A Cho pa Yeemɛi Chɔɔ le Acheleŋnda Pɛɛkoo?
“Nyɛ o nyɛ ya I cho nya pɛɛkoo, o cho o kɛndɛ le nya.”—PULƆWAA 4:2.
1, 2. Le yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ acheleŋnda le walta iMɛlɛkaya laŋ tosaa?
MI CHIISU tosa wallo kekelee le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo a Masale Mɛlɛkaleŋ okɔɔ. Mbo soliŋ vɛlɛ teleŋndo kpeku tau le buɛiyaa nduaa pɛɛkoo. Mbo chɔm nda mɛɛ wana pɛɛku yɛ vɛlɛ a mɛɛ wana buulaŋ le waŋnda yɛ. Mi buɛiyaa nduaa pɛɛku le waa maa wanaa mandaa lasaa a buulaŋ le saa ndaa wa. (Maatiu 10:5-7) Filipi bɛɛ wa bɔɔ o tuandaŋ o yooŋgu kɛndɔɔ dimioo niŋ. Kɛ mbo pɛɛku vɛlɛ chuaa nduaa laanduaa le wali pilɛ koŋ kpe tosaa. (Walta Wanaa Chiisuaa 21:8, 9) Hau, naa bɛɛ nɔ miŋ pɛɛku acheleŋnda. Le yɛɛ?
2 O kundalaŋ niŋ chieeŋndo balɔɔ silɔ, wanaa sɛnɛiyaa yiŋ ndɔ le wa cho tau. Wanaa sɛnɛiya haa yeema pɛɛkoo. Ŋ nɔ miŋ mala nda ma sina le sabu i cho suɛi kɛndɛ le ma veelu diomndaŋ o Baabuiyo niŋ nduyɛ ma pɛɛku ndu a ba nda wo. Ŋ nɔ vɛlɛ miŋ pɛɛku nda le waŋnda yooŋgu kɛndɔɔ dimullo a nda pɛɛkoo. Puaapiliaa laŋga sɔla yiŋɔɔ wa nɔ ma sɔla pɛɛkoo kanifuule, teleŋ cho fuuluu mi nda bɛɛ simnuŋ buɛiyaa malalaŋnda a bɛnduaa kundaa. Waŋnda kpou o kundaa niŋ nɔla ma tosa tau le a sɛnɛiya malaa.—Pulɔwaa 4:2.
CHƆM WANAA YIŊ SƐNƐIYA MƐƐ NDA NƆ MA PƐƐKU BAABUIYO YƐ
3, 4. (a) Vɛɛ Pɔɔl tuu yɛ Baabuiyo pɛɛkoo a fulamakɔɔli kɛndɔɔ o wali pollo niŋ? (b) Tuupa miŋ dɛɛniaa wanaa naŋ cho pɛɛkoo wa le Baabuiyo pɛɛkoo a ba nda, yɛɛ naa bɛɛ nɔ yɛ miŋ wa tosaa?
3 Buɛi Chɛhowa kɛ kɛ nɔ mbo nua o Baabuiyo niŋ le mbo sina hɛnaŋ Mɛlɛkaa. Mi kiilanɔɔ Pɔɔl tɛɛsial puaapiliaa a ndepiliaa nduaa o Koloose niŋ aa, “Ŋ cho Mɛlɛka piɛiyo pɛŋgu o pɛŋgu le nya. Ŋ cho Mɛlɛka piɛiyo maa o tosa mi la sina nyɛ o nyɛ o yeema nya le mi la tosa.” Le yɛɛ i wa yɛ suɛi sɔvɛ le nda le ma nua o Baabuiyo niŋ nduyɛ ma pɛɛku ndu? Kanifondole, hoo ke nda taasioo nduyɛ mbo mala nda ma bii bila le tosaa “nyɛ nɛŋi ndu kɔl lo pɛŋgu o pɛŋgu.” O mala nda vɛlɛ ma tosa “wali o wali kɛndɛ” Chɛhowa yeema nda ma tosa, o bii fau le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo. (Kolosiaŋnda 1:9, 10) Lelaŋ, te ŋ wa pɛ pɛɛkoo a waŋndo, ŋ nɔ miŋ mala ndu mbo sinapɛŋgu maa nuaa o Baabuiyo niŋ lɔɔlɔɔ a ndu pɛɛkoo mala ndu mbo piɛi Chɛhowa.
