Sala ti “tiya ya Yah” kufwa ve

1. Wa’ faso Biblia ke zonzilá luzolo ya tsyeleka?

‘TIYA ya luzolo kele tiya yina ke pelaka, tiya ya Yah. Bamaza yina me dasuka lenda fwa ve luzolo, mpe banzadi lenda nata ve yawu.’b (Nz. 8:6, 7) Baverse yayi ke zonzilá luzolo na mutindu mosi ya kitoko. Mambu yina ya ke zonzá ke kindisá ba yina ke ya kukwela ti luzolo yina ke na kati ya bawu lenda manisa ve.

2. Yinki bantu ya kukwela me fwana kusala samu dikwela ya bawu kota ve madidi?

² Ya ke lombá bangolo na ba yina ke ya kukwela na kubumba luzolo na kati ya bawu luzingu ya bawu nyonso. Na kifwani, tiya ya bankuni ke kufwa ve kana ba bwela bankuni. Kana ba bika kubwela bankuni, ya ke fwa. Mutindu mosi mpe, luzolo yina ke na kati ya kento na bakala lenda fwa ata fioti ve kana ba bika ve kukumisa yawu ngolo. Ntangu ya nkaka, bantu ya kukwela lenda tala ti luzolo ya bawu me kota madidi, mingi-mingi ntangu ba ke kumá na bamambu ya mbongo, ya mavimpi to bampasi ya kukulisa bana. Na yawu, kana nge ke ya kukwela, wa’ faso nge lenda bumba “tiya ya Yah” ngolo na kati ya dikwela ya beno? Na disolo yayi, beto ke zonzila bamambu tatu yina bantu ya kukwela lenda sala samu na kubumba kindiku ya bawu ngolo mpe kuvanda na kilengi na kati ya dikwela.c

NTANGU NYONSO, KUMISA NGOLO KINDIKU YA NGE NA YEHOVA

3. Wa’ faso kindiku ya ngolo na Yehova ke sadisa bantu ya kukwela na kubumba luzolo ya bawu ngolo? (Longi 4:12) (Tala mpe kizizi.)

³ Samu “tiya ya Yah” kufwa ve, kento to bakala ya kukwela me bonga kusala bamambu samu kindiku ya yandi na Yehova kuma ngolo. Wa’ faso kindiku ya ngolo na Yehova lenda sadisa bawu na kati ya dikwela? Kana kindiku na Tata ya bawu ya mazulu ke mfunu mingi samu na bawu, ba ke sadila malongi ya yandi na mbangu. Ya ke sadisa bawu na kukima bamambu, mpe na kuyidika nyonso yina lenda sala ti luzolo ya bawu kota madidi. (Tanga Longi 4:12.) Dyaka, bantu yina ke na kindiku ya ngolo na Yehova ke salá bangolo samu na kulanda kifwani ya yandi mpe ba ke kulisá bifu ya yandi, mutindu ntima ya mbote, ntima ya yinda, mpe kifu ya kulemvokilaka. (Ef. 4:32–5:1) Ntangu kento na bakala yina ke ya kukwela ke lakisá bifu yayi na bampangi, ya ke salá ti luzolo ya bawu kula. Lena, mpangi mosi ya kento me sala bamvula kuluta 25 na kati ya dikwela. Yandi me zonza: “Ya ke ve mpasi na kuzola mpe na kuzitisa muntu yina ke na kimpeve ya mbote.”

4. Samu na yinki Yehova soolá Yozefi na Maria na kuvanda bibuti ya Masiya?

⁴ Beto zonzila kifwani mosi ya Biblia. Ntangu Yehova vandá sosa kento na bakala yina zolá vanda bibuti ya Masiya, yandi soolá Yozefi na Maria, mitekolo ya Davidi. Samu na yinki? Mosi na mosi ya bawu vandá na kindiku ya ngolo na Yehova, mpe Yehova zabá ti ba zolá tula yandi na kisika ya ntete na dikwela ya bawu. Beno bantu ya kukwela, yinki beno lenda longoka na kifwani ya Yozefi na Maria ?

