Mwennyange Ipele Ngati mo u Chala Akulyenezya

TUTAKUKAYIKILA ukuti mukupalizya sana ivyabupi vyo u Yehova abapiye, ukongelezyapo ichabupi icha bwabuke ubwakusala mo mungahobokela ni vyabupi ivyakupambana-pambana. Ibayibolo likunena ukuti: ‘Ichakulya chikupangisya ukuti umuntu asekelelaghe, sona uvinyo akupangisya ukuti umoyo ghuhobokaghe,’ vyo vikulangizya ukuti uvinyo chabupi ichakufuma kwa Chala. (Ndumbi. 10.19; Sali. 104.15) Mubaghiye ukuti mwenizyepo abantu bamo ukuti bakomana ni ntamyo chifukwa chakungw’ela nkani ipele. Sona ukuzyungulila pachisu chosi ichapasi, abantu bali ni fundo sona inyinong’ono izyakupambana-pambana pa nkani iyipele ukuyana na mo ivintu vibeleye muchisu chabo na kikalile kabo. Napo vili bunubu, choni cho chingabavwa Abakilisitu ukuti basalaghe umwamahala pa nkani iyakungw’ela ipele?

Vite ni mbombo ukuti tukwikala kwiyi pamo twakulila kwiyi, loli ukwitikizya ifundo izya Yehova ukuti zitulongozyanje pa mo tukwinong’onela sona mo tukusalila ivintu, vingatwavwa ukuti tube nu bumi ubwiza sona tuhobokaghe.

Ngati mo mukumanyila, abantu abinji muchisu ichi akabalilo kosi bakung’wela ipele sona bakukolwa. Bamo bakungw’ela ipele ichifukwa chakuti bakulonda bulo ukuti bahoboke. Po bamo bakungw’ela ukuti batakinong’onelagheko intamyo bakukomana nazyo. Sona amalo ghamo abantu bakwinong’ona ukuti umuntu yo akungw’ela nkani ipele kokuti we songo pamo ali na maka.

Napo vili bunubu, ichakuhobosya chakuti Abakilisitu bali nu bulongozi ubwamahala ubwakufuma kwa Mupeli wabo uwalughano. Umwakufwanikizya, akutubuzya ivintu ivibibi vyo vingabapo nanti tukukolwa. Lumo tubelengitepo isimbo ilya Isya Mbupingamu 23.29-35, lyo likulongosola ivintu vyo vikubombiwa nanti umuntu akolwa sona ivintu ivibibi vyo vikubapo.a Usongo uwa chipanga yumo uwa ku Europe izina lyache u Daniel, akukumbukila mo ubumi bwache bukabela bo achili pakumanyila ubwanaloli. Akanena ukuti, “Ukungw’ela nkani ipele kukampangisya ukuti ntakasalaghe akiza ivintu sona kukapangisya ukuti inkomane ni ntamyo izyakupambana-pambana.”

Ka tungasala buli-buli ivintu umwamahala pa nkani iyipele, nu kuleghuka intamyo zyo zingabapo ichifukwa chakukolwa? Tukulondiwa ukuti twitikizyanje ubulongozi ubwakufuma kwa Chala ukuti butulongozyanje pa vyo tukusala na vyo tukubomba.

Pa kabalilo aka, za twennye vyo Ibayibolo likunena pa nkani iyipele ni vifukwa vyo vikubapangisya abantu bamo ukuti bangw’elaghe ipele.

VYO IBAYIBOLO LIKUNENA PA NKANI IYIPELE

Amazyu gha Chala ghatakukanizya ukungw’ela ipele panandi bulo. Ubwanaloli bwakuti Ibayibolo likuti ukungw’ela uvinyo kungapangisya ukuti umuntu abe wakuhoboka. Tukubelenga ukuti: ‘Ulye ichakulya chako umwakuhoboka, sona ungw’ele uvinyo wako nu moyo uwakuhoboka.’ (Ndumbi. 9.7) Muvyakubombiwa vimo u Yesu akangw’elagha uvinyo, sona ababombi abasubaliwa bamo aba Yehova bope bakangw’elagha.​—Mata. 26.27-29; Luka 7.34; 1 Timo. 5.23.

Napo vili bunubu, loli Amazyu gha Chala ghakulongosola akiza impambano yo yilipo pakasi pakungw’elako ipele nu kukolwa. Ghakulongosola akiza ukuti: “Mutakakolwanje nu vinyo.” (Efe. 5.18) Sona ghakulangizya ukuti “abachingw’ela . . . batakwiza pakupyana Ubumwene ubwa Chala.” (1 Koli. 6.10) Naloli, ifundo izi zikulangizya ukuti u Yehova atakulonda napanandi ukuti tungw’elaghe nkani sona tukolwanje. Mumalo umwakukonka bulo akikalile kitu, tukupalizya nkani ukuba ni fundo zyo zikulangizya mo u Chala akwenezya inkani iyipele.

