DISOLO YA KULONGOKA 28
NZIMBU 88 Longa munu banzila ya nge
Samu na yinki beto ke na nsatu ya kusosa malongi?
‘Ndwenga kele na bantu yina ke sosaka malongi.’—BIN. 13:10, NWT.
NA BUNKUFI
Beto ke tala yinki beto me fwana kusala, samu na kuzwa bambote na malongi yina ba ke pesaka beto.
1. Wa’ faso beto lenda baka mikanu ya mbote mpe kusala ti bamambu yina beto me kanisa simba? (Bingana 13:10; 15:22)
BETO nyonso ke sosaka kubaka mikanu ya mbote mpe ke zolaka ti bamambu nyonso yina beto me kanisa kusala simba. Samu na kulungisa yawu, Biblia ke zonzaka na beto yinki ya kusala. Bingana 13:10 (NWT) ke zonzaka: ‘Lulendo ke nataka kaka na kuswana, kasi ndwenga kele na bantu yina ke sosaka malongi.’ Bingana 15:22 (NWT) ke zonzaka: ‘Mambu yina muntu ke zolaka kusala ke lunganaka ve kana kusolola kele ve, kasi mambu ke lunganaka ntangu ba yina ke pesaka malongi kele mingi. ’
2. Wapi nsilulu Yehova me pesa beto?
2 Ntembe ve, ni Yehova Tata ya beto ke ya kulunga na kupesa beto malongi ya kulutila mbote. Na yawu, beto me fwana kusambila yandi mpe kulomba yandi ndwenga. Ni na yawu, yandi pesaka beto nsilulu ntangu yandi zonzaka: “Mu ke pesa nge malongi, mu ke sikika [to tula] meso ya munu na nge.” (Nku. 32:8) Nsilulu yayi ke na lakisaka ti Yehova ke sukaka ve kaka na kupesa nge malongi, kasi yandi ke tulaka dikebi na nge mpe ke sadisaka nge na kusadila malongi ya yandi.
3. Yinki beto ke zonzila na disolo yayi?
3 Na disolo yayi beto ke tala mutindu Biblia ke sadisa beto na kuzwa bamvutu na byuvu yayi: 1) Wapi kifu mu me fwana kuvanda na yawu samu na kuzwa malongi ya mbote? 2) Nani lenda pesa munu malongi ya mbote? 3) Wa’ faso mu lenda lakisa ti mu ke na nsatu ya malongi? 4) Samu na yinki me bonga ve kubika bampangi baka mikanu samu na munu?
WAPI KIFU MU ME FWANA KUVANDA NA YAWU?
4. Wapi kifu beto me fwana kuvanda na yawu samu na kuzwa malongi ya mbote?
4 Samu na kuzwa malongi ya mbote beto me fwana kuvanda ya kukuluka. Beto me fwana kundima ti beto zaba ve bamambu nyonso. Na yawu, beto ke na nsatu bampangi sadisa beto samu na kubaka mikanu ya mbote, mingi-mingi kana beto ke na kutanaka na mambu yina nabunu beto kutana na yawu. Kana beto vanda ve ya kukuluka, Yehova lenda sadisa ve beto. Ntangu beto ke tanga Biblia, beto ke tala ti beto ke ve na nsatu ya kusadila malongi yina yandi ke na pesaka beto. (Mika 6:8; 1 Pi. 5:5) Kasi, kana beto vanda ya kukuluka ya ke vanda ve mpasi na beto na kuwa, mpe kusadila malongi ya Biblia.