5. Yinki babakala ya kukwela lenda longoka na kifwani ya Yozefi?

⁵ Yozefi salá nyonso na kulanda nzila ya Yehova, mpe ya salá ti yandi kuma bakala ya mbote. Bambala tatu Yehova zonzá na yandi bamambu yina yandi me bonga kusala na yina me tadila dikanda ya yandi. Ntangu nyonso, yandi tumamá na mbangu, ata ti ya vandá mpasi na kusala yawu. (Mat. 1:20, 24; 2:13-15, 19-21) Samu yandi sadilá bamambu yina Yehova zonzá na yandi, Yozefi bumbá Maria, mpe yandi kipek’ yandi. Ntembe ve, bamambu yina Yozefi salá natá Maria na kuzola yandi mpe na kuzitisa yandi dyaka mingi. Beno babakala, beno lenda landa kifwani ya Yozefi na kusosá malongi ya Biblia samu na kukipe makanda ya beno.d Kana beno sadila malongi yayi, ata ti ya ke lombá na kusoba mwa bamambu, beno ke lakisa ti beno ke zolá bakento ya beno, mpe ya ke sala ti kindiku ya beno kuma ngolo. Mpangi mosi ya kento yina ke vandá na bwala ya Vanuatu ke ya kukwela na kati ya bamvula kuluta 20. Yandi me zonza: “Ntangu bakala ya munu ke sosá mpe ke sadilá malongi ya Yehova, ya ke natá munu na kuzitisa yandi mingi. Ya ke pesá munu kizunu mpe mu ke salá ve ntembe na mikanu yina yandi ke bakaka.”

6. Yinki bakento ya kukwela lenda longoka na kifwani ya Maria?

⁶ Maria vandá salá bamambu samu na kubongisa kindiku ya yandi na Yehova. Yandi vandá sikidilá ve kaka na Yozefi samu kiminu ya yandi vanda ngolo. Maria zabá mbote mambu ya Yehova. Yandi vandá baká mpe ntangu ya kuyindula na bamambu yina yandi vandá tangaka. (Luke 2:19, 51) Ntembe ve, kimpeve ya mbote ya Maria sadisak’ yandi na kuvanda kento ya mbote. Bubu yayi, bakento mingi ya kukwela ke salá bangolo ya kulanda kifwani ya mbote ya Maria. Na kifwani, mpangi mosi ya kento na nkumbu ya Emiko me zonza: “Ntangu mu vandá ve ya kukwela, mu vandá salá bamambu ya kimpeve munu mosi. Ntangu mu kwelá, mu kwizá tala kiminu ya munu kumá na maboko ya bakala ya munu, samu ti ni yandi vandá sambilá samu na beto mpe vandá twadisá kulongoka ya dikanda. Mu vandá na nsatu ya kukipe kindiku ya munu na Yehova samu ya vanda ngolo. Na yawu, mu bandá kubongisa ntangu samu na kusala bamambu ya kimpeve munu mosi mutindu kusambila, kutanga Biblia mpe kuyindula na yawu.” (Gal. 6:5) Beno bakento ya kukwela, kana beno tatamama na kukumisa ngolo kindiku ya beno na Yehova, ya ke sala ti babakala ya beno zola dyaka beno mingi mpe pesa beno lukumu.​—Bin. 31:30.

7. Kifwani ya Yozefi na Maria ke na longá yinki na bantu ya kukwela na yina me tadila kusambila kintwadi?

⁷ Yozefi na Maria vandá salá mpe bamambu kintwadi samu na kukumisa ngolo kindiku ya bawu na Yehova. Ba zabá ti ya vandá mfunu na dikanda ya bawu na kusambila Yehova kintwadi. (Luke 2:22-24, 41; 4:16) Ntangu ya nkaka, ya vandá mpasi na bawu na kusala yawu samu ti ba butá dyaka bana ya nkaka. Kasi ba lendá kusala yawu. Ba ke kifwani ya mbote samu na ba yina ke ya kukwela. Kana mutindu Yozefi na Maria, beno ke na bana, ya lenda vanda mpasi na beno na kukwenda na balukutakanu, to na kubongisa ntangu samu na kusala kulongoka ya dikanda. Ya lenda vanda mpe mpasi samu na kento na bakala na kubongisa ntangu samu na kulongoka to kusambila kintwadi. Kasi beno zimbana ve ti ntangu beno ke sambilá Yehova kintwadi, beno nyonso zole ke kumá dyaka pene-pene, mpe ya ke salá ti beno kuma dyaka pene-pene na Yehova. Na yawu, beno sala ti lusambu ya Yehova vanda na kisika ya ntete na luzingu ya beno.