Bamo bakwinong’ona ukuti napo bangangw’ela ipele ilyinji, loli batangakolwa. Loli ivi vyakoghofya sana. Amasimbo ghakulangizya akiza ukuti ukuba “abazya aba vinyo,” kungapangisya ukuti umuntu abe ni nkalo imbibi sona akomannye ubumanyani bwache nu Yehova. (Titi 2.3; Mbupi. 20.1) Wepe u Yesu akanena ukuti, “ukukolwa” kungapangisya ukuti umuntu ize apotwe pakwingila muchisu ichipya icha Chala. (Luka 21.34-36) Choni cho chingamwavwa Umukilisitu ukuti aleghuke intamyo zyo zingabapo ichifukwa chakungw’ela nkani ipele?

MUMANYE ICHIFUKWA CHO MUKUNGW’ELELA NU BWINJI UBWI PELE LYO MUKUNGW’ELA

Nanti tukusala ivintu pa nkani iyakungw’ela ipele, chakoghofya nkani ukusendela bulo mo abantu abakikalile kitu bakubombela. Abakilisitu nanti bakusala ivintu pa nkani iya vyakulya ni vya kungw’ela umwamahala bakusala vyo vingamuhobosya u Yehova. Ibayibolo likutukumbusya ukuti: “Manyi mukulya, pamo mukungw’ela, manyi mukubomba akantu kosi, mubombaye vyosi bulo ukuti mumuchindike u Chala.” (1 Koli. 10.31) Za twennye amalalusyo ghamo ni fundo zimo izya mu Bayibolo:

Ka inkungw’ela ipele ukuti njane na banji? PA Ukusoka 23.2 pakunena ukuti: ‘Utakakonkaghe bulo ichilundilo icha bantu.’ Apa u Yehova akabasokagha Abaizilayeli ukuti batakakonkaghe bulo ivintu vyo abantu bo batakamuhobosyanga bakabombagha. Ubulongozi ubu bwakulondiwa sana ku Bakilisitu amasiku ghano. Nanti tukwitikizya abamwitu bo tukwangala nabo ukuti basinte akinong’onele kitu na vyo tukusala pa nkani iyipele, vingapangisya ukuti ubumanyani bwitu nu Yehova bukomanike sona tuleke pakwendela ifundo zyache izyapamwanya.​—Loma 12.2.

Nkimba inkungw’ela ipele ukuti ndangizye ukuti indi na maka? Akikalile kamo, abantu bakwennya ukuti ukungw’ela ipele akabalilo kosi nu kukolwa kwiza bulo sona kwakwitikiziwa. (1 Pita. 4.3) Loli ennya ifundo zyo zili pa 1 Aba Kolinti 16.13 po pakunena ukuti: “Mubanje maso, mwimaye nkani palwitiko. Mubanje bajivu nkani, sona mubanje bamaka.” Ka ipele lingamwavwa naloli umuntu ukuti abe na maka? Awee, litangamwavwa. Ipele lingapangisya ukuti chibe chipepe ukuti umuntu aleke ukwinong’ona akiza sona ukusala akiza ivintu. Ubwanaloli bwakuti mumalo mwakulangizya ukuti umuntu ali na maka, ukungw’ela nkani ipele kukulangizya ukuti umuntu atakwinong’ona akiza. Pa Yesaya 28.7 pakulongosola ivya muntu yo akusobela ichifukwa ichi pele sona akutantalila sona akupunula.

Amaka gho tukulondiwa ukuti tubombaghe ivintu vyo vyiza, ghakufuma kwa Yehova sona ghakulondiwa ukuti tubanje amaso nu kubukilila ukwima nkani mulwitiko. (Sali. 18.32) Tungabomba bunubu umwakubukilila ukuba maso pakuleghuka ivintu vyo vibibi nu kuleka ukusala ivintu vyo vingakomannya ubumanyani bwitu nu Yehova. U Yesu akaba pabumanyani ubwakughoma nu Yehova, sona abantu abinji bakamuchindikagha ichifukwa chakuti akaba mujivu sona akabikaghapo umoyo pakubomba cho chiza.

Ka inkungw’ela ipele ichifukwa chakuti ntakatamiwange inyinong’ono pa ntamyo zyo nkukomana nazyo? Uwakwimba yumo akasimba ukuti: ‘Nanti nkutamiwa inyinong’ono ichifukwa cha ntamyo, umwe [Yehova] mukusangalusya sona mukunavwa ukuti imbe ne wakuhoboka.’ (Sali. 94.19) Nanti mwakomana ni ntamyo yimo, mulabe ubutuli kwa Yehova mumalo mwakungw’ela ipele. Mungabomba bunubu, umwakwiputa kwa Yehova akabalilo kosi. Sona abinji baghite ukuti ukulaba ubulongozi ku bamanyani babo abakughoma mwabuzimu muchipanga kwakutula sana. Ubwanaloli bwache bwakuti ukungw’ela ipele ngati zila iyakumazizya intamyo te kwiza ichifukwa chakuti kungapangisya umuntu ukuti abe ni nkalo imbibi sona ukuti atakabombaghe ivintu vyo te vyiza. (Hose. 4.11) U Daniel, yo twamutambula kubwandilo akanena ukuti: “Nkatamiwanga sana inyinong’ono sona nkiyivwanga ukuti ne mutulanongwa. Nkangw’elagha ukuti malane ni ntamyo zyo nkakomanagha nazyo, loli ivi vikapangisya ukuti inkomane ni ntamyo izyinji sona nkaleka ukuba pabumanyani na bantu bo bakaba bamanyani bane pabwandilo umwakuti nkaleka pakwichindika.” Choni cho chikamwavwa u Daniel? Akanena ukuti: “Inkamanya ukuti mumalo mwakungw’ela ipele, nkalondiwanga ukumusubila nkani u Yehova. U Yehova akanavwa ukuti malane ni ntamyo zyo nkakomanagha nazyo.” Ifundo yakuti u Yehova akabalilo kosi wakwisenganya ukutwavwa napo tungennya ukuti itamyo zyo tukukomana nazyo zitangamala.​—Filipi 4.6, 7; 1 Pita. 5.7.

