Rɛfrɛns dɛn fɔ Layf ɛn Prichin Wok Mitin Buk
ME 4-10
DI VALYU TIN DƐN FRƆM GƆD IN WƆD | JƐNƐSIS 36-37
“Josɛf in Brɔda dɛn Bin Jɛlɔs Am”
(Jɛnɛsis 37:3, 4) Jekɔb bin lɛk Josɛf pas ɔl in ɔda bɔypikin dɛn, bikɔs i bɔn am we i dɔn ol. I mek wan fayn lɔŋsliv gawn fɔ am. 4 We di brɔda dɛn si se dɛn papa lɛk Josɛf pas dɛn, dɛn et am ɛn dɛn nɔ bin de tɔk fayn to am.
Duya ‘Una Lisin to di Drim we A Drim’
Di Baybul se: “We di brɔda dɛn si se dɛn papa lɛk Josɛf pas dɛn, dɛn et am ɛn dɛn nɔ bin de tɔk fayn to am.” (Jɛnɛsis 37:4) Wi ebul fɔ ɔndastand wetin mek Josɛf in brɔda dɛn bin de jɛlɔs am, bɔt i nɔ mek sɛns fɔ lɛ dɛn et am. (Prɔvabs 14:30; 27:4) Yu dɔn ɛva jɛlɔs pɔsin bikɔs dɛn gi am sɔntin we yu want? Mɛmba Josɛf in brɔda dɛn. Di jɛlɔs we dɛn bin de jɛlɔs dɛn brɔda mek dɛn du sɔntin we dɛn bin rigrɛt leta. Dɛn ɛgzampul de mɛmba Kristian dɛn se i rili fayn fɔ “gladi wit pipul wɛn dɛn gladi.”—Lɛta Fɔ Rom 12:15.
Josɛf go mɔs dɔn no se in brɔda dɛn et am. So yu tink se i bin de ayd in fayn klos we i si in brɔda dɛn? Sɔntɛm i bin want fɔ du so. Bɔt mɛmba se, Jekɔb bin gi Josɛf dis klos fɔ sho se i lɛk am ɛn gladi fɔ am. So Josɛf bin want fɔ mek in papa gladi, so i bin de wɛr di klos. Josɛf in ɛgzampul rili impɔtant fɔ wi tide. Na tru se Jiova nɔ de trit wan pɔsin fayn pas di ɔda pɔsin, bɔt sɔm tɛm dɛn de, i kin pik wan pan in savant dɛn fɔ sho ɔlman se i lɛk am. Apat frɔm dat, Jiova de tɛl in savant dɛn se di we aw dɛn fɔ liv dɛn layf fɔ difrɛn frɔm di we aw di pipul dɛn na di wɔl de liv dɛn layf. Jɔs lɛk aw Josɛf in spɛshal klos bin mek i difrɛn, na so di we aw tru Kristian dɛn de liv dɛn layf de mek dɛn difrɛn frɔm ɔda pipul dɛn. Sɔntɛnde, di we aw Kristian dɛn de liv dɛn layf kin mek pipul dɛn jɛlɔs ɛn et dɛn. (Pita In Fɔs Lɛta 4:4) Yu tink se Kristian dɛn fɔ ayd udat dɛn bi fɔ lɛ pipul dɛn nɔ no se dɛn de wɔship Gɔd? Nɔ, Josɛf nɔ bin ayd in klos, so Kristian dɛnsɛf nɔ fɔ ayd udat dɛn bi.—Lyuk 11:33.
(Jɛnɛsis 37:5-9) Wan nɛt Josɛf drim, ɛn i tɛl in brɔda dɛn di drim, dat mek dɛn et am mɔ ɛn mɔ. 6 I tɛl dɛn fɔ lisin to di drim we i drim. 7 I se dɛn ɔl bin de na fam de kɔt wit, nain in yon bɔndul grap tinap tret wan, dɔn dɛn yon bɔndul dɛn gɛda rawnd in yon ɛn baw to in yon. 8 In brɔda dɛn aks am se if i tink se i go bi kiŋ ɛn rul dɛn. So dat mek dɛn et am mɔ ɛn mɔ. 9 Afta dat Josɛf bin drim ɔda drim bak we i tɛl in brɔda dɛn. I se, i gɛt ɔda drim, ɛn insay dis drim i si di san, di mun, ɛn ilɛvin sta dɛn baw to am.
(Jɛnɛsis 37:11) Josɛf in brɔda dɛn bin de jɛlɔs am bɔt in papa in bin de tink bɔt di drim ɛn de wɔnda wetin i min.
w14 8/1 pej 30 ɛn pej 31, par. 6 to par. 8
Duya ‘Una Lisin to di Drim we A Drim’
Na Jiova Gɔd mek i drim dɛn drim ya. Dɛn drim ya bin de sho wetin gɛt fɔ apin leta, ɛn Gɔd bin want lɛ Josɛf tɛl in famili bɔt dɛn drim ya. Dis min se, Josɛf bin fɔ du di sem tin we ɔl di prɔfɛt dɛn bin de du trade. Dɛn bin de tɛl pipul dɛn Gɔd in mɛsej ɛn tɛl dɛn wetin Gɔd gɛt fɔ du to di wan dɛn we nɔ de du wetin i want.
Josɛf tek in tɛm fɔ tɛl in brɔda dɛn “fɔ lisin to di drim we i drim.” In brɔda dɛn bin ɔndastand wetin di drim min, ɛn dɛn nɔ bin lɛk dis drim atɔl. “In brɔda dɛn aks am se if i tink se i go bi kiŋ ɛn rul dɛn.” Di Baybul tɔk bak se dis drim we Josɛf drim bin “mek dɛn et am mɔ ɛn mɔ.” We Josɛf bin tɛl in papa ɛn in brɔda dɛn di sɛkɔn drim we i drim, dɛn vɛks pan am. Di Baybul se: “In papa tɔk pan am ɛn aks am se uskayn drim dat. I se if Josɛf tink se in, in mami, ɛn in brɔda dɛn go kam baw to am.” Bɔt pan ɔl dis, Jekɔb bin kɔntinyu fɔ tink bɔt dis drim. I go dɔn de wɔnda se, ‘Fɔ se na Jiova de tɔk to dis bɔbɔ?’—Jɛnɛsis 37:6, 8, 10, 11.
Nɔto Josɛf na di fɔs ɔ las pɔsin we Jiova dɔn yuz fɔ gi mɛsej we pipul dɛn nɔ go lɛk. Ɛn nɔto in na di fɔs pɔsin we pipul dɛn dɔn du bad tin to, bikɔs i tɔk Gɔd in mɛsej. Jizɔs na di pɔsin we dɔn tɔk Gɔd in mɛsej pas ɔlman. Na dat mek i bin tɛl in disaypul dɛn se: “If pipul dɔn mek a sɔfa, dɛn go mek unasɛf sɔfa.” (Jɔn 15:20) Ɔlman we na Kristian, ilɛksɛf i big ɔ smɔl, kin lan bɔku tin frɔm di kayn fet ɛn kɔrej we Josɛf bin gɛt.