8. Ntangu kento na bakala ke na bamambu na kati ya dikwela, yinki ba lenda sala samu na kulongoka ya dikanda?

⁸ Ntangu beno ke kutaná na bamambu na kati ya dikwela, beno lenda vanda ve na nsatu ya kuvukana samu na kusala kulongoka ya dikanda. Kana ni yawu, yinki beno lenda sala? Beno lenda banda na mwa mambu ya nkufi, yina beno nyonso zole ke zolaka. Ya ke sala ti beno vutula kindiku ya beno, mpe ya ke pesa beno nsatu ya kusala bamambu ya kimpeve kintwadi.

BENO LUTISA NTANGU KINTWADI

9. Samu na yinki bakala na kento me fwana kulutisa ntangu kintwadi?

⁹ Beno bantu ya kukwela, beno lenda sala mpe ti luzolo ya beno kufwa ve kana beno ke vandá na kifu ya kulutisá ntangu kintwadi. Ntangu beno ke salak’ yawu, ya ke sadisá beno na kuzaba makanisi mpe bansatu ya bampangi. (Kub. 2:24) Ya me sala bamvula kuluta 15 yina Lilia na Ruslan kwelanaka. Beno tala mambu yina ba kwizá tala mwa ntangu fioti na manima ya makwela ya bawu. Lilia me zonza: “Beto vandá kanisa ti beto zolá lutisá ntangu mingi kintwadi, kasi ya vandá ve mutindu yina. Beto vandá lutisá bilumbu ya beto nyonso na kisalu, na bamambu ya yinzo, mpe na manima, na kukulisa bana. Beto kwizá tala ti kana beto bongisa ve ntangu ya kulutisa beto zole, beto ke vanda dyaka ve na bumosi na kati ya beto.”

10. Wa’ faso ba yina ke ya kukwela lenda sadila malongi yina ke na kati ya Baefeze 5:15, 16?

¹⁰ Yinki bampangi ya kukwela lenda sala samu na kuzwa ntangu ya kulutisa kintwadi? Beno lenda soola ntangu samu na beno zole. (Tanga Baefeze 5:15, 16.) Uzondu, mpangi mosi ya bakala yina ke vandá na Nigéria me zonza: “Ntangu mu ke bongisá ntangu ya munu, mu ke tulá mpe na kati ntangu yina mu ke lutisa na kento ya munu, mpe mu ke biká ata kima kanga munu nzila ya kulutisa yawu na yandi.” (Flp. 1:10) Beto tala kifwani ya Anastasia, kento ya ntwadisi mosi ya circonscription, na bwala ya Moldavie. Yandi ke sadilá mbote-mbote ntangu ya yandi. Yandi me zonza: “Mu ke salá bamambu ya munu mosi ntangu bakala ya munu ke vandá na bamambu ya kusala na yina me tadila bimvuka. Ya ke salá ti na manima, beto kuzwa ntangu ya kulutisa kintwadi.” Kasi yinki beno lenda sala kana ya ke mpasi na beno na kuzwa ntangu ya kulutisa kintwadi?

11. Wapi bamambu Prisila na Akila vandá salá kintwadi?

¹¹ Bantu ya kukwela lenda landa kifwani ya Prisila na Akila, bampangi ya kukwela yina bakristo ya ntete vandá zolá mingi. (Rom. 16:3, 4) Ata ti Biblia ke zonzá ve bamambu mingi na yina me tadila makwela ya bawu, kasi ya ke lakisá ti ba vandá salá kintwadi na kisalu ya bawu, na kisalu ya kusamuna mpe samu na kusadisa bampangi. (Bis. 18:2, 3, 24-26) Na kati ya Biblia, bisika nyonso yina ba ke zonzilá Prisila na Akila, ba ke vandá kaka kintwadi.

12. Yinki kento na bakala lenda sala samu ba lutisa ntangu mingi kintwadi? (Tala mpe kizizi.)

¹² Wa’ faso bantu ya kukwela lenda landa kifwani ya Prisila na Akila? Kanisa na bamambu yina nge na kento to bakala ya nge ke na nsatu ya kusala. Ntangu ya nkaka, ya ke na bamambu yina nge kanisá kusala nge mosi, kasi beno lenda sala yawu kintwadi. Na kifwani, Prisila na Akila vandá samuná kintwadi. Beno ke vandá kwandi na kifu ya kusamuná kintwadi? Prisila na Akila vandá salá mpe kintwadi. Ntangu ya nkaka nge na kento ya nge ke salá ve kisalu mosi, kasi ya lenda vanda na bisalu ya yinzo yina beno lenda sala kintwadi. (Lon. 4:9) Ntangu beno ke sadisá bampangi na kulungisa kisalu, ya ke salá ti beno kuma mutindu équipe, mpe kuzwa bweso ya kusolola. Robert na Linda ke ya kukwelana na kati ya bamvula kuluta 50. Robert me zonza: “Beto ke kuzwá ve ntangu mingi ya kusakana kintwadi. Kasi ntangu beto ke sukulá bandonga, to ntangu mu ke bongisá bafololo na lupangu mpe yandi ke kwizá salá na munu, ya ke salá munu kilengi mingi. Kusala bamambu kintwadi ke sadisá beto na kukuma dyaka pene-pene, mpe luzolo ya beto ke kumá kaka ngolo.”