5. Yinki zola sala ti Davidi kuma na lunangu?
5 Beto tala yina beto lenda longoka na kifwani ya mfumu Davidi. Ata ti yandi salaka bamambu mingi ya mbote, yandi kumaka ve na lunangu. Tekila yandi kuma mfumu, yandi vandaka ya kuzabana mutindu muntu yina zabaka mbote-mbote kuyimba. Mfumu Saule bakaka yandi na kuyimba samu na yandi. (1 Sa. 16:18, 19) Na manima, Yehova pesaka Davidi mpeve ya yandi ya santu, ntangu yandi soolaka yandi na kukuma mfumu. (1 Sa. 16:11-13) Na kati ya dikanda ya Izraele, ba vanda pesaka yandi lukumu samu yandi kufwaka bambeni ya bawu mutindu Goliati. (1 Sa. 17:37, 50; 18:7) Muntu yina ke na lunangu mpe me sala bamambu nyonso yayi, lenda kanisa ti yandi ke ve na nsatu ya kuwa malongi ya bampangi. Kasi ni yawu ve Davidi salaka.
6. Wa’ faso beto me zaba ti Davidi vanda sosaka kuwa malongi? (Tala mpe kizizi.)
6 Na manima ya kukuma mfumu, Davidi soolaka bandiku yina lenda pesa yandi malongi. (1 Ns. 27:32-34) Ya ke ve na kamwisaka beto samu ti Davidi vandaka ya kuzabana mutindu muntu yina ke kuwaka malongi. Yandi ndimaka ve kaka malongi ya babakala, kasi mpe ya kento mosi na nkumbu ya Abigaile. Abigaile vandaka kento ya Nabale, bakala mosi yina vandaka na ntima ya ngolo mpe bifu ya yimbi. Na kukuluka nyonso, Davidi sadilaka malongi ya mbote ya Abigaile. Ni yawu salaka ti yandi sala ve mambu ya kulutila yimbi.—1 Sa. 25:2, 3, 21-25, 32-34.
Na kukuluka nyonso Davidi ndimaka mpe sadilaka malongi yina Abigaile pesaka yandi (Tala paragrafe 6)
7. Yinki beto lenda longoka na kifwani ya Davidi? (Ekleziase 4:13) (Tala mpe bizizi.)
7 Wapi bileso beto lenda benda na kifwani ya Davidi? Beto lenda zaba kusala bamambu na faso ya mbote to beto lenda vanda na lutumu na zulu ya bampangi. Ata faso yina, beto kanisa ve ti beto zaba bamambu nyonso mpe ti beto ke ve na nsatu bampangi pesa beto malongi. Mutindu Davidi, beto vanda ya kubongama samu na kuzwa malongi ya mbote yina muntu ni muntu lenda pesa beto. Ekleziase 4:13 ke zonzaka: “Mwana ya mputu yina kele na ndwenga me lutila mbote na ntinu ya kiboba mpe ya kizoba, yina me zaba ve kuwa malongi.” Kana beto sala yawu, beto ke sala ve bamambu ya yimbi yina lenda natina beto mpe bampangi bampasi.
Beto vanda ya kubongama na kuwa malongi ya mbote yina muntu ni muntu lenda pesa beto (Tala paragrafe 7)c
NANI LENDA PESA MUNU MALONGI YA MBOTE?
8. Samu na yinki Yonatane vandaka ya kulunga na kupesa Davidi malongi?
8 Beto tala kileso ya nkaka yina beto lenda longoka na kifwani ya Davidi. Yandi vanda kuwaka malongi ya bantu yina vandaka na kindiku ya mbote na Yehova mpe yina zabaka mbote-mbote bamambu yina yandi vanda kutana na yawu. Na kifwani, ntangu yandi vanda sosa kuzaba kana yandi lenda vutula kindiku na mfumu Sawule, Davidi kuwaka malongi ya Yonatane mwana ya Sawule. Samu na yinki Yonatane vandaka ya kulunga na kupesa yandi malongi ya mbote? Samu ti yandi vandaka na kindiku ya mbote na Yehova mpe zabaka mbote-mbote Sawule. (1 Sa. 20:9-13) Wa’ faso beto lenda sadila kileso yayi?
