ILAYIBULALE IYA PA INTANETI
Watchtower
ILAYIBULALE IYA PA INTANETI
Chilambya
  • IBAYIBOLO
  • AMABUKU
  • INKOMANO
  • es25 pp. 108-118
  • Novembala

Po mwasala patali ividiyo.

Pepani, pali inyamyo yimo pakwighula ividiyo.

  • Novembala
  • Ukumanyila Amasimbo Isiku ni Siku—2025
  • Utumitu
  • Chibelusi, Novembala 1
  • Sabata, Novembala 2
  • Mande, Novembala 3
  • Chibili, Novembala 4
  • Chitatu, Novembala 5
  • Chinayi, Novembala 6
  • Chisano, Novembala 7
  • Chibelusi, Novembala 8
  • Sabata, Novembala 9
  • Mande, Novembala 10
  • Chibili, Novembala 11
  • Chitatu, Novembala 12
  • Chinayi, Novembala 13
  • Chisano, Novembala 14
  • Chibelusi, Novembala 15
  • Sabata, Novembala 16
  • Mande, Novembala 17
  • Chibili, Novembala 18
  • Chitatu, Novembala 19
  • Chinayi, Novembala 20
  • Chisano, Novembala 21
  • Chibelusi, Novembala 22
  • Sabata, Novembala 23
  • Mande, Novembala 24
  • Chibili, Novembala 25
  • Chitatu, Novembala 26
  • Chinayi, Novembala 27
  • Chisano, Novembala 28
  • Chibelusi, Novembala 29
  • Sabata, Novembala 30
Ukumanyila Amasimbo Isiku ni Siku—2025
es25 pp. 108-118

Novembala

Chibelusi, Novembala 1

Mwamanyizya abana na babonda pakubapala akiza.—Mata. 21.16.

Nanti mwe bapapi, mubavwe abana binyu ukwisengannya ukuti baye bamulepo ukuyana ni sayizi yabo. Akabalilo kamo, pakuba inkani izyakutamya ngati zyo zikulongosola intamyo zyo imbumba zikukomana nazyo pamo inkani iyakusala pakasi pa chiza ni chibibi. Loli pakabalilo akakumanyila pangaba indime yoka pamo zibili zyo abana bangamulapo. Mubaghiye sona ukubalongosolela abana binyu ukuti te kabalilo kosi ko bangabasala nanti bimika inyobe ukuti bamulepo. Nanti mungababuzizya zila, vingabavwa ukuti batakakalalaghe nanti abamwabo bamulapo loli abene batabasalite ukuti bamulepo. (1 Timo. 6.18) Twebosi tungisengannya akiza nu kwamula amaansala aghakughomya gho ghangapeleka umuchizi kwa Yehova nu kubakazya Abakilisitu abamwitu. (Mbupi. 25.11) Akabalilo kamo tungaba nu lusako ulwakunena vyo tukomanitepo navyo pa bumi bwitu, loli tubaghiye ukuchepesya ukulongosola ivyinji ivya uswe. (Mbupi. 27.2; 2 Koli. 10.18) Mumalo mwache tukubikapo umoyo ukumusubila u Yehova, amazyu ghache sona na bantu bache.—Ubuvu. 4.11. w23.04 24-25 ¶17-18

Sabata, Novembala 2

Tutakabanje ngati twe bantu abanji, babo baghonite utulo, loli tubanje maso sona tutakakolwe.—1 Tesa. 5.6.

Ulughano lope lwakulondiwa sana ukuti tubukilile ukuba maso sona ukuba bamahala. (Mata. 22.37-39) Ukumughana u Chala kukutwavwa ukujimba ku ntamyo zyo tukukomana nazyo po tukubomba imbombo iya kulumbilila. (2 Timo. 1.7, 8) Ichifukwa chakuti tubaghanite abantu bo batakumubombela u Yehova, tukubukilila ukulumbilila napo pangalondiwa ukuti tubombezye amafoni na makalata. Tutakunyokela kwisinda loli tukusubila ukuti isiku limo abantu bo tukubalumbilila bangize basinte nu kwanda pakubomba ivintu ivyiza. (Eze. 18.27, 28) Tubaghanite sona abakamu na bayemba bitu. Tukulangizya ukuti tughananite nanti tukukazannya “nukwavwana.” (1 Tesa. 5.11.) Ngati mo abasilikali bakubombela nanti bakulwa inkondo, nuswe bulo tukukazannya. Tutakulonda ukubavulazya abakamu na bayemba bitu pamo ukunyosezya ububibi pa bubibi. (1 Tesa. 5.13, 15) Tukulangizya sona ulughano lwitu umwakubachindika abakamu bo bakulongozya muchipanga.—1 Tesa. 5.12. w23.06 10 ¶6; 11 ¶10-11

Mande, Novembala 3

Nanti [u Yehova] anena ichintu chimo, ka atangachikwanilisya?—Kuba. 23.19.

Ichabwandilo cho chingatwavwa ukughomya ulwitiko lwitu, ko kwinong’onela isembe iya Yesu. Isembe iya Yesu yikutwavwa ukumanya ukuti vyosi vyo u Chala atulayizizye vikwiza pakubombiwa. Nanti tukwinong’onelapo nkani mo isembe yikapelekekela nu kwiyipa ko u Yehova akalangizya, vikutwavwa ukughomya ulwitiko lwitu ulwakuti u Yehova akwiza pakukwanilisya vyosi vyo atulayizizye ivyakukwafannya ni chisu ichiza. Choni cho tukunena bunubu? Ka isembe yikapelekiwa buli-buli? U Yehova akamutuma u Mwana wache uwabwandilo, yo akaba mumanyani wache ukwiza pachisu ichapasi nu kupapiwa ukuba muntu uwakufikapo. Pa kabalilo ko akaba pachisu ichapasi, u Yesu akajimba ku ntamyo izyakupambana-pambana. Akatamiwa nu kufwa imfwa iyakubaba sana. Ichi chabupi ichapamwanya hee cho u Yehova atupiye! U Chala witu uwalughano atangitikizya ukuti u Mwana wache atamiwe nu kufwa ukuti uswe twize tube nu bumi ubwiza kwakabalilo akanandi bulo. (Yoha. 3.16; 1 Pita. 1.18, 19) Ichifukwa chakuti u Yehova akapeleka u Mwana wache ukuba sembe iya pamwanya nkani, akwiza pakwenelezya ukuti twikala nu bumi ubwa bwila na bwila muchisu ichipya. w23.04 27 ¶8-9

Chibili, Novembala 4

Ka amaka ghako ghali kwighi, we ifwa?—Hose. 13.14.