4 Te naapila ve Baabuiyo pɛɛkoo le, ŋ nɔla miŋ mala wanaa naŋ cho ndu pɛɛkoo wa ma sina maa Baabuiyo pɛɛkoo cho nyɛ sɔvɛ le. Lelaŋ, te ŋ wa pɛ nuaa o Baabuiyo niŋ lepaa o lepaa nduyɛ miŋ wa yiyaŋndo lechoo, hoo mala naa o yoomu naa niŋ a o wali pollo niŋ. Le tamaseliiyo, te ŋ wa pɛ o wali pollo niŋ, okoŋ, mi waŋndo nyuna naa nyuna kala kalaa opum, ŋ nɔla miŋ soliŋ Baabuiyo kpeku le nyuna koŋ mulioo. Te koŋ te, te ŋ veelu pɛ diomndaŋ mɛɛ Chiisu, Pɔɔl, a acheleŋnda vi ŋdial o wali pollo niŋ te yɛ, ŋ cho kɔl dɛɛniaa sɔla nduyɛ miŋ hiou lachi a yooŋgu kɛndɔɔ dimioo o yɔŋ bɛɛ o teleŋ kalaa bɛŋgu. Nduyɛ te ŋ dimul acheleŋnda pɛ nyɛ naŋ pɛɛku wo a mɛɛ o mala naa yɛ, o dɛɛniaa nda ma pɛɛku Baabuiyo tau le halikpeŋ mi nda bɛɛ sɔla tɔnɔla waa lende.
5. Chɔmndɔ kɛɛsiaa mɛɛ wana mala wanaa sɛnɛiya le Baabuiyo waa pɛɛkoo teleŋ o teleŋ ndo.
5 Ma nyunaŋ dɔɔ aa, ‘Vɛɛ ya mala yɛ wana ya cho pɛɛkoo wo le mbo wa Baabuiyo pɛɛkoo lepaa o lepaa?’ A chɔm ndu mɛɛ wana bɛɛndiaa nyɛ nya nɔ le pɛɛkoo wo o yau nya cho pɛɛkoo wo niŋ. A kɛɛsiaa le mbo veelu diomndaŋ o yooŋgula chɔɔlaalaŋ o yauwo hoo niŋ Yɛɛ Kpeekpei Baabuiyo Pɛɛku Yɛ? nduyɛ mbo nua bolii Baabui cho i poonyiaa loŋ nde. Nyɛ cheleŋ ŋ tosa wo cho ni, a chɔm ndu mɛɛ o bɛɛndiaŋ le bɔŋaŋndaŋ yɛ le mbo muli nyunaa. Dɛɛniaa ndu le mbo wa diomndaŋ veeloo o Bandu Mɛŋgɛlaa kɛ kɛ fula pɛ a “Tiondoo!” Nduyɛ, chɔm ndu mɛɛ wana saaluŋ mulilaŋ le nyunala Baabuiyo yɛ. Le tamaseliiyo, o soliŋ Naa Bandu Mɛŋgɛlaa Kɛsi Yaulaŋ Nda ɔɔ Naa Bandu Mɛŋgɛlaa KƐSI YAULAŊ O INTANƐTIIYO CHOO WA kpeku. Te o tofa pɛ nɛila yɛyɛlaŋ ndaŋ le pɛɛkɔŋ ipilayaa, kɛlɛŋgaa o cho tueiyɔɔ yeela nduyɛ mbo yeema le chɔɔloo sinaa.
6. (a) Vɛɛ ŋ mala yɛ wana ŋ cho pɛɛkoo wo le mbo kaala Baabuiyo? (b) Yɛɛ ŋ yiyaŋ yɛ maa wana ŋ cho pɛɛkoo wo cho tosa te o kaalaa pɛ Baabuiyo nyɛkɛndɛi?
