Kukebakeba “Bine Byazhika Bya Lesa”
“Aye Mupashi ukebakeba byonse, ne bine byazhika bya Lesa.”—1 KOLINDA 2:10.
1. Ñanyi bukine bwa mu Baibolo bulengela muntu ubena kufunda Baibolo kwikala na lusekelo?
ATWEBA bavula mu kipwilo kya bwina Kilishitu twakonsha kuvuluka lusekelo lo twajinga nalo kimye kyo twafunjile bukine. Twaishile kuyuka jizhina ja Yehoba byo janemena, ene mambo o aswishisha buyanji, ene mambo bantu bamo kyo bayila mwiulu, ne bintu bya kulutwe bitengela bantu bonse bakishinka. Saka tukyangye kuyuka bino bintu, kampepo twibikebele kebelepo ne mu Baibolo, pano bino byafyamikile, byonka byo byafyamika ne ku bantu bavula. Twajinga nobe muntu witaya pa mema amba amone bintu byawama bijipo. Kwakubula kiñambañamba kya kumukwashako kumona, kechi wakonsha kumona bintu byawama biji mu mema ne. Bino umvwe waingijisha mabenkele a kowa nao, akonsha kumukwashako kumona bintu bya kukumya byenda pa mema nabiji masabi, banyama ba pa mema ne bilengwa bikwabotu. Mu jishinda jimotu, kimye muntu kyo etukwashishe kumvwisha Binembelo, twamwene “bine byazhika bya Lesa.”—1 Kolinda 2:8-10.
2. Mambo ka lusekelo lwa kufunda Byambo bya Lesa o lwakonsha kutwajijila?
2 Nanchi twakonsha kutondwatu na bukine bwa mu Baibolo bwapela nyi? Ñambilo ya kuba’mba, “bine byazhika bya Lesa” yavwangamo kumvwisha maana a Lesa asololwa ku bena Kilishitu na mupashi wazhila, bino afyamika ku bantu bakwabo. (1 Kolinda 2:7) Maana a Lesa avula bingi kabiji twakonsha kwikala ba lusekelo inge saka twiakebakeba. Kechi tukayuka maana onse a Lesa ne. Lusekelo lo twajinga nalo kimye kyo twafunjile mafunjisho apela a mu Baibolo lwakonshatu kutwajijila umvwe saka tukebakeba “bine byazhika bya Lesa.”
3. Mambo ka o twafwainwa kumvwisha bintu byo twaitabilamo?
3 Mambo ka o twafwainwa kumvwisha mwatala “bine byazhika”? Kumvwisha byo twaitabilamo ne kuyuka kine kishina kya lwitabilo lwetu kukosesha luketekelo lwetu. Binembelo bitubula’mba twingijishenga ‘kunemeka Lesa kwetu kwa mu muchima’ pa kuba’mba ‘tuyuke kyaswa muchima wa Lesa, akya kyawama, ne kyaitabilwa, ne kyalumbuluka.’ (Loma 12:1, 2) Kumvwisha ene mambo Yehoba kyo asakila kuba’mba tulondelenga mashinda anji kwitulengela kumukokela. Onkao mambo, kuyuka “bine byazhika” kwakonsha kwitukosesha ne kwitukanya kuba bintu byatama, kabiji kwakonsha kwitulengela kwikala “ba mukoyo mu kwingila mingilo yawama.”—Titusa 2:14.
4. Kufunda Baibolo kwavwangamo ka?
4 Pa kuba’mba tumvwishe bine byazhika, twafwainwa kuteshapo muchima kufunda. Nangwa byonkabyo, kufunda kechi ke kutangatu ne. Mwavwangiwa kubalaulabalaula byambo ne kumona byo byakwatankana na bintu byo twayuka. (2 Timoti 1:13) Kilumbulula kuyuka mwatala kibena kwambiwapo. Lufunjisho lwa mu Baibolo lwavwangamo ne kulanguluka langulukapo ne kuyuka mo twafwainwa kwingijishisha byo tubena kufunda pa kufukula bintu ne kukwasha bakwetu. Kabiji byo kiji kuba’mba ‘Binembelo byonse byanembeshiwa kwi Lesa, kabiji byawama’ lufunjisho lwetu lwafwainwa kuvwangamo “byambo byonse bifuma mu kanwa ka Lesa.” (2 Timoti 3:16, 17; Mateo 4:4) Kikebewa kwibikako bingi pa kubatu’mba tufundenga Baibolo! Kufunda kuleta bingi lusekelo, kabiji kuyuka “bine byazhika bya Lesa” kechi kwakatazha ne.