9. Nani beto lenda kwenda tala samu na kuzwa malongi? Zonzila yawu. (Bingana 13:20)
9 Na ntangu yina beto ke vandaka na nsatu ya malongi, ya ke vandaka mbote na kwenda tala muntu yina ke na kindiku ya mbote na Yehova mpe yina me zaba mbote-mbote mambu yina betoa ke na kutanaka na yawu. Bingana 13:20 (NWT) ke zonzaka: ‘Muntu yina ke tambulaka na bantu ya mayela ke kuma mayela, kasi muntu yina ke wisanaka na bazoba ke suka yimbi.’ Beto baka kifwani ya ntwenya mosi ya bakala yina ke na sosaka kento ya kukwela. Nani lenda pesa yandi malongi ya mbote? Kana yandi lomba na mpangi yina ke ve ya kukwela, mpangi yayi lenda sadila Biblia samu na kupesa yandi malongi ya mbote. Kasi, kana yandi kwenda tala bampangi ya kukwela yina ke na kimpeve ya mbote, yina zaba yandi mbote-mbote mpe yina ke na kilengi na dikwela ya bawu na kati ya bamvula, ba lenda pesa yandi malongi yina ke sadisa yandi ya kulutila.
10. Awa beto ke zonzila yinki?
10 Beto me tala kifu yina beto me fwana kuvanda na yawu mpe nani lenda pesa beto malongi ya mbote. Awa, beto ke tala wa’ faso beto lenda lakisa ti beto ke na nsatu ya kuwa malongi mpe samu na yinki beto me fwana kubika ve bampangi baka mikanu samu na beto.
WA’ FASO MU LENDA LAKISA TI MU KE NA NSATU YA KUWA MALONGI?
11-12. a) Bantangu ya nkaka yinki beto lenda sala? b) Yinki Mfumu Rehoboami salaka ntangu yandi vanda na nsatu ya kubaka mukanu mosi ya mfunu?
11 Bantangu ya nkaka, muntu lenda lakisa ti yandi ke na sosaka malongi kasi na kutala, yandi ke na sosaka ba zonzila yandi mambu yina yandi ke na sosaka kuwa. Muntu ya mutindu yayi ke ve na nsatu ya kuwa malongi. Ya ke na kileso yina yandi lenda benda na mambu yina kuminaka mfumu Rehoboami.
12 Na manima ya lufwa ya tata ya yandi Salomoni, Rehoboami kumaka mfumu na Izraele. Na ntangu yina, bwala ya Izraele vandaka na bimvwama mingi. Kasi, kisalu yina Salomoni lombaka na bawu na kusala vandaka mpasi mingi. Na yawu, ba kwendaka lomba na Rehoboami mpe ba bondilaka yandi na kusala ti kisalu vanda dyaka ve mpasi samu na bawu. Rehoboami zonzaka na bawu na kupesa yandi ntangu samu na kukanisa na mukanu yina yandi ke baka. Yandi bandaka mbote: Yandi lombaka malongi na bantu ya kukula yina sadisaka Salomoni. (1 Mf. 12:2-7) Kasi, yandi losaka malongi yina ba pesaka yandi. Samu na yinki? Ntangu ya nkaka, ya vandaka na mukanu Rehoboami bakaka mpe yandi vandaka kaka na nsatu ti bantu ya kukula yayi, zonzila yandi mambu yina yandi vandaka na yawu na yintu. Na manima, yandi kuzwaka bamambu yina yandi vandaka na nsatu ya kuwa na bantwenya yina vandaka bandiku ya yandi. (1 Mf. 12:8-14) Rehoboami zonzaka na bana ya Izraele bamambu nyonso yina bandiku ya yandi zonzaka na yandi na kusala. Yinki salamaka? Dikanda ya Izraele kabukaka mpe Rehoboami kutanaka na bamambu mingi ya mpasi.—1 Mf. 12:16-19.