Ka u Yehova ali ni chinyonywa ichakuti ize abazusye abantu bo bafuye? Tutakukayikila ukuti akwiza pakubazusya. Akabavwa abantu bo bakasimba Ibayibolo ukuti basimbe ilayizyo ilyakuti abafwe bakwiza pakuzyuka. (Yesa. 26.19; Ubuvu. 20.11-13) Akabalilo kosi nanti u Yehova alayizya ichintu, akukwanilisya. (Yoswa 23.14) U Yehova akulonda sana ukuti ize abazusye bo bafuye. Inong’onela vyo u Yobu akanena. Akasubilagha ukuti napo angafwa, u Yehova akwiza pakumuzusya. (Jobu 14.14, 15) U Yehova akwiyivwa umwakuyana bulo, ivyakukwafannya na babombi bache bo bafuye. Akulonda nkani ukuti ize abazusye umwakuti bize babe nu bumi ubwiza sona ubwakuhobosya. Ka u Yehova akubinong’onela ichoni bo bafuye loli batakaba nu lusako ulwakumanyila ubwanaloli? U Chala uwalughano akulonda ukuti bope bulo ize abazusye. (Imbo. 24.15) Akulonda ukuti bize babe nu lusako ulwakuba bamanyani bache nu kwikala pachisu ichapasi kwa bwila na bwila.—Yoha. 3.16. w23.04 9 ¶5-6

Chitatu, Novembala 5

Mwa Chala tukwiza pakuba na maka. —Sali. 108.13.

Ka mungaghomya buli-buli ulusubilo lwinyu? Umwakufwanikizya, nanti muli nu lusubilo ulwakwiza pakwikala kwa bwila na bwila pachisu ichapasi, mubelengaghe nu kwinong’onelapo inkani izya mu Bayibolo zyo zikulongosola izya paladayiso. (Yesa. 25.8; 32.16-18) Mwinong’onelaghepo mo ubumi bukwiza pakubela muchisu ichipya. Inong’onela ukuti muli muchisu ichipya. Nanti tukubukilila ukwinong’onela ulusubilo ulwa chisu ichipya vingapangisya ukuti twennyanje ukuti “amayimba ghitu manandi, sona ghakabalilo akanandi.” (2 Koli. 4.17) U Yehova akwiza pakutwavwa ukuba ba maka ukwendela mu lusubilo lo atupiye.Akaba ukuti abapiye kale vyosi vyo mukulondiwa ukuti mupokele amaka ukufuma ku kwache. Pa kabalilo ko mukulondiwa ubutuli ukuti mukwanisye imbombo yo mwapeghiwa, ukuti mujimbe ku ntamyo pamo ukuti mubukilile ukuba bakuhoboka, mwipute kwa Yehova ukufuma pasi pa moyo nu kulondelezya ubulongozi ukwendela mukumanyila Ibayibolo pa mwebene. Mwitikizye nanti abakamu na bayemba bakubaghomya. Mwinong’onelaghe pa vintu ivyiza vyo mukulindilila muntazi po u Chala akwiza pakubakazya “na maka ghache ghosi agha buchindamu, umwakuti mubanje banjimvu nkani na bafisyalyoyo sona na bahobosu.”—Kolo. 1.11. w23.10 17 ¶19-20

Chinayi, Novembala 6

Mubanje bakupalizya muvintu vyosi. —1 Tesa. 5.18.

Tuli ni vifukwa ivyinji ivyakumupalizizya u Yehova mu lwiputo. Tungamupalizya ichifukwa cha vintu ivyiza vyosi vyo tuli navyo, ichifukwa ichabupi chosi ichiza chikufuma kwa Yehova. (Yako. 1.17) Tungamupalizya ichifukwa icha chisu ichiza cho tukwikalamo ni vipeliwa vyosi vyo apelite ivyakuswighisya. Tungamupalizya sona ichifukwa cha bumi, imbumba yitu, abamanyani bitu nu lusubilo lo tuli nalo ulwa vintu ivyamuntazi. Tukulonda ukumupalizya sona u Yehova ichifukwa chakutwitikizya ukuti tube bamanyani bache. Aliwesi pa weka apaghulaghe akabalilo nu kwinong’onelapo ivifukwa ivyakumupalizizya u Yehova. Tukwikala muchisu cho abantu abinji batakupalizya. Abinji bakubika inyinong’ono zyabo pa vintu vyo bakulonda ukuti babe navyo, mumalo mwa kwennya vyo bangabomba ukuti bapalizye ivintu vyo bali navyo kale. Nanti tungasendelako akinong’onele aka, vingapangisya ukuti akabalilo kosi inyiputo zyitu zibanje zyakumulaba bulo. Ukuti ivi vitakabombiwe, tukulondiwa ukubukilila ukumupalizya u Yehova pa chilichosi cho akutubombela.—Luka 6.45. w23.05 4 ¶8-9

Chisano, Novembala 7

Bo akulaba, asubilaye mwa Chala, sona atakilamwe.—Yako. 1.6.

Ichifukwa chakuti u Yehova we Baba witu uwalughano, atakulonda ukuti atwennyanje ukuti tukutamiwa. (Yesa. 63.9) Napo vili bunubu, loli atakutufighilila ku njelo zyosi zyo tungakomana nazyo zyo tungazifwanikizya na malusoko pamo umoto. (Yesa. 43.2) Loli atulayizizye ukuti inti atwavwe ‘pa kabalilo ko tukukomana’ ni njelo izi ukuti tujimbe. Sona u Yehova atakwitikizya ukuti injelo zyo tukukomana nazyo zitupangisye ukuti tuleke pakumubombela. U Yehova akutupa sona amaka ukwendela mumuzimu umuzelu ukuti tujimbe ku njelo zyo tukukomana nazyo. (Luka 11.13; Filipi 4.13) Ivi vikutwavwa ukuba nu lusubilo ulwakuti akabalilo kosi tuli na chilichosi cho chikulondiwa ukuti tujimbe nu kubukilila ukuba basubaliwa kwa Yehova. U Yehova akulonda ukuti tumusubilaghe. (Hebe. 11.6) Akabalilo kamo tungennya ukuti injelo zyo tukukomana nazyo zipepe bulo ukuti paswebene tungamalana nazyo. Tunganda na pakukayikila nanti u Yehova angatwavwa. Loli Ibayibolo likutusimikizya ukuti na maka gha Chala ‘tungakwela ulubumba.’ (Sali. 18.29) Mumalo mwakuti tukayikilaghe, tukulondiwa ukuti akabalilo kosi twiputaghe nu lwitiko lwitu losi nu kusubila ukuti u Yehova inti amule inyiputo zyitu zyosi.—Yako. 1.6, 7. w23.11 22 ¶8-9.

