လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲန့ၣ် ကဲဘျုးဝဲထီဘိ

ဆိကမိၣ်ကွၢ်တက့ၢ်. နလဲၤဟးကွၢ်ကီတၢ်ဖိတၢ်လံၤလၢပျၢၤတဖၣ်​ လၢတၢ်ပာ်ကွၢ်ကီအလီၢ် (museum) လီၤ. တၢ်ဖိတၢ်လံၤတနီၤန့ၣ်​ ဖျါလီၢ်လံၤဖီဃး, ဟးဂီၤ ဘူးကလၢာ်, တနီၤန့ၣ်​ ဟးဂီၤကွံာ်တစဲးတမွဲးဒီး လီၤမၢ်ကွံာ်တက့တခီလီၤ. မ့မ့ၢ်လၢအကျါတခါန့ၣ်​ တဟးဂီၤနီတစဲးဘၣ်​ ဒီးဖျါသီသီဒံးလီၤ. အဃိ နကသံကွၢ် ပှၤကွၢ်ထွဲတၢ်ဖိလၢ “တၢ်ဖိတၢ်လံၤတခါအံၤ မ့ၢ်အသီဧါ.” ဒီးအဝဲစံးဆၢက့ၤနၤလၢ “တသီဘၣ်, တၢ်ဖိတၢ်လံၤတခါအံၤန့ၣ်​ အနံၣ်ယံာ်န့ၢ်ဒံး တၢ်ဖိတၢ်လံၤလၢအဂၤတဖၣ်ခဲလၢာ် ဒီးပှၤတဘှီသီထီၣ်က့ၤအီၤ နီတဘျီစ့ၢ်ကီးဘၣ်.” ဒီးနကသံကွၢ်ကဒါက့ၤအီၤလၢ “ခီဖျိပှၤပာ်အီၤလၢ တၢ်လီၢ်ဂ့ၤဂ့ၤအဃိန့ၣ်ဧါ.” ဒီးအဝဲစံးဆၢက့ၤနၤလၢ “တၢ်ဖိတၢ်လံၤတခါအံၤ တၢ်စူၤဘၣ်အီၤ, ကလံၤမုၢ်ဘၣ်အီၤ ဒီးပှၤအါဂၤဂုာ်ကျဲးစၢး မၤဟးဂီၤအီၤစ့ၢ်ကီးလီၤ.” လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ နကဆိကမိၣ်လၢ တၢ်ဖိတၢ်လံၤတခါအံၤ ဘၣ်တၢ်တ့အီၤဒီး တၢ်မနုၤလဲၣ်.

ဒ်တၢ်ဖိတၢ်လံၤတခါအံၤအသိး လံာ်စီဆှံမ့ၢ်လံာ်လၢ အလီၢ်လံၤကတၢၢ်တဘ့ၣ်လီၤ. ဒီးဒ်တၢ်ဖိတၢ်လံၤလၢအဂၤအသိး လံာ်လဲၢ်လၢပျၢၤအဂၤတဖၣ်စ့ၢ်ကီး အတၢ်ကွဲးအါတက့ၢ်န့ၣ်​ ဟးဂူာ်ဟးဂီၤ ဒီးလီၤမၢ်ကွံာ်ဝဲလီၤ. တကးဒံးဘၣ်​ စဲအ့ၣ်အတၢ်နၢ်ပၢၢ်လၢညါတဖၣ်န့ၣ်​ ထီဒါလိာ်အသးဒီး စဲအ့ၣ်အတၢ်နၢ်ပၢၢ်လၢပစိၤခဲအံၤန့ၣ်လီၤ. ဒီးတၢ်ကူစါယါဘျါ အကျိၤအကျဲ လၢညါတနီၤန့ၣ်​ ကဲထီၣ်တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်လၢ ပှၤသးသမူအဂီၢ်စ့ၢ်ကီးလီၤ.

