လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်န့ၣ် ဖဲ ၂၀၂၃ တၢ်ကိၢ်ခါအဆၢကတီၢ် တၢ်ကိၢ်ဒိၣ်န့ၢ်ဒံး လၢအပူၤကွံာ်ဒံး—ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ်

လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်န့ၣ် ပှၤတထံၣ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်ကိၢ်ဒိၣ်ထဲအံၤ နီတဘျီဘၣ်. ဒီးတၢ်ဆူးတၢ်ဆါဟဲအိၣ်ထီၣ်ဝဲ ခီဖျိလၢ တၢ်ကိၢ်ဒိၣ်တလၢအဃိ. ပကကွၢ်သကိး တၢ်ပာ်ဖျါတနီၤ–

• ဖဲ လါယူၤလံ ၁၃, ၂၀၂၃ န့ၣ် National Oceanic and Atmospheric Administration, U.S. Department of Commerce ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ “လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်န့ၣ် စးထီၣ်လၢအပူၤကွံာ် ၁၇၄ တုၤလၢခဲအံၤန့ၣ် တၢ်တနံၣ်အံၤ လါယူၤလံန့ၣ် တၢ်ကိၢ်ဒိၣ်ကတၢၢ်.”

• ဖဲ လါယူၤလံ ၁၃, ၂၀၂၃ န့ၣ် European Space Agency ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ “ကီၢ်အံးထလံၣ်, စပ့ၣ်, ကီၢ်ဖြၣ်စ့ၣ်, ကၠၢမနံၣ် ဒီးဖိလဲန့ၣ် တၢ်ကိၢ်ဒိၣ်ထီၣ်ဒိၣ်မး ဒီးလၢ စံစလံၣ်အကီးတဖၣ် ဒီးစၢၤဒံၤနံယါန့ၣ် ကလံၤကိၢ်ဝဲ ကအိၣ်တုၤလၢ ၄၈°C [၁၁၈°F] ညါ. တၢ်ကိၢ်တခါအံၤ လၢကီၢ်ယူရပၤအပူၤန့ၣ် တၢ်ကိၢ်ဒိၣ်ကတၢၢ်လီၤ.”

• ဖဲ လါယူၤလံ ၁၇, ၂၀၂၃ န့ၣ် စထဲးဖါ အၢ်လၢ်ဘြိၣ် လၢအတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်လၢ World Meteorological Organization လၢအဃုသ့ၣ်ညါဝဲ ထံအဂ့ၢ်န့ၣ် တဲဝဲလၢ “ဟီၣ်ခိၣ်ကလၢၤ ဒိၣ်ထီၣ်မးဒိၣ်ထီၣ် အဃိ ပကထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်စူၤလီၤဖးဒိၣ် အဘျီအါထီၣ် ဒီးထံဒိၣ်ထီၣ်.”

တၢ်ကိၢ်ဒိၣ်ထီၣ်အဃိ နဘၣ်ယိၣ်တၢ်စ့ၢ်ကီးဧါ. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ်.

တၢ်ကိၢ်ဒိၣ်ထီၣ်န့ၣ် မၤလၢပှဲၤ ဝံအတၢ်စံးပာ်ဒ်လဲၣ်

တၢ်ကိၢ်ဒိၣ်ထီၣ် ဒီးမူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤ တဘၣ်လီၢ်ဘၣ်စးဘၣ်န့ၣ် အမၤလၢပှဲၤထီၣ်ဝဲ ဝံအတၢ်စံးပာ်လၢ ပစိၤခဲအံၤအဂီၢ်. အဒိ ယ့ၣ်ၡူး တဲဆိပာ်စၢၤဝဲလၢ ပကထံၣ်ဘၣ် “တၢ်လၢ အလီၤပျံၤလီၤဖုးတဖၣ် ဒီးတၢ်ပနီၣ်ဖးဒိၣ်တဖၣ်.” (လူၤကၣ် ၂၁:၁၁) ခီဖျိလၢ တၢ်ကိၢ်ဒိၣ်ထီၣ်အဃိ ပှၤအါဂၤဘၣ်ယိၣ်ဝဲလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ကဟးဂီၤကွံာ် လၢပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်အဃိ.

ဟီၣ်ခိၣ်ကဟးဂီၤကွံာ်ဧါ

တဟးဂီၤဘၣ်. ကစၢ်ယွၤ တ့လီၤဟီၣ်ခိၣ် ဒ်သိးပှၤအိၣ်ဝဲထီဘိ ကသ့အဂီၢ် ဒီးအဝဲတဟ့ၣ်အခွဲးလၢ ပှၤကမၤဟးဂီၤကွံာ် ဟီၣ်ခိၣ်ဘၣ်. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၁၅:၁၆; စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ၁:၄) တကးဒံးဘၣ် ကစၢ်ယွၤ အၢၣ်လီၤဝဲလၢ အက “မၤဟးဂီၤ ပှၤလၢအမၤဟးဂီၤ ဟီၣ်ခိၣ်လီၤ.”—လီၣ်ဖျါ ၁၁:၁၈.

လံာ်စီဆှံ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤ အိၣ်ဒီးတၢ်စိတၢ်ကမီၤလၢ ကမၤဘၣ်ထီၣ်က့ၤ န့ဆၢၣ်အတၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးတဖၣ် ဒီးအကဒီသဒၢ ဟီၣ်ခိၣ်အဂီၢ်.

• “ကစၢ်ယွၤ မၤဂၢၢ်က့ၤ ကလံၤမုၢ် ဒီးပီၣ်လဲၣ် အလပီတဖၣ် အိၣ်ဂၢၢ်က့ၤဝဲလီၤ.” (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၀၇:၂၉) ကစၢ်ယွၤ အိၣ်ဒီးတၢ်စိတၢ်ကမီၤလၢ ကပၢၤဃာ်ဝဲ န့ဆၢၣ်အဂီၢ်. ဒီးအဝဲအိၣ်ဒီး တၢ်စိတၢ်ကမီၤလၢ ကမၤဘၣ်ထီၣ်က့ၤ န့ဆၢၣ်အတၢ်ကီတၢ်ခဲ လၢအဒုးကဲထီၣ် မူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤ တဘၣ်လီၢ်ဘၣ်စးဘၣ်.

• “နအံးထွဲကွၢ်ထွဲဟီၣ်ခိၣ်, နဒုးကဲထီၣ်အီၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ညၣ်လၢအဂ့ၤ ဒီးဒုးမဲထီၣ်သၣ်ထီၣ်တၢ် အါအါဂီၢ်ဂီၢ်လီၤ.” (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၆၅:၉) ကစၢ်ယွၤ ကမၤဝဲဒ်သိး ဟီၣ်ခိၣ်ကကဲထီၣ် ပၤရဒံစူး.

ဒ်သိး နကသ့ၣ်ညါအါထီၣ် လံာ်စီဆှံ အတၢ်အၢၣ်လီၤလၢ ဘၣ်ဃးဒီး န့ဆၢၣ်တၢ်အိၣ်သးတဖၣ် ကဂ့ၤထီၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်အဂီၢ် ဖးကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်လၢအမ့ၢ် “မတဂၤ ကမၤဂ့ၤထီၣ်က့ၤ ဟီၣ်ခိၣ်လဲၣ်.”