Chibelusi, Novembala 8

[Ulughano] ndimi iya moto uwakwaka, indimi iya Ya. Amizi aminji ghatangamazya ulughano, na malusoko ghatangalubukizya ulughano.—Lwimbo. 8.6, 7.

Amazyu agha ghalongosola akiza sana ulughano ulwabwanaloli! Amazyu agha ghakughomya sana ku bantu bo bali mu sendwa. Ghakulangizya ukuti bangaba nu lughano ulwabwanaloli. Pakulondiwa ukubikapo umoyo ukuti abantu bo basendanite babukilile ukughanana. Umwakufwanikizya, ukuti umoto ghubukilile ukwaka pakulondiwa ukuti umuntu yumo abakukilile ukongelezya inkwi. Nanti pate nayumo yo angabomba bunubu, umoto ghungazima. Umwakuyana bulo, ulughano pakasi pa mulume nu muchi lungabukilila ukughoma nanti bakughomya ubumanyani bwabo. Akabalilo kamo, bo bali mu sendwa bangiyivwa ukuti ulughano lwabo lwanda ukumala, nkani-nkani nanti bali ni ntamyo iyakukwafannya ni ndalama, bakutamiwa ichifukwa cha mbina pamo intamyo iyakupwelelela abana. Ukuti ‘indimi iya Ya’ yibukilile ukwaka, umulume nu muchi bosi babaghiye ukubukilila ukubombapo zimo ukuti baghomye ubumanyani bwabo nu Yehova. w23.05 20-21 ¶1-3

Sabata, Novembala 9

Mutakanyilaghe.—Dani. 10.19.

Nkimba tukulondiwa ukubomba ichoni ukuti tube bujimvu? Abapapi bitu, bangatukazya ukuti tube bujimvu, loli batangatupangisya ukuti tube bujimvu napo vingaba ukuti abene bujimvu. Nanti waba we mujimvu vikuba ngati ukuti wamanyila uluso ulupya. Izila yoka yo yingabavwa ukuti mube nu luso yakuti, mwenelezyange nkani mo umulongozi akubombela nu kweghelela vyo akubomba. Umwakuyana bulo, tungamanyila ukuba bujimvu nanti tungenelezya nu kwennya mo abanji bakalangizizya inkalo iyi nu kweghelelako mo bakabombela ukuti babe nayo. Ngati we Daniyeli, tukulondiwa ukuti tughamanye akiza Amazyu agha Chala. Tukulondiwa ukuba pabumanyani ubwiza nu Yehova umwakuti tube nu bwabuke ubwakumubuzya chilichosi cho tukulonda na mo tukwiyivwila. Sona tukulondiwa ukuti tumusubilaghe nkani u Yehova nu kusimikizya ukuti akabalilo kosi akutwavwa. Ivi vingatwavwa ukuti nanti ulwitiko lwitu lwiza lwayeliwa twize tube bakujimba. Abantu bo bujimvu vikubavwa ukuti abanji bande pakubachindika. Vikwavwa sona ukuti abantu bo bali ni myoyo inyiza bamumanye u Yehova. Naloli, tuli ni vifukwa ivyiza ivyakubela bujimvu. w23.08 2 ¶2; 4 ¶8-9

Mande, Novembala 10

Muviyelaye ivintu vyosi.—1 Tesa. 5.21.

Izyu ilya Chigiliki ilyakuti ‘muvighelaghe’ bakalibombezya imbombo ukuti balongosole mo abantu bakayezezyanga ugolide nu siliva ukuti bamanye nanti vyabwanaloli. Cho chifukwa nuswe bulo tukulondiwa ukuviyela ivintu vyo tukwivwa pamo ivintu vyo tukubelenga ukuti tusimikizye nanti vyabwanaloli. Ivi vyakulondiwa sana kukwitu amasiku ghano po intamyo inkulu yikupalamila. Mumalo umwakusubila bulo chilichosi cho abantu bakunena, tukulondiwa ukubombezya amaka ghitu agha kinong’onele ukuti tuyanisye vyo tukubelenga na vyo tukwivwa nanti vikukolelana na vyo Ibayibolo ni gulu ilya Yehova likunena. Nanti tukubomba bunubu, vingatwavwa ukuti tutakazimbuliwe na mabumyasi gho imizimu imibibi yingasasya. (Mbupi. 14.15; 1 Timo. 4.1) Tukumanya ukuti abantu aba Yehova bakwiza pakupona pa ntamyo inkulu. Aliwesi paweka atakumanya ukuti indabi kukwiza pakuba buli-buli! (Yako. 4.14) Napo tungabukilila ukuba nu bumi mupaka po intamyo inkulu yikwiza pakubombiwa pamo tungafwa po yichili pakubombiwa, loli tungize tupokele ubumi ubwa bwila na bwila nanti tukubukilila ukuba basubaliwa. Swebosi za tubukilile ukuba nu lusubilo ulwakughoma sona ukuba bakwisenganya isiku ilya Yehova! w23.06 13 ¶15-16

Chibili, Novembala 11

Abavumbulila ivintu ivya chisisi ababombi bache.—Amo. 3.7.