6 Te ŋ pɛɛku pɛ a waŋndo, ŋ yeema miŋ tosa mbo sina maa Baabuiyo cho nyɛ sɔvɛ kanifuule, o mala ndu le mbo sina a Chɛhowa okɔɔ nyɛkɛndɛi. Tuupa miŋ kindila ndu le pɛɛkoo, ŋ chɔm ndu mɛɛ wana tuɛi pɛɛkoo yeela yɛ. Mɛɛ o pɛɛku Baabuiyo fau, lende koni o hiau lachi a yiyaŋndo ni maa wana soliaa ŋchondu pilɛ. Mbo dimi aa, “Kɛ ya ya I che ndi bɔɔ suɛi kɛndɛ le waa Mɛlɛka o ibuŋ. Mɛlɛka Yaawɛɛ Kpuluŋguma bɛndoo ndu ya I tiindaŋ ni maa o nɔla mbo manda ya.” (Sam 73:28) A tonya kɛsɛ, nyina Chɛhowaa cho mala wana yeema le ndu sɔɔŋgoo ikɛi kpɛɛluŋndo.
PƐƐKU WANAA SƐNƐIYA LE YOOŊGU KƐNDƆƆ DIMIOO A WAŊNDA PƐƐKOO
7. Vɛɛ Chiisu ndoo pɛɛku yɛ wanaa dimiaa yooŋgu kɛndiaa? (Tofa fotueiyo o peele naŋ kandu leŋ choo.)
7 Ŋ pɛɛku tau a mɛɛ Chiisu ndoo pɛɛku kiilaa nduaa yɛ. Te Chiisu ndoo wa pɛ kɔlaŋ yooŋgu kɛndɔɔ dimioo, mi ndaa kuɛ latulu, nduyɛ mi ndaa tofa ndu mɛɛ ndoo pɛɛku waŋnda yɛ. Mbo chɔm nda vɛlɛ nyɛ kpeekpei nda nɔ ma tosa o yooŋgu kɛndɔɔ dimioo niŋndo. (Maatiu, bolle 10)[1] (Tofa diomnda chɔɔlaalaŋ.) O boondii biŋgi niŋ, mi kiilaa Chiisuaa sina mɛɛ nda pɛɛku waŋnda tonyaa yɛ. (Maatiu 11:1) Ŋ tofaŋndɔ sɔɔŋ sala tiɔɔŋ naŋ pɛɛku wanaa sɛnɛiya le tosaa woŋ te a wa pɛ o wali pollo niŋ.
8, 9. (a) Vɛɛ Chiisu ndoo suaa yɛ o wanaa ndoo komal o wali pollo niŋnda lo? (b) Vɛɛ naŋ mala yɛ wanaa kandu yooŋgu kɛndɔɔ dimioo sɛnɛiya le suɛi o waŋnda lo mɛɛ Chiisu ndoo tosa yɛ?
8 Dɔu baltaŋ a waŋnda. O cho ko o faŋgaa lo le Chiisu ndoo suaa le. Teleŋnda bɔɔbɔɔ mi ndoo soo o waŋnda a pilɛŋ pilɛŋnda lo, nduyɛ o nɛi lebiɔɔ niŋ ndoo tosa ndi ni. Le tamaseliiyo, mbo duau balta kɛndɛlaŋ a chua ndoo kuɛ mɛŋndaŋ kɔndɔɔ o sooŋndo Sikaa chieelekɔɔ wo. Mi Chiisu duau vɛlɛ baltaŋ a Maatiu Livai, wana biyaa talamaa. Okoŋ, mbo dimul ndu le mbo simnuŋ buɛi ndɔ. Mi Maatiu chɛl. Okoŋ kɔɔli, mbo veelu Chiisu a wanaa cheleŋnda o chiɛi ndɔɔ le nyɛdiaa. Loŋ, mi Chiisu duau baltaŋ a waŋnda siaama.—Maatiu 9:9; Luku 5:27-39.