(Jɛnɛsis 37:23, 24) We Josɛf rich to in brɔda dɛn, dɛn pul in fayn lɔŋsliv gawn pan am. 24 Dɔn, dɛn tek am ɛn trowe am insay di ol. Di ol bin ɛmti ɛn i nɔ gɛt wata.
(Jɛnɛsis 37:28) Dɛn pul Josɛf kɔmɔt insay di wɛl ɛn sɛl am fɔ twɛnti silva kɔpɔ to di Ishmɛlayt dɛn we kɛr am go na Ijipt.
Luk Gud Wan fɔ di Valyu Tin dɛn na Gɔd in Wɔd
(Jɛnɛsis 36:1) Na dɛn wan ya mekɔp Isɔ in jɛnareshɔn dɛn, we dɛn ɔda nem na Idɔm.
it-1-E pej 678
Idɔm
(Iʹdɔm) [Rɛd], Idɔmayt Dɛn (Iʹdɔmayt Dɛn).
Isɔ we na bin Jekɔb in twin brɔda in sɛkɔn nem ɔ in niknem na bin Idɔm. (Jɛn 36:1) I bin gɛt di nem bikɔs i bin sɛl in rayt as fɔs bɔy pikin fɔ di rɛd sup. (Jɛn 25:30-34) I bin apin se we Isɔ bin bɔn, i bin gɛt rɛd kɔlɔ (Jɛn 25:25), ɛn di stɔn dɛn ɛn dɔti we bin de na di say we in and in pikin dɛn bin de, bin gɛt di sem kɔlɔ.
(Jɛnɛsis 37:29-32) We Rubɛn kam bak na di ol ɛn si se Josɛf nɔ de de, i so fil am dat i chɛr chɛr in klos. 30 So i go bak to in brɔda dɛn ɛn se di bɔbɔ nɔ de na di wɛl. So wetin in go du naw. 31 Afta dat dɛn bin kil wan got ɛn dɛn dɔk Josɛf in fayn fayn gawn insay di blɔd. 32 Dɔn dɛn tek di gawn ɛn kɛr am go to dɛn papa ɛn tɛl am se, “Luk wetin wi fɛn. Na yu pikin gɛt am?”
it-1-E pej 561 ɛn pej 562
Di Wok fɔ Kia fɔ Pɔsin ɔ Sɔntin
We pɔsin we de mɛn ship ɔ kaw gri se i go kia fɔ dɛn, i de sho se i dɔn gri se na in gɛt di wok fɔ kia fɔ di animal dɛn. I de mek di pɔsin we gɛt di animal dɛn biliv se i go fid dɛn ɛn dɛn nɔ go tif dɛn, ɔ if dat apin, i go nid fɔ pe fɔ dɛn. Bɔt we i kam to in wok, di lɔ bin de sɔri fɔ di wan we de mɛn di animal dɛn if sɔntin apin we i nɔ ebul kɔntrol, lɛk we wayl animal dɛn kin atak. Bɔt fɔ mek i go fri, i go nid fɔ sho sɔntin to di pɔsin we gɛt di animal, lɛk sɔm pat pan in dedebɔdi. Afta di pɔsin we gɛt di animal dɔn luk di tin we i sho am, i go disayd se di wan we de mɛn di animal inosɛnt.
Dis sem lɔ bin de fɔ ɛni ɔda prɔpati we dɛn gi pɔsin fɔ kia fɔ, lɛk fɔ ɛgzampul, insay di famili, di big brɔda bin gɛt di wok fɔ kia fɔ in smɔl brɔda ɛn sista dɛn. Dis mek wi ɔndastand wetin mek insay Jɛnɛsis 37:18-30, Rubɛn we na bin di fɔs bɔy pikin bin sho se i bisin bɔt Josɛf in layf we di ɔda brɔda dɛn bin want fɔ kil am. “I tɛl dɛn se, lɛ dɛn nɔ kil am. . . . I bin se so, bikɔs i bin mekɔp fɔ kam pul am ɛn sɛn am bak to in papa.” Ɛn we Rubɛn kam si se Josɛf nɔ de na di wɛl, i bin so wɔri dat i “chɛr chɛr in klos” ɛn ala se “di bɔbɔ nɔ de na di wɛl. So wetin in go du naw.” I bin no se na in dɛn go blem fɔ di lɔs we Josɛf lɔs. In brɔda dɛn nɔ bin want fɔ mek dɛn blem dɛnsɛf, so dɛn fɛn we fɔ mek i luk lɛk se na wayl animal kil Josɛf. Dɛn du dis bay we dɛn sok Josɛf in klos insay got blɔd. Afta dat, dɛn go gi di klos to Jekɔb we na bin dɛn papa ɛn di jɔj fɔ di famili. Jekɔb nɔ bin blem Rubɛn fɔ ɛnitin bikɔs in brɔda dɛn bin kam wit Josɛf in klos we sok wit blɔd, ɛn we Jekɔb si am, i ɛnd-ɔp fɔ se na wayl animal kil Josɛf.—Jɛn 37:31-33.
Baybul Ridin
(Jɛnɛsis 36:1-19) This is the history of Eʹsau, that is, Eʹdom. 2 Eʹsau took his wives from the daughters of Caʹnaan: Aʹdah the daughter of Eʹlon the Hitʹtite; and O·hol·i·baʹmah the daughter of Aʹnah, the granddaughter of Zibʹe·on the Hiʹvite; 3 and Basʹe·math, Ishʹma·el’s daughter, the sister of Ne·baʹioth. 4 And Aʹdah bore Elʹi·phaz to Eʹsau, and Basʹe·math bore Reuʹel, 5 and O·hol·i·baʹmah bore Jeʹush, Jaʹlam, and Korʹah. These are the sons of Eʹsau, who were born to him in the land of Caʹnaan. 6 After that Eʹsau took his wives, his sons, his daughters, all the members of his household, his herd and all his other beasts, and all the wealth he had accumulated in the land of Caʹnaan and he went to another land some distance away from Jacob his brother. 7 For their goods had become too many for them to dwell together, and the land where they were residing was not able to sustain them because of their herds. 8 So Eʹsau took up dwelling in the mountainous region of Seʹir. Eʹsau is Eʹdom. 9 And this is the history of Eʹsau the father of Eʹdom in the mountainous region of Seʹir. 10 These are the names of the sons of Eʹsau: Elʹi·phaz the son of Aʹdah, Eʹsau’s wife; Reuʹel the son of Basʹe·math, Eʹsau’s wife. 11 The sons of Elʹi·phaz were Teʹman, Oʹmar, Zeʹpho, Gaʹtam, and Keʹnaz. 12 Timʹna became the concubine of Elʹi·phaz, Eʹsau’s son. In time she bore to Elʹi·phaz, Amʹa·lek. These are the sons of Aʹdah, Eʹsau’s wife. 13 These are the sons of Reuʹel: Naʹhath, Zeʹrah, Shamʹmah, and Mizʹzah. These were the sons of Basʹe·math, Eʹsau’s wife. 14 These were the sons of O·hol·i·baʹmah the daughter of Aʹnah, the granddaughter of Zibʹe·on, Eʹsau’s wife, whom she bore to Eʹsau: Jeʹush, Jaʹlam, and Korʹah. 15 These are the sheikhs of the sons of Eʹsau: The sons of Elʹi·phaz, Eʹsau’s firstborn: Sheikh Teʹman, Sheikh Oʹmar, Sheikh Zeʹpho, Sheikh Keʹnaz, 16 Sheikh Korʹah, Sheikh Gaʹtam, and Sheikh Amʹa·lek. These are the sheikhs of Elʹi·phaz in the land of Eʹdom. These are the sons by Aʹdah. 17 These are the sons of Reuʹel, Eʹsau’s son: Sheikh Naʹhath, Sheikh Zeʹrah, Sheikh Shamʹmah, and Sheikh Mizʹzah. These are the sheikhs of Reuʹel in the land of Eʹdom. These are the sons by Basʹe·math, Eʹsau’s wife. 18 Finally these are the sons of O·hol·i·baʹmah, Eʹsau’s wife: Sheikh Jeʹush, Sheikh Jaʹlam, and Sheikh Korʹah. These are the sheikhs of O·hol·i·baʹmah the daughter of Aʹnah, Eʹsau’s wife. 19 These are the sons of Eʹsau, and these are their sheikhs. He is Eʹdom.