Tutakumanya mo amabulaghuzi ghamo agha mu Bayibolo ghakwiza pakukwanilisiwa. (Dani. 12.8, 9) Loli ichifukwa chakuti tutakumanya vyosi ivya mo amabulaghuzi agha ghakwiza pakukwanilisiwa, vitakung’anamula ukuti ghatakwiza pakukwanilisiwa. Tutakukayikila ukuti u Yehova akwiza pakutwavwa ukuti twivwisye ivintu vyo tukulondiwa ukumanya pa kabalilo kache akiza ngati mo akabombela mukabalilo akakale. Bakwiza pakukolela ukuti “pali umutende, vyosi vili akiza bulo.” (1 Tesa. 5.3) Pisinda pache amaboma aghandale ghakwiza pakuchisambukila ichipanga ichabumyasi nu kuchipyuta. (Ubuvu. 17.16, 17) Pabumalilo bakwiza pakubasambukila abantu ba Chala. (Eze. 38.18, 19) Ivyakubombiwa ivi, vikwiza pakutulongozezya ku nkondo iyabumalilo ya Alamagedoni. (Ubuvu. 16.14, 16) Tunganena umwakusimikizya ukuti ivyakubombiwa ivi, vili papipi sana pakubombiwa. Po ivintu ivi vichili pakubombiwa, za tubukilile ukulangizya ukuti tukumupalizya Ubaba witu uwa kumwanya uwalughano, umwakubukilila ukwivyisya amabulaghuzi agha mu Bayibolo nu kubavwako abanji ukuti bope babombaghe bunubu. w23.08 13 ¶19-20

Chitatu, Novembala 12

Zagha tughananaye, pakuti ulughano lukufuma kwa Chala.—1 Yoha. 4.7.

Pa kabalilo ko umutumiwa u Pabuli akanenagha ivya lwitiko, ulusubilo sona ulughano, akamalizya na mazyu aghakuti “chicho chikuchilapo pa vyosi, lo lughano.” (1 Koli. 13.13) Choni cho u Pabuli akanena bunubu? Ichifukwa chakuti muntazi tutakwiza pakulondiwa sona ukulangizya ukuti tuli nu lwitiko mu vintu vyo u Chala atulayizizye pa nkani iya chisu ichipya. Pamo ukuba nu lusubilo ulwakuti amalayizyo agha ghakwiza pakukwanilisiwa, ichifukwa chakuti pa kabalilo ako vyosi vikwiza pakuba kuti vyabombiwa kale. Loli tukwiza pakulondiwa ukubukilila ukumughana u Yehova na bantu. Ichakuhobosya chakuti tukwiza pakubukilila ukubaghana kwa bwila na bwila. Sona ulughano lukulangizya ukuti swe Bakilisitu ababwanaloli. Cho chifukwa u Yesu akababuzya abamanyili bache ukuti: “Nanti mukughanana, po abantu bosi bakwiza pakumanya ukuti mwe bamanyili bane.” (Yoha. 13.35) Sona nanti tukughanana, vikwavwa ukuti tubukilile ukuba bakukolelana. Cho chifukwa u Pabuli akanena ukuti ulughano “lo lulo lukumamatizya poka vyosi umwakufikapo.” (Kolo. 3.14). Umutumiwa u Yohani akabasimbila Abakilistu abamwabo ukuti: “Umuntu wesi yuyo amughanite u Chala, amughane sona nu mukamu wache.” (1 Yoha. 4.21) Nanti tukulangizannya ulughano, tukulangizya ukuti tumughanite u Chala. w23.11 8 ¶1, 3

Chinayi, Novembala 13

Tuvyepuke ivintu vivyo vingatuzighila.—Hebe. 12.1.

Ibayibolo likuyanisya ubumi bwitu ubwa Chikilisitu ni chipalano. Abakuchimbila bo bangamalizya ichipalano ichi, bakwiza pakupokela ubumi ubwa bwila na bwila. (2 Timo. 4.7, 8) Tukulondiwa ukubomba chilichosi cho tungakwanisya ukuti tubukilile ukuchimbila, ichifukwa chakuti tuli kubumalilo nkani kwa chipalano. Umutumiwa u Pabuli akanena ivintu vyo vingatwavwa ukuti nuswe tuwine ichipalano. U Pabuli akutubuzya ukuti “zagha tuvyepuke ivintu vivyo vingatuzighila . . . zagha tuchimbile nu lweke muchipalano ichakuchimbila chicho chili pantazi papitu.” Ka u Pabuli akang’anamulagha ukuti patalipo ukatundu yo Umukilisitu anganyamula? Awee, te vyovyo akang’anamulagha. Mumalo mwache, akang’anamulagha ukuti tutakanyamulaghe ukatundu yo te wakulondiwa. Ukatundu yo te wakulondiwa angapangisya ukuti tuchimbilaghe panandi-panandi sona angatupangisya ukuti tunyokele munyuma. Ukuti tujimbe, tukulondiwa ukumanya mwalubilo nanti tunyamuye ukatundu yo atakulondiwa yo angatunyosezya kwisinda. Pa kabalilo ko tukubomba bunubu, tutakulondiwa ukutagha ukatundu yo wakulondiwa kuti tumunyamule. Nanti tungatagha ukatundu yo wakulondiwa, vingapangisya ukuti tufumemo muchipalano.—2 Timo. 2.5. w23.08 26 ¶1-2

Chisano, Novembala 14

Akabonekele kinyu akiza katakabanje kakuzi kene.—1 Pita. 3.3.

Ubololo bukutwavwa ukuti tuchindikaghe inyinong’ono izya banji. Umwakufwanikizya abayemba bamo baghanite ukupoda po bamo batavighanite. Abakilisitu bamo bakuhoboka pakung’wela ubwalwa panandi, loli bamo bakusala ukuti batakang’welaghe. Abakilisitu bosi bakulonda ukuti bangaba nu bumi ubwiza, loli aliwesi akusala umwakupambana pa butuli bo angapokela nanti abina. Nanti tukwinong’ona ukuti akabalilo kosi tukunenagha ubwanaloli sona tukuyezya ukubapangisya abakamu na bayemba ukuti babombaghe ivintu vyo uswe tukubomba, vingabapuvya abanji nu kupangisya ukuti muchipanga mube ukugabinkana. (1 Koli. 8.9; 10.23, 24) Umwakufwanikizya, mumalo mwakubika indaghilo izya mo tungavwalila, u Yehova atupiye ifundo zyo zingatwavwa pa nkani iya kavwalile. Tukulondiwa ukuvwala muzila yo yingamuchindika u Chala, ukulangizya ubololo, ukwiyisya nu “mwamahala.” (1 Timo. 2.9, 10) Tutakulondiwa ukuvwala muzila iyakuti abantu binong’onelaghe bulo ivya mo tukubonekela. Ifundo izya mu Bayibolo zingabavwa abasongo ukuti batakapange indaghilo izyakukwafannya na kavwalile sona akametele. w23.07 23-24 ¶13-14

Chibelusi, Novembala 15

Mwivwisye nkani kukwane, sona mulye ichakulya ichiza, nu kwagha ukuhoboka ni chakulya cho chiza.—Yesa. 55.2.

