Anweba Bakyanyike, Twajijilai Kwikala na Kizaku kya Kwingijila Yehoba
“Sa uvuluka Mulenga wobe mu moba a bwanyike bobe.”—SAPWI. 12:1.
1. Baana ba bena Isalela bebakambizhe kuba ka?
MYAKA nobe 3,500 yapitapo, Ngauzhi wa Yehoba, aye Mosesa wakambizhe bañanga ne bakulumpe babena Isalela amba: ‘Mukebakonkanye bantu, banabalume, ne banabakazhi, ne baana ... , namba bakomvwenga ne kufunda kumwakamwa Yehoba Lesa wenu, ne kuteshakotu michima yabo mu kulama byambo byonse bya ino mizhilo.’ (Mpitu. 31:12) Akimonai bo bakambizhe kukonkana na kupopwela: Banabalume, banabakazhi ne baana. Ee kine, nangwatu bakyanyike bajinga pa boba bo baambijile kuteleka, kufunda ne kulondela lutangijilo lwa Yehoba.
2. Yehoba wamwesheshe byepi amba watele muchima bakyanyike ba mu kipwilo kitanshi kya bena Kilishitu?
2 Mu myaka kitota kitanshi, Yehoba watwajijile kumwesha amba watele muchima bakyanyike bamwakamwanga. Kyakumwenako, wakwashishe mutumwa Paulo kunemba mu makalata amo o atumine ku bipwilo mikambizho yaambilenga kikatakata ku bakyanyike. (Tangai Efisesa 6:1; Kolose 3:20.) Bena Kilishitu bakyanyike baingijishe luno lujimuno batwajijile kusanta kwi Shabo wa butemwe wa mwiulu kabiji ne aye wibapesheshe.
3. Bakyanyike bavula lelo jino bamwesha byepi muchima wa kukebesha kwingijila Lesa?
3 Nanchi ne bakyanyike lelo jino nabo bebambila kukonkana na kupopwela Yehoba nyi? Ee! Onkao mambo kileta bingi lusekelo ku bantu ba Lesa bonse pa kumona bakalume ba Lesa bakyanyike bavula mwaya ntanda byo balondela mukambizho wa kwa Paulo wa kuba’mba: “Twilanguluke atwe bene na bene mu kwiubisha butemwe ne mingilo yawama; ne kuleka kupwila pamo, byo boba bamo, ne, poso kwifunda, ne kwibikishakotu byo mumona aja juba kasa jibenakufwenya pepi.” (Hebe. 10:24, 25) Kunungapo, baana bavula bengila mwingilo wa kusapwila mambo awama a Bufumu bwa Lesa pamo na bansemi babo. (Mat. 24:14) Kabiji na mambo a kusaka kumwesha butemwe bwabo bukatampe pe Yehoba, bakyanyike bavula pa mwaka pa mwaka bepana kubatizwa ne kumona mapesho aji mu kwikala mwana wa bwanga wa kwa Kilishitu.—Mat. 16:24; Mako 10:29, 30.
Tambwilai Lwito Lonka Luno
4. Kimye ka bakyanyike kyo bafwainwa kutambwila lwito lwa Lesa lwa kumwingijila?
4 Musapwishi 12:1 waamba amba: “Sa uvuluka Mulenga wobe mu moba a bwanyike bobe.” Anweba bakyanyike, myaka inga yo mwafwainwa kwikala nayo pa kuba’mba mutambwile luno lwito ne kwingijila Yehoba? Kafwako kipimo kya myaka kyaambiwapo mu Binembelo ne. Onkao mambo, kechi mwafwainwa kutaya kimye ne kulanguluka amba mukiji banyike bakukankalwa kumvwina ne kwingijila Yehoba ne. Yonse myaka yo mwakonsha kwikala nayo, mwatundaikwa kutambwila luno lwito kwakubula kukankazhama ne.