Te ŋ soo pɛ o waŋnda lo o nɛi lebɛɛ niŋ, a cho yeema nilaŋ yaŋɔɔ tau o nyɛ naŋ cho dimioo wo
9 Mi Chiisu suaa vɛlɛ nyɛkɛndɛi o Nataniɛl lo, mi che bɛɛ mi Nataniɛl dimi sɔɔŋ wɔɔŋndoŋ a wanaa wa Naasaluɛi ya okɔɔ. Le mɛɛ Chiisu soo o ndulo nyɛkɛndɛi yɛ, mi Nataniɛl siŋga mɛɛ ndoo yiyaŋ a Chiisu yɛ, o fula Naasaluɛi yo. Nduyɛ mi Nataniɛl yeema le mbo chɔɔlu pɛɛku Chiisu o ba. (Chɔŋ 1:46-51) Tamasi Chiisoo pɛɛku naa maa te ŋ soo pɛ o waŋnda lo o nɛi lebɛɛ niŋ, a cho yeema nilaŋ yaŋɔɔ tau o nyɛ naŋ cho dimioo wo.[2] [Tofa diomnda chɔɔlaalaŋ.] Te ŋ pɛɛku pɛ wanaa sɛnɛiya le suɛi o nɛi waa naa choo, a cho chɔɔlu wali pollo tueiyɔɔ yeela tau.
10-12. (a) Vɛɛ Chiisu yasa yɛ yeemɛi acheleŋnda chɔm o yooŋgu kɛndɔɔ niŋnde? (b) Vɛɛ naŋ mala yɛ wanaa kandu yooŋgu kɛndɔɔ dimioo sɛnɛiya le ma tosa hiouwɔɔ lachioo ma simnuŋ wanaa pɛɛkaa tonya Baabuiyo?
10 Pɛɛku wanaa nɔ yeemɛi le nilaŋ yaŋɔɔ wa. Chiisu wa bɔɔ o tuandaŋ. Kɛ te waŋnda ndaa chɔm pɛ yeemɛi le ndu nilaŋ yaŋɔɔ, mi ndoo chua teleŋndo a nda tau le nda pɛɛkoo sɔɔŋ tau. Le tamaseliiyo, paale pilɛ mi faŋgaa chuuŋgiaŋ o pioo kɔŋgɔ le Chiisu nilaŋ yaŋɔɔ. Lelaŋ, mi Chiisu fula o dɛndɔɔ niŋ nda Pitɛ, okoŋ, mbo pɛɛku nda loŋ. Okoŋ kɔɔli, Pitɛ bɛɛ mbo pɛɛku ndu isɔɔ. Mi Chiisu tosa kaamaa. Mbo tosa mi Pitɛ bii suuwa biyɔɔ pila. Mbo dimul Pitɛ aa, “Chɔŋ a hau wali numndo cho wa waŋnda chieeya chuuŋgiaa ma hiŋ a nda naa Mɛlɛka chua ni.” O foofo koŋ choo, mi Pitɛ a wanaa nda wa loŋnda “heelu dɛndɛla ndalaŋ o kɔŋgɔ. Ma mal wali nda yɔɔyaa a nyɛ o nyɛ fee ma tual Chiisu kɔɔli.”—Luku 5:1-11.
11 Nikodimɔɔ bɛɛ ndoo yeema mi Chiisu pɛɛku ndu tau. Kɛ le mɛɛ Nikodimɔɔ wa wana bɛndoo opilɛ le piɛile Chuuwa yɛ, siooŋnde wa ndu le nyɛ acheleŋnda cho dimi wo te ndaa che ndu pɛ suukaŋndo a Chiisu. Le hei, a nyumndaŋ ndoo kua o Chiisu lo ni. Chiisu tuu ndu le, kɛ mbo chua teleŋndo le challe a ndu le ndu sɔɔŋ tonyaŋ tɛɛsiallo. (Chɔŋ 3:1, 2) Lɔɔlɔɔ Chiisu wa o bɛɛndiaŋ le teleŋ ndɔɔ soliŋndo kpeku le waŋnda tonyaa pɛɛkoo a tiindaŋ ndaa kindioo. Lende koni, naa bɛɛ, ŋ nɔ miŋ wa a bɛɛndiaŋ lɔɔlɔɔ le kɔlaŋ o waŋnda lo a teleŋ bɛnda le nda wo. Nduyɛ, ŋ nɔ miŋ chua teleŋndo a nda le nda malaa ma bii Baabuiyo bila.
