Wa’ faso nge lenda lemvokila mutindu Yehova?

1-2. a) Na wapi ntangu ya lenda vanda mpasi mingi na beto na kulemvokila? b) Wa’ faso Denise lakisaka kifu ya kulemvokilaka?

YA KE mpasi na nge na kulemvokila? Mingi na kati ya beto ke talaka mpasi na kulemvokila, mingi-mingi ntangu muntu me zonza to me sala mambu yina me lwalisa bawu ntima. Kasi beto lenda nunga mpasi yina mpe kulemvokila. Tala yina kuminaka Denise, mpangi mosi ya kento yina lemvokilaka na faso ya kulutila. Na 2017, Denisea na dikanda ya yandi kwendaka tala Biro ya nene yina ke twadisaka kisalu ya Bambangi ya Yehova. Ntangu ba vanda vutuka na camion, camion ya nkaka tutaka bawu. Denise tabukaka ngambu. Ntangu yandi vumbukaka, ba zonzaka na yandi ti bana ya yandi lwalaka bamputa ya nene, mpe bakala ya yandi Brian kufwaka. Denise me zonza: “Mu vandaka na mawa ya kulutila mpe mabanza ya munu kumaka kidi-kidi.” Na manima, yandi kuwaka ti bakala yina tutaka bawu vandaka na bilunzi ya yandi nyonso, mpe ya vandaka ve na kima yina zola sala ti yandi tala ve nzila. Denise sambilaka Yehova samu yandi pesa yandi kizunu.

² Ba kangaka bakala yango mpe ba sambisaka yandi samu na lufwa ya bakala ya Denise. Ba zola tula yandi na boloko. Ba zonzaka na Denise ti ni mambu yina yandi ke zonza ke sala ti ba bika yandi to ba tula yandi na boloko. Denise me zonza: “Ya vandaka mutindu ba me timuna munu mputa, mpe ba me dukula kantine ya mungwa na kati. Mu talaka mutindu ba lombaka na munu na kuvutukila mambu ya kulutila mpasi yina kuminaka munu.” Balumingu ndambu na manima, Denise kwendaka na tribunal mpe bongamaka samu na kuzonzila mambu yango na mantwala ya bakala yina talisaka dikanda ya yandi mpasi. Yinki yandi zonzaka? Denise lombaka na zuzi na kulakisa bakala yango ntima ya kyadi.b Ntangu yandi manisaka kuzonza, zuzi bandaka kudila. Yandi zonzaka: “Ya me sala bamvula 25 mu ke zuzi. Nabunu mu kuwa bantu yina ba me talisa mpasi lomba ti ba lemvokila muntu yina me talisa bawu mpasi. Na bamambu nyonso yina bantu ke zonzaka awa, nabunu mu kuwa ti ba zonzila mulemvo mpe bamambu yina ke lakisaka luzolo.”

3. Yinki nataka Denise na kulemvokila?

³ Yinki sadisaka Denise na kulemvokila? Yandi yindulaka na mutindu Yehova ke lemvokilaka. (Mika 7:18) Kana beto ke sepelaka na faso Yehova ke lemvokilaka beto, ya ke nata beto na kulemvokila.

4. Yinki Yehova ke na nsatu ti beto sala? (Baefeze 4:32)

⁴ Yehova ke na nsatu ti beto lemvokila bampangi na ntima mosi kaka mutindu yandi ke lemvokilaka beto. (Tanga Baefeze 4:32.) Yandi zola ti beto vanda ya kuyidama samu na kulemvokila ba yina ke lwalisaka beto. (Nku. 86:5; Luke 17:4) Na disolo yayi, beto ke tala bamambu tatu yina ke sadisa beto na kukulisa kifu ya kulemvokilaka.

KUSALA VE MUTINDU YA ME SALA VE NGE MPASI

5. Mutindu Bingana 12:18 ke zonzaka yawu, yinki ya ke salaka beto kana muntu me lwalisa beto?

⁵ Bamambu yina muntu ke zonzaka to ke salaka lenda lwalisa beto mingi, mingi-mingi kana muntu yango kele ndiku ya beto ya ntima to muntu ya dikanda ya beto. (Nku. 55:12-14) Bantangu ya nkaka, mpasi yango ke mutindu ba me lwalisa beto na mbele. Bingana 12:18 (NWT) ke zonzaka: “Kuzonza kukondwa kuyindula ke mutindu kulwalisa muntu na mbele ya kinwanunu, kasi ludimi ya bantu ya mayela ke belusaka.” Beto lenda sosa kusala mutindu ya me sala ve beto mpasi. Kasi kusala faso yina, ke mutindu ba me kotisa nge mbele mpe nge me bika mbele yango kaka na kati ya mputa. Mutindu mosi, mpasi ya beto ke zimbana ve kana beto sala mutindu ya me sala ve beto mpasi.

