukopolwela mabuku a kufundamo pa kiñambañamba kyabo. Nyenga Carol waambile’mba: “Mwakonsha kubila pamo bintu byo mwatemwa na bakikulumpe. Nangwa kya kuba nakota, pano bino nkeba kubako bya kisangajimbwe nabiji kuya na kupota bintu, kuya na kuja nangwa na kutamba bilengwa na Lesa.” Nyenga Maira waambile’mba: “Kuji nyenga umo mulunda nami uji na myaka 90. Wankila myaka ya kusemwa 57. Javula kechi mvuluka ne kuba’mba uno nyenga wakota ne, mambo tuseka ne kutambila pamo mafilimu. Kabiji inge ke tupite mu makatazho, twikwasha.”

16. Mambo ka kutwalako bakikulumpe ku kipatela o kwanemena?

¹⁶ Batwalaingako ku kipatela. Kununga pa kwibakwashako mu byañendelo, mwafwainwa ne kuya nabo kimye kyo babena kuya na kumona badokotala ne kumona’mba bebata muchima. (Isa. 1:17) Kabiji mwakonsha kukwashako bakikulumpe inge kemunembe bibena kwamba dokotala. Nyenga wakikulumpe aye Ruth waambile’mba: “Inge naya bunke na kumona badokotala, kechi banta muchima ne. Bañambila’mba, ‘Kechi mwakolwa ne, mwavuzhatu bya kulanguluka.’ Bino inge kuji bantwalako, badokotala banta bingi muchima. Nsanchila bingi balongo ne banyenga bamonapo kimye kya kuntwalako ku kipatela.”

17. Ñanyi mbaji ya mwingilo wa kusapwila yo twakonsha kwingilako na bakikulumpe?

¹⁷ Ingilainga nabo mu mwingilo wa kusapwila. Bakikulumpe bamo kechi baji na bulume bwa kuya na kusapwila ku nzubo ku nzubo ne. Nanchi mwakonsha kwambila nyenga wakikulumpe kwingila nanji pa kakipabi ka kutanchikapo mabuku nyi? Mwakonsha ne kumupa kipona kya kwikalapo kwipi na kakipabi. Nanchi mwakonsha kusendako mulongo wakikulumpe ku lufunjisho lwa Baibolo nangwa kutwala ye mufunjisha Baibolo na kufunjila ku nzubo ya uno mulongo nyi? Bakulumpe mu kipwilo bakonsha kunengezha kuba’mba kusambakana kwa kuya mu mwingilo kwikelenga pa nzubo ya wakikulumpe pa kuba’mba kimupelelenga kwingilako mwingilo wa kusapwila. Byonse byo tuba pa kukwasha bakikulumpe bitokesha bingi Yehoba ku muchima.—Maana 3:27; Loma 12:10.

18. Ñanyi bintu byo tukesambapo mu mutwe walondelapo?

¹⁸ Twafunda kuba’mba Yehoba wanemeka ne kutemwa bingi balongo ne banyenga bakota. Ne atweba bonse mu kipwilo twibanemeka kabiji twibatemwa bingi. Anweba bakikulumpe mupita mu bintu byakatazha bingi, bino Yehoba ukemukwashanga kutwajijila kwikala na lusekelo. (Sala. 37:25) Yukai’mba moba awama aji kulutwe, kechi apita ne! Pano ibyepi kwi atweba tulama ba mu kisemi bakota, mwana nangwa mulunda netu ubena kukolwa? Twakonsha kutwajijila byepi kwikala na lusekelo? Tukesamba pa mikumbu ya ano mepuzho mu mutwe walondelapo.