12 Te ŋ wa pɛ o wali pollo niŋ a wanaa sɛnɛiya, ŋ pɛɛku nda le ma miiŋgu o wana o wana chɔm yeemɛi le suɛi vɛlɛ o ndalo. Ŋ dimul vɛlɛ wanaa sɛnɛiya le miŋ kuɛ latulu naa ndaa o miiŋgula makɔɔlaŋ a pɛɛkula Baabuilaŋ. O nɛiyo hoo choo, a cho sina mɛɛ wana pɛɛku acheleŋnda yɛ, nduyɛ mɛɛ i cho suɛi kɛndɛ le wanaa waa ndoo malaa ma pɛɛku tonya cho a Chɛhowa okɔɔ wo yɛ. Okoŋ, wanaa sɛnɛiya haa cho wa a kɔl kɛndɛ le miiŋgoo o waŋnda lo ma pɛɛku Baabuiyo a nda. A cho vɛlɛ pɛɛku le biuwɔŋndo, nduyɛ a vi ŋdial chɔ chɔ le, te a miiŋgu pɛ o waŋndo lo ma komal ndu le.—Kaleesiaŋnda 5:22, tofa kɔfoo “O Vi ŋDial Te.”
PƐƐKU WANAA SƐNƐIYA LE PUAAPILIAA NDAA MALAA
13, 14. (a) Yɛɛ ŋ yiyaŋ yɛ a tamasilaŋ o Baabuiyo niŋ le wanaa soliŋ sala tau le acheleŋnda wa? (b) O nɛila kuɛɛ choo ŋ pɛɛku yɛ wanaa kandu yooŋgu kɛndɔɔ dimioo sɛnɛiya a feleŋguaa le puaapiliaa a ndepiliaa ndaa kaalaa chɔmndo?
13 Chɛhowa yeema mi puaapiliaa a ndepiliaa cho buɛiyaa nduaa wa le ma kaaliaŋ nduyɛ ma maaliaŋ vellaa velle. (Nuawɔ Luku 22:24-27; Pitɛ Tasoo 1:22.) Baabuiyo tɛɛsiaa maa mi Chiisu yɔŋgu nyɛ o nyɛ fee, nduyɛ yoomu ndɔɔ bɛɛ, le acheleŋnda. (Maatiu 20:28) Dɔkasi wa lɔɔlɔɔ “waŋnda kɛndɛi tosallo, nduyɛ, mbo mala wanaa tambɛiya.” (Walta Wanaa Chiisuaa 9:36, 39) Mi Meele “tosa wallo tosa bɛndoo” le puaapiliaa a ndepiliaa nduaa o Luom niŋ. (Luomaŋnda 16:6) Vɛɛ naŋ mala yɛ wanaa sɛnɛiya ma bii bila maa i cho bɔɔ suɛi sɔvɛ le ma tosal puaapiliaa a ndepiliaa ndaa sɔɔŋ kɛndɔŋ?
Pɛɛku wanaa sɛnɛiya le ma kaala puaapiliaa ndaa nduyɛ ma mala nda (Tofa Pɛlta 13, 14)
14 Ŋ dimul wanaa sɛnɛiya le ma kuɛ a naa latulu te ŋ wa pɛ kɔlaŋ yuuwa yilɔɔ ɔɔ wanaa cho a naalaŋ nda. Nduyɛ te kalaŋ chuauwa wa pɛ wanaa waa naa kɔlaŋ yilɔɔ, a kua a chuauwaa ndaa latulu te o bɛnda pɛ. Bɛnduaa kundaa dimul feleŋguaa, ɔɔ wanaa sɛnɛiya le ma mala nda nyɛdiaa toosiaa le yuuwa ɔɔ le nyɛm tambu o ndalo chiɛiniŋ ndoŋ toosiaa. Te feleŋguaa a wanaa sɛnɛiya che pɛ mɛɛ puaapiliaa a ndepiliaa buulaŋ le opilɛ a o cheleŋndo yɛ, nda bɛɛ cho pɛɛku le nyɛ pilɛ koŋ kpe tosaa. Le tamaseliiyo, mɛɛ bɛndu kunda pilɛ wa yooŋgu kɛndɔɔ dimioo o chieeŋ pɔmbɔŋ, mi ndoo kuɛ puaapiliaa yilɔɔ teleŋ o teleŋ le sinaa te a cho kɛndɛ. Mi puaapilɛnɔ feleŋgɔnɔ ndoo liila bɛndu kundaa hoo wo pɛɛku tamasi kɛndɔɔ le yiyaŋndo a nyɛ o nɔ mbo tosa le puaapiliaa a ndepiliaa malaa wo.—Luomaŋnda 12:10.