6. Ntangu muntu me lwalisa beto, yinki lenda kwizila beto?

⁶ Ntangu muntu me lwalisa beto, kima ya ntete yina lenda kwizila beto ni nkele. Biblia ke zonzaka ti bantangu ya nkaka beto lenda vanda na nkele mingi. Kasi ya ke kebisaka beto na kubumba ve nkele. (Nku. 4:4; Efe. 4:26) Samu na yinki? Samu ti bambala mingi, nkele ke nataka beto na kusala bamambu. Kasi nkele ke butaka ve bambuma ya mbote. (Zaki 1:20) Kuzimbana ve: Ya ke ve yimbi na kuvanda na nkele, kasi ni nge ke soola kubumba yawu to kumanisa yawu.

7. Ntangu muntu me lwalisa beto, yinki dyaka ya lenda sala beto?

⁷ Ntangu ba ke salaka beto yimbi, ya lenda nata beto na kuvanda na bamambu ya nkaka ya mpasi na ntima. Na kifwani, mpangi mosi ya kento na nkumbu ya Ann me zonza: “Ntangu mu vandaka mwana ya fioti, papa ya munu bikaka mama ya munu mpe kwelanaka na nounou ya munu. Mu talaka ti mu kumaka munu mosi. Ntangu ba butaka, mu talaka ti bana ya bawu bakaka kisika ya munu. Ntangu mu vanda kula, mu vanda tala ti ata muntu vanda zolaka munu.” Mpangi mosi na nkumbu ya Georgette me zonza yinki ya salaka yandi ntangu bakala ya yandi kumaka na dikangu: “Beto vandaka bandiku kubanda bufioti. Beto salaka kintwadi mutindu mipasuli-nzila. Ntima ya munu pasukaka.” Mpangi ya nkaka ya kento na nkumbu ya Naomi me zonza: “Mu vanda kanisa ata fioti ve ti bakala ya munu zola lwalisa munu ntima. Na yawu, ntangu yandi zonzaka na munu ti yandi vanda talaka na kinsweki bima yina ke vumbulaka nsatu ya kuvukisa nzutu, mu talaka ti yandi tulaka munu mbele na mukongo.”

8. a) Wapi yina ke mwa bamambu yina me bonga kunata beto na kulemvokila? b) Wapi bambote beto ke kuzwa na kulemvokilaka? (Tala encadré “Yinki beto lenda sala kana muntu me sala beto mambu ya kulutila yimbi?”)

⁸ Beto lenda twadisa ve bamambu yina bampangi ke zonzaka to ke salaka beto. Kasi, beto lenda sala bangolo samu na kutwadisa yina beto ke sala na manima. Bambala mingi, kima ya kulutila mbote yina beto lenda sala, ni kulemvokila. Samu na yinki? Samu beto zola Yehova, mpe Yehova zola ti beto lemvokila. Kana beto bumba nkele mpe beto lemvokila ve, ya lenda nata beto na kusala bamambu ya buzoba mpe kutalisa nzutu ya beto mosi mpasi. (Bin. 14:17, 29, 30) Christine me zonza: “Ntangu mu ke na nkele mpe ntima ya munu ke ya kulwala, mbunzu ya munu ke vandaka ya kukangama. Mu ke kudyaka bima ya kidi-kidi, pongi ke kimaka munu, ya ke vandaka mpasi na munu na kukutika makanisi ya munu, mpe ya ke bebisaka kindiku ya munu na bakala ya munu mpe bampangi ya nkaka.”

9. Samu na yinki beto me bonga ve kubumba nkele?

⁹ Ata ti muntu yina me lwalisa beto me ndima ve yimbi yina yandi me sala, beto lenda sala ti mpasi yina yandi me sala beto vanda dyaka ve nene. Yinki beto lenda sala? Georgette, yina beto me zonzila me zonza: “Ya bakaka mwa ntangu, kasi mu lendaka kukatula nkele yina mu vandaka na yawu samu na bakala ya munu ya ntama. Ya salaka ti mu kuma na kizunu mingi na ntima.” Ntangu beto ke katulaka nkele, ya ke salaka ti beto kuma ve ndudi. Beto ke pesaka beto mosi bweso ya kukwenda na mantwala, mpe ya kusepela dyaka na luzingu. (Bin. 11:17) Kasi yinki nge lenda sala kana nge ke na lendaka ntete ve kulemvokila?