Yehoba Ukwasha Bakimote Kumvwisha Mwatala Bintu
5. Bañanyi bakonsha kumvwisha “bine byazhika bya Lesa”?
5 Nangwatu kechi mwafunda kufika palepa ne, kabiji kechi muji na kizaku kya kukeba kufunda ne, kange mulangulukenga amba mwakonsha kukankalwa kumvwa “bine byazhika bya Lesa” ne. Kimye Yesu kyo aingijilenga mwingilo panopantanda, Yehoba kechi wapaine muchima wa kumvwisha nkebelo yanji ku bantu ba maana ne, bino wapaine ku boba babujile kufunda, bekepeshe ne kukeba kufunda ku bantu ba Lesa. Bajinga nobe twana twa lukeke, kechi bajinga nobe boba bafunjile ku masukulu a Bayudea ne. (Mateo 11:25; Byubilo 4:13) Mutumwa Paulo wanembejile bakwabo ba mu lwitabilo “byonse byo ebalungikila Lesa bantu bamutemwa” amba: “Pakuba kwi atweba Lesa wibimwesha na mupashi: mambo aye mupashi ukebakeba byonse, ne bine byazhika bya Lesa.”—1 Kolinda 2:9, 10.
6. 1 Kolinda 2:10 watala mwepi?
6 Mupashi wa Lesa ukeba byepi “byonse, ne bine byazhika bya Lesa”? Mu kifulo kya kusolola bukine ku muntu umo umo, Yehoba wingijisha mupashi wanji kutangijila jibumba janji kuba’mba jikwashenga bantu ba Lesa bakwatankana mu kumvwisha Baibolo. (Byubilo 20:28; Efisesa 4:3-6) Bipwilo byonse mwaya ntanda biyowa mutanchi wa kufunda Baibolo untutu umo. Pa myaka yavula bafunda mafunjisho onse a mu Baibolo. Mupashi wazhila wingila mu bipwilo kukwasha bantu kwikala na muchima wa kumvwisha “bine byazhika bya Lesa.”—Byubilo 5:32.
Byavwangiwamo mu “Bine Byazhika bya Lesa”
7. Mambo ka bantu bavula kyo bakankelwa kumvwisha “bine byazhika bya Lesa”?
7 Kechi twafwainwa kulanguluka’mba “bine byazhika” byakatazha kwibyumvwa ne. Bantu bavula bakankalwa kumvwisha “bine byazhika bya Lesa” kechi amba mambo maana a Lesa akatazha kwiatana ne, bino ke na mambo a kuba amba Satana wibalengela kukana bukwasho Yehoba bo apana kupichila mu jibumba janji.—2 Kolinda 4:3, 4.
8. Bine byazhika Paulo byo aambilepo mu kitango kya busatu kya nkalata yo anembejile bena Efisesa byo bi ka?
8 Kitango kya busatu kya nkalata Paulo yo anembejile bena Efisesa kyamwesha kuba’mba “bine byazhika bya Lesa” byavwangamo bukine bwavula bantu ba Lesa bo bomvwisha bulongo, nabiji kuyuka Lukunwa walayiwe, kusalululwa kwa bantu bamo baji na luketekelo lwa kuya mwiulu, ne Bufumu bwa Bumesiasa. Paulo wanembele’mba: ‘Kyabujilwe kusololwa ku bantu bakwabo ba mu myaka ya kala pamo ne byo kyasololwa katataka ku batumwa banji bazhila ne bangauzhi banji kwi aye mupashi; amba, Bangetila bo banswanyi pamo ne atweba, bo ba mu mubiji umo ne atweba, bo ba kutambulako mu mulaye pamo ne atweba mwi Kilishitu Yesu.’ Paulo waamba’mba wapewe mwingilo wa “kumwesha ku bantu bonse mo kwayila akwa kwingila kwa akya kyafyamika kyafyamikile myaka ne myaka mwi Lesa.”—Efisesa 3:5-9.