15. Le yɛɛ i cho yɛ suɛi sɔvɛ le mi bɛnduaa kundaa chɔm yeemɛi o hiouwɔɔ lachi puaapiliaa o kundaa niŋ?
15 Chɛhowa ke puaa kalaŋndo le kunda leKilisiɔŋndo Diom ndɔɔ pɛɛkoo. Lelaŋ, i cho suɛi sɔvɛ le mi puaapiliaa pɛɛku le sɔɔŋ yɔŋgoo nyɛkɛndɛi. Te bɛndu kundaa ŋ cho ni, o bɛnda ma yaŋ buɛi malalaŋndo nilaŋ te o wa pɛ suɛi nduɛi pɛiyo, nduyɛ ma mala ndu mbo tosa hiouwɔɔ lachioo. (Nɛhimaya 8:8)[3]—Tofa diomnda chɔɔlaalaŋ.
16, 17. (a) Yeemɛi yɛɛ Pɔɔl chɔm yɛ o Timoti niŋ le hiouwɔɔ ndɔ lachioo? (b) Vɛɛ bɛnduaa kundaa pɛɛku yɛ puaa nɔ le simnɔŋndo bɛnduaa kundaa o chilaŋ niŋnda nyɛkɛndɛi?
16 Yeemɛi cho le mi puaapiliaa tau simnuŋ wanaa chua chilaŋ o kundaa niŋnda. Mi Pɔɔl pɛɛku Timoti nduyɛ mbo dɛɛniaa ndu le mi ndu bɛɛ pɛɛku acheleŋnda. Mi Pɔɔl dimi aa, “Kɛndɛi Mɛlɛka tosal num le cho ŋ cho diom pilɛ a Chiisu Kiliti wo, kɛndɛi keŋ i ke num kpaayaa fɔ. Pɛɛkula ŋ tuei ya diom mi I pɛɛku waŋnda laŋ faŋgaa o hɔl laŋ, pɛɛku puaa a wana nɔla ma tiindaŋ nda, a nɔla ma kɔ pɛɛku chaaŋaa ndaa wa.” (Timoti Diiŋ Ndɔɔ 2:1, 2) Mi Timoti pɛɛku sɔɔŋ tau Pɔɔl o ba, o wa bɛndu kundaa a kiilanɔɔ wo. Mbo pɛɛku mɛɛ o tosa hiouwɔɔ lachioo o yooŋgu kɛndɔɔ dimioo niŋ yɛ, vɛlɛ a mɛɛ o mala acheleŋnda o kundaa niŋ yɛ.—Timoti Diiŋ Ndɔɔ 3:10-12.
17 Mi Pɔɔl chua teleŋndo tau a Timoti kanifuule, ndoo yeema mi Timoti sɔla pɛɛkoo nyɛkɛndɛi. (Walta Wanaa Chiisuaa 16:1-5) Bɛnduaa tual tamasi Pɔɔllo kɔɔli. Vɛɛ nda tosa yɛ keŋ? Te a wa pɛ kɔlaŋ yilɔɔ kɔl dɛɛniaa tosaa, a dimul buɛiyaa malalaŋaa nɔ taasioo wa opilɛ le mbo kuɛ a nda latulu. O nɛiyo hoo choo, buɛiyaa malalaŋnda cho pɛɛku bɛnduaa kundaa o ba mɛɛ wana pɛɛku yɛ, mɛɛ wana biunuŋ nduyɛ ma nɔ kaalaa yɛ, vɛlɛ a mɛɛ wana duau tiindaŋndo o Chɛhowa niŋ le saa nduaa mandaa yɛ.—Pitɛ Tasoo 5:2.