မ့မ့ၢ်လံာ်စီဆှံန့ၣ်​ လီၤဆီဒီးလံာ်လဲၢ်လၢပျၢၤ အဂၤတဖၣ်လီၤ. လံာ်စီဆှံအံၤ ဘၣ်တၢ်စးထီၣ်ကွဲးအီၤလၢ အပူၤကွံာ်အနံၣ်​ ၃,၅၀၀ ဘျဲၣ်လီၤ. ပှၤဂုာ်ကျဲးစၢးမၤဟးဂီၤအီၤ အဘျီတဖၣ်အဘျီ, ဘၣ်တၢ်ဒွဲၣ်အူအီၤဒီး ပှၤတြီဝဲဒ်သိးပှၤသုတထုးထီၣ်အီၤ တဂ့ၤအဂီၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ လံာ်စီဆှံအံၤ အိၣ်ဒံးဝဲတုၤလၢ ပစိၤခဲအံၤန့ၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ်​ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ တနီၤနီၤလၢ ပှၤတသ့ၣ်ညါဒံးဘၣ်န့ၣ်​ လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါထီၣ်ဆိဝဲလီၤ.—ကွၢ်တၢ်လွံၢ်နၢၣ်လၢ အခိၣ်တီမ့ၢ်ဝဲ “တၢ်ဂ့ၢ်လၢလံာ်စီဆှံအပူၤန့ၣ်​ မ့ၢ်အချုးစိၤခဲအံၤဧါ” တက့ၢ်.

တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလၢ ပလိၣ်ဘၣ်လၢ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ

ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ နကဆိကမိၣ်လၢ ‘မ့ၢ်လံာ်စီဆှံ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲတဖၣ်န့ၣ်​ ကဲဘျုးလၢ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤဒံးဧါ.’ ဒ်သိး နကဒိးန့ၢ်ဘၣ်​ တၢ်စံးဆၢအံၤအဂီၢ် သံကွၢ်လီၤနသးလၢ– ‘မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်​ ထံၣ်ဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲ မနုၤတဖၣ်လဲၣ်.’ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ နကတဲလၢ တၢ်ဒုးတၢ်ယၤ, တၢ်စုၣ်တၢ်ပျၢ်လၢ အမၤဟးဂီၤဟီၣ်ခိၣ်, တၢ်အၢတၢ်သီ မ့တမ့ၢ် ပှၤလၢမၤတၢ်တတီတလိၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်အံၤ ပကဆိကမိၣ်ကွၢ် တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲတဖၣ်လၢ လံာ်စီဆှံအပူၤလီၤ. ဖဲနဖးလံာ်စီဆှံ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲတဖၣ်အခါ သံကွၢ်လီၤနသးဒ်အံၤ ‘ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်​ မ့ၢ်အိၣ်မူမၤထွဲဒ် လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲတဖၣ်အံၤအသိးန့ၣ်​ ဟီၣ်ခိၣ်အတၢ်အိၣ်သး ကမၤအသးဒ်လဲၣ်.’

အဲၣ်တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်

“ပှၤလၢအမၤဃူမၤဖိးတၢ်တဖၣ်န့ၣ်​ ဘၣ်ဆိၣ်ဂ့ၤဝဲလီၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်​ ကဘၣ်တၢ်ကိးအီၤလၢ ယွၤအဖိခွါလီၤ.” (မးသဲ ၅:၉) “ဖဲသုသ့န့ၣ်, မ့ၢ်သ့ဒီး, အိၣ်ဃူလိာ်ဖိးလိာ်သုသးဒီး ပှၤကိးဂၤဒဲးတက့ၢ်.”—ရိမ့ၤ ၁၂:၁၈.

ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်သးကညီၤ ဒီးသးအိၣ်ပျၢ်ပှၤဂၤအတၢ်ကမၣ်

“ပှၤလၢအသးကညီၤတၢ်တဖၣ်န့ၣ်​ ဘၣ်ဆိၣ်ဂ့ၤဝဲလီၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်​ ကဘၣ်တၢ်သးကညီၤအီၤလီၤ.” (မးသဲ ၅:၇) “ဝံသးစူၤလိာ်သုသး, ဒီးပှၤအတၢ်ကမၣ်မ့ၢ်အိၣ်ဒီး, ပျၢ်လိာ်သုသးတက့ၢ်. ဒ်ခရံာ်ပျၢ်သုတၢ်အသိးန့ၣ်, မၤသုဝဲဒ်န့ၣ်အသိးစ့ၢ်ကီးတက့ၢ်.”—ကလီးစဲ ၃:၁၃.