ME 11-17
DI VALYU TIN DƐN FRƆM GƆD IN WƆD | JƐNƐSIS 38-39
“Jiova Nɔ Bin Ɛva Lɛf Josɛf”
(Jɛnɛsis 39:1) Di Ishmɛlayt dɛn kɛr Josɛf go na Ijipt ɛn sɛl am gi Pɔtifa, wan pan di kiŋ in ɔfisa dɛn. Nain na bin di kapten fɔ di gyad dɛn na di kiŋ in os.
w14-E 11/1 pej 12, par. 4 ɛn par. 5
‘Wetin Fɔ Mek A Du Dis Kayn Wikɛd Tin?’
“Di Ishmɛlayt dɛn kɛr Josɛf go na Ijipt ɛn sɛl am gi Pɔtifa, wan pan di kiŋ in ɔfisa dɛn. Nain na bin di kapten fɔ di gyad dɛn na di kiŋ in os.” (Jɛnɛsis 39:1) Dɛn wɔd dɛn ya we de na dis skripchɔ ɛp wi fɔ imajin di kayn disgres we dɛn put pan Josɛf as yɔŋ man afta we dɛn sɛl am bak. So in na bin jɔs ɛmti prɔpati! Sɔntɛm wi go imajin bak we Josɛf de fala in nyu masta, we na wan pan di kiŋ in ɔfisa dɛn. Dɛn go dɔn pas na bizi strit dɛn we ful-ɔp wit makit dɛn fɔ go na Josɛf in nyu os.
Di nyu os we Josɛf de kam go naw difrɛn fa fawe frɔm di say we i bin de. I bin mɛn na famili we bin de travul fast-fast, ɛn dɛn bin de liv na tɛnt dɛn bikɔs dɛn bin de mɛn bɔku ship dɛn. Bɔt naw di say usay i de, di Ijipshian dɛn we bin jɛntri lɛk Pɔtifa de na big os dɛn we dɛn pent brayt wan. Di wan dɛn we de stɔdi bɔt aw pipul dɛn bin de du tin trade trade bin tɔk se di Ijipshian dɛn bin lɛk fɔ plant tin dɛn na wɔl, dɛn bin lɛk tik dɛn we de gi shed, ɛn pul dɛn usay dɛn bin de gro plant dɛn we de gro na wata lɛk papayrɔs ɛn lotus. Dɛn bin de bil sɔm os dɛn we gɛt gadin rawnd am, wit viranda dɛn fɔ ɛnjɔy di briz, ay ay winda dɛn, ɛn bɔku rum dɛn, wit big daynin rum ɛn ɔda rum dɛn fɔ di savant dɛn.
(Jɛnɛsis 39:12-14) Pɔtifa in wɛf grip in klos ɛn tray fɔ fos fɔ lidɔm wit am. Bɔt Josɛf jɔg kɔmɔt nain an ɛn rɔn go na do, bɔt in klos lɛf na di uman in an. 13 We i si se Josɛf in klos dɔn lɛf nain an ɛn i dɔn rɔn go na do, 14 i bigin ala kɔl di ɔda pipul dɛn na di os. I se, “Una kam o! Dis Ibru bɔy we mi man briŋ kam na mi os wan briŋ disgres pan wi. I kam insay mi rum fɔ rep mi, bɔt a ala lawd wan.
(Jɛnɛsis 39:20) [Josɛf in masta] mek dɛn ol Josɛf ɛn put am na di jel we di kiŋ kin kip in jelman dɛn.
w14-E 11/1 pej 14 ɛn pej 15
‘Wetin Fɔ Mek A Du Dis Kayn Wikɛd Tin?’
Wi nɔ rili no aw di prizin dɛn na Ijipt bin tan lɛk trade. Di wan dɛn we de stɔdi bɔt aw pipul dɛn bin de du tin trade trade dɔn fɛn sɔm tin dɛn we de sho aw di prizin dɛn bin de trade. Dɛn si ay bildin dɛn we fiba say dɛn we dɛn bin de mek fɔ sojaman dɛn, ɛn we bin gɛt prizin sɛl dɛn wit ɔndagrɔn prizin dɛn. Josɛf bin yuz wan wɔd we min ol fɔ tɔk bɔt aw di prizin bin de, ɛn dat min se layt nɔ bin de de, ɛn pɔsin we go de nɔ gɛt op fɔ kɔmɔt de. (Jɛnɛsis 40:15) Insay di Sam buk, wi lan se Josɛf bin de rili sɔfa. “I bin de na jel usay dɛn chen in fut dɛn ɛn put ayɛn rawnd in nɛk.” (Sam 105:17, 18) Sɔntɛnde, di Ijipshian dɛn bin de tay di prizina dɛn ɛlbo dɛn biɛn dɛn bak, ɛn dɛn bin de ɛŋ ayɛn rawnd sɔm ɔda wan dɛn nɛk. Josɛf go dɔn rili sɔfa bikɔs ɔf di bad we aw dɛn bin de trit am fɔ sɔntin we i nɔ du.
Ɛn apat frɔm dat, Josɛf nɔ bin jɔs de na prizin fɔ shɔt tɛm. Di Baybul tɛl wi se i bin de de fɔ lɔng tɛm. Ɛn Josɛf nɔ bin ivin no if dɛn go ɛva fri am. Bɔt wetin bin ɛp am fɔ lɛ in at nɔ pwɛl pasmak ɔl di tɛm we i bin de de?
