Mpila ya mbote ya telamana kondo kwa buderede

1-2. Bantu babîngi nti basaka bu babwabanaka na kondo kwa buderede mpe ntia biyuvu tulendi tiyula?

MU NZA ya kondo kwa buderede twena. Bantu babîngi, mu kondo kwa buderede bababongelaka mu bungu ti, ka bêna na mbongo zazingi ko, ku mbuka zakaka batûka peleko timuntu tia swaswana tie nawu, kâ mpe mu bungu dia misamu miakaka. Bantu bakaka mpasi bamonaka mu bungu ti, mvwama zakaka na bantu ba mu guvernema bimvwama biawu kwa babelokelaka lwaka. Kondo kwa buderede ko, kulendi tu mwisa mpasi peleko muntu wu tuzololo.

² Ka wena musamu wa nzitukulu ko, bantu babingi babâ mu nkesi mu bungu dia kondo kwa buderede kwe mu nza. Beto bansoni tuzololo mu bâ mu nza ye na tidzunu mpe mu batubongela mu mpila ya mbote. Bantu bakaka mbo bayêlaka mu yirika misamu mi bata môna mu nza peleko mu nsi zawu. Mbo batelamanaka guvernema na misiku miandi peleko mbo badingaka mu soba muntu wuta twarisa, mu bonga wô wu bata mona ti wulendi nata misamu mia mbote. Kâ, mu bungu ti Bakristo twena mbo tulongokaka mu lembo bâ “tintwari na nza” na mu kêla Timfumu tia Nzambi, tikwizi yirika misamu miamiansoni mitariri kondo kwa buderede. (Za 17:​16, NWT) Tulendi kwizi bâ ba nôka kâ mpe mu nkesi bu tumona muntu wu bata bongela na kondo kwa buderede. Tulendi kwizi tiyula: ‘Ngano nti ndendi sa? Ngano mpila ye ko ya telamana kondo kwa buderede bwawu bu?’ Mu hanina biyuvu bio mvutu, mbo tutoko taluzula bwe Yehova na Yezu babongelaka kondo kwa buderede.

YEHOVA NA YEZU KONDO KWA BUDEREDE BAYINAKA

3. Mu bungu dia nti beto tulembo zoloko kondo kwa buderede? (Izaya 5:7)

³ Bibila mbo ditutêlaka mu bungu dia nti tulembo zoloko kondo kwa buderede. Mbo ditâka ti, Yehova mu tifwani tiandi katusarila mpe Yandi ‘buderede kazololo kâ mpe na bunsungu.’ (Mik. 33:5; Mba. 1:26) Kena na ndiatulu ya kondo kwa buderede ko, mpe ka zololo’â bantu badiatilaka mu mpila ya kondo kwa buderede ko! (Lub. 32:​3, 4; Mika 6:8; Zka. 7:9) Mu tifwani mu ntangu ya mbikuri Izaya, Yehova wawirikila “bidilu” bia bala ba Israele ba beri mwisaka mpasi kwe bantu bakaka ba kanda diawu. (Tanga Izaya 5:​7, NWT.) Yehova wayizi semba bô beri tatamanaka mu kolamana misiku miandi na bô beri mwisaka bampwana’awu mpasi.—Iza. 5:​5, 13.

4. Yezu bwe kamonaka bu bamwisaka muntu mpasi? (Tala mpe tifwani.)

⁴ Ntiana Yehova, Yezu buderede kazololo mpe kondo kwa buderede kayinaka. Tilumbu timosi bu keri mu tisalu tia samuna, Yezu wamona bakala dimosi dieri na tifuma ha koko. Yezu wadinga mu mu bakisa, kâ mfumu za mabundu zeri na mitima mia ngolo bayizi baka nkesi. Bawu batâ ti Yezu musiku wu tariri tilumbu tia Sabala keri kolamanaka. Ka beri’â na tiari tia muntu weri na tifuma ko. Kâ Yezu bwe kabongela ndiatulu’awu? “Tiari tiatomo mu bâka mu bungu dia mitima miawu mia ngolo.”—Mak. 3:​1-6, NWT.

5. Mu bungu dia nti tufweti lembo tatamana mu bâ mu nkesi mu bungu dia kondo kwa buderede?

⁵ Mu bungu ti Yehova na Yezu nkesi zibâka nawu mu ntangu bantu yi badiatilaka na kondo kwa buderede, ka wena musamu wa nzitukulu ko ti beto mpe tabâ mu nkesi. (Efz. 4:26) Kâ tufweti bambuka ti nkesi ni nkesi zi tubâka, ni bu sa ti mpemba ye neto, ka zitomesa misamu ko mitariri kondo kwa buderede. Nkesi ziyôkele zilendi tu natina mpasi mu nitu. (Mik. 37:​1, 8; Zaki 1:20) Buna, bwe tulendi telamana kondo kwa buderede? Tulendi baka malongi mu tifwani tia Yezu.

BWE YEZU KATELAMANA KONDO KWA BUDEREDE

6. Ntia kondo kwa buderede Yezu keri monaka ha mutoto? (Tala mpe tifwani.)

⁶ Yezu watomo mona kondo kwa buderede bu keri ha mutoto. Wazaba ti mfumu za mabundu misiku miamingi bayika, mieri mwisaka bantu mpasi. (Mat. 23:​2-4) Wazaba mpe ti, guvernema ya Bisi-Rome mu mpila ya mbi yeri yâlaka bantu. Ba Yuda babingi badinga mu dûka mu lutumu lwa Bisi-Rome. Bakaka ntiana timvuka tia ba Zélotes, ba kubama beri mu nwana na Bisi-Rome. Kâ Yezu ka diatila buna ko peleko, ka yika moko ko ku bimvuka bieri dingaka mu soba misamu. Bu kawâ ti bantu beri dingaka mu mu sa mutinu, yandi wadioka.—Za 6:15.

7-8. Mu bungu dia nti Yezu kalembo yêla mu katula kondo kwa buderede bu keri ha mutoto? (Za 18:36)

⁷ Bu kabâ ha mutoto, Yezu ka kota misamu mia politike ko mu yêla mu sobesa misamu. Mu bungu dia nti kalembo sila bo? Mu bungu ti wazaba ti bantu ka bêna na nswa mpe na lenda ko dia tiyâla bawu beni. (Mik. 146:3; Yer. 10:23) Mpe ka bêna na lenda ko dia katula misamu miamiansoni mitulumunaka kondo kwa buderede. Nza yi Satana tayayâla; muntu wa miangu wena mpe we tihondi, sarilaka lutumu lwandi mu tuma bantu mu bâ na ndiatulu ya kondo kwa buderede. (Za 8:44; Efz. 2:2) Mpe nitu’eto ya masumu mbo yitukabakasaka mu diatila mu bunsungu ntangu zazansoni ni bu sa ti mbanzulu za mbote ze neto.—Ekl. 7:20.

⁸ Yezu wazaba ti ni Timfumu tia Nzambi kwa tilendi katula misamu miamiansoni mitulumunaka kondo kwa buderede. Ntiangu kasarila ngolo zandi na ntangu’andi ‘mu kwe longese na mu kwe samuni nsangu za mbote za Timfumu tia Nzambi.’ (Like 8:1) Watindisa bantu ‘beri na nsatu buderede’ ti nsuka ya kondo kwa buderede mbo yaketi tûla. (Mat. 5:6 na note ya ndongokolo; Like 18:​7, 8) Ka bimfumu bia bantu’â ko biyirika misamu mio, kâ ni Timfumu tia Nzambi tie ku zulu “tilembolo mu nza yi.”—Tanga Za 18:​36, NWT.

LANDA TIFWANI TIA YEZU BU TELAMANAKA KONDO KWA BUDEREDE

9. Nti bita ku hana lukwikulu ti ni Timfumu tia Nzambi kwa tie na lenda dia katula kondo kwa buderede?

⁹ Lumbu ti, kondo kwa buderede kuyôkele ko kwa bwabana na Yezu bu keri ha mutoto. Kâ muntu wuta tulumuna kondo kwa buderede mu ‘bilumbu [bi] bia mansukina,’ ni Satana na bantu bo bata mu landa. (2 Tim. 3:​1-5, 13; Nza. 12:12) Ntiana Yezu, beto mpe tuzebi ti ni Timfumu tia Nzambi kwa tikatula misamu miamiansoni mitulumunaka kondo kwa buderede. Mu bungu ti, Timfumu tia Nzambi tu yikaka moko, ka tukotaka misamu mia politike ko mpe ka tutûlaka lukwikulu lweto mu guvernema za nza yi ko mu katula kondo kwa buderede. Tabongeno tifwani tia mpangi yimosi ya yikento ye na nkumbu Stacy.a Ntete kazaba matieleka, Stacy mu bimvuka keri, bieri saka marche mu telamana kondo kwa buderede. Kâ wabatika mu bâ na ntembe mu misamu mi keri yirikaka. Yandi têle: “Bu ndieri kwe saka marche, yula ndieri tiyulaka tala ti ku lweka lwa mbote ndieri. Bwawu bu, bu ndieka ku lweka lwa Timfumu tia Nzambi, lukwikulu lwe nani ti ni Timfumu tia Nzambi kwa tiyirika misamu miamiansoni. Nzebi ti, Yehova mbo kanwanina muna muntu wuta bwabana na kondo kwa buderede, yôka mio mi ndieri yirikaka.”—Mik. 72:​1, 4.

10. Ntiana buta wa songela Matie 5:​43-48 mu bungu dia nti tulembo yêlaka mu soba guvernema na misiku miandi? (Tala mpe tifwani.)

¹⁰ Bantu babingi, mu bimvuka bitelamanaka guvernema bakotaka. Bimvuka biango, ka bitumamanaka mu misiku ko mpe misamu mia mbi biyirikaka. (Efz. 4:31) Mpangi yimosi ya bakala ye na nkumbu Jeffrey yitêle: “Nzebi ti, bantu bu bakwizi saka marche, balendi kwizi bâ na nkesi zibanata mu bebesa bima, mu laba na mu tisa bubi bawu na bawu.” Kâ Yezu watulongesa mu bongela bantu na luzolo, mu kati na bantu ba tulembo wisanaka peleko batumwisaka mpasi. (Tanga Matie 5:​43-48.) Bu twena Bakristo, miamiansoni mi tulenda tusaka mu lembo yirika misamu mita lembo kwelana na tifwani tia tu sisila Yezu.

11. Mu bungu dia nti wulendi bâ musamu wa mpasi kwe beto mu landa tifwani tia Yezu?

¹¹ Ni bu sa ti tuzebi ti ni Timfumu tia Nzambi kwa tilendi katula mankululu misamu mitulumunaka kondo kwa buderede, wulendi bâ musamu wa mpasi kwe beto mu landa tifwani tia Yezu, mu ntangu yi tubwabanaka na kondo kwa buderede. Tataleno ntia misamu miatûrila Janiya bu kabwabana na misamu mia tihambula. Yandi têle: “Mu nkesi ndieri. Tiari tieri nani mu bungu dia misamu mieri tâka bantu mpe wabâ nani babasemba. Buna, nayizi dinga mu kota mu bimvuka bieri telamanaka tihambula. Mbo ndieri banzaka ti bu naketi sila bo, misamu naketi tomesa.” Kâ ntangu bu yeri kwe yôke, Janiya wayizi bakula ti wafwanana kasa nsobolo mu luzingu lwandi. Yandi têle: “Nayizi bakula ti, kani natûla lukwikulu lwani mu Yehova, nayizi batika mu kwikila misamu mieri ku ntêlaka bantu na mu ba sikirila. Nayizi bonga nzengolo ya dûka mu timvuka tio.” Ni bu sa ti mu nkesi tubâka mu ntangu yi batumwisaka mpasi peleko yi bamwisaka bantu ba tuzololo mpasi, tufweti sa keba ntangu zazansoni mu zabirila nkesi zeto mpe mu lembo kota misamu mia nza.—Za 15:19.

12. Mu bungu dia nti we musamu wa ndwenga mu zaba sola nsangu zi tutalaka?

¹² Nti bilendi tu bakisa mu zabirila nkesi zeto bu tubwabanaka na kondo kwa buderede? Tima tilendi tu bakisa ni mu sa keba mu bima bi tutangaka, bi tutalaka peleko bi tuwâka. Mu réseaux sociaux, misamu bayôkesaka mifwemesaka bantu mpe mibatumaka mu telamana guvernema. Ntangu zakaka, ba zurnaliste mabanza ma bawu beni kwa bahanaka kani batâ matieleka. Ni bu sa ti nsangu za ba zurnaliste za matieleka zena, ka tusoba misamu ko tala ti tutatamane mu tanga zo. Tala ti tuyôkese ntangu yayingi mu talaka nsangu zo, tulendi kwizi fwema peleko tulendi kwizi bâ ba nôka. (Bin. 24:10) Tulendi kwizi bîka mpe mu tûla Timfumu tia Nzambi ha tibuka tia ntete mu luzingu lweto mpe tulendi zimbakana ti ni Timfumu tia Nzambi kwa tilendi katula mpasi zazansoni.

13. Bwe ntangulu ya Bibila ya bilumbu biabiansoni yilendi tu bakisila mu telamana kondo kwa buderede?

¹³ Ntangulu ya mbote ya Bibila na tifu tia dimbitila, bilendi tu bakisa mu telamana kondo kwa buderede. Mpangi yimosi ya yikento ye na nkumbu Alia, yatomo nôka mu mpila yi beri bongelaka bantu ba tizunga tiandi. Nkesi zeri nandi mu bungu ti bantu bo beri yirikaka misamu mia mbi, ka beri’â ba sembaka ko. Yandi têle: “Nayizi tiyula, ‘ngano lukwikulu lwe nani ti Yehova mbo kayirika misamu mio?’ Mu ntangu yo, nayizi tanga Yobe 34:​22-29. Verse zo zayizi ku mbambula ti ka kwena muntu ko lendi swama ha meso ma Yehova. Ni Yandi kwa zebi mu ntia mpila kalendi fundisila bantu mpe ni Yandi kwa lendi soba misamu mu bungu dia bantu babansoni.” Kâ bu tuta kwe kêle ti, Timfumu tia Nzambi tianata buderede bwa matieleka, tatatamana mu telamana kondo kwa buderede bwawu bu. Bwe?

BWE TULENDI TELAMANA KONDO KWA BUDEREDE BWAWU BU

14. Ntia musamu tulendi sa bwawu bu? (Bisi-Kolose 3:​10, 11)

¹⁴ Ka tulendi’â tasoba mpila bantu yi babongela bantu bakaka ko, kâ tulendi sa ngolo mu bongela bantu bakaka mu mpila ya mbote. Ntiana bu tutokolo wa tâka, tifwani tia Yezu tulandaka bu tusongelaka luzolo. Luzolo lwa mpila yo mbo lututumaka mu bongela bantu bakaka na buzitu, ni bu sa ti bakaka na kondo kwa buderede badiatilaka. (Mat. 7:12; Rom. 12:17) Yehova nsayi yibâka nandi bu tubongelaka bantu bakaka mu nsayi na kondo kwa tihambula.—Tanga Bisi-Kolose 3:​10, 11.

15. Bu tuzonzelaka bantu matieleka malongesaka Bibila bwe tubabakisilaka?

¹⁵ Mpila ya mbote yiyôkele mu telamana kondo kwa buderede ni mu samuna nsangu za mbote kwe bantu bakaka. Mu bungu dia nti tuta wa têla? Mu bungu ti ‘luzabu lwa Yehova’ lulendi sobesa muntu weri na miangu mu ntama, mu muntu we na nsayi kâ mpe na tidzunu. (Iza. 11:​6, 7, 9) Ntete kazaba matieleka, bakala dimosi di batâka nkumbu Jemal wakota mu timvuka timosi tieri telamanaka guvernema ya ku nsi’andi mu bungu ti mbo beri banzaka ti guvernema yo ya mbi yeri. Yandi têle: “Ka tulendi’â tasobesa bantu mu ngolo ko. Ka nasoba mu ngolo ko, kâ ni matieleka ma Bibila ma ndieri longokaka makunsobesa .” Misamu mia longoka Jemal miamubakisa mu lembo vutu nwanaka. Buna bantu babîngi bamana longoka matieleka matariri Bibila, ka ku vutu’â bâ bantu babingi ko bwawu bu badiatila na kondo kwa buderede.

16. Mu bungu dia nti zololo mu zonzela bantu nsangu za Timfumu?

¹⁶ Ntiana Yezu, timina die neto dia tâ kwe bantu babansoni ti ni Timfumu tia Nzambi kwa tikatula misamu miamiansoni mitulumunaka kondo kwa buderede. Tivuvu tio tilendi tindisa bantu ba bamwisa mpasi. (Yer. 29:11) Stacy, wu tutokolo zonzelaka têle: “Zaba matieleka ma kumbakisa mu telamana kondo kwa buderede ku ndieri monaka, kâ mpe ku nabwabana na bo. Yehova Bibila kasarilaka mu tuhana lutindusu.” Tufweti bâ ba kubama mu tindisa bantu bakaka mu nzila ya makani ma Bibila. Bu tomo kurisa lukwikulu lwaku mu misamu mi tulongokele mu timoko ti, mbo bâ wa kubama mu zonzela mio ku lukolo peleko ku tisalu.b

17. Bwe Yehova katubakisilaka mu telamana kondo kwa buderede bwawu bu?

¹⁷ Tuzebi ti tala ti ni Satana kwa we ‘mfumu ya mutoto nsi,’ mbo tutatamana mu bwabana na kondo kwa buderede. Bu tuta kwe kêle tilumbu ti ‘bamulosa ku mbazi,’ ka tukondo’â ngolo na tivuvu ko. (Za 12:31) Mu tifwani, Yehova mbo katutêlaka mu nzila ya Bibila mu bungu dia nti tumwinaka mpasi, mpe lwaka kabelokelaka bô ba bamwisaka mpasi. (Mik. 34:​17-19) Mu nzila ya mwana’andi, Yehova mbo katulongesaka bwe tulendi telamana kondo kwa buderede bwawu bu mpe bwe Timfumu tia Nzambi tikwizi katurila kondo kwa buderede mankululu. (2 Pi. 3:13) Tatamana mu samuna nsangu zo za Timfumu na luhemo lwalwansoni, bu tuta kwe kêle tilumbu mutoto wukwizi bâ wa fuluka mu ‘bunsungu na buderede.’—Iza. 9:7.