အိၣ်ဃူဃူဖိးဖိး ဒီးပှၤကိးကလုာ်ဒဲး

ကစၢ်ယွၤ “တ့လီၤပှၤကညီကိးအကလုာ်ဒဲးလၢ အသွံၣ်တမံၤဃီ, ဒ်သိးအကအိၣ်ကဆိးလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢဒီဘ့ၣ်ညါ” လီၤ. (မၤတၢ် ၁၇:၂၆) “ယွၤတကွၢ်ဒိၣ်ဆံးအါစှၤဘၣ်​ ပှၤကညီဘၣ်. မ့ၢ်အတူၢ်လိာ်ပှၤလၢအပျံၤအီၤ, ဒီးမၤတၢ်တီတၢ်လိၤလၢ ပှၤကိးကလုာ်ဒဲးအကျါလီၤ.”—မၤတၢ် ၁၀:၃၄, ၃၅.

တဘၣ်မၤဟးဂီၤ ဟီၣ်ခိၣ်တဂ့ၤ

“ဒီးကစၢ်ယွၤဟံးန့ၢ်ပှၤကညီ, ဒီးပာ်ဝဲလၢဧ့ၤဒ့ၣ်အတၤသၣ်အလီၢ်ပူၤ ဒ်သိးအကမၤအီၤ, ဒီးပၢၤအီၤလီၤ.” (၁ မိၤၡ့ ၂:၁၅) ကစၢ်ယွၤ “ကမၤဟးဂီၤပှၤလၢ အမၤဟးဂီၤဟီၣ်ခိၣ်န့ၣ်လီၤ.”—လီၣ်ဖျါ ၁၁:၁၈.

သးဟ့တၢ်သူၣ်လီသးကွံဒီး တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါ

“ဟးဆှဲးတၢ်သးကွံကိးကလုာ်ဒဲးတက့ၢ်. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, ပှၤကညီတဂၤမ့ၢ်ထူးဝဲတီၤဝဲ ဆံးအါဆံးအါသနာ်က့ အဝဲအတၢ်အိၣ်မူနီၢ်နီၢ်န့ၣ်, တဘၣ်ဃးဘၣ်ဒီး တၢ်လၢအအိၣ်ဒီးအီၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်ဘၣ်.” (လူၤကၣ်​ ၁၂:၁၅, ခ့ခါစှီၤကျိာ်) “မ့မ့ၢ်တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါ, ဒီးတၢ်တကဆှီဘၣ်​ ထီရီၤတမံၤမ့ၢ်ဂ့ၤ, တၢ်သးကွံမ့ၢ်ဂ့ၤထဲအမံၤ, မ်ပှၤသုတပှ့ၤဘၣ်လၢ သုကျါတဂ့ၤ, ဒ်ပှၤစီဆှံဂ့ၤမၤဝဲအသိးန့ၣ်လီၤ.”—အ့းဖ့းစူး ၅:၃.

အိၣ်ဒီးတၢ်သးတီ ဒီးမၤတၢ်မၤဆူၣ်ဆူၣ်

“ပနာ်လၢပအိၣ်ဒီး သးလၢအသ့ၣ်ညါတၢ်လၢအတီ လၢအအဲၣ်ဒိးမၤတၢ်လၢအဂ့ၤအဘၣ်ဝဲ ကိးဆၢကိးကတီၢ်လီၤ.” (ဧ့ၤဘြံၤ ၁၃:၁၈, ခ့ခါစှီၤကျိာ်) “ပှၤလၢအဟုၣ်တၢ်, မ်အသုတဟုၣ်လၢၤတၢ်တဂ့ၤ . . . မ်အကျဲးစၢးမၤတၢ်” တက့ၢ်.—အ့းဖ့းစူး ၄:၂၈.

မၤစၢၤပှၤလၢအလိၣ်ဘၣ်​ တၢ်မၤစၢၤတဖၣ်

“ပှၤလၢအသးတခုဘၣ်တဖၣ်န့ၣ်, မၤမုာ်ထီၣ်အီၤတက့ၢ်. ပှၤလၢအဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်တဖၣ်န့ၣ်, မၤစၢၤအီၤတက့ၢ်. ဝံသးစူၤပှၤခဲလၢာ်တက့ၢ်.” (၁ သ့းစၤလနံ ၅:၁၄) “တၢ်အိၣ်သကိးပှၤဖိၣ်ဃဲဒီး မုၣ်ကမဲလၢ အဘၣ်တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်အပူၤ.”—ယၤကိာ် ၁:၂၇.