13. Wa’ faso beto lenda zaba kana beto ke na nsatu ya kuwa malongi?
13 Yinki kifwani ya Rehoboami ke na longaka beto? Ntangu beto ke lombaka malongi, beto me fwana kulakisa ti beto ke na nsatu ya malongi. Yinki lenda sadisa beto na kuzaba kana beto ke na nsatu ya kuwa malongi? Beto lenda kanisa na kyuvu yayi: ‘Mu ke lombaka kwandi malongi mpe na manima mu ke losaka yawu samu ni yawu ve mu vandaka na nsatu ya kuwa?’ Beto baka kifwani mosi.
14. Na ntangu beto ke kuzwaka malongi, yinki beto me fwana ve kuzimbana? Pesa kifwani. (Tala mpe kizizi.)
14 Kanisa mwa fioti: Mpangi mosi ya bakala me kuzwa kisalu yina ke futaka mbote. Tekila yandi ndima yawu, yandi me lomba malongi na kuluntu mosi. Mpangi ya bakala me zonza ti kisalu yango ke lomba ti yandi vanda ntama na dikanda ya yandi na kati ya bantangu mingi. Kuluntu yango me bambula yandi dilongi yina ke zonzaka ti kiyeko ya yandi ya ntete, ni kukipe bansatu ya kimpeve ya dikanda ya yandi. (Efe. 6:4; 1 Tim. 5:8) Kasi, mpangi ya bakala yayi me losa malongi yina kuluntu me pesa yandi mpe me kwenda sosa na kati ya kimvuka muntu yina ke pesa yandi malongi yina yandi ke na nsatu ya kuwa. Beto lenda zonza kwandi ti mpangi ya bakala yayi, vandaka na nsatu ba pesa yandi malongi to ya vandaka na mukanu yina yandi bakaka mpe yandi vanda sosaka kaka kuwa mambu yina yandi vandaka na yawu na yintu? Beto fwana kuzimbana ve ti ntima ke vunaka mingi. (Yer. 17:9) Bantangu ya nkaka ba lenda pesa beto malongi, ata ti ni yawu ve beto vandaka na nsatu ya kuwa, kasi ni yawu beto ke na yawu nsatu.
Beto ke kwandi na sosaka malongi to beto ke na sosaka muntu zonza na beto ti yandi ke na sepelaka na mukanu yina beto me baka? (Tala paragrafe 14)
SAMU NA YINKI ME FWANA KUBIKA VE BAMPANGI BAKA MUKANU NA KISIKA YA MUNU?
15. Na yinki beto me fwana kusala keba, mpe samu na yinki?
15 Muntu nyonso ke na mukumba ya kubaka mukanu samu na yandi mosi (Gal. 6:4, 5) Beto me tala ti muntu yina ke na ndwenga, ke sosaka malongi na Biblia mpe na bakristo yina ke ya kuyela na kimpeve tekila yandi baka mukanu. Kasi, beto me fwana kusala keba na kulomba ve na bampangi na kubaka mikanu samu na beto. Ba ya nkaka ke yufulaka pwelele na bantu yina ba ke zitisaka mingi: “Kana nge vandaka na kisika ya munu yinki nge zola sala?” Ba ya nkaka ke salaka yawu na mayela nyonso: Ba ke baka ve ntangu ya kukanisa, ba ke salaka kaka yina bantu ya nkaka salaka.
16. Wapi mambu vanda salama na kimvuka ya Korinto na yina me tadila mbisi yina ba pesaka na biteki mpe ni nani zola baka mukanu ya kudya to kudya ve mbisi ya mutindu yayi? (1 Bakorinto 8:7; 10:25, 26)
16 Kanisa na mambu yina salamaka na siècle ya ntete na kimvuka ya Korinto na yina me tadila mambu ya kudya mbisi yina ba pesaka mutindu munkayulu na biteki. Na Bakristo yayi Polo sonikaka: “Beto zaba ti kiteki ke ve nzambi, mpe ti ya ke kaka na Nzambi mosi.” (1 Kor. 8:4) Dilongi yayi nataka Bakristo ya nkaka na kudya mbisi yina ba sumbaka na zandu ata ti ntangu ya nkaka, ba pesaka yawu mutindu munkayulu na biteki. Bampangi ya nkaka bakaka mukanu ya kudya ve mbisi yayi samu ya zola kwamisa ntima ya bawu. (Tanga 1 Bakorinto 8:7; 10:25, 26.) Ya vandaka mukanu yina mosi na mosi zola baka. Polo longaka ata fioti ve na Bakristo ya Korinto na kubaka mikanu samu na bampangi to kulanda kaka mikanu yina bampangi me baka. Samu ti mosi na mosi zola “pesa mvutu na mantwala ya Nzambi samu na yandi mosi.”—Rom. 14:10-12.