9. Mambo ka o kyaikela ke jishuko kumvwisha “bine byazhika bya Lesa”?
9 Paulo watwajijile kulondolola kyaswa muchima wa Lesa kuba’mba ‘na mambo a kipwilo maana a Lesa a misango ne misango asoloke ku bakatampe bene ne ba lusa ba mwiulu.’ (Efisesa 3:10) Bamalaika bamwenamo byo bamona ne kumvwisha Yehoba byo engijisha maana kupichila mu kipwilo kya bwina Kilishitu. Byo tujipo na jishuko ja kumvwisha bintu biletela lusekelo bamalaika! (1 Petelo 1:10-12) Kabiji Paulo waamba’mba twafwainwa kwibikako pa kuba’mba tukonshe “kukwatakanya pamo ne bazhijikwa bonse mwayila bula bwabo ne bwipi bwabo ne kimino kyabo ne kuzhika kwabo.” (Efisesa 3:11, 18) Twayai pano twisambe pa bya kumwenako bimo bya bine byazhika kampe byo twabula ne kuyuka.
Bya Kumwenako bya Bine Byazhika
10, 11. Kwesakana na mwayila Binembelo, kimye ka Yesu kyo aikajile ‘lukunwa’ mutanshi wa “mwanamukazhi” wa Lesa mwiulu?
10 Twayuka kuba’mba Yesu ye ‘wa mu kisemi nangwa’mba lukunwa’ wa “mwanamukazhi” wa Lesa wa mwiulu watongolwa pa Ntendekelo 3:15. Pa kuba’mba tuyukilepo ne bikwabo, twafwainwa kwishikisha’mba: ‘Ñanyi kimye Yesu kyo aikajile Lukunwa walayiwe? Nanchi kyajinga kimye kyo ajinga mwiulu nyi, inyi juba jo asemenwe mu bumuntu, pa lubatizhilo lwanji, nangwa kimye kyo asangwilwe?’
11 Lesa walayile kuba’mba lubaji lwa jibumba janji ja mwiulu, jatongolwa mu bungauzhi amba ye “mwanamukazhi” wa Lesa, ukasema lukunwa ukafumpa mutwe wa muloolo. Bino papichile myaka yavula bingi mwanamukazhi wa Lesa kwakubula kusema lukunwa wafwainwe konauna Satana ne mingilo yanji. Mu bungauzhi bwa kwa Isaya watelwa’mba “ñumba” kabiji “uji na kinyenge.” (Isaya 54:1, 5, 6) Mu kuya kwa moba, Yesu waishile kusemwa mu Betelema. Bino panyuma ya lubatizhilo lwanji, kimye kyo ashingilwe na mupashi ne kwikala mwana Lesa wa ku mupashi, Yehoba po po amutelele’mba: “Uno ye mwanami.” (Mateo 3:17; Yoano 3:3) “Lukunwa” mutanshi wa mwanamukazhi waishile kuyukanyikwa. Palutwe kacheche, baana ba bwanga ba kwa Yesu nabo baishile kushingwa na mupashi wazhila. “Mwanamukazhi” wa Yehoba “wabujile kusemapo mwana” pa myaka yavula waishile ‘kubijika na lusekelo.’—Isaya 54:1; Ngalatiya 3:29.
12, 13. Ñanyi binembelo bimwesha kuba’mba bonse bena Kilishitu bashingwa panopantanda bo balenga ‘kalume wa kishinka ne wa maana’?
12 Kya kumwenako kya bubiji kya bine byazhika kyaiya kusololwa kwi atweba kutazha ku nkebelo ya Lesa ke kusalulula ba 144,000 kufuma mu mikoka ya bantu. (Lumwekesho 14:1, 4) Twaumvwisha ne kwitabila kuba’mba bonse bashingwa baji panopantanda balenga jibumba ja ‘kalume wa kishinka ne wa maana’ Yesu jo aambilepo kuba’mba jipanenga “kajo” pa kimye pafwainwa ku ba ku nzubo yanji. (Mateo 24:45) Ñanyi binembelo bya mu Baibolo byalengela kumvwisha kino kishinka? Nanchi Yesu watazhizhenga ku bena Kilishitu bonse bakosesha balongo banji ku mupashi nyi?