Di Baybul tɛl wi sɔntin we go rili ɛnkɔrej wi. I se: “PAPA GƆD [“Jiova,” NWT] bin de wit Josɛf ɛn i blɛs am.” (Jɛnɛsis 39:21) No prizin wɔl, ɔ chen, ɔ dak ɔndagrɔn prizin nɔ go ebul stɔp Jiova fɔ mek i nɔ sho in lɔv we nɔ de chenj to in savant dɛn. (Lɛta Fɔ Rom 8:38, 39) Josɛf go dɔn pre to in Papa na ɛvin ɛn tɛl am bɔt ɔl di pen we i de sɔfa, ɛn Jiova insɛf go dɔn gi am di pis ɛn kolat we in we na di Gɔd we de “kɔrej wi ɔltɛm” kin gi in savant dɛn. (Sɛkɛn Lɛta Fɔ Kɔrint 1:3, 4; Lɛta Fɔ Filipay 4:6, 7) Wetin bak Jiova bin du fɔ Josɛf? Wi rid bak se i bin mek ‘di chif ɔfisa na di prizin lɛk Josɛf in biznɛs.’
(Jɛnɛsis 39:21-23) Bɔt PAPA GƆD [“Jiova,” NWT] bin de wit Josɛf ɛn i blɛs am, ɛn mek di wɔda [chif ɔfisa] lɛk in biznɛs. 22 Di wɔda [chif ɔfisa] mek Josɛf bi edman fɔ ɔl di jelman dɛn ɛn put am inchaj ɔf ɔltin na di jel. 23 Di wɔda [chif ɔfisa] nɔ bin de wɔri bɔt natin we Josɛf de du, bikɔs PAPA GƆD [“Jiova,” NWT] bin de wit am ɛn i bin mek bɛtɛ fala am pan ɔl wetin i bin de du.
w14-E 11/1 pej 15, par. 2
‘Wetin Fɔ Mek A Du Dis Kayn Wikɛd Tin?’
Di Baybul tɛl wi sɔntin we go rili ɛnkɔrej wi. I se: “PAPA GƆD [“Jiova,” NWT] bin de wit Josɛf ɛn i blɛs am.” (Jɛnɛsis 39:21) No prizin wɔl, ɔ chen, ɔ dak ɔndagrɔn prizin nɔ go ebul stɔp Jiova fɔ mek i nɔ sho in lɔv we nɔ de chenj to in savant dɛn. (Lɛta Fɔ Rom 8:38, 39) Josɛf go dɔn pre to in Papa na ɛvin ɛn tɛl am bɔt ɔl di pen we i de sɔfa, ɛn Jiova insɛf go dɔn gi am di pis ɛn kolat we in we na di Gɔd we de “kɔrej wi ɔltɛm” kin gi in savant dɛn. (Sɛkɛn Lɛta Fɔ Kɔrint 1:3, 4; Lɛta Fɔ Filipay 4:6, 7) Wetin bak Jiova bin du fɔ Josɛf? Wi rid bak se i bin mek ‘di chif ɔfisa na di prizin lɛk Josɛf in biznɛs.’
Luk Gud Wan fɔ di Valyu Tin dɛn na Gɔd in Wɔd
(Jɛnɛsis 38:9, 10) Bɔt Onan bin no se di bɔypikin nɔ go bi in yon, so ɛnitɛm i lidɔm wit in brɔda in wɛf, i kin trik am ɛn grap kwik so i nɔ go gɛt bɛlɛ, bikɔs i nɔ want gɛt pikin fɔ in brɔda. 10 PAPA GƆD [“Jiova,” NWT] nɔ lɛk wetin i bin de du so i tek insɛf yon layf.
it-2-E pej 555
Onan
(Oʹnan) [wɔd we kɔmɔt frɔm ɔda wɔd we min “pawa fɔ bɔn pikin dɛn; bɔku ɛnaji”].
Na Juda in sɛkɔn bɔy pikin we wan Kenanayt uman we nem Shua bin bɔn fɔ am. (Jɛn 38:2-4; 1Kr 2:3) Onan in big brɔda we nem A nɔ bin bɔn pikin bifo Jiova kil am fɔ di bad we i bin de du. So afta we A day, Juda bin tɛl Onan fɔ du brɔdɛ-lɔ mared wit A in wɛf we nem Tama. If Onan bɔn pikin wit Tama, di pikin nɔ go bi Onan in fɔs pikin, ɛn na in dɛn go gi di prɔpati dɛn we dɛn fɔ gi di fɔs pikin bikɔs i go bi A in pikin. Bɔt if Onan nɔ bɔn pikin wit Tama, na in go gɛt di prɔpati dɛn. We Onan bin de ledɔm wit Tama, i bin de ‘trik am ɛn grap kwik so dat Tama nɔ go gɛt bɛlɛ.’ Dis tin we Onan bin de du nɔto di sem lɛk we pipul dɛn kin ple wit dɛn prayvet pat, bɔt di Baybul tɛl wi se ɛnitɛm we i bin de du mami ɛn dadi biznɛs wit Tama, i bin de mek shɔ se i nɔ gi Tama bɛlɛ. So Jiova bin kil Onan, nɔto bikɔs i bin de du bad tin to insɛf, bɔt na bikɔs i nɔ bin obe in papa, i bin milɛ, ɛn i nɔ bin gri fɔ du ɔl wetin i fɔ du akɔdin to wetin de na di brɔdɛ-lɔ mared arenjmɛnt.—Jɛn 38:6-10; 46:12; Nɔm 26:19.
(Jɛnɛsis 38:15-18) We Juda si Tama, i tink se na raregyal, bikɔs in fes bin kɔba. 16 I go mit am usay i bin sidɔm oba di rod ɛn tɛl am se i want fɔ du biznɛs da nɛt de. Bɔt i nɔ bin no se nain dɔtɛnlɔ. Tama aks am se, if i gri wetin i go gi am. 17 Juda ansa se, i go sɛn wan pan in yɔŋ got dɛn fɔ am. Nain Tama se, ɔrayt, bɔt i fɔ plɛj sɔntin to am we i go kip. 18 Juda aks am se lɛkɛ wetin so i go want fɔ plɛj. Tama ansa am se, in want in riŋ we gɛt Juda in inishal wit di kɔd ɛn in wɔkin stik; Juda gri. I gi Tama ɔl wetin i aks fɔ as plɛj, dɔn i gɛt biznɛs wit am we mek i gɛt bɛlɛ.
w04-E 1/15 pej 30, par. 4 ɛn par. 5
Kwɛstyɔn dɛn we Pipul dɛn Kin Aks
Juda bin dɔn prɔmis Tama se i go mared in bɔy pikin we nem Shila. Bɔt Juda nɔ bin kip to in prɔmis, ɛn dat na bin bad tin. Apat frɔm dat, i du mami ɛn dadi biznɛs wit uman we i bin fil se na raregyal na di tɛmpul. Dis tin we i du nɔ gri wit wetin Gɔd want, dat na fɔ lɛ man nɔ du mami ɛn dadi biznɛs wit ɛni ɔda pɔsin apat frɔm di uman we i mared. (Jɛnɛsis 2:24) Bɔt rili, di uman we Juda du mami ɛn dadi biznɛs wit nɔto bin raregyal. Bifo dat, pan ɔl we i nɔ bin no, i tek in pikin Shila in ples ɛn du brɔdɛ-lɔ mared. So na in ɛnd-ɔp bi di papa fɔ Tama in pikin dɛn.