5. Bansemi bakonsha kukwasha byepi baana babo kukoma ku mupashi?
5 Anweba bavula bemukwasha kukoma ku mupashi ku bansemi benu bamo nangwa bonse babiji. Mu jino jishinda, muji nobe Timoti wajingako kala. Timoti byo akijingatu mwanyike, bamufunjishe binembelo byazhila ku bainanji ba Yunisa ne bankambo yanji babakazhi ba Loisa. (2 Timo. 3:14, 15) Kampe ne anweba bansemi benu babena kwimufunjisha Baibolo, kulombela nenu pamo, kuya nenu ku kupwila kwa kipwilo ne kupwila kukatampe kwa bantu ba Lesa ne kwingila nenu mu mwingilo wa mu bujimi. Kya kine, kwimufunjisha mashinda a Lesa ke mutembo wanema watambwila bansemi benu kufuma kwi Yehoba. Nanchi mwibasanchila pa butemwe bwabo ne byo bemuta muchima nyi?—Mana 23:22.
6. (a) Kwesakana na Salamo 110:3, mpopwelo ka itokesha Yehoba ku muchima? (b) Tusakwisamba pa ka?
6 Nangwa byonkabyo, anweba bakyanyike byo mubena kuya na kukoma Yehoba ukeba amba ‘muyukenga kyaswa muchima wa Lesa, akya kyawama, ne kyaitabilwa, ne kyalumbuluka,’ byonka byaubile Timoti. (Loma 12:2) Umvwe mwauba bino, mukengilanga mingilo ya kipwilo kechi na mambo a kuba’mba bansemi benu bo bemwambila ne, bino ke na mambo a kuba’mba mwakeba kuba kyaswa muchima wa Lesa. Umvwe kemwingijile Yehoba na muchima wa kwipana mumutokesha ku muchima. (Sala. 110:3) Pano mwakonsha kumwesha byepi amba musaka kutwajijila kwikala na kizaku kya kumvwina Yehoba ne kulondela mikambizho yanji? Tusakwisamba pa mashinda asatu anema o mwakonsha kubilamo bino. Ano mashinda ke lufunjisho, lulombelo ne byubilo. Twayai twisambe pa bino bintu kimo kimo.
Muyukai Yehoba byo Aji
7. Yesu wajinga byepi wakumwenako mu kufunda Binembelo, kabiji bañanyi bamukwashishe?
7 Jishinda jitanshi jo mumwesheshamo amba muji na kizaku kya kutwajijila kwingijila Yehoba ke kutanganga Baibolo kimye kyonse. Mwakonsha kupwisha kilaka kya ku mupashi ne kwikala na maana anema a mu Baibolo kupichila mu kutanganga mambo a Lesa kimye kyonse. (Mat. 5:3) Yesu wajinga wakumwenako. Pa kimye kimo byo ajinga na myaka ya kusemwa 12, bansemi banji bamutaine mu nzubo ya Lesa saka “aikala mukachi ka bafunjishi, na kwibomvwa ne kwibepanguzha.” (Luka 2:44-46) Byo ajinga mwanyike, Yesu wajinga na mukoyo wa kuyuka Binembelo. Bañanyi bamukwashishe kwikala na uno mukoyo? Kwakubula nangwa kuzhinaukatu ne, bainanji ba Maliya ne bashanji ba Yosefwa baingijile mwingilo mukatampe. Bajinga bakalume ba Lesa bamufunjishe mikambizho ya Lesa kufumatu ku bwanyike bwanji.—Mat. 1:18-20; Luka 2:41, 51.
8. (a) Kimye ka bansemi kyo bafwainwa kutendeka kufunjisha baana babo na mukoyo kutemwa Mambo a Lesa? (b) Shimikizhaipo kyakumwenako kibena kumwesha buneme bwa kufunjisha baana kufumatu ku bwanyike bwabo?
8 Po pamotu, ne bansemi bakamwa Lesa lelo jino bayuka buneme bwa kufunjisha baana babo na mukoyo bukine bwa mu Baibolo kufumatu ku bwanyike bwabo. (Mpitu. 6:6-9) Abino byo byaubile nyenga wa bwina Kilishitu wa jizhina ja Rubi, panyumatu ya kusemwa kwa mwananji mubeji wamulume wa jizhina ja Joseph. Uno nyenga watanganga pa juba pa juba mu Buku Wami wa Mashimikila a mu Baibolo. Mwananji byo akomene, wamukwashishe kulabijila binembelo byavula. Nanchi Joseph wamwenejilemo mu luno lufunjisho nyi? Panyumatu ya kuyuka kwamba, washimikizhanga mashimikila a mu Baibolo avula mu byambo byanji. Kabiji byo afikizhe myaka ya kusemwa itanu, waambile jashi jitanshi mu Sukulu wa Mwingilo wa Lesa.