13. Samu na kuvanda na bumosi, yinki kento na bakala me bonga kusala?

¹³ Beno zimbana ve: samu na kuvanda na bumosi, ya ke suká ve kaka na kuvanda kintwadi. Kento mosi ya kukwela, yina ke vandá na bwala ya Brésil me zonza: “Na luzingu ya bubu yayi, ya ke na bamambu mingi ya kusala. Kana beto sala ve keba, beto lenda kanisa ti beto ke lutisá ntangu kintwadi kaka samu beto ke vandá yinzo mosi. Me kwiza tala ti beto me bonga ve kaka kuvanda kintwadi. Mu me bonga kutula dikebi na bansatu ya bakala ya munu.” Tala yinki Bruno na kento ya yandi ke salá samu na kutula dikebi na bansatu ya bampangi. Bruno me zonza: “Ntangu beto ke lutisá ntangu kintwadi, beto ke biká ba téléphones, mpe beto ke sepelá na kulutisa ntangu kintwadi.”

14. Kana kento na bakala ya kukwela ke sepelá ve na kulutisa ntangu kintwadi, yinki ba lenda sala?

¹⁴ Kasi yinki nge na kento to bakala ya nge lenda sala kana beno ke sepelá ve na kulutisa ntangu kintwadi? Ntangu ya nkaka, beno ke zolá ve bima mosi to beno ke na bifu yina ke pesá bampangi nkele. Yinki beno lenda sala? Beto tala dyaka kifwani ya tiya ya bankuni. Na kubanda, ya ke vandá ve ngolo. Samu ya kuma ngolo, ya ke lombá ti ba tula fioti-fioti bankuni ya nene. Mutindu mosi mpe, beno lenda banda na kulutisa mwa ntangu fioti kintwadi konso kilumbu. Beno me fwana kusala ve kima yina lenda sala ti beno dasuka, kasi beno me bonga kusala kima yina beno nyonso zole ke zolaka. (Zaki 3:18) Kana beno banda kusala yawu, malembe-malembe beno ke tala ti luzolo ya beno ke kuma dyaka ngolo.

BENO BAKILA BAMBANGI NA BUZITU

15. Samu na yinki buzitu ke mfunu samu na kubumba luzolo na kati ya dikwela?

¹⁵ Buzitu ke kima ya mfunu na kati ya dikwela. Ya ke mutindu mupepe yina ke salá ti tiya ya bankuni kuma ngolo. Kana mupepe ke ve, tiya ke kufwa na mbangu. Mutindu mosi mpe, kana buzitu ke ve na dikwela, na mbangu, luzolo yina ke na kati ya kento na bakala ke kota madidi. Ntangu kento na bakala ke salá bangolo ya kulakisa buzitu, ya ke sadisá bawu na kubumba ngolo luzolo. Kuzimbana ve mambu yayi: mambu ya mfunu ke ve ti nge ke kanisá ti nge ke pesá kento to bakala ya nge buzitu. Kasi, yandi ke talá kwandi ti nge zitisak’ yandi? Penny na Aret ke ya kukwelana na kati ya bamvula kuluta 25. Penny me zonza: “Samu ti beto ke na buzitu na bampangi, ya ke salá ti luzolo vanda na kati ya beto. Beto ke ve na boma na kuzonzila bampangi bamambu yina beto ke na yawu na ntima, samu beto zaba ti beto ke zitisá makanisi ya bampangi.” Na yawu, yinki nge lenda sala samu kento to bakala ya nge tala ti nge ke pesak’ yandi buzitu mingi? Beto tala kifwani ya Sara na Abrahami.