13 Lesa waambijile mukoka wa bena Isalela amba: “Anweba bantu bami yenu batumonyi bami, kabiji mwi bami ba mwingilo bo nasalulula.” (Isaya 43:10) Bino pa Nisanyi 11 mu mwaka wa 33 C.E., Yesu wabujile bantangi ba bena Isalela amba Lesa wakana mukoka wabo kwikala kalume wanji. Waambile’mba: ‘Bufumu bwa Lesa bakemwangatabo, bakebupana ku mukoka ukapanga bipangwa byabo.’ Yesu waambile ku mabumba amba: “Talai! nzubo yenu imushajila ke masala.” (Mateo 21:43; 23:38) Aye kalume wa Yehoba, ko kuba’mba bena Isalela, balekele kwikala ba kishinka ne ba maana. (Isaya 29:13, 14) Pa jonkaja juba, Yesu byo ashikishe’mba: ‘Lelo awa kalume wa kishinka ne wa maana ye ñanyi?’ washikishenga kuba’mba, ‘Ñanyi lelo mukoka wa maana ukapingakena pa bena Isalela kwikala ke kalume wa Lesa wa kishinka?’ Mutumwa Petelo wapaine mukumbu byo aambijile kipwilo kya bashingwa amba: ‘Anweba mwi . . . mukoka wazhila, mwi bantu ba kunonkwa kwi Lesa mwine.’ (1 Petelo 1:4; 2:9) Awa mukoka wa ku mupashi, wa “bena Isalela ba Lesa” ye waalukile ke kalume wa Yehoba mupya. (Ngalatiya 6:16) Byonkatu bantu bonse ba mu Isalela wa kala byo balengele “kalume,” ne ano moba bena Kilishitu bonse bashingwa panopantanda bekalako pa kimye kiji kyonse balenga kalume ‘wa kishinka ne wa maana.’ Byo kituwaminapo kutambula “kajo” kupichila mwi kalume wa Lesa!
Twakonsha Kwiyowa Lufunjisho lwa pa Bunke
14. Mambo ka kufunda Baibolo kyo kuletela lusekelo kukila kutangangatu?
14 Umvwe twaumvwisha Binembelo, abya kechi tumvwa bulongo na mambo a kuba bikosesha lwitabilo lwetu nenyi? O ene mambo kufunda Baibolo kyo kuletela lusekelo kukila kutangangatu. Onkao mambo, umvwe mwatanga mabuku a bwina Kilishitu alumbulula Baibolo, ishikishai’mba: ‘Nanchi bino byambo bijitu pamo na byambo bikwabo byo nayukapo pa uno mutwe nyi? Ñanyi Binembelo nangwa bishinka bikwabo byo nakonsha kuvuluka bibena kukosesha kino kishinka kyaambiwapo mu kino kibaba?’ Umvwe kibena kukebewa kupesapesapo bishinka bikwabo, nembai bwipuzho bubena kukebewa mukumbu, kabiji kyo kintu kyo mwafwainwa kutalapo mu lufunjisho lwenu.
15. Bintu ka bileta lusekelo byo mwakonsha kukeba kufundapo, kabiji mwakonsha kumwenamo byepi kikupu?
15 Ñanyi bintu bileta lusekelo byo mukeba kufundapo? Twakonsha kukeba kufunda ne kumvwisha lulayañano lwapusana pusana Lesa lo aingijishe kuba’mba bantu bamwenemo. Mwakonsha kukosesha lwitabilo lwenu kupichila mu kufunda bungauzhi bwaamba pe Yesu Kilishitu nangwa mabuku alumbulula Baibolo aamba pa kyepelo kimo kimo kya mu buku wa mu Baibolo. Bikwabo byakonsha kwimukosesha ke kupituluka mwapita bwikalo bwa Bakamonyi ba kwa Yehoba ba mu ano moba, kwingijisha buku wa Jehovah’s Witnesses—Proclaimers of God’s Kingdom.a Kabiji kupituluka mu bibaba bya kuba’mba “Mepuzho Kufuma Kubatanga” byanembwa mu Kyamba kya Usopa byakonsha kwimulengela kumvwisha binembelo bimo. Umvwishai mwalondolwela Binembelo pa yewo mutwe. Kino kikemukwasha kupizha ‘maana alumbuluka a kupima’ bintu ne kwikala na milangwe. (Bahebelu 5:14) Kimye kyo mubena kutanga saka munemba tubishinka mu Baibolo wenu nangwa pa pepala pa kuba’mba mukamwenemo anweba ne bo mukakeba kukwasha.