Di tin we Tama du nɔ de sho se i bin de liv fri layf. Wi tɔk so bikɔs dɛn nɔ bin de si in twin pikin dɛn as pikin dɛn we i bɔn bikɔs i du mami ɛn dadi biznɛs di we aw Gɔd nɔ want. We Boaz we kɔmɔt Bɛtliɛm bin du brɔdɛ-lɔ mared wit Ruth we kɔmɔt Moab, di ɛlda dɛn na Bɛtliɛm bin tɔk gud tin bɔt Tama in pikin we nem Pɛrɛz. Dɛn tɛl Boaz se: “Mek dɛn os tan lɛk aw Pɛrɛz in os bin tan. Pɛrɛz na di bɔypikin we Tama bin bɔn fɔ Juda. PAPA GƆD [“Jiova,” NWT] go mɔs mek Ruth insɛf bɔn pikin ful os fɔ Boaz.” (Ruth 4:12) Dɔn bak, Pɛrɛz in nem de as wan pan Jizɔs Krays in gret gret granpa dɛn.—Matyu 1:1-3; Lyuk 3:23-33.
Baybul Ridin
(Jɛnɛsis 38:1-19) About that time Judah left his brothers and pitched his tent near an A·dulʹlam·ite man named Hiʹrah. 2 There Judah saw the daughter of a certain Caʹnaan·ite named Shuʹa. So he took her and had relations with her, 3 and she became pregnant. Later she bore a son, and he named him Er. 4 Again she became pregnant and bore a son and named him Oʹnan. 5 Yet again she bore a son and named him Sheʹlah. He was in Achʹzib when she bore him. 6 In time Judah took a wife for Er his firstborn, and her name was Taʹmar. 7 But Er, Judah’s firstborn, was displeasing to Jehovah; so Jehovah put him to death. 8 In view of that, Judah said to Oʹnan: “Have relations with your brother’s wife and perform brother-in-law marriage with her and raise up offspring for your brother.” 9 But Oʹnan knew that the offspring would not be considered his. So when he did have relations with his brother’s wife, he wasted his semen on the ground so as not to give offspring to his brother. 10 What he did was bad in the eyes of Jehovah, so he also put him to death. 11 Judah said to Taʹmar his daughter-in-law: “Dwell as a widow in the house of your father until my son Sheʹlah grows up,” for he said to himself: ‘He too may die like his brothers.’ So Taʹmar went and stayed in her own father’s house. 12 Some time passed, and Judah’s wife, the daughter of Shuʹa, died. Judah kept the mourning period, and then he went to his sheepshearers in Timʹnah with his companion Hiʹrah the A·dulʹlam·ite. 13 Taʹmar was told: “Here your father-in-law is going up to Timʹnah to shear his sheep.” 14 With that she removed her widow’s clothing and veiled herself and covered herself with a shawl and sat down at the entrance of E·naʹim, which is on the road to Timʹnah, for she saw that Sheʹlah had grown up and yet she had not been given to him as a wife. 15 When Judah caught sight of her, he at once took her for a prostitute, because she had covered her face. 16 So he turned aside to her by the road and said: “Allow me, please, to have relations with you,” for he did not know that she was his daughter-in-law. However, she said: “What will you give me that you may have relations with me?” 17 To this he said: “I will send a young goat from my herd.” But she said: “Will you give a security until you send it?” 18 He continued: “What security should I give you?” to which she said: “Your seal ring and your cord and your rod that is in your hand.” Then he gave them to her and had relations with her, and she became pregnant by him. 19 After that she got up and went away and removed her shawl and clothed herself with her widow’s clothing.
ME 18-24
DI VALYU TIN DƐN FRƆM GƆD IN WƆD | JƐNƐSIS 40-41
“Jiova Sev Josɛf”
(Jɛnɛsis 41:9-13) Na de di man we de sav wayn to di kiŋ se, na da de de in mɛmba wetin i fɔ dɔn du. 10 I se wan tɛm bin de we di kiŋ bin vɛks pan am ɛn di edman fɔ di bekaman dɛn, so i put dɛn na jel na di kapten fɔ di gyad dɛn, in os. 11 Wan nɛt dɛn ɔl tu bin drim ɛn di drim dɛn bin gɛt difrɛn minin. 12 I se wan yɔŋ Ibru bɔy bin de na jel wit dɛn, we bin de wok fɔ di gyad dɛn bɔsman. I se dɛn tɛl am dɛn drim, ɛn i intaprit di drim fɔ dɛn. 13 Tin dɛn bi, jɛs lɛkɛ aw i bin se. I se di kiŋ bin gi am in wok bak, ɛn i bin kil di bekaman.
w15-E 2/1 pej 14, par. 4 ɛn par. 5
Na “PAPA GƆD De Gi Sɛns fɔ Intaprit Drim”
I go bi se di man we bin de sav Fɛro wayn bin dɔn fɔgɛt bɔt Josɛf, bɔt Jiova nɔ bin ɛva fɔgɛt am. Wan nɛt, i bin sɛn tu drim dɛn to Fɛro we i nɔ bin ɛva fɔgɛt. Insay di fɔs drim, di kiŋ si sɛvin fat kaw dɛn we fayn fɔ luk de kɔmɔt insay di Nayl Riva, dɔn i si sɛvin dray kaw dɛn we gɛt so so bon bon de biɛn dɛn. Nain di dray kaw dɛn it di fat kaw dɛn. Leta, Fɛro drim se i si sɛvin ed kɔn we ful ɛn strɔŋ bin de gro na di sem tik. Bɔt i si ɔda sɛvin ed kɔn bɔs na di sem tik ɛn di ist briz bin dɔn blo dɛn ɛn dɛn bin dray bad bad wan. Di dray ed kɔn dɛn swɛla di wan dɛn we ful ɛn strɔng. We Fɛro wek da mɔnintɛm de, i bin so wɔri dat i kɔl ɔl in sɛns man dɛn ɛn in majikman dɛn fɔ kam intaprit di drim. Bɔt dɛn ɔl nɔ bin ebul. (Jɛnɛsis 41:1-8) Wi nɔ no if na bikɔs dɛnsɛf bin sɔprayz ɔ na bikɔs dɛn bin jɔs de tɔk difrɛn difrɛn tin dɛn we nɔ mek sɛns. Bɔt ilɛk wetin apin, wi no se Fɛro in at bin pwɛl. Ɛn dat bin mek i wɔri mɔ bɔt wetin di drim dɛn min.
Na da tɛm de di man we bin de sav am wayn bin mɛmba Josɛf. In kɔnshɛns bin de ambɔg am, so i tɛl Fɛro bɔt wan yɔŋ man we i bin mit na prizin tu ia bifo da de de. Di man bin intaprit di drim we in ɛn di bekaman bin drim kɔrɛkt wan. Wantɛm wantɛm, Fɛro sɛn kɔl Josɛf na prizin.—Jɛnɛsis 41:9-13.
(Jɛnɛsis 41:16) Josɛf ansa di kiŋ se, nɔto in de intaprit drim, bɔt PAPA GƆD go intaprit am fɔ am.