U Yehova atulangizizye mo tungabombela ukuti kuntazi twize tube swe bakuhoboka. Abantu bo bakwitikizya ukwitizya ukwa ‘mukolo umupunganu’ bakuyezya-yezya ukuti bahobokaghe nu bwamalaya. Vyo bakubomba ‘vikwiza pakubalongozezya ku bufwe.” (Mbupi. 9.13, 17, 18) Abantu bo bakwitikizya ukwitizya ukwa mukolo uwa mahala yo akwimila ‘amahala aghenecho,’ bakwiza pakuba nu bumi ubwiza nkani! (Mbupi. 9.1) Tukumanyila ukuti tughanaghe ivintu vyo u Yehova avighanite nu kuvibenga vyo avibengite. (Sali. 97.10) Sona swe bakuhoboka sana ichifukwa chakuti tukwitizyako abanji ukuti bope bize bamanyile ukufuma ku ‘mahala aghenecho.’ Tuli ngati abambombo bo ‘bakwitizya pa malo gho ghakwelite agha tawuni ukuti: ‘Aliwesi yo mupunganu ize kuno.’’ Amapindu gho tukughagha uswe na bantu bo bakwitikizya ukwitizya uku, te ghakabalilo akanandi bulo. Ghakutwavwa ukuti tube swe bakujimba nu kutwavwa ukuti twize twikale nu bumi kwa bwila na bwila nanti tukubukilila ‘ukwenda muzila iya kugholoka iya mahala.’—Mbupi. 9.3, 4, 6. w23.06 24 ¶17-18

Sabata, Novembala 16

Umuntu yo atakukalala lubilo mwiza ukuchila umuntu yo ali na maka, sona yo akwilema akuchila yo akupota itawuni.—Mbupi. 16.32.

Ka mungamanyila buli-buli nanti yo mukubomba nawe imbombo pamo mukumanyila nawe isukulu abalalusya ilalusyo pa vyo mukusubila? Nkimba mukupasya? Twebingi tukupasyanga. Loli ilalusyo limo lingatwavwa ukwivwisya vyo umuntu akwinong’ona pamo vyo akusubila. Ivi vingatwavwa ukuti chibe chipepe ukuti tumubuzyeko amazyu amiza. Akabalilo kamo umuntu angalalusya ilalusyo ichifukwa chakuti atakukolelana na vyo tukusubila pamo angalonda ukuti tususannye nawe. Ivi vingabombiwa ichifukwa chakuti vingaba ukuti akivwapo ivintu ivibibi ivyakukwafyannya na vyo tukusubila. (Imbo. 28.22) Ichamwabo chakuti tuli “mumasiku aghabumalilo” gho abantu abinji ‘batakulonda ukukolelana na bamwabo’ sona “bakoghofya.” (2 Timo. 3.1, 3) Mungaswigha ukuti, ‘Ka ningabomba ichoni ukuti namulaghe umwakwiyisya nu mwachisa abantu bo bakususya vyo nkusubila?’ Choni cho chingabavwa? Ubololo bobo bungabavwa. Umuntu yo mololo atakukalala lubilo, loli akwilema nanti bamukalalizya sona nanti pabombiwa ichintu cho atinong’onelaghako. w23.09 14 ¶1-2

Mande, Novembala 17

Inti ubimike ukuti babe bo bamwene pachisu chosi ichapasi.—Sali. 45.16.

Akabalilo akinji, tukupokela ubulongozi bo bukutufighilila ukuti tutakaghanaghe nkani indalama sona ukuti tuleghuke ivintu vyo vingatupangisya ukuti tupotwe ukukonka indaghilo izya Chala. Pa kabalilo aka, nuswe bulo tukusayiwa nanti tukubukilila ukukonka ubulongozi bo u Yehova akutupa. (Yesa. 48.17, 18; 1 Timo. 6.9, 10) Tutakukayikila ukuti u Yehova inti abukilile ukubombezya abantu pakupeleka ubulongozi pa kabalilo aka ntamyo inkulu sona Mubulaghili uwa Myaka 1,000. Ka inti twize tubukilile ukukonka ubulongozi? Chingize chibe chipepe ukwivwila nanti pa kabalilo aka tukwivwila ubulongozi ubwa Yehova. Polelo akabalilo kosi za tubukilile ukukonka ubulongozi ubwa Yehova, ukongelezyapo bo akutupa ukwendela mu banavuli bo abasalite ukuti batulongozyanje. (Yesa. 32.1, 2; Hebe. 13.17) Tungamukonka Umulongozi witu u Yehova nu lusubilo lwitu losi ichifukwa chakuti akutufighilila ku vintu vyo vingananga ubumanyani bwitu nu kutulongozezya ku bumi ubwa bwila na bwila muchisu ichipya. w24.02 25 ¶17-18

Chibili, Novembala 18

Akabapoka ukwendela muchisa chache.—Efe. 2.5.

Umutumiwa u Pabuli, akahobokagha pakumubombela u Yehova loli chitakaba chipepe akabalilo kosi. U Pabuli akendagha amabulendo aghatali, loli pa kabalilo kala chitakaba chipepe. Pamabulendo ghache agha, pa kabalilo kamo u Pabuli akakomana ni ntamyo “izya ukwizula ukwa soko” sona “na mavyondongo.” Utubalilo tumo abalwani bache bakamukomagha. (2 Koli. 11.23-27) Sona abakamu bache Abachikilisitu pa kabalilo kamo batakapalizyanga pa vintu vyo akabombagha ukuti abavwe. (2 Koli. 10.10; Filipi 4.15) Choni cho chikamwavwa umutumiwa u Pabuli ukuti abukilile ukumubombela u Yehova? U Pabuli akamanyila ivyinji ivyakukwafannya nu buntu ubwa Yehova ukufuma mu Masimbo sona ku vintu vyo akakomana navyo pa bumi bwache. U Pabuli akasubalila ukuti u Yehova u Chala amughanite sana. (Loma 8.38, 39; Efe. 2.4, 5) Ivi vikamwavwa ukuti ande pakumughana nkani u Yehova. U Pabuli akalangizya ukuti amughanite u Yehova, ‘pakubabombela nu kubukilila ukubabombela abazelu.’—Hebe. 6.10. w23.07 9 ¶5-6

Chitatu, Novembala 19

Umuntu wesi abivwilaye abalaghili aba muchisu.—Loma 13.1.

