Nyunala Wanaa Nua o Yaula Naalaŋ Niŋ Nda
Teleŋ Chiisu kila bɔŋaŋ Nyɛdiaa Ichɔl Masanɔɔ wo, kuɛɛ buɛiyaa 70 waa ndoo vem yooŋgu kɛndɔɔ dimioo wa wa yɛ? Baa a ve lɛ ndu tolɔɔ kɔɔli le?
Ŋ nɔ miŋ yiyaŋ nuaa maa, le mɛɛ buɛiyaa 70 wa ve loŋ ichɔl koŋ te yɛ, maa kiɔɔ le Chiisu ndoo kɛɛ nda, ɔɔ a ve lɛ ndu tolɔɔ kɔɔli le le. A kiilaa nduaa kinɛi ndoo yeema waa a boondii keŋ ni.
Ŋwaŋ 12 nda, a ŋwaŋ 70 kpou buɛiyaa Chiisuaa nda wa ni. O buɛiyaa faŋga bɛnduaa Chiisuaa tɛɛŋ, puaa 12 fɛŋ o hɛli mbo velu nda aa kiilaa. (Luku 6:12-16) O wa Kalili teleŋ o “veelu kiilaa nduaa 12 nda” wa, nduyɛ “mbo viam nda le waŋnda yooŋgu kɛndɔɔ dimullo a Masale Mɛlɛkaleŋ okɔɔ a nda siŋgioo” wo. (Luku 9:1-6) Okoŋ kɔɔli, mɛɛ Chiisu kuɛ Chudiaa, mbo “hɛli buɛiyaa cheleŋ ŋwaŋ 70 mbo viam nda . . . a ŋiɔɔŋ ŋiɔɔŋnda.” (Luku 9:51; 10:1) Lelaŋ, Chiisu ndoo nɔ buɛiya o fondaŋnda yɛ yɛlaŋ, a wa yooŋgu kɛndɔɔ dimioo a ndu okɔɔ wa.
Chuuwaa simnuŋ buɛiyaa Chiisuaa wa, wa wɔ Bɔŋaŋ Hiouwɔɔ Choo Wo biyɔɔ iwɔsi o wɔsi, naapum a yuŋgula ndalaŋ latulu. (Ɛso. 12:6-11, 17-20) Mɛɛ teleŋ Chiisu ndoo nɔ le piɔmndo sɔlaa wo wa fuuloo, mbo kua a kiilaa nduaa latulu Chulusalɛm. Kɛ, o veelu buɛiyaa nduaa fula Chudiaa, Kalili a Pɛluaa wa kpou le ma chuuŋgiaŋ kunda bɛndoo diompilɛ le Bɔŋaŋ Hiouwɔɔ Choo wo biyɔɔ le. I cho kpendekele maa, a kiilaa nduaa latulu Chiisu ndoo yeema waa a boondii keŋ ni. Mbo dimul ndaa aa: “Yeemɛi wa ya niŋ bɔɔ le nyɛdiaa Bɔŋaŋ Hiouwɔɔ Choo Wo hoo dioo a nya latulu tuupa mi sɔla saŋgaa.”—Luku 22:15.
Chiisu ndoo nɔ sabu sɔviɔɔ le keŋ tosaa. O teleŋ biŋgi bɛŋgu, ndoo nɔ le piɔmndo sɔlaa maa ‘Saa Fɔŋndɔ Mɛlɛkaa, o faŋa hakioo o chieeŋndo choo wo.’ (Chɔŋ 1:29) Hei wa yɔŋnɔŋ o Chulusalɛm niŋ, fondaŋ ndaa soli salalaŋ o Mɛlɛka lo wo le teleŋ vilɛiyo. Mi saa fɔŋndɔ Isɔluɛiya ndaa diaa o Bɔŋaŋ Hiouwɔɔ Choo Wo choo wo, ndoo loonuŋ nda a baŋa Chɛhowa baŋa nda, mbo soli nda o Ichipi niŋndo. Kɛ piɔm Chiisu wo ndoo hiou koŋ poloŋ. Kanifuule, piɔm Chiisu wo wa waŋnda kpou baŋa, mi ndoo soli nda o chɛle hakioo a piɔmndo niŋ. (1 Kɔliŋ. 5:7, 8) Sala soliaŋ Chiisu wo wa tosa mi kiilaa 12 nda ndaa wa, wanaa kila chiyii kunda leKilisiɔŋndo wa tɛɛŋ. (Ɛfi. 2:20-22) I cho suɛi sɔvɛ le sinaa maa, chiyii chiee diandaa Chulusalɛm o sim choo ve ndii nɔ “poutaŋ 12,” nduyɛ “diola kiilaa 12 Saa Fɔŋndɔɔ la wa la poonyiaa o pouta 12 nda laŋ choo.” (Sɔɔŋ. 21:10-14) A tonya, kiilaa nɔ haa laalaŋndo wa ndaa nɔ le wali teŋgeŋndo tosaa le tuu Mɛlɛkaa peeloo. Lelaŋ, ŋ nɔla miŋ bii bila le sabu Chiisu ndoo yeema le waa a nda latulu wo, o Bɔŋaŋ Hiouwɔɔ Choo mɛɛlaa koŋ choo wo, vɛlɛ a nyɛ yɔŋnuŋ o bɔŋaŋ koŋ mɛɛlulaŋndo. Ndu cho yɛ Nyɛdiaa Ichɔl Masanɔɔ ni.
Ŋwaŋ 70 wa a buɛiyaa tuaa ve a Chiisu latulu o nyɛdiaa koŋ choo le. A koŋ kpou, buɛiyaa nduaa chɔm lo lechoo wo wa kpou wa tɔnɔɔ sɔla o bɔŋaŋ Nyɛdiaa Ichɔl Masanɔɔ niŋ, o Chiisu kila ichɔl koŋ ndo. Buɛiyaa nduaa wa simnɔŋ kilisiɔŋaa pɔyaŋnda wa kpou, wa luɛiyɔɔ o kpema Chiisu yii a kiilaa nduaa le Masaleŋ ichɔl koŋ ndo niŋ.—Luku 22:29, 30.