(Jɛnɛsis 41:29-32) Sɛvin ia go de we it go de bɔku na Ijipt, 30 bɔt afta dat aŋri go de fɔ sɛvin ɔda ia. Ɔlman go fɔgɛt bɔt di tɛm we it bin de bikɔs di aŋri go so bad dat i go pwɛl di kɔntri. 31 Dɛn go fɔgɛt bɔt di tɛm we tin bin plɛnti, bikɔs di aŋri we go kam go traŋa bad bad wan. 32 I se di kiŋ drim di sem tin tu tɛm bikɔs na tin we PAPA GƆD dɔn disayd fɔ du, ɛn i go bi jisnɔ.
w15-E 2/1 pej 14 ɛn pej 15
Na “PAPA GƆD De Gi Sɛns fɔ Intaprit Drim”
Jiova lɛk pipul dɛn we ɔmbul ɛn we fetful to am. Na dat mek i sho Josɛf di ansa we di sɛns man dɛn ɛn di majikman dɛn nɔ bin ebul fɔ fɛn. Josɛf bin ɛksplen wetin Fɛro in tu drim dɛn min. We Jiova sɛn di sem mɛsej tu tɛm, i sho se dis na tin we i dɔn “disayd” fɔ du, ɛn i go bi ma. Di fat kaw dɛn ɛn di strɔng kɔn dɛn tinap fɔ di sɛvin ia we it go bɔku na Ijipt, ɛn di dray kaw dɛn wit di dray kɔn dɛn tinap fɔ di sɛvin ia we bad bad angri go de. Dis go apin jɔs afta di sɛvin ia we it go bɔku. Ɛn di bad bad angri go rili pwɛl di kɔntri.—Jɛnɛsis 41:25-32.
(Jɛnɛsis 41:38-40) Ɛn i tɛl dɛn se, nɔbɔdi nɔ go ebul du di wok bɛtɛ pas Josɛf, we gɛt PAPA GƆD in spirit insay am. 39 I tɔn to Josɛf ɛn tɛl am se, as PAPA GƆD dɔn sho am ɔl dis, nɔbɔdi nɔ de igen we gɛt da kayn sɛns de nain kɔntri. 40 So i go mek am bi edman nain kɔntri fɔ di projɛkt, ɛn ɔl in pipul dɛn go obe am. Di wan tin nɔmɔ, Josɛf go de sɛkɛn to am.
w15-E 2/1 pej 15, par. 3
Na “PAPA GƆD De Gi Sɛns fɔ Intaprit Drim”
Fɛro bin du ɔl wetin i tɔk se i go du. Kwik kwik tɛm, i gi Josɛf fayn linin klos. Dɔn bak i gi am gold chen, wan riŋ we gɛt in mak pan am, ɔs ɛn karej we di sɛkɔn in kɔmand de rayd, ɛn pawa fɔ go ɔlsay na di kɔntri fɔ mek i go du wetin i plan. (Jɛnɛsis 41:42-44) So insay wangren de, Josɛf kɔmɔt na prizin ɛn go stret na di kiŋ in os. Da mɔnintɛm de, i bin wek as prizina, bɔt i go slip as Fɛro in sɛkɔn in kɔmand. Dis sho wi klia wan se Josɛf bin gɛt gud rizin fɔ gɛt fet pan Jiova. Jiova bin de si di sɔfa we Josɛf bin de sɔfa ɔl dɛn tɛm dɛn de, ɛn i bin ɛp am di rayt tɛm ɛn di rayt we. Jiova nɔ bin jɔs want fɔ kɔrɛkt di bad tin dɛn we dɛn bin dɔn du Josɛf, bɔt i bin want fɔ sev di Izrɛlayt dɛn we dɛn bin fɔ bɔn leta. Wi go si aw i bin du dat insay di ɔda atikul we gɛt fɔ kam ɔnda dis tɔpik.
Luk Gud Wan fɔ di Valyu Tin dɛn na Gɔd in Wɔd
(Jɛnɛsis 41:14) Di kiŋ sɛn kɔl Josɛf, ɛn dɛn pul am kɔmɔt na jel wantɛm. We i dɔn shev ɛn chenj in klos, i go mit di kiŋ.
w15-E 11/1 pej 9, par. 1 to par. 3
Yu Bin No?
Wetin mek Josɛf bin shev bifo i go to Fɛro?
Frɔm wetin di Baybul buk we nem Jɛnɛsis tɔk, wi lan se Fɛro bin gi di kɔmand fɔ mek dɛn go kɔl Josɛf we na bin di Ibru prizina kwik kwik wan, so dat i go kam intaprit Fɛro in drim dɛn we bin de tɔmɛnt am. Bay da tɛm de, sɔm ia bin dɔn pas frɔm we dɛn put Josɛf na prizin. Bɔt pan ɔl we Fɛro bin sɛn fɔ mek dɛn kɔl Josɛf kwik kwik wan, i bin stil yuz sɔm tɛm fɔ shev. (Jɛnɛsis 39:20-23; 41:1, 14) Dis tin we di pɔsin we rayt Jɛnɛsis tɔk bɔt nɔ luk impɔtant, bɔt i sho se dis pɔsin bin no bɔt di Ijipshian dɛn kɔstɔm.
I bin nɔmal fɔ mek di man dɛn we bin de na bɔku kɔntri dɛn trade gro dɛn bia bia. Ivin di Ibru man dɛn bin de du dat. Bɔt akɔdin to McClintock ɛn Strong’s Cyclopedia of Biblical, Theological, and Ecclesiastical Literature, wi lan se “na di Ijipshian dɛn we bin de trade nɔmɔ nɔ bin de gro dɛn bia bia.”
Fɔ se na di bia bia nɔmɔ dɛn bin de shev? Di magazin we nem Biblical Archaeology Review tɔk se sɔm Ijipshian kɔstɔm dɛn bin de we se man dɛn fɔ pripia fɔ go bifo Fɛro di sem we aw dɛn kin pripia fɔ go na di tɛmpul. So wit da kayn kɔstɔm de, Josɛf bin nid fɔ shev ɔl di ia na in ed ɛn in bɔdi.
(Jɛnɛsis 41:33) I tɛl di kiŋ se lɛ i pik man we gɛt sɛns ɛn put am inchaj ɔf di wanol kɔntri.
w09-E 11/15 pej 28, par. 14
Aw Gɔd in Minista dɛn De Sho se Dɛn Gɛt Rɛspɛkt?
14 Insay di tɛm we dɛn bin de rayt di Baybul, mama ɛn papa dɛn we bin de fred Gɔd bin de mek shɔ se we dɛn de na os, dɛn de tich dɛn pikin dɛn di men we dɛn fɔ sho rɛspɛkt. Tink bɔt di fayn we aw Ebraam ɛn in pikin Ayzak bin tɔk to dɛnsɛf na Jɛnɛsis 22:7. Josɛf insɛf bin sho se i gɛt trenin. We i bin de na prizin, i bin de rɛspɛkt ɔlman, ivin in kɔmpin prizina dɛn. (Jɛn. 40:8, 14) Di we aw i bin tɔk to Fɛro sho se i bin dɔn lan aw fɔ tɔk to pɔsin we gɛt ay pozishɔn.—Jɛn. 41:16, 33, 34.