လံာ်စီဆှံ ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲတဖၣ်အံၤ တကးဒံးဘၣ်ဒ်သိး ပကသ့ၣ်ညါလၢ ပကဘၣ်အိၣ်မူမၤထွဲ တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲတဖၣ်အံၤ ဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်​ လံာ်စီဆှံသိၣ်လိနဲၣ်လိပှၤလီၤ. ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်​ မ့ၢ်မၤထွဲတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ လၢလံာ်စီဆှံအပူၤန့ၣ်​ တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ ပထံၣ်ဘၣ်အီၤလၢ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ကစှၤလီၤဝဲလီၤ. အဃိ ပထံၣ်ဘၣ်လၢ လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ ကဲဘျုးတုၤလီၤလၢ ပစိၤခဲအံၤလီၤ. မ့မ့ၢ်ဒ်န့ၣ်န့ၣ်​ လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲတဖၣ်​ မၤစၢၤနၤလၢ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်.

မုၢ်မဆါတအံၤ လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ ကဲဘျုးလၢနဂီၢ်ဒ်လဲၣ်

ယ့ၣ်ၡူးလၢအမ့ၢ်သရၣ်​ လၢအအိၣ်ဒီး တၢ်ကူၣ်သ့အါကတၢၢ်တဂၤ တဲဝဲလၢ “တၢ်ကူၣ်သ့န့ၣ်​ ဘၣ်တၢ်ပာ်တီပာ်လိၤအီၤလၢ အတၢ်ဖံးတၢ်မၤဒၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ.” (မးသဲ ၁၁:၁၉, ခ့ခါစှီၤကျိာ်) နကတူၢ်လိာ် ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ကတိၤအံၤလီၤ. ဒ်သိးနကသ့ၣ်ညါလၢ တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲတခါဂ့ၤတခါဂ့ၤ အိၣ်ဒီးတၢ်ကူၣ်သ့ဧါ တအိၣ်ဧါန့ၣ်​ နကဘၣ်အိၣ်မူမၤထွဲကွၢ်အီၤလီၤ. အဃိ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ နကသံကွၢ်လီၤနသးလၢ ‘လံာ်စီဆှံ မ့မ့ၢ်လံာ်လၢ အပှဲၤဒီးတၢ်ကူၣ်သ့န့ၣ်, ကကဲဘျုးလၢ ယတၢ်အိၣ်မူပူၤ တမ့ၢ်ဘၣ်ဧါ, ဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်လၢ ယထံၣ်ဘၣ်ခဲအံၤန့ၣ်​ လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲတဖၣ်​ မၤစၢၤယၤကသ့ဒ်လဲၣ်.’ ခဲအံၤ ပကဖးကွၢ်ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဂၤအဂ့ၢ်လီၤ.

ဒဲ(လ်)ဖံa အိၣ်ဒီးတၢ်ဖံးတၢ်မၤလၢအဂ့ၤ ဒီးအတၢ်အိၣ်မူလဲၤအသး ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်​ လၢတၢ်တပာ်သူၣ်ပာ်သးအပူၤန့ၣ်​ အဖိမုၣ်သံသဒၣ်ကွံာ်အီၤအဃိ အသးဘၣ်ဒိဒိၣ်မးလီၤ. လၢခံ အဝဲဒီးအဝၤလီၤဖး, တကးဒံးဘၣ်​ အဝဲထံၣ်ဘၣ်ကဒီး ကျိၣ်စ့တၢ်ကီတၢ်ခဲန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲတဲဝဲလၢ– “ယဖိမုၣ်သံ, ယလီၤဖးဒီးယဝၤ ဒီးယဟံၣ်စ့ၢ်ကီး တအိၣ်လၢၤဘၣ်အဃိ ယတူၢ်ဘၣ်လၢ ယအိၣ်မူသနာ်က့ အခီပညီတအိၣ်လၢၤဘၣ်. ယဂံၢ်ယဘါလၢာ် ဒီးယတၢ်မုၢ်လၢ်တအိၣ်နီတမံၤလၢၤဘၣ်.”

စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၉၀:၁၀ တဲဝဲလၢ– “ပနံၣ်တဖၣ်အမုၢ်နံၤန့ၣ်​ မ့ၢ်အနံၣ်နွံဆံလီၤ. ဒီးလၢတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါအဃိန့ၣ်​ မ့ၢ်အိၣ်အနံၣ်ဃိးဆံဒီး, တၢ်လၢအဂံၢ်အဘါန့ၣ်​ မ့ၢ်တၢ်ကိၢ်တၢ်ဂီၤ, ဒီးတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်လီၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, ဒံကွံာ်ဝဲ, ဒီးပယူၤထီၣ်ကွံာ်လီၤ.” ဒဲ(လ်)ဖံ ထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ လံာ်စီဆှံတဆၢအံၤ တဲတၢ်န့ၣ်​ ဘၣ်ဝဲလီၤ.

ဖဲဒဲ(လ်)ဖံ ထံၣ်ဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲအခါန့ၣ်​ အဝဲဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲတၢ်မၤစၢၤ ခီဖျိလၢ လံာ်စီဆှံ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ်​ တၢ်မၤလိလၢခံသၢခါ လၢလံာ်တဘ့ၣ်အံၤအပူၤ ကပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ်ပှၤ ဘၣ်ဃးဒီးပှၤအါဂၤအတၢ်လဲၤခီဖျိန့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢအဝဲသ့ၣ်​ လူၤပိာ်ထွဲဝဲ လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲတဖၣ်အဃိ ကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢ အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်လီၤ. ဒီးအဝဲသ့ၣ်တူၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ လံာ်စီဆှံန့ၣ်လီၤဂာ်ဒ်သိး တၢ်ဖိတၢ်လံၤတခါလၢ ပတဲဖျါထီၣ်အီၤလၢ လံာ်အံၤအခီၣ်ထံးန့ၣ်လီၤ. လံာ်စီဆှံအံၤတလီၤဂာ်ဒီး လံာ်လၢပျၢၤအဂၤတဖၣ်ဘၣ်. လံာ်စီဆှံအတၢ်ကွဲးတဖၣ်န့ၣ်​ အိၣ်တုၤလၢပစိၤခဲအံၤန့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢလံာ်စီဆှံန့ၣ်​ ဘၣ်တၢ်တ့အီၤလၢ တၢ်ဖိတၢ်လံၤအလီၤလီၤဆီဆီတခါအဃိန့ၣ်ဧါ. တမ့ၢ်ဘၣ်. ခီဖျိ လံာ်စီဆှံအတၢ်ကွဲးတဖၣ်န့ၣ်​ ဟဲလၢကစၢ်ယွၤအအိၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ. တဟဲလၢပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအအိၣ်ဘၣ်.—၁ သ့းစၤလနံ ၂:၁၃.

ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ နၤစ့ၢ်ကီးနကတူၢ်ဘၣ်လၢ နတၢ်အိၣ်မူန့ၣ်​ မ့ၢ်တၢ်တစိၢ်တလီၢ် ဒီးပှဲၤဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲလီၤ. ဖဲနထံၣ်ဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲအခါ မ့ၢ်နကဃုထံၣ်န့ၢ် တၢ်မၤမုာ်ထီၣ်သး. တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်​ ဒီးတၢ်မၤစၢၤကသ့ဖဲလဲၣ်.

လံာ်စီဆှံ ကဲဘျုးလၢ ပတၢ်အိၣ်မူအပူၤသ့ဒ်လဲၣ်န့ၣ်​ ခဲအံၤပကဃုသ့ၣ်ညါ ကျဲသၢဘိလီၤ. ကျဲသၢဘိအံၤ ကမၤစၢၤပှၤဒ်သိး

1. ၁ ပဟးဆှဲးတၢ်ကီတၢ်ခဲကသ့အဂီၢ်.

2. ၂ ပဘှီဘၣ်ထီၣ်က့ၤ ပတၢ်ကီတၢ်ခဲကန့ၢ်အဂီၢ်.

3. ၃ ပတူၢ်တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်ကကဲဝဲအဂီၢ်.

တၢ်မၤလိ လၢခံသၢခါလၢလံာ်တဘ့ၣ်အံၤအပူၤ ကပာ်ဖျါန့ၣ်ပှၤ ကျဲသၢဘိအံၤအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.