17. Yinki lenda salama kana beto landa kaka bamambu yina bampangi ke salaka? Pesa kifwani. (Tala mpe bizizi.)
17 Wa’ faso mambu ya mutindu yayi lenda salama bubu yayi? Beto zonzila na yina me tadila bitini ya fioti-fioti ya menga. Konso mukristo ke na mukumba ya kubaka mukanu samu na yandi mosi na yina me tadila kundima to kumanga bitini ya fioti-fiotib ya menga. Ya lenda vanda mpasi na beto na kubakula mambu yayi, kasi beto me fwana kubaka mikanu beto mosi na yina me tadila yawu. (Rom. 14:4) Kana beto landa kaka mikanu yina bampangi ke bakaka na yina me tadila yawu, beto ke vanda ve na ndwenga. Beto ke kuma na ndwenga kana beto sadila Biblia samu na kubaka mikanu. (Ebr. 5:14) Na wapi ntangu beto lenda sosa malongi na bakristo yina ke ya kukula na kimpeve? Na manima ya kusosa na Biblia mpe na mikanda ya beto, beto lenda vanda na nsatu ya lubakusu samu na kubakula mutindu ya kusadila malongi ya Biblia na mambu yina ke na beto.
Tekila beto kwenda tala muntu samu na kusosa malongi beto me bonga kusosa ntete beto mosi na Biblia mpe na mikanda ya beto (Tala paragrafe 17)
TATAMANA NA KUSOSA MALONGI
18. Yinki Yehova me sala samu na beto?
18 Samu Yehova ke tulaka beto ntima mpe yandi zola ti beto baka mikanu samu na beto mosi. Yandi me pesa beto Biblia mpe bandiku yina lenda sadisa beto na kubakula mutindu ya kusadila Biblia. Ya ke na lakisaka beto ti Yehova ke Tata ya beto ya luzolo. (Bin. 3:21-23) Yinki beto lenda sala samu na kuvutula yandi matondo?
19. Yinki beto lenda sala na kubika ve kusepelisa Yehova?
19 Kanisa na mambu yayi: Bibuti ke vandaka na kilengi na kutala bana ya bawu kukula na kimpeve mpe kukuma bisadi ya Yehova yina ke sadisaka bampangi. Mutindu mosi mpe, Yehova ke na kilengi ntangu yandi ke talaka beto kubika ve kukula na kimpeve, kusosa malongi mpe kubaka mikanu yina ke lakisaka ti beto ke zolaka yandi.
NZIMBU 127 Mutindu ya muntu mu fwana kuvanda
a Na yina me tadila mambu ya mbongo, ya mavimpi to bamambu ya nkaka, mukristo lenda soola na ndwenga nyonso na kwenda tala muntu yina ke sadilaka ve Yehova samu na kuzwa malongi.
b Samu na kuzaba mbote-mbote na yina me tadila mambu yayi, tala buku Sepela na luzingu ya ntangu nyonso! kileso 39 dikanisi 5 mpe “Sosa kuzaba dyaka.”
c YINA KIZIZI KE NA LAKISAKA: Na manima ya lukutakanu ya bakuluntu, kuluntu mosi ke na pesaka malongi na kuluntu ya nkaka na faso ya yandi ya kuzonza.