Baybul Ridin
(Jɛnɛsis 40:1-23) After these things, the chief cupbearer of the king of Egypt and the chief baker sinned against their lord, the king of Egypt. 2 So Pharʹaoh grew indignant at his two officers, the chief cupbearer and the chief baker, 3 and he committed them to the jail of the house of the chief of the guard, to the place where Joseph was a prisoner. 4 Then the chief of the guard assigned Joseph to be with them and to take care of them, and they remained in jail for some time. 5 The cupbearer and the baker of the king of Egypt, who were confined in the prison, each had a dream on the same night, and each dream had its own interpretation. 6 The next morning, when Joseph came in and saw them, they looked dejected. 7 So he asked the officers of Pharʹaoh who were in custody with him in his master’s house: “Why are your faces gloomy today?” 8 At this they said to him: “We each had a dream, but there is no interpreter with us.” Joseph said to them: “Do not interpretations belong to God? Relate it to me, please.” 9 So the chief cupbearer related his dream to Joseph, saying to him: “In my dream, there was a vine before me. 10 And on the vine, there were three twigs, and as it was sprouting shoots, it blossomed, and its clusters ripened into grapes. 11 And Pharʹaoh’s cup was in my hand, and I took the grapes and squeezed them out into Pharʹaoh’s cup. After that I put the cup in Pharʹaoh’s hand.” 12 Then Joseph said to him: “This is its interpretation: The three twigs are three days. 13 Three days from now, Pharʹaoh will bring you out, restoring you to your office, and you will put Pharʹaoh’s cup into his hand as you did before when you were his cupbearer. 14 Nevertheless, you must remember me when things go well with you. Please show me loyal love and mention me to Pharʹaoh, in order to get me out of this place. 15 I was, in fact, kidnapped from the land of the Hebrews, and I have not done anything here for which they should put me in prison.” 16 When the chief baker saw that Joseph had interpreted something good, he said to him: “I too was in my dream, and there were three baskets of white bread on my head, 17 and in the top basket, there were all sorts of baked goods for Pharʹaoh, and there were birds eating them out of the basket on top of my head.” 18 Then Joseph answered, “This is its interpretation: The three baskets are three days. 19 Three days from now, Pharʹaoh will behead you and will hang you on a stake, and the birds will eat your flesh from you.” 20 Now the third day was Pharʹaoh’s birthday, and he made a feast for all his servants, and he brought out both the chief cupbearer and the chief baker in the presence of his servants. 21 And he returned the chief cupbearer to his post of cupbearer, and he continued to hand the cup to Pharʹaoh. 22 But he hanged the chief baker, just as Joseph had interpreted to them. 23 However, the chief cupbearer did not remember Joseph; he kept forgetting him.
ME 25-31
DI VALYU TIN DƐN FRƆM GƆD IN WƆD | JƐNƐSIS 42-43
“Josɛf Bin Sho se I Rili Ebul fɔ Kɔntrol Insɛf”
(Jɛnɛsis 42:5-7) So Jekɔb in bɔypikin dɛn go wit ɔda pipul dɛn fɔ bay it na Ijipt, bikɔs di aŋri bin dɔn rich Kenan insɛf. 6 Josɛf we na bin di gɔvna na Ijipt, nain bin de mek dɛn sɛl it gi ɔlman. So Josɛf in brɔda dɛn kam baw bifo am. 7 We Josɛf si in brɔda dɛn, i mɛmba dɛn, bɔt i mek lɛk se i nɔ no dɛn. I tɔk to dɛn rɔf wan. I se, “Usay una kɔmɔt?” Dɛn ansa se dɛn kɔmɔt na Kenan fɔ kam bay it.
w15-E 5/1 pej 13, par. 5
Mi “Nɔto PAPA GƆD”
Bɔt we Josɛf? Wɛl, i bin mɛmba in brɔda dɛn wantɛm wantɛm. Apat frɔm dat, we i si dɛn de baw bifo am, dat mek i mɛmba di tɛm we i bin yɔŋ. Di Baybul tɛl wi se wantɛm wantɛm Josɛf “mɛmba in drim dɛn” we Jiova bin mek i drim di tɛm we i bin smɔl. Dɛn drim dɛn de bin de tɔk se tɛm go kam we in brɔda dɛn go baw bifo am, ɛn na dat bin de apin so. (Jɛnɛsis 37:2, 5-9; 42:7, 9) So wetin Josɛf go du? Fɔ se i go ɔg dɛn ɔ tray fɔ tɔn-dɛt?
w15-E 5/1 pej 14, par. 1
Mi “Nɔto PAPA GƆD”
I go mɔs bi se da kayn tin de we bin apin to Josɛf nɔ go ɛva apin to yu. Bɔt tide, i kɔmɔn fɔ si famili dɛn we de mek plaba ɛn we nɔ gɛt wanwɔd. If wi de na da kayn famili de, wi kin jɔs want fɔ du wetin wi at we nɔ pafɛkt tɛl wi. Bɔt i rili mek sɛns fɔ lɛ wi falamakata Josɛf ɛn tray fɔ no wetin Gɔd want wi fɔ du. (Prɔvabs 14:12) Bɔt mɛmba se pan ɔl we wi nid fɔ mek pis de bitwin wi ɛn wi fambul dɛn, wi nid fɔ mek pis de bitwin wi ɛn Jiova wit in Pikin, pas dɛn.—Matyu 10:37.
(Jɛnɛsis 42:14-17) Josɛf se, “Na di tin dis we a de tɔk, una kam fɔ kam luk usay wi kɔntri wik. 15 Dis na aw a de kam tɛst una: A swɛ to di kiŋ in nem se, una nɔ go go pas una smɔl brɔda kam na ya. 16 Una sɛn wan pan una fɔ go briŋ una brɔda kam. Una go lɛf. A go kip una na prizin sote a no if wetin una se na tru. If nɔto tru dɛn a go no se, fɔ tru una kam fɔ kam luk usay wi kɔntri wik.” 17 We i dɔn tɔk so, i put dɛn na jel fɔ tri de.
w15-E 5/1 pej 14, par. 2
Mi “Nɔto PAPA GƆD”
Josɛf du bɔku tin dɛn fɔ tɛst in brɔda dɛn so dat i go no uskayn pɔsin dɛn dɔn rili bi. I bin de yuz intaprita fɔ tɔk to dɛn, ɛn i bin de tɔk to dɛn rɔf wan. I tɛl dɛn bak se dɛn kam fɔ kam no usay di kɔntri wik. Bɔt fɔ sho se nɔto so i bi, dɛn tɛl am bɔt dɛn famili. Dɛn ivin tɛl am se dɛn gɛt smɔl brɔda we lɛf na os. Josɛf bin tray fɔ mek dɛn nɔ si se i gladi fɔ yɛri dat. Fɔ se in smɔl brɔda bin rili de alayf? If na so i bi, i no wetin nɛks fɔ tɔk. I tɛl dɛn se: “Dis na aw a de kam tɛst una,” dɔn i tɛl dɛn se i fɔ si dɛn smɔl brɔda. Leta, i bin gri fɔ mek dɛn go bak na dɛn os fɔ go tek dɛn smɔl brɔda, bɔt wan pan dɛn fɔ lɛf biɛn as in prizina.—Jɛnɛsis 42:9-20.