PƐƐKOO CHO NYƐ SƆVƐ
18. Le yɛɛ acheleŋnda pɛɛkoo o wali Chɛhowaa niŋ cho yɛ suɛi sɔvɛ le naa?
18 O teleŋ lamɛɛloo hoo niŋ, wanaa sɛnɛiya a bɔɔbɔɔ yeema pɛɛkoo le ma tosa hiouwɔɔ lachioo o yooŋgu kɛndɔɔ dimioo niŋ. Yeemɛi cho vɛlɛ le mi puaapiliaa sɔla pɛɛkoo le kundaa mandaa. Chɛhowa yeema mi buɛiyaa nduaa kpou sɔla pɛɛkoo nyɛkɛndɛi, nduyɛ o ke naa dioo le a sɛnɛiya malaa. Lelaŋ, i cho suɛi sɔvɛ le miŋ tosa wallo kalaŋ le acheleŋnda pɛɛkoo, mɛɛ Chiisu nda Pɔɔl tosa yɛ. Mɛɛ mɛɛ naŋ nɔla pɛ ŋ nɔ miŋ pɛɛku waŋnda kanifuule, wallo nɔ wɔ le tosaŋndo tau o yooŋgu kɛndɔɔ dimioo niŋ tuupa mi mɛɛlulaŋ la fuuluu.
19. Le yɛɛ ŋ laalaŋ yɛ maa te a dɔu pɛ kɔllo le acheleŋnda pɛɛkoo o wali Chɛhowaa niŋ, a cho batiuwaa sɔla?
19 Teleŋndo a sɛmbɔɔ yeemaŋ ni le a sɛnɛiya pɛɛkoo. Kɛ ŋ nɔ laalaŋndo kɛsɛ maa Chɛhowa nda Chiisu cho naa mala le sinaa mɛɛ naŋ pɛɛku acheleŋnda nyɛkɛndɛi yɛ. Ŋ cho wa a kɔl kɛndɛ te ŋ wa pɛ chɔɔ wanaa naŋ cho pɛɛkoo wa ‘yɔkpaa, a fafalaa’ le kunda leKilisiɔŋndo a wali pollo. (Timoti Tasoo 4:10) Nduyɛ, ŋ nɔ miŋ wa sɛmbɔɔ dɔuwɔɔ le hiouwɔɔ lachioo tosaa o wali Mɛlɛkaa niŋ, miŋ chɔɔlu suiliŋnda leKilisiɔŋndaŋ chiɛɛŋa, a Chɛhowa sɔɔŋgoo ikɛi kpɛɛluŋ.
^ [1] (pɛl 7) Le tamaseliiyo, mi Chiisu dimul buɛiyaa nduaa (1) le ma dimi yooŋgu kɛndɔɔ a Masale Mɛlɛkaleŋ okɔɔ, (2) le ma tiindaŋ Mɛlɛka mbo ke nda nyɛdiaa a nyɛ chuɛɛnaŋ nda yeema wo, (3) le ma mal sɛɛŋgiaŋndaŋ a waŋnda, (4) le ma tiindaŋ Mɛlɛka te waŋnda tuisi nda pɛ tɔɔndaŋndo choo, nduyɛ (5) a yɔŋ isiooŋ le nyɛ waŋnda cho nda tosallo le.
^ [2] (pɛl 9) Benefit From Theocratic Ministry School Education pei 62-64, nɔ kɛɛsiaala kɛndɛ kɛndɛlaŋ a mɛɛ ŋ suaa o waŋnda lo o wali pollo niŋ yɛ.
^ [3] (pɛl 15) Benefit From Theocratic Ministry School Education pei 52-61, tɛɛsiaa mɛɛ puaapiliaa tosa hiouwɔɔ lachioo o sɔɔŋ nda yɔŋgu o kundaa niŋndoŋ yɛ.