NWANA SAMU NA KUKATULA NKELE

10. Samu na yinki beto zola bikila beto mosi ntangu samu na kubeluka? (Tala mpe bizizi.)

¹⁰ Wa’ faso nge lenda nunga nkele to mpasi yina ke na nge? Mosi ya bamambu yina nge lenda sala, ni kubikila nge mosi ntangu samu na kubeluka. Ntangu ba ke manisaka kukipe muntu yina me lwala mputa ya nene, yandi ke vandaka na nsatu ya ntangu samu na kuvanda dyaka na mavimpi ya mbote. Faso mosi mpe, beto lenda vanda na nsatu ya ntangu samu ntima beluka, mpe kuvanda ya kubongama samu na kulemvokila.—Ekl. 3:3; 1 Pi. 1:22.

11. Wapi mutindu lusambu lenda sadisa nge na kulemvokila?

¹¹ Na nzila ya lusambu, lomba Yehova sadisa nge na kulemvokila.c Ann, yina beto me zonzila, ke na zabaka dyaka faso lusambu sadisaka yandi. Yandi me zonza: “Mu lombaka Yehova na kulemvokila mosi na mosi ya beto samu na bamambu yina beto zonzaka mpe salaka, yina vandaka ve ya kulunga. Na manima, mu sonikilaka papa ya munu mpe kento ya yandi mukanda, mpe mu zonzaka na bawu ti mu lemvokilaka bawu.” Ann kwizaka ndima ti ya vandaka mpasi na yandi na kusala yawu. Kasi yandi me zonza: “Mu ke na kivuvu ti bangolo yina mu me sala samu na kulemvokila mutindu Yehova, ke nata papa ya munu na kento ya yandi na kusosa kuzaba yandi.”

12. Samu na yinki beto me bonga kutula ntima na Yehova, kasi ve na mabanza ya beto? (Bingana 3:5, 6)

¹² Tula ntima na Yehova, kasi ve na mabanza ya nge. Bingana 3:5, 6 (NWT) ke zonzaka: “Tula ntima ya nge ya muvimba na Yehova, mpe kutula ve ntima na mayela ya nge mosi ya kubakula bamambu. Na banzila ya nge nyonso, yindula na yandi, mpe yandi ke katula basakuba na banzila ya nge.” Yehova ke zabaka ntangu nyonso yina me lutila mbote samu na beto. (Iza. 55:8, 9) Mpe yandi ke lomba beto ata fioti, na kusala kima yina ke talisa beto mpasi. Na yawu, ntangu yandi ke lombaka na beto na kulemvokila, beto lenda vanda na kundima ti kusala yawu ke natina beto bambote. (Nku. 40:4; Iza. 48:17, 18) Kasi, kana beto tula ntima na mabanza ya beto, beto ke lenda ata fioti ve kulemvokila. (Bin. 14:12; Yer. 17:9) Naomi yina beto me zonzila me zonza: “Na kubanda, mu vanda tala ti mu bongaka ve kulemvokila bakala ya munu na yina yandi vanda talaka bima yina ke vumbulaka nsatu ya kuvukisa nzutu. Mu vandaka na boma ti kana mu lemvokila yandi, yandi ke sala dyaka munu mpasi, to yandi ke zimbana mpasi nyonso yina yandi salaka munu. Mpe mu vanda zonza na munu mosi ti ata mu lemvokila ve, Yehova zaba. Kasi malembe-malembe, mu kwizaka tala ti ata ti Yehova zaba mabanza ya munu, ya zola zonza ve ti yandi ke sepelaka na yawu. Yandi zaba yinki ya ke salaka munu, mpe ti ya ke baka ntangu samu mu beluka. Kasi yandi zola ti mu lemvokila.”d

KULISA MAKANISI YA MBOTE

13. Mutindu Baroma 12:18-21 ke zonzaka yawu, yinki beto me bonga kusala?

¹³ Ntangu beto me lemvokila muntu yina me lwalisa beto, beto zola suka ve kaka na kubaka mukanu ya kuzonzila dyaka ve mambu yina me salama. Kana muntu yina me lwalisa beto ke mpangi ya kimvuka, dikanisi ya beto zola vanda na kusala kizunu. (Mat. 5:23, 24) Na kisika ya kuvanda na nkele, beto zola sosa kulakisa ntima ya kyadi mpe kulemvokila. (Tanga Baroma 12:18-21; 1 Pi. 3:9) Yinki lenda sadisa beto?