9. Mambo ka kutanganga Baibolo ne kulanguluka pa byo mutanga o kwanemena?
9 Pa kuba’mba mutwajijile kukomenako ku mupashi, anweba bakyanyike mwafwainwa kwikala na muteeto wa kutanganga Baibolo pa juba pa juba kufikatu ne byo mukakoma. (Sala. 71:17) Mambo ka kutanganga Baibolo kyo kukemukwashisha kukomenako ku mupashi? Akimonai byaambile Yesu mu lulombelo kwi Shanji amba: “Buno bo bumi bwa myaka, namba [bafundenga maana a kwimuyuka, NW] anweba, Lesa yenka wa kine.” (Yoa. 17:3) Kya kine, byo mubena kufunjilako byavula pe Yehoba, mukamuyukisha byo aji ne kumutemwa kya kine. (Hebe. 11:27) Onkao mambo, kimye kyonse kyo mutanga kibaba kya mu Baibolo, ingijishainga jino jishuko kufunda byavula pe Yehoba. Ishikishai anweba bene amba: ‘Nanchi jino jishimikila jimfunjishapo ka pe Yehoba byo aji? Nanchi kino kibaba kya mu Baibolo kimwesha byepi butemwe bwa Lesa ne byo anta muchima?’ Kwikalako na kimye kya kulanguluka pa ano mepuzho kukemukwasha kuyuka Yehoba byo alanguluka ne kwiumvwa kabiji ne byo akeba amba mube. (Tangai Byambo bya Mana 2:1-5.) Byonka byajinga Timoti saka akiji mwanyike, ne anweba ‘bakemwitabisha’ ku byo mubena kufunda mu Binembelo, kabiji kuba bino kukemutundaika kupopwela Yehoba na muchima yense.—2 Timo. 3:14.
Lulombelo byo Lukosesha Butemwe Bwenu pe Yehoba
10, 11. Lulombelo lwimukwasha byepi kutwajijila kwikala na kizaku kya kwingijila Lesa?
10 Jishinda ja bubiji jo mwakonsha kubaishishamo kizaku kyenu kya kwingijila Yehoba na muchima yense ke kupichila mu milombelo yenu. Pa Salamo 65:2, tutangapo amba: “Anweba mumvwa milombelo, Kwi anweba ko bakeya bantu bonse.” Nangwatu kimye bena Isalela kyo bajinga bantu ba mu lulayañano lwa Lesa, benyi baiyanga ku nzubo ya Yehoba bakonsheshe kulomba kwi aye. (1 Mfu. 8:41, 42) Lesa kechi utala ku bilungi ne. Aba balama mikambizho yanji wibalaya kuba’mba ukebakumbula. (Mana 15:8) Kya kine, mu “bantu bonse” mwavwangwa ne anweba bakyanyike.
11 Mwayukishatu bulongo kuba’mba bulunda bwa kine bukebewa lumvwañano lwawama. Kampe mumvwa bulongo kubulako balunda nenu biji ku muchima wenu, byo musaka ne byo mwiumvwa. Po pamotu, mwisamba na Mulenga wenu Mukatampe kupichila mu lulombelo. (Fili. 4:6, 7) Ambainga ne Yehoba byonka byo mwamba na bansemi benu ba butemwe nangwa na mulunda nenu wa pa muchima. Kabiji paji lukwatankano lukatampe pakachi ka byo mulomba ne byo mwiumvwa pe Yehoba. Mukamona kuba’mba bulunda bwenu ne Yehoba byo bukakoselangako ne milombelo yenu nayo ikawaminangako.
12. (a) Mambo ka milombelo yawama kyo yakijila pa kwambatu byambo? (b) Ki ka kikemulengela kuyuka kuba’mba Yehoba uji kwipi ne anweba?
12 Nangwa byonkabyo, yukai kuba amba milombelo yawama yakila pa kwambatu byambo. Yavwangamo biji mukachi ka muchima. Mu milombelo yenu, mweshai butemwe bwenu, mushingi ne luketekelo lwenu mwi Yehoba. Umvwe mwayuka Yehoba byo akumbula milombelo yenu, kikemulengela kuyukisha amba “Yehoba uji kwipi na bonse bamwita.” (Sala. 145:18) Ee, Yehoba ukafwenya kwipi ne anweba, kwimukosesha kushinda Diabola ne kufuukula bulongo bintu mu bwikalo.—Tangai Yakoba 4:7, 8.
13. (a) Kwikala mulunda ne Lesa kwakwashishe byepi nyenga umo? (b) Nga kwikala balunda ne Lesa kwimukwasha byepi kubula kuba bintu byubapo bakwenu?
13 Akimonai Cherie byo atundaikilwe pa kwikala na bulunda bwa pa muchima ne Yehoba? Byo ajinga pa sukulu mukatampe, bamupele mfweto na mambo a kuba bulongo ku sukulu ne kuyuka makayo. Byo apwishishe sukulu, kuji bepaine kumufunjisha akyo kyakonsheshe kumulengela kufunda kufika palepa. Cherie waambile amba: “Kuno kufunda kufika palepa kwajinga lweseko, kabiji bafunjishi ba ano makayo ne bakwetu baana ba sukulu bantundaikile amba ntambwile luno lwito.” Nangwa byonkabyo, waishile kuyuka kuba’mba kufunda kufika palepa kwakonsheshe kumulengela kutaya kimye kyabaya na kufunda ne kunengezha bya makayo ne kushalatu na ka kimye kacheche ka kwingijila Yehoba. Nga Cherie waubilepo byepi? Waambile amba, “Byo nalombele kwi Yehoba, nakaine kuntwala na kufunda kufika palepa kabiji natendekele kwingila bupainiya bwa kimye kyonse.” Pa kino kimye waingila kala ke myaka itanu mu bupainiya. Waambile amba: “Kechi nelangulushapo ne. Ngikala bingi na lusekelo byo nayuka kuba’mba bintu byo nafuukwilepo bisangajika Yehoba ku muchima. Kya kine, umvwe mwasambila kukebesha Bufumu bwa Lesa, bino bintu byonse bikemubikilwapo.”—Mat. 6:33.
Kwikala na Byubilo Byawama Kumwesha Amba Muji na “Muchima Watoka To”
14. Mambo ka byubilo byenu byawama kyo byanemena kwi Yehoba?
14 Jishinda ja busatu jo mwakonsha kumwesheshamo amba mubena kwingijila Yehoba na muchima wa kwipana ke kupichila mu byubilo byenu. Yehoba upesha bakyanyike batwajijila kwikala na byubilo byawama. (Tangai Salamo 24:3-5.) Samwela byo akijinga mwanyike wakaine kulondela byubilo byatama byajinga na baana babalume ba kwa Ñanga Mukatampe Eli. Bantu bayukile byubilo byawama bya kwa Samwela. Baibolo waamba amba: “Aye mwanyike Samwela wakomenenga kasa atalwa bulongo kwi Yehoba ne ku bantu pamo.”—1 Sam. 2:26.
15. Bintu ka bimo bimulengela kutwajijila kwikala na byubilo byawama?
15 Tubena kwikala mu ntanda muji bantu betemwa abo bene, ba kwitota, ba kulengulula bebasema, ba kubula kusanta, ba kubula kuzhila, bashinta, ba kwilundumika, ba kutemwa bya lusangajiko, ne kutemwa Lesa ne. Bino byo bintu bimo byo aambilepo Paulo. (2 Timo. 3:1-5) Onkao mambo, kyakonsha kwimukatazha bingi kwikala na byubilo byawama mu ino ntanda yatama. Nangwa byonkabyo, kimye kyonse kyo mwauba byawama ne kukana kuba byubilo bibula kutokesha Lesa ku muchima, mumwesha kuba’mba muji ku lubaji lwa Yehoba mu ano mambo a bumfumu bwa pa bilengwa byonse. (Yoba 2:3, 4) Kabiji mwikala balusekelo kuyuka kuba’mba mubena kulondela lujimuno lwa Yehoba lwaamba amba: ‘Mwanami, wikale wa maana, usangajike muchima wami, namba mmone mwa kumukumbwila awa uñendeleka.’ (Mana 27:11) Kunungapo, kuyuka amba mwaitabilwa kwi Yehoba kwimulengela kutwajijila kwikala na kizaku kya kumwingijila.
16. Nyenga umo wasangajikile byepi muchima wa Yehoba?
16 Byo akijinga mwanyike, nyenga wa bwina Kilishitu wa jizhina ja Carol walondelanga mizhilo ya mu Baibolo byo ayanga ku sukulu, kabiji bantu bamonanga byubilo byanji byawama. Pano ki ka kyaubiwe? Carol bamwendelekanga ku bakwabo mo bafunjilanga sukulu mambo jiwi janji ja mu muchima jo afunjisha bulongo na Baibolo kechi jamuswishanga kwivwanga mu kusekelela moba a kukokoloka ne kukayako bisela byubiwa mu kyalo ne. Mu bino bimye, kimye kimo waikalangako na jishuko ja kubulako bakwabo bintu byo aitabilamo. Byo papichile myaka yavula Carol watambwijile kakikachi kufuma ku mukwabo mobafunjilanga awo wanembele amba: “Kimye kyonse nkeba bingi kumonañana ne obewa ne ku kusanchila. Namonanga byubilo byobe byawama ne byo wajinga mwina Kilishitu wakyanyike wakumwenako wawama kubikakotu ne byo wachinchikile kubula kwivwanga mu kusekelela moba a kukokoloka. Yobe Kamonyi wa kwa Yehoba mutanshi ye nayukile.” Kyakumwenako kya kwa Carol kyakwashishe bingi mukwabo mobafunjilanga kya kuba palutwe watendekele kufunda Baibolo. Mu kakikachi ko atumijile Carol wanembelemo amba, pano pabapite ne myaka 40 kufuma po abatizwe kwikala Kamonyi. Byonka biji Carol, ne anweba bakyanyike lelo jino muchinchika ne kulondela mafunde a mu Baibolo, mwakonsha kulengela bantu ba michima yakishinka kuyuka Yehoba.
Bakyanyike Batota Yehoba
17, 18. (a) Mwiumvwa byepi pa mambo a bakyanyike baji mu kipwilo kyenu? (b) Kulutwe na lwendo kikekala byepi ku bakyanyike bakamwa Lesa?
17 Atweba bonse tuji mu jibumba ja Yehoba ja ntanda yonse twatemwa bingi kumona bakyanyike bavula babena kwivwanga mu mpopwelo ya kine! Bano bakyanyike batwajijila kwikala na kizaku kya kwingijila Yehoba kupichila mu kutanga Baibolo pa juba pa juba, kulomba ne kwikela mwayila nkebelo ya Lesa. Bano bakyanyike baji na byubilo byawama basangajika bingi michima ya bansemi babo kabiji ne bantu bonse ba kwa Yehoba.—Mana 23:24, 25.
18 Kulutwe na lwendo, bakyanyike bakishinka bakekala pa boba bakapuluka ne kwikala mu ntanda ipya yalaya Lesa. (Lum. 7:9, 14) Mu yoya ntanda ipya mo mo bakeyowa mapesho avula byo bakatwajijila na kumusanchila Yehoba ne kumutotanga myaka ne myaka.—Sala. 148:12, 13.
Mwakonsha Kulumbulula Nyi?
•Bakyanyike bakonsha kulondela byepi mpopwelo ya kine lelo jino?
•Mambo ka kulangulukapo o kwanemena pa kuba’mba mumwenengamo mu kutanga Baibolo?
•Lulombelo lwimukwasha byepi kufwenya kwipi ne Yehoba?
•Bintu ka byawama bifuma mu byubilo byawama bya mwina Kilishitu?
[Kipikichala pa peja 5]
Nanchi muji na muteeto wa kutanga Baibolo pa juba pa juba nyi?