Abantu abinji bazimenye ukuti chakulondiwa ukuba ni boma sona ukwivwila indaghilo zimo zyo “abalaghili aba muchisu” bakupanga. Loli abantu banaba bakukana ukukonka indaghilo zimo zyo batazighanite pamo zyo bakwennya ukuti zikubapoka ubwabuke bwabo. Ibayibolo likumanyisya ukuti amaboma agha bantu ghogho ghakupangisya intamyo, ghali pasi pabulaghili ubwa Satana sona lunulu ghakwiza pakupyutiwa. (Sali. 110.5, 6; Ndumbi. 8.9; Luka 4.5, 6) Loli likutubuzya Sona ukuti “umuntu wesi yuyo akususannya na balaghili banaba, akususannya nachicho u Chala akalamula.” U Yehova akusubalila ukuti inti tubivwilaghe abalaghili ichifukwa abitikizya ukuti balaghilaghe umwakuti ivintu vibukilile ukwenda akiza. Pachifukwa chinichi, “mubalipile vyosi vivyo vibaghiliye” ukongelezyapo umusonko, umuchizi nu kwivwila. (Loma. 13.1-7) Twennyange indaghilo ukuti te zyakutamya ukwivwila. U Yehova akulonda ukuti tubivwilaghe abalaghili waghe vyo abakutubuzya vitakususannya ni ndaghilo zyache.—Imbo. 5.29. w23.10 8 ¶9-10

Chinayi, Novembala 20

Umuzimu uwa Yehova ghukamupa amaka.—Balo. 15.14.

Po u Samusoni akapapiwanga, Abafilisiti bobo bakalaghilagha ichisu cha Izilayeli sona bakabayivyanga. (Balo. 13.1) Abaizilayeli bakatamiwanga nkani chifukwa chakuti Abafilisiti bakabalaghilagha umwankaza sana. U Yehova akamusala u Samusoni ukuti ‘atangilile pakubapoka Abaizilayeli mu nyobe izya Bafilisiti.’ (Balo. 13.5) U Samusoni akalondiwanga ukumusubila nkani u Yehova ukuti akwanilisye imbombo iyi. Pachakubombiwa chimo, abasilikali aba ku Filisiti bakiza ukuti bamukole u Samusoni ku Lehi uwa ku Yuda. Abanavuli Abamuyuda bakoghopa umwakuti bakinong’ona ukuti bamukole u Samusoni nu kumutwala munyobe zya balwani. Abantu abakukwabo kwa Samusoni bakamulema nu kumupinya ni nkusa zibili impya nu kubakoleka Abafilisiti. (Balo. 15.9-13) Loli, ‘umuzimu uwa Yehova ghukamupa amaka’ u Samusoni umwakuti akadumulannya inkusa. Pisinda pache ‘akalyagha ifupa ilibisi ilya munjegulilo iya mpunda iyanavuli,’ akaseba nu kulimbombezya imbombo pakughogha Abafilisiti abanavuli 1,000!—Balo. 15.14-16. w23.09 2 ¶3-4

Chisano, Novembala 21

Akabomba zinizi ukuti imbatiko zyache izya bwila na bwila zibombiwanje, zizyo akayanizya zila mwa Kilisitu u Yesu u Mwene witu.—Efe. 3.11.

U Yehova angabombezya izila izyakupambana-pambana ukuti akwanilisye ubwighane bwache sona akabalilo kosi akukwanisya ichifukwa chakuti ‘akubomba chilichosi ukuti akwanilisye ubwighane bwache.’ (Mbupi. 16.4) Sona vyo u Yehova akubomba inti vibepo kwa bwila na bwila. Nkimba ubwighane bwa Yehova chochoni sona ka abomba ichoni ukuti abukwanilisye? U Chala akababuzya abantu ababwandilo vyo akalondagha ukubabombela. Akababuzya ukuti ‘mupapane nu kubala, mwizuzye ichisu ichapasi nu kuchipota sona mube na maka . . . pavipeliwa ivya bumi’ pachisu ichapasi. (Ubwa. 1.28) U Adamu nu Eva bakati bamusambukila, nu kupangisya ukuti abantu bosi banange, ubwighane ubwa Yehova butakamalila panapo. Akanozya izila iyakuti ize akwanilisizye ubwighane bwache. Umwalubilo, u Chala akimika Ubemwene kumwanya bo bukwiza pakukwanilisya ubwighane bwache pa bantu ni chisu.—Mata. 25.34. w23.10 20 ¶6-7

Chibelusi, Novembala 22

Nanti u Yehova atakabanga mwavwilizi wane, nge fuye.—Sali. 94.17.

U Yehova angatwavwa ukuti tube nu lweke. Loli akabalilo kosi te chipepe ukuba nu lweke nkani-nkani nanti tukulimbana ni nkalo yimo kwakabalilo akatali. Akabalilo kamo, ivintu vyo tukupuvya vingaboneka ukuti vyakutamya nkani ukuchila vyo umutumiwa u Pitala akapuvyanga. Loli u Yehova angatupa amaka ukuti tutakanyokele munyuma. (Sali. 94.18, 19) Umwakufwanikizya, umukamu yumo akasendana nu mwanavuli uwamwabo kwa myaka iyinji po akaba ukuti achili ukumanyila ubwanaloli. Pa kabalilo aka, asintite ubumi bwache sona akwikala umwakukolelana ni fundo izya mu Bayibolo. Loli akabalilo kamo akutamiwa ni chinyonywa ichibibi. Choni cho chikamwavwa ukuti abe nu lweke? Akalongosola ukuti: “U Yehova akampa amaka.” Akongelezyapo ukuti: “Nkamanyila ukuti umuzimu uwa Yehova . . . , ghunganavwa [ukubukilila] ukwikala ngati mo u Yehova akulondela ukuti twikalilaghe . . . U Yehova angambombezya imbombo, sona anganavwa ukulimbana nu kusita ukufikapo kwane nu kubukilila ukumpa amaka.” w23.09 23 ¶12

Sabata, Novembala 23

Umuvwalo uwakwiyisya nu kumoghopa u Yehova, bo bukabi nu buchindamu sona nu bumi.—Mbupi. 22.4.