16. Yinki babakala ya kukwela lenda longoka na kifwani ya Abrahami? (1 Piere 3:7) (Tala mpe kizizi.)

¹⁶ Abrahami vandá zitisá Sara. Yandi vandá kuwak’ yandi, mpe yandi vandá tulá dikebi na bamambu yina yandi vandá na yawu na ntima. Kilumbu mosi, Sara vandá na bamambu yina vandá kwamisa yandi. Yandi manisá nkele ya yandi na Abrahami mpe yandi kwendá tii na kuzonza ti ya vandá foti ya Abrahami. Abrahami pesá kwandi yandi mvutu na faso ya yimbi? Ve. Yandi zabá ti Sara vandá kento ya kutumama mpe yandi vandá zitisá mikanu yina yandi vandá bakaka. Abrahami kuwak’ yandi mpe yandi yidiká bamambu. (Kub. 16:5, 6) Yinki ya ke na longá beto? Beno babakala ya kukwela, beno ke na lutumu ya kubaka mikanu samu na makanda ya beno. (1 Ko. 11:3) Kasi, na kulakisa bakento ya beno ti beno ke zolá bawu, beno me bonga kuwa makanisi ya bawu tekila beno baka mikanu, mingi-mingi kana mikanu yango ke tadila mpe bawu. (1 Ko. 13:4, 5) Ntangu ya nkaka, kento lenda vanda na mawa mpe nsatu ya kuzonza mambu yina yandi ke na yawu na ntima. Nge ke lakisá kwandi ti nge ke zitisá kento ya nge na kuwak’ yandi mbote-mbote ntangu yandi ke zonzaka? (Tanga 1 Piere 3:7.) Ya me sala bamvula pene-pene na 30 yina Angela na Dmitry ke ya kukwelana. Angela me zonza bamambu yina bakala ya yandi ke salá samu na kulakisa yandi buzitu. Yandi me zonza: “Ntangu nyonso, Dmitry ke baká ntangu na kuwa munu kana mu ke na bamambu yina ke na kwamisá munu, to mu ke kaka na nsatu ya kuzonza. Yandi ke lakisá munu ntima ya yinda ata na ntangu mu ke ya kudasuka.”

17. Yinki bakento ya kukwela lenda kongoka na kifwani ya Sara? (1 Piere 3:5, 6)

¹⁷ Sara pesá Abrahami buzitu na kutumamá na mikanu yina yandi vandá bakaka. (Kub. 12:5) Kilumbu mosi, Abrahami baká mukanu ya kuyamba bantu yina ba vandá vingila ve. Yandi zonzá na Sara na kubika bamambu yina yandi vandá sala, mpe na kwenda lambila bawu mampa. (Kub. 18:6) Na mbangu nyonso, Sara tumamá mpe salá mambu yina Abrahami zonzá na yandi. Beno bakento ya kukwela, beno lenda landa kifwani ya Sara na kutumamá na mikanu yina babakala ya beno ke bakaka. Kusala yawu ke sadisa beno na kubongisa dikwela ya beno. (Tanga 1 Piere 3:5, 6.) Dmitry, yina beto me zonzila na paragrafe yina me luta me zonza ti kento ya yandi ke pesak’ yandi buzitu. Yandi me zonza: “Mu ke sepelá mingi na bangolo yina Angela ke salá na kutumamá na mikanu yina mu ke bakaka, ata na ntangu beto nyonso zole ke vandá ve na dikanisi mosi. Ntangu mukanu yina mu ke baká ke simbá ve, yandi ke lakisá ve munu ti ya vandá yimbi.” Ya tsyeleka, ya ke ve mpasi na kuzola muntu yina ke zitisá beto.

18. Wapi bambote kento na bakala ya kukwela ke kuzwa kana ba sala bangolo ya kubumba luzolo ya bawu?

¹⁸ Bubu yayi, Satana zola kufwa luzolo yina ke na kati ya bakristo yina ke ya kukwela. Yandi zaba ti kana bantu ya kukwela ke dyaka ve na luzolo na kati ya bawu, ba lenda banda kukuma ntama na Yehova. Kasi luzolo ya tsyeleka lenda zimbana ata fioti ve. Na yawu, bika ti luzolo yina ke na kati ya dikwela ya beno vanda mutindu luzolo yina ba ke zonzilá na Nzimbu ya Salomo. Beno tatamana na kutula Yehova na kisika ya ntete na luzingu ya beno, beno lutisa ntangu kintwadi, mpe beno zitisa makanisi mpe bansatu ya bampangi. Kana beno sala yawu, dikwela ya beno ke pesa nkembo na Yehova, samu ti ni na yandi ke katuká luzolo ya tsyeleka. Mpe kaka mutindu tiya yina ba ke na kipeke, luzolo ya beno ke vanda kaka.