14. Yinki beto me bonga kunwana na kusala, mpe samu na yinki?

¹⁴ Yehova ke soolaka kutala bifu ya mbote ya bantu. Beto me bonga kunwana samu na kulanda kifwani ya yandi mpe kutala bifu ya mbote ya muntu yina me lwalisa beto. (2 Ns. 16:9; Nku. 130:3) Kana beto ke na sosaka bifu ya yimbi ya bampangi, beto ke kuzwa yawu. Ya ke mpe mutindu mosi ntangu beto ke sosaka bifu ya mbote. Ni yawu ke sadisa beto na kulemvokila bawu samu ti beto ke sosa kaka bifu ya bawu ya mbote. Na kifwani, mpangi mosi ya bakala na nkumbu ya Jarrod me zonza: “Kima yina ke sadisaka munu na kulemvokila mpangi, ke ni kufwanisa mambu yina yandi me sala munu na mambu nyonso ya mbote yina mu ke zolaka na yandi.”

15. Samu na yinki ya ke mbote na kuzonza na muntu yina me sala beto yimbi ti beto me lemvokila yandi?

¹⁵ Kima ya nkaka ya mfunu yina beto lenda sala, ke ni kuzonzila muntu yina me sala beto yimbi ti beto me lemvokila yandi. Samu na yinki? Tala yinki Naomi yina beto me zonzila me zonza: “Bakala ya munu yufulaka munu, ‘Nge me lemvokila munu?’ Ntangu mu fungulaka yinwa na kuzonza, ‘Mu me lemvokila nge,’ mu lendaka ve. Mu kwizaka tala ti nabunu mu lemvokila yandi na ntima ya munu. Kasi mwa bantangu na manima, mu lendaka kuzonza na yandi, ‘Mu me lemvokila nge.’ Ntangu yandi kuwaka yawu, yandi dilaka. Ya pamusaka munu na kutala faso ya zunisaka ntima ya yandi mpe ya munu. Na manima, mu bandaka dyaka kutula yandi ntima, mpe bubu yayi beto me kuma dyaka bandiku ya ntima.”

16. Yinki beto me longoka na yina me tadila kulemvokila?

¹⁶ Yehova zola ti beto lemvokila bampangi. (Kol. 3:13) Ata faso yina, ya lenda vanda mpasi na beto na kusala yawu. Kasi beto ke lenda kusala yawu kana beto sala ve mutindu ya me sala ve beto mpasi, mpe beto nwana na kukatula nkele. Na manima, beto lenda kulisa makanisi ya mbote.—Tala encadré “Bamambu tatu yina nge lenda sala samu na kulemvokila.”

KANISA NA BAMBOTE YINA NGE LENDA KUZWA KANA NGE LEMVOKILA

17. Wapi bambote kulemvokila ke natinaka beto?

¹⁷ Ya ke na bamambu mingi yina ke nataka beto na kulemvokila. Beto zonzila mwa ndambu ya yawu. Ya ntete, beto ke sosaka kulanda kifwani ya Tata ya beto ya ntima ya kyadi Yehova, mpe kusepelisa yandi. (Luke 6:36) Ya zole, beto ke lakisaka ti beto ke sepelaka na yina Yehova ke lemvokilaka beto. (Mat. 6:12) Mpe ya tatu, ntangu beto ke lemvokilaka, beto ke na mavimpi ya mbote mpe beto ke bumbaka kindiku na bampangi.

18-19. Yinki beto ke kuzwa na kulemvokilaka?

¹⁸ Ntangu beto ke lemvokilaka, bamambu ya mbote yina beto vanda kanisa ve lenda salama. Tala mambu yina kuminaka Denise, yina beto me zonzila. Denise zabaka ve ti ntangu ba vanda sambisa bakala yina kufwaka bakala ya yandi, bakala yango vanda kanisa kufwa nzutu na manima ya lusambusu. Kasi, ntangu yandi kwizaka zaba ti Denise lemvokilaka yandi, ya kamwisaka yandi mpe ya nataka yandi na kubanda kulongoka Biblia na Bambangi ya Yehova.

¹⁹ Beto lenda kanisa ti kulemvokila ke mosi ya bamambu ya kulutila mpasi yina ba lenda lomba na beto na kusala. Kasi ya lenda vanda mpe mosi ya bamambu yina ke natina beto bambote ya kulutila. (Mat. 5:7) Na yawu, bika ti beto nyonso sala bangolo samu na kulemvokila mutindu Yehova.