Mwe bakamu ba chinyamata inti vilondiwe ukuti mubombepo zimo ukuti mube mwanavuli uwa Chikilisitu uwakughoma mwabuzimu. Mukulondiwa ukuti musale akiza ivifwanikizyo ivyakuti mukonke, mube na kinong’onele akiza, mube mwe basubaliwa, mube namaluso gho ghangabavwa pa bumi bwinyu sona mwisengannye pa mabudindo gho mungize mube nagho muntazi. Po mwikwinong’onela ivintu vyosi vyo mukulondiwa ukuti mubombelepo imbombo, mungiyivwa ukuti chakutamya ukuvikwanilisya. Loli mungavikwanilisya. Mukumbuke ukuti u Yehova akulonda hee ukubavwa. (Yesa. 41.10, 13) Sona abakamu na bayemba muchipanga bangabavwa. Nanti mwiza mwaba mwanavuli yo u Yehova akulonda ukuti mube, ubumi bwinyu bukwiza ukuba bwakuhobosya. Tubaghanite sana mwe bakamu bitu abachinyamata! U Yehova abasaye pa vintu vyosi vyo mukuyezya-yezya ukubomba pa kabalilo aka ukuti mube mwe Bakilisitu abakughoma mwabuzimu. w23.12 29 ¶19-20

Mande, Novembala 24

Ukusulako ivyakupuvya.—Mbupi. 19.11.

Inong’onela ukuti muli pigulu ilya bakamu na bayemba. Mwali na kabalilo akiza akakwangalila poka sona muhobokite umwakuti mwajambula ichituzi icha gulu lyosi. Pisinda pache, mukujambula sona ivituzi ivyamwabo vibili ukupangila kuti lumo ichituzi chimo chitangaboneka akiza. Pa kabalilo aka muli ni vituzi vitatu. Loli po mukwennya ivituzi ivi mwennya ukuti ichituzi chimo umukamu yumo atakusekelela. Mungachidilita bulo ichifukwa chakuti muli ni vyamwabo vibili vyo aliwesi pigulu lyinyu asekeleye. Tutakukayikila ukuti twebosi tukukumbukila akabalilo akiza ko tukaba bakuhoboka na bakamu na bayemba bitu. Loli vingabombiwa ukuti pachakubombiwa chimo umukamu akabomba pamo akanena ichintu chimo cho chitakabahobosya. Nkimba tungabomba ichoni nanti tukukumbukila ichakubombiwa ichi? Ka tutangaluvya bulo ivintu ivibibi vyo vikabombiwa ngati mo tukadilitila ichituzi? (Efe. 4.32) Tungaluvya bulo utuntu utunandi-nandi nanti tukukumbukila ivintu ivyiza vyo twabombela poka umwakuhoboka. Ivi vyovyo tukulondiwa ukuti tuvisunge nu kuhoboka navyo. w23.11 12-13 ¶16-17

Chibili, Novembala 25

Abakolo bavwalaye umwakwichindika, . . . pakuti abakolo babo bakumwiputa u Chala babombaye bunubu.—1 Timo. 2.9, 10.

Amazyu agha Chigiliki gho babombezizye apa, ghakulangizya ukuti umukolo Uwachikilitu abaghiye ukuvwala umwakwichindika nu kulangizya ukuti akuchindika inyinong’ono izya banji. Tukuhoboka sana numwe mwe bayemba bitu abaghaniwa Abachikilisitu mwe mukuyezya-yezya ukukonka ubulongozi ubu! Ukwinong’ona akiza, nkalo iyamwabo yo umuyemba Uwachikilisitu aliwesi uwakughoma mwabuzimu abaghiye ukulangizya. Nkimba ukwinong’ona akiza chochoni? Kokuba nu budindo ubwakumanya cho chiza na cho chibibi, pisinda pache po ukusala ukubomba ichintu cho chiza. Inong’onela ichifwanikizyo icha Abigelo. Umulume wache akasala kabibi ivintu, vyo nge vikapangisya ukuti imbumba yache yosi yikomane ni ntamyo. Umwalubilo u Abigelo akabombapo zimo. Ichifukwa chakuti u Abigelo akasala akiza ivintu, vikavwa ukuti abamumbumba yache bapone. (1 Samu. 25.14-23, 32-35) Ukwinong’ona akiza kukukutwavwa sona ukumanya akabalilo ko tunganena na ko tungaba myee. Sona kukukutwavwa ukuti tubikagheko amahala ku vyo abamwitu bakubomba ukusita ukubapangisya ukuti biyipe inongwa.—1 Tesa. 4.11. w23.12 20 ¶8-9

Chitatu, Novembala 26

Zagha tusekelaye, bo tukulindilila ukugabana nabo ubuchindamu ubwa Chala.—Loma 5.2.

Umutumiwa u Pabuli akachisimbila ichipanga icha ku Loma amazyu agha. Abakamu na bayemba kuchipanga ichi, bakaba ukuti bamanyila ivya Yehova nu Yesu, bakaba nu lwitiko sona bakaba ukuti basinta nu kuba Bakilisitu. Cho chifukwa u Chala akanena ukuti bakaba “bantu bagholosu pamaso pa Chala ukwendela mu lwitiko,” sona akabapakazya nu muzimu wache umuzelu. (Loma 5.1) Ivi vikapangisya ukuti babe nu lusubilo ulwiza sana. Pisinda pache u Pabuli akabasimbila Abakilisitu abapakaziwa aba ku Efeso ivya lusubilo lo u Chala akabapa. Bakalondiwanga ukuti bize bapokele “ulusubilo, lulo u Chala akabitizizya.” (Efe. 1.18) Sona u Pabuli akabasimikizya Abakolosi ukuti vyo bakusubila vikwiza pakubombiwa naloli. Apa akanenagha ivintu “vivyo visungiwe akiza nkani kumwanya.” (Kolo. 1.4, 5) Ulusubilo ulwa Bakilisitu abapakaziwa lwakuti bakuzyukila kumwanya ko bakuya pakulaghila poka nu Kilisitu sona bakuba nu bumi ubwa bwila na bwila.—1 Tesa. 4.13-17; Ubuvu. 20.6. w23.12 9 ¶4-5

Chinayi, Novembala 27

Umutende uwakufuma kwa Chala ghugho ghuchilite akivwisizye kosi aka muntu ghukwiza pakusunga akiza amoyo ghinyu, sona ni nyinong’ono zyinyu.—Filipi 4.7.