(Jɛnɛsis 42:21, 22) Dɛn tɛl dɛnsɛf se, dɛn de sɔfa fɔ wetin dɛn bin du to dɛn brɔda. Dɛn se, dɛn bin si aw i bin sɔri we i de beg dɛn, bɔt dɛn nɔ yɛri. Na dat mek dɛn de pan trɔbul so naw. 22 Na de Rubɛn se in bin tɛl dɛn mek dɛn nɔ du natin to di bɔbɔ, bɔt dɛn nɔ lisin. Naw na dɛn ɔl de pe fɔ in day.
it-2-E pej 108, par. 4
Josɛf
Afta ɔl wetin bin dɔn apin, Josɛf in stɛp brɔda dɛn bin bigin fil se na Gɔd de pɔnish dɛn fɔ we dɛn bin sɛl dɛn brɔda as slev. Dɛn bin bigin blem dɛnsɛf bifo dɛn brɔda we dɛn nɔ bin mɛmba. We Josɛf yɛri wetin in brɔda dɛn de tɔk ɛn we i si se dɛn rigrɛt wetin dɛn bin du, i bin so fil am dat i lɛf dɛn ɛn go kray. We i kam bak, i bin mek dɛn tay Simiɔn te di tɛm we dɛn go kam bak wit dɛn las brɔda.—Jɛn 42:21-24.
Luk Gud Wan fɔ di Valyu Tin dɛn na Gɔd in Wɔd
(Jɛnɛsis 42:22) Na de Rubɛn se in bin tɛl dɛn mek dɛn nɔ du natin to di bɔbɔ, bɔt dɛn nɔ bin lisin. Naw na dɛn ɔl de pe fɔ in day.
(Jɛnɛsis 42:37) Rubɛn tɛl in papa se, if in nɔ briŋ Bɛnjamin kam bak to am lɛ i kil in tu bɔypikin dɛn. I se lɛ i put di bɔbɔ nain an. In go mɔs briŋ am kam bak.
it-2-E pej 795
Rubɛn
Rubɛn bin sho sɔm pan in fayn kwaliti dɛn di tɛm we i bin de tɛl in nayn brɔda dɛn fɔ trowe Josɛf na di dray wɛl bifo dɛn kil am. We i tɛl dɛn fɔ du dat, i bin plan fɔ go pul Josɛf sikrit wan na di wɛl. (Jɛn 37:18-30) Afta we i bin dɔn pas 20 ia we dɛn sɛl Josɛf as slev, dɛn sem brɔda dɛn ya bin tink se di rizin we mek dɛn kɔl dɛn spay dɛn we go wach usay di kɔntri wik na Ijipt na bikɔs ɔf di bad we aw dɛn bin trit Josɛf. Rubɛn mɛmba dɛn se i nɔ bin jɔyn dɛn we dɛn bin de plan fɔ kil Josɛf. (Jɛn 42:9-14, 21, 22) Dɔn bak, we Jekɔb nɔ bin gri fɔ mek Bɛnjamin go wit in brɔda dɛn we dɛn bin de go di sɛkɔn tɛm na Ijipt, na Rubɛn bin gri fɔ gi in tu bɔy pikin dɛn fɔ sho se i go briŋ Bɛnjamin bak. Ɛn i bin tɛl in papa se “if in nɔ briŋ Bɛnjamin kam bak to am lɛ i kil [dɛn].”—Jɛn 42:37.
(Jɛnɛsis 43:32) Dɛn bin sav Josɛf na wan tebul, ɛn in brɔda dɛn na ɔda tebul, di Ijipshian dɛn na di ɔda tebul bikɔs na bad bad tin fɔ mek di Ijipshian ɛn Ibru pipul dɛn it wan say as di Ijipshian dɛn nɔ lɛk dat.
w04-E 1/15 pej 29, par. 1
Men Pɔynt dɛn Frɔm di Baybul Buk we Nem Jɛnɛsis—II
43:32—Wetin mek di Ijipshian dɛn bin si am se na bad tin fɔ it wit di Ibru pipul dɛn? I go mɔs bi se di men rizin na bikɔs dɛn rilijɔn bin de mek dɛn fil se dɛn bɛtɛ pas ɔda pipul dɛn. Dɔn bak, di Ijipshian dɛn nɔ bin lɛk pipul dɛn we de mɛn ship. (Jɛnɛsis 46:34) Wetin mek? I go bi se na jɔs bikɔs di Ijipshian dɛn bin de si pipul dɛn we de mɛn ship lɛk se dɛn nɔ impɔtant. Ɔ i go bi se di Ijipshian dɛn nɔ bin gɛt bɛtɛ land fɔ plant tin dɛn, so dɛn nɔ bin lɛk di wan dɛn we kin fɛn gras fɔ dɛn ship dɛn.
Baybul Ridin
(Jɛnɛsis 42:1-20) When Jacob learned that there was grain in Egypt, he said to his sons: “Why do you just keep looking at one another?” 2 He added: “I have heard that there is grain in Egypt. Go down there and buy some for us, so that we may stay alive and not die.” 3 So ten of Joseph’s brothers went down to buy grain from Egypt. 4 But Jacob did not send Benjamin, Joseph’s brother, with his other brothers, for he said: “Perhaps a fatal accident may befall him.” 5 So Israel’s sons came along with the others who were coming to buy, because the famine had extended to the land of Caʹnaan. 6 Joseph was the man in authority over the land, and he was the one who sold grain to all the people of the earth. So Joseph’s brothers came and bowed low to him with their faces to the ground. 7 When Joseph saw his brothers, he immediately recognized them, but he concealed his identity from them. So he spoke harshly with them and said: “Where have you come from?” to which they said: “From the land of Caʹnaan to buy food.” 8 Thus Joseph recognized his brothers, but they did not recognize him. 9 Joseph immediately remembered the dreams that he had dreamed about them, and he said to them: “You are spies! You have come to see the vulnerable areas of the land!” 10 Then they said to him: “No, my lord, but your servants have come to buy food. 11 We are all sons of but one man. We are upright men. Your servants do not act as spies.” 12 But he said to them: “Not so! You have come to see the vulnerable areas of the land!” 13 At this they said: “Your servants are 12 brothers. We are the sons of but one man in the land of Caʹnaan, and the youngest is now with our father, whereas the other one is no more.” 14 However, Joseph said to them: “It is just as I said to you—‘You are spies!’ 15 By this you will be tested: As surely as Pharʹaoh lives, you will not leave this place until your youngest brother comes here. 16 Send one of you to bring your brother while you remain in bondage. In this way, your words may be tested out to see if you are telling the truth. And if not, then, as surely as Pharʹaoh lives, you are spies.” 17 With that he put them together in custody for three days. 18 Joseph said to them on the third day: “Do this and live, for I fear God. 19 If you are upright, let one of your brothers remain in bondage in your house of custody, but the rest of you may go and take grain to alleviate the famine in your households. 20 Then bring your youngest brother to me, so that your words will be found trustworthy and you will not die.” And they did so.