Nanti akabalilo kamo mukungw’elagha ipele, mungabomba akiza ukwilalusya amalalusyo agha: ‘Ka uwamumbumba yane pamo umumanyani wane yumo, vikumukwafya ni nkalo yane iyakungw’ela?’ Nanti vili bunubu, vikulangizya ukuti mwaba ni nkalo pamo intamyo yimo yo mutakuyimanya. ‘Ka pa kabalilo aka inkungw’ela nkani ukuchila mo nkangw’elagha kwisinda?’ Ivi vingabombiwa kwa muntu yo atabeleleye pakungw’ela ipele po anda pakungw’ela papipi-papipi. ‘Nkimba chikuba chipala kwa une ukwikala amasiku pamo akabalilo akatali ukusita ukungw’ela ipele?’ Nanti vili bunubu, ukungw’ela yingaba inkalo iyakutamya ukumala nayo. Po pangalondiwa ubutuli ubwakufuma ku bantu bo bamanyiye ivyakukwafannya ni ntamyo iyi ukuti mumalane nayo.

Abakilisitu bamo basalite ukuti batakangw’elaghe ipele lililyosi ichifukwa chakuti ukungw’ela kungapangisya intamyo izyinji. Bamo bangasala ukuleka ukungw’ela ipele ichifukwa chakuti litakubanonela. Nanti umumanyani winyu yumo asala bunubu, mubaghiye ukumulangizya ichisa umwakuchindika vyo asala ukusita ukumunena.

Pamo mungennya ukuti chamahala ukwibikila impaka. Umukilisitu abaghiye ukwibikila impaka pa bwingi ubwi pele lyo abaghiye ukungw’ela. Pamo angibikila ululaghilo ulwakuti inti angw’elaghe kalinga, angasala ukungw’ela lyoka pasabata pamo ukungw’ela panandi bulo pabumalilo ubwa chakulya. Bamo bangibikila impaka pamutundu uwipele gho bakulonda ukungw’ela, ngati ukusala ukungw’elako panandi uvinyo pamo ubwalwa ukusita ukongannya. Nanti umuntu ibikila impaka pa nkani iyakungw’ela chingaba chipepe ukukonkezya vyo asalite. Sona Umukilisitu uwakughoma mwabuzimu atabaghiye ukupasya na vyo abanji banginong’ona pa mo asalila ivintu vimo sona abaghiye ukubomba vyo asala.

Nanti tukusala ivintu pa nkani iyipele, tubaghiye ukwinong’onelapo mo abanji bangayenezya inkani iyi. Pa Aba Loma 14.21 pakunena ukuti: “Chizapo ukuleka pakulya inyama pamo ukungw’ela uvinyo pamo pakubomba chicho chingamupela umukamu wako ukuti anange.” Ka mungabombezya buli-buli ubulongozi ubu? Mubanje nu lughano. Nanti mukwennya ukuti ukungw’ela ipele kungapunuzya yumo, ulughano lukwiza pakubavwa ukuti musale ukuleka ukungw’ela pachakubombiwa cho muli nacho. Nanti mungabomba bubunu, mungalangizya ukuti mukubinong’onela sona mukubachindika abanji mumalo mwakwinong’onela ivinyu vyene.​—1 Koli. 10.24.

Umwakongelezyapo, iboma lingabika indaghilo zimo zyo zingabavwa Abakilisitu ukusala akiza ivintu. Indaghilo izi, zinganena imyaka yo umuntu abaghiye ukuba nayo ukuti ande pakungw’ela ipele, pamo zingalesya ukungw’ela ipele pamo ubombezya ifoni pa kabalilo ko mukwendesya igalimoto.​—Loma 13.1-5.

U Yehova atupelite nu bwabuke ubwakuhoboka ni vyabupi ivyinji vyo atupiye. Ukongelezyapo ni chabupi ichakusala cho tukulonda pakulya na cho tukulonda pangw’ela. Akabalilo kosi ivyakusala vyitu vilangizyanje ukuti tukuhoboka nu bwabuke ubu umwakusala ivintu vyo vingamuhobosya u Baba witu uwakumwanya.