Amazyu aghakuti “pakusunga,” bakaghabombezyanga nkani pakulongosola izya basilikali bo bakasungililagha itawuni nu kuyifighilila ku abalwani ukuti batakayipoke. Abantu bobakikalagha mutawuni, bakaghonagha umwamutende pakumanya ukuti pa geti pali abasilikali bo bakubafighilila. Umwakuyana bulo, nanti umutende uwakufuma kwa Chala ghukusungilila imyoyo ni nyinong’ono zyitu, tukwiyivwa ukuti tuli pa mutende pakumanya ukuti twe bakufighililiwa. (Sali. 4.8) Ukuyana ni nkani iya Hana, napo intamyo yo tungakomana nayo yitangamala lubilo, loli tungabukilila ukuba nu mutende. (1 Samu. 1.16-18) Sona nanti tuli nu mutende akabalilo kosi, inti chibe chipepe ukwinong’ona nu kusala ivintu umwamahala. Nkimba tungabomba choni? Nanti twakomana ni ntamyo tumubuzye yo akutufighilila. Ka tungamubuzya buli-buli? Twipute mpaka twiyivwe ukuti tuli nu mutende uwakufuma kwa Chala. (Luka 11.9; 1 Tesa. 5.17) Nanti mwakomana ni ntamyo, mwiputaghe akabalilo kosi, po mukwiza ukwennya ukuti umutende uwakufuma kwa Yehova ghukufighilila amoyo ni nyinong’ono zyinyu.—Loma 12.12. w24.01 21 ¶5-6

Chisano, Novembala 28

Tata witu uwa kumwanya; itabwa lyako lichindikiwanje.—Mata. 6.9.

Ukuti aswefye izina lya Baba wache, u Yesu akajimba ku vintu ivyakupambana-pambana ngati ukumunyoza, ukumutuka nu kumunenela amabumyasi. Akamanya ukuti amwivwila u Baba wache mu vintu vyosi, patakaba ichifukwa ichakuti abele ni soni. (Hebe. 12.2) Akamanya sona ukuti u Satana akulonda ukumupota umwankaza. (Luka 22.2-4; 23.33, 34) U Satana akasubilagha ukuti inti apangisye ukuti u Yesu aleke ukuba musubaliwa loli u Satana akapotwezya zila! U Yesu akalangizya ukuti u Satana mumyasi umukulu sona u Yehova ali na babombi abasubaliwa bo bakubukilila ukusungilila ubusubaliwa bwabo napo bakukomana ni ntamyo izyakupambana-pambana! Ka mukulonda ukumuhobosya Umwene winyu? Mubukilile ukulipala izina lya Yehova umwakubavwa abanji, ukuti bamanyile ivyinji ivyakukwafannya ni nkalo izyapamwanya zyo u Chala witu ali nazyo. Nanti mukubomba bunubu mukukonka inyayo izya Yesu. (1 Pita. 2.21) Ngati we Yesu, numwe bulo mungapangisya ukuti u Yehova ahoboke sona mungalangizya ukuti u Satana we yo mulwani wache umukulu! w24.02 11-12 ¶11-13

Chibelusi, Novembala 29

Ningamunyosezya ichoni u Yehova pa vintu vyosi ivyiza vyo ambombeye?—Sali. 116.12.

Imyaka 5 yo yendapo, abantu abakupululila 1 miliyoni boziwe nu kuba Bakaboni ba Yehova. Nanti wiyipa kwa Yehova, ukuba ukuti wasala ukuba mumanyili uwa Yesu Kilisitu sona ukwennya ukuti ukubomba ubwighane ubwa Chala cho chintu chapamwanya sana pa bumi bwako. Nkimba ivi vikongelezyapo sona ichoni? U Yesu akanena ukuti: “Nanti umuntu yumo akulonda pakunkonka, ikane mwene.” (Mata. 16.24) Izyu ilya Chingiliki lyo bakang’anamulila ukuti “ikane mwene” lingang’anamula sona ukuti “akunena ukuti akwikana nemwe.” Pakuba mubombi uwakwiyipa wa Yehova, mukulondiwa ukuleka ukubomba chilichosi cho chitakukolelana nu bwighane bwache. (2 Koli. 5.14, 15) Ivi vikongelezyapo ukukana ukubomba “imbombo izya buntu bwitu” ngati ubwamalaya. (Gala. 5.19-21; 1 Koli. 6.18) Nkimba ukwivwila indaghilo kukupangisya ukuti ubumi bwinyu bube bupala? Butakuba bupala nanti mumughanite u Yehova sona nanti mukumanya ukuti ukwivwila indaghilo zyache kukupangisya ukuti ivintu vibendelaghe akiza.—Sali. 119.97; Yesa. 48.17, 18. w24.03 2 ¶1; 3 ¶4

Sabata, Novembala 30

Ihobokite nkani nawe.—Luka 3.22.

U Yehova akubapa umuzimu umuzelu abantu babo akuhoboka nabo. (Mata. 12.18) Tungilalusya ukuti, ‘Ka nkulangizya inkalo zimo zyo umuzimu umuzelu ghukumwavwa umuntu ukuti abe nazyo?’ Ka pa kabalilo aka mwamanya ukuti mukubomba ivintu na banji umwabufisalyoyo ukuchila pa kabalilo ko mukaba ukuti mutamumenye u Yehova? Nanti mukubikapo umoyo pakulangizya inkalo zyo umuzimu wa Chala ghukumwavwa umuntu ukuti abe nazyo, koko kungabavwa ukusimikizya ukuti u Yehova akuhoboka numwe! U Yehova akubalangizya ukulondiwa ukwa sembe iyakutusatula ku bo akuhoboka nabo. (1 Timo. 2.5, 6) Loli ka tungabomba ichoni nanti umoyo witu ghuchili ghukukayikila nanti u Yehova akuhoboka nuswe napo tungaba ukuti toziwe sona tuli nu lwitiko mu sembe iyakutusatula? Tukumbukilaghe ukuti akabalilo kosi tutakasubilaghe inyinong’ono zyitu loli tumusubilaghe u Yehova. Akubennya bo bali nu lwitiko musembe iyakutusatula ukuti bagholosu mumaso ghache sona akubalayizya ukuti akwiza pakubasaya.—Sali. 5.12; Loma 3.26. w24.03 30 ¶15; 31 ¶17

    Amabuku gha mu Lambya (2012-2025)
    Fuma
    Ingila
    • Chilambya
    • Tuma
    • Vyo Mukulonda
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Indaghilo
    • Ukusunga Ichisisi
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Ingila
    Tuma