Kwashai Banyike Kwikala na Kizaku kya Kufunda Baibolo
16. Mwakonsha kukwasha byepi banyike kufunda Baibolo?
16 Bansemi bakonsha kwibikako kukwasha baana babo kwikala na kizaku kya kukeba kufunda bintu bya ku mupashi. Kange mulengululenga banyike kuba’mba bakonsha kukatazhiwa kumvwa bine byazhika ne. Umvwe mwibabula kuba’mba bapese pesepo pa mutwe umo wa kwisambapo pa lufunjisho lwa Baibolo lwa kisemi, mwafwainwa kwibashikisha byo bafundapo. Lufunjisho lwa kisemi lwakonsha kuvwangamo ne byo mwakonsha kukosesha lwitabilo lwabo ne kusumininwa kuba’mba byo bafunda bya kine. Kabiji mwakonsha ne kwingijisha buloshuwa wa “Monai Kyalo Kyawama”b kwibafunjisha Baibolo byo aambapo pa kyandanshi ne kwibalumbulwila mwatala Binembelo byo mubena kufunda mu kutanga Baibolo kwa mulungu ne mulungu.
17. Mambo ka o twafwainwa kubula kuteshatu muchima ku kufunda Baibolo kwapwa?
17 Kufunda Baibolo pa bunke kwawama bingi kabiji kwakonsha ne kukosesha lwitabilo lwetu, bino mwafwainwa kumona kuba’mba kechi kubena kwimulengela kubula kunengezha kupwila ne. Kupwila ke jishinda jikwabo Yehoba jo etufunjishishamo kupichila mwi ‘kalume wa kishinka ne wa maana.’ Bino kupesapesa bishinka kwakonsha kwimukwasha kupana mikumbu ikoseshañana pa kupwila, nabiji pa Lufunjisho lwa Buku lwa Kipwilo nangwa pa kimye kya bishinka bikatampe kufuma mu Baibolo mu Sukulu wa Mwingilo wa Lesa.
18. Mambo ka o kyawamina kwibikako kufunda “bine byazhika bya Lesa”?
18 Lufunjisho lwa pa bunke lwa kukeba kufunda bine byazhika bya mu Byambo bya Lesa lwakonsha kwitukwasha kufwenya kwipi ne Yehoba. Baibolo wamwesha luno lufunjisho byo lwanema amba: ‘Maana ebakwasha bantu, ne mali nao ebakwasha, bino maana akila mali mambo alama mweo wa yewa uji nao.’ (Musapwishi 7:12) Onkao mambo, kikebewa bingi kwibikako kumvwisha bine byazhika bya ku mupashi. Baibolo walaya boba bapesapesa mu bya ku mupashi kuba’mba: ‘Mukamona maana a kumuyuka Lesa.’—Byambo bya Mana 2:5.
[Tubyambo twa mushi]
a Wanembwa na Bakamonyi ba kwa Yehoba.
b Wanembwa na Bakamonyi ba kwa Yehoba.
Mwakonsha Kulumbulula Nyi?
• Nanchi “bine byazhika bya Lesa” byo bi ka?
• Mambo ka kufunda bine byazhika kyo kubujila kupwila?
• Mambo ka bena Kilishitu bonse o bafwainwa kwiyowelanga kufunda “bine byazhika bya Lesa”?
• Mwakonsha kumwenamo byepi mu kufunda “bine byazhika bya Lesa”?
[Kipikichala pa peja 28]
Ñanyi kimye Yesu kyo aikele Lukunwa walaiwe?
[Kipikichala pa peja 31]
Bansemi bakonsha kubula baana mitwe imo ya kupesapesapo pa kunengezha lufunjisho lwa kisemi