Yehova zololo ti bantu babansoni basoba mabanza

1. Ngano muntu wusobaka mabanza nti wusaka?

BU TUYIRIKAKA musamu wa mbi, nkatika mfunu wena mu sobaka mabanza. Mu Bibila, muntu wusobaka mabanza, mbanzulu zandi wusobaka mu bungu dia ndiatulu yimosi, ndiatulu yo kabikaka, mpe nzengolo kabongaka ya lembo vutu ya kârila.—Tala Glossaire, “Nsobolo ya mabanza.”

2. Mu bungu dia nti beto bansoni twe na nsatu ya longoka nsobolo ya mabanza? (Nehemi 8:​9-11)

² Bantu babansoni bafweti longoka nsobolo ya mabanza. Mu bungu dia nti? Mu bungu ti beto bansoni masumu tuyirikaka bilumbu biabiansoni. Bu twe bala ba Adame na Eva, muna muntu mu beto masumu kabiarila na lufwa. (Rom. 3:23; 5:12) Ka kwena muntu ko wulembolo na masumu. Bantu babâ na timinu tia nzitukulu, ntiana ntumwa Paulo, masumu mpe beri nwanaka na mo. (Rom. 7:​21-24) Ngano wuzololo tâ ti ntangu zazansoni tufweti monaka mpasi mu bungu dia masumu meto? Kâni. Yehova ndemvokolo ye nandi, mpe zololo ti beto tabâ mu nsayi. Tatala tinsamu tia Bayuda mu ntangu ya Nehemi. (Tanga Nehemi 8:​9-11.) Yehova ka zolo’â ko ti bawu bamona mpasi mu bungu dia masumu mawu ma ntama, kâ babâ mu nsayi mu bungu dia nsambululu’awu mu bungu dia Yandi. Yehova zebi ti nsobolo ya mabanza nsayi yinataka; ntiangu katulongesaka yo. Tala ti tusobele mabanza mu bungu dia masumu meto, tulendi bâ na lukwikulu ti Tata’eto die na ndemvokolo mbo katulemvokela.

3. Nti tutaluzula mu timoko ti?

³ Talongoka misamu miakaka mitariri nsobolo ya mabanza. Mu timoko ti mbo tutaluzula misamu mitatu. Ntete, mbo tulongoka nti Yehova kalongesa kwe Israele bitariri nsobolo ya mabanza. Mbo tulongoka mpe bwe Yehova kabakisila bantu mu soba mabanza. Ha manima, mbo tuzonzela nti milongoki mia Yezu mia longoka mu nsobolo ya mabanza.

NTI YEHOVA KALONGESA KWE ISRAELE MU BUNGU DIA NSOBOLO YA MABANZA

4. Yehova nti kalongesa kwe kanda dia Israele mu nsobolo ya mabanza?

⁴ Yehova bu kakubika kanda Israele, wasa luwawanu na bawu. Bu baketi zitisa misiku miandi, Yandi mbo kaketi ba kengerela mpe mbo kaketi ba sakumuna. Mu musamu wutariri misiku miandi, Yandi wabatêla: “Ntumunu yi nita ku hana lumbu ti ka yiyôkele’â mpasi ko mu bungu dia nge, mpe ka yena mala ko na nge.” (Lub. 30:​11, 16) Kâ bu baketi kolama kwe Nzambi—mu tifwani, bu baketi sambila nzambi zakaka—mbo kaketi katula lusakumunu lwandi, mpe mbo baketi mona mpasi. Kâ, ntono musamu wo, lenda diabâ nawu dia vutu baka bweso bwa Nzambi. Lenda diabâ nwawu dia ‘kâla kwe Yehova Nzambi’awu na dia wâ zu diandi.’ (Lub. 30:​1-3, 17-20) Lenda diabâ nawu dia soba mabanza. Bu baketi sila bo, Yehova mbo kaketi pusana kwe bawu mpe mbo kaketi vutu ba sakumuna.

5. Bwe Yehova kasongela ti ka yambirika kanda diandi ko? (2 Mitinu 17:​13, 14)

⁵ Kanda dia sola Yehova diamukolamana mbala zazingi. Nzambi za bungungu beri sarilaka na nsalulu zakaka za mbi za bâ nawu. Bawu bayizi mona mpasi. Kâ Yehova ka yambirika kanda diandi ko. Yandi watambika bambikuri mbala zazingi mu lomba kwe kanda diandi mu soba mabanza na mu kâla kwe Yandi.—Tanga 2 Mitinu 17:​13, 14.

6. Bwe Yehova kasarila mbikuri zandi mu longesa mfunu ya nsobolo ya mabanza kwe kanda diandi? (Tala mpe tifwani.)

⁶ Yehova bambikuri keri vulu sarilaka mu lwengesa na mu sungika kanda diandi. Mu tifwani, mu nzila ya Yeremi, Nzambi watâ: “Kâla, ô Israele lembolo wa kwikama [. . .] ka nilunda nkesi mankululu ko, mu bungu ti meno wa kwikama ndiena [. . .] Ka nibâ wa dasuka mankululu ko. Tambula misamu miaku mia mbi, mu bungu ti wakolamane kwe Yehova.” (Yer. 3:​12, 13) Mu nzila ya Yoele, Yehova watâ: “Kâleno kwe meno mu mutima’eno wawansoni.” (Yoe. 2:​12, 13) Yandi walomba kwe Izaya mu tâ: “Titsemeseno; katuleno nsalulu za mbi ha meso mani; bikeno mu yirika mbi.” (Iza. 1:​16-19) Mu nzila ya Ezekiele, Yehova wayula: “Ngano lufwa lwa nkwa-mbi nsayi lukuntâka? [. . .] Ngano nzololo kasoba ndiatulu mpe katatamana mu bâ wa moyo? Ka niyangalalaka mu lufwa lwa muntu ko, [. . .] buna sobeno ndiatulu mpe bêno ba moyo.” (Ezk. 18:​23, 32) Yehova zololo ti bantu basoba mabanza, mu bungu ti zololo ti batatamana mu zinga—mankululu! Buna Yehova ka kêla ko ti kanda diandi diatoko soba mabanza mu ba hana lubakusu. Tataleno bifwani bia musamu wo.

7. Tintwari na tinsamu tia mbikuri Ozea na mukento’andi, nti Yehova kalongesaka kwe kanda diandi?

⁷ Tala misamu mia longesa Yehova mu nzila ya tinsamu tia mbikuri Ozea na mukento’andi Gomere. Gomere bu kasarila bunsuza, wabika Ozea mu kwenda na babakala bakaka. Yehova nti kasa mu mu bakisa? Yehova, Yandi we na lenda dia zaba mitima mia bantu, watâ kwe Ozea: “Vutu zolo mukento wu bazoloko kwe babakala bakaka mpe wuta sa bunsuza, ntiana Yehova kwe kanda dia Israele bu dieri tarisaka kwe nzambi zakaka.” (Ozea 3:1; Bin. 16:2) Diangana mukento wa Ozea ka watibikila ko mu yirika masumu ma manene. Yehova walomba kwe Ozea kamutambula, kamulemvokela mpe bavutu wisana.a Mpila mosi mpe, Yehova ka yambirika kanda diandi diakolama ko. Ni bu sa ti masumu ma manene bayirika, Yehova watatamana mu zolo kanda diandi, watatamana mu ba hana lubakusu ngatu basoba mabanza, mpe basoba ndiatulu. Ngano tinsamu tio tisongele ti Yehova, ‘Yandi talaka mitima,’ mbo kahana lubakusu kwe muntu wuta tatamana mu yirika masumu ma manene, mpe mbo kayêla mu mu nata ku nsobolo ya mabanza? (Bin. 17:3) Tatala Yehova nti kasa.

BWE YEHOVA KABAKISILAKA BANKWA MASUMU MU SOBA MABANZA

8. Bwe Yehova kayêla mu bakisa Kayine mu soba mabanza? (Mbatukulu 4:​3-7) (Tala mpe tifwani.)

⁸ Kayine ni mwana wa ntete wa Adame na Eva. Yandi wabiarila nsalulu za masumu za bibuti biandi. Dieka bo, Bibila ditêle mu bungu dia Yandi: “Nsalulu zandi za mbi zabâ.” (1 Za 3:12) Kampe musamu wo wusongele mu bungu dia nti Yehova “kalembo tambula Kayine na kabu diandi” bu kahana mukayulu. Kani kasoba ndiatulu, “Kayine watomo baka nkesi mpe wakota mu bunôkena.” Yehova nti kasa ha manima? Yandi wazonza kwe Kayine. (Tanga Mbatukulu 4:​3-7.) Diangana Yehova wasarila mbote bu kayindula na Kayine, bu kamuhana tivuvu, mpe bu kamulwengesa mu mutambu wa masumu. Kâ Kayine wakala mu wirikila. Yandi ka bika Yehova ko kamunata ku nsobolo ya mabanza. Ha manima ma mvutu yo ya mbi, ngano Yehova wabika mu bakisa bantu bakaka beri sarilaka masumu mu soba mabanza? Kâni!

9. Ngano Yehova nti kasa mu bakisa Davide mu soba mabanza?

⁹ Yehova watomo zolo mutinu Davide; ntiangu kamutâ: “Muntu we buna bu zololo mutima’ani.” (Bisalu 13:22) Kâ Davide wayirika masumu ma manene: yandi wasa bunsuza mpe wahonda muntu. Tintwari na Musiku wa Mose, wafwanana ti Davide kafwa. (Lev. 20:10; Lut. 35:31) Kâ, Yehova wasarila mbote mu bungu dia yandi.b Yandi watambika mbikuri Natane mu kwe tala mutinu, ni bu sa ti Davide ka yizi’â songela bidimbu bia nsobolo ya mabanza ko. Natane wasarila tifwani mu simba mutima wa Davide. Davide wayizi bakula ti watomo fwemesa Yehova, mpe wasoba mabanza. (2 Sam. 12:​1-14) Yandi watsoneka mukunga wumosi wa nsungu wusongelaka nsobolo’andi ya mabanza. (Mik. 51, mabanza ma mbatukulu) Mukunga wo watomo tindisa bankwa masumu babingi, mpe wabatuma mu soba mabanza. Ngano ka twena na nsayi ko ya mona ti Yehova wabakisa tisari tiandi ti katomo zolo mu soba mabanza?

10. Bwe bongelaka luvivululu lwa Yehova na mulemvo’andi mu bungu dia bankwa masumu?

¹⁰ Yehova masumu kayinaka, mpe ka tambulaka mo ko mu mpila zazansoni. (Mik. 5:​4, 5) Kâ, Yehova zebi ti bankwa masumu twena, mpe mu luzolo lwandi, Yandi solaka mu tu bakisa bu tunwanaka na masumu. Yandi ka bikaka ko mu bakisa bantu banwanaka na masumu ma manene mu soba mabanza na mu bâ ndiku zandi. Nkatika lutindusu lwena mu zaba musamu wo! Bu tudimbitilaka mu luvivululu na mulemvo wa Yehova, nzengolo tubongaka ya tatamana mu bâ ba kwikama kwe Yandi na ya kulu soba mabanza bu tusumukaka. Bwawu bu tataleno bwe bayizi tomo longesela timvuka tia Bakristo mu musamu wutariri nsobolo ya mabanza.

NTI MILONGOKI MIA YEZU MIALONGOKA MU NSOBOLO YA MABANZA

11-12. Bwe Yezu kalongesela lenda dia lemvokela die na Tata’andi kwe bantu beri mu wâka? (Tala tia ntete.)

¹¹ Mu mbandu ya ntete M.B., ntangu yaketi tûla Masiya yafwana. Ntiana bu tazonzele wo mu timoko tiayôkele, Yehova wasarila Za Tibatisi na Yezu Kristo mu longesa bantu mfunu ya soba mabanza.—Mat. 3:​1, 2; 4:17.

¹² Mu tisalu tia samuna, Yezu walongesa bantu ti Yehova wa kubama bâka mu lemvokela tala ti tusumukini. Yezu wasongela wo mu mpila ya nzitukulu bu katâ tinsamu tia mwana wayizi humuka. Ntangu fioti ntwenia yo yasola mu bâ na mbêlo ya masumu. Kâ yandi “wavutu bâ na mabanza ma mbote,” mpe wakâla ku nzo. Ngano tata’andi nti kasa? Yezu watâ ti “mwana bu wabâ mala,” tata’andi wamumona, wamufwila tiari, wadioka kwe yandi, wamubonga mu moko, mpe watomo mu bumba.” Mabanza mabâ na mwana wo ni mu lomba kwe tata’andi tala ti lenda dia bâ nandi dia bâ kani tisari mu nzo ya tata’andi, kâ tata diamutâ “mwana’ani,” mpe wamukârisa ha tibuka tiandi mu kanda. Tata diatâ: “Yandi wazimbakane mpe vutulu moneka.” (Like 15:​11-32) Yezu bu kabâ ku zulu ntete kiza ha mutoto, wamona Tata’andi weri songelaka tiari tia mutima kwe bankwa masumu babingi beri sobaka mabanza. Tinsamu tio tia tâ Yezu nkatika lutindusu lwena mpe tisongele ti Yehova tata diena dilemvokelaka!

13-14. Ntumwa Piere nti kalongoka mu nsobolo ya mabanza, mpe nti kalongesa kwe bantu bakaka mu musamu wo? (Tala mpe tifwani.)

¹³ Ntumwa Piere malongi mamingi kabaka kwe Yezu mu nsobolo ya mabanza na mulemvo. Piere mulemvo weri vulu bâka nandi nsatu, mpe Yezu watomo mu lemvokela. Mu tifwani, bu kamana kala Mfumu’andi mbala zitatu, yandi wayizi tomo bâ mu tiari mpe watomo nionga mu misamu mi kayirika. (Mat. 26:​34, 35, 69-75) Kâ Yezu bu kavumbuka kwe ba fwa, wayizi monekena Piere—kampe ha bawu kaka. (Like 24:​33, 34; 1 Kor. 15:​3-5) Ntembe kâni, mu musamu wo, Yezu wamulemvokela mu luzolo, mpe watindisa ntumwa yo yasoba mabanza.—Tala Mak. 16:7 na note ya ndongokolo ya “na Piere.”

¹⁴ Piere wabakula bwe soba mabanza na baka mulemvo kweri zolo tâka. Buna walongesa misamu mio kwe bantu bakaka. Ntangu fioti ha manima ma malaki ma Pentekote, Piere wasa tinzonzi ha meso ma Bayuda, bu kabasongela ti bahonda Masiya. Kâ mu luzolo keri batêlaka: “Sobeno mabanza mpe vutukeno ngatu masumu meno mafwasuka, mpe ntangu za lutindusu zitûka kwe Yehova Yandi beni zatûla.” (Bis. 3:​14, 15, 17, 19) Piere wasongela ti nsobolo ya mabanza nkwa masumu yitumaka mu vutuka—mu soba mpila’andi ya mbi ya banzila na ya sarila—na mu landa nzila ya môna yitâka Nzambi nsayi. Ntumwa yasongela mpe ti Yehova mbo kaketi fwasa masumu mawu, mpe mbo kaketi ma zimbakasa. Mvula zazingi ha manima, Piere watâ kwe Bakristo: “Yehova [. . .] luvivululu lwe nandi na beno mu bungu ti ka zololo’â ti kani wumosi wafuka, kâ zololo ti babansoni batûla ha nsobolo ya mabanza.” (2 Pi. 3:9) Ntia mpila tivuvu mu bungu dia Bakristo bu bayirikaka masumu—ni mabâ ma manene!

15-16. a) Bwe ntumwa Paulo kalongokela mulemvo? (1 Timote 1:​12-15) b) Nti tutaluzula mu timoko tita landa?

¹⁵ Bantu ndambu kwa bayizi bâ na nsatu ya soba mabanza na ya baka mulemvo, yôka Saule wa ku Tarse. Yandi nkwamisi yabâ ya milongoki mia Yezu. Kampe Bakristo babîngi beri banzaka ti ka kwa sâla tivuvu ko mu bungu dia yandi, mu soba mabanza. Kâ Yezu wayôka mbanzulu za bantu bô babâ na bunkuta. Yandi na Tata’andi bayizi mona bifu bia mbote kwe Saule. Yezu watâ: “Muntu wu ni tisalu ti nsolele.” (Bis. 9:15) Yezu wasarila mpe timangu mu tuma Saule mu soba mabanza. (Bis. 7:58–8:3; 9:​1-9, 17-20) Bu kayizi bâ Mukristo, Saule— wu bazabila ha manima mu nkumbu ya ntumwa Paulo—wasongela ti matondo keri vulu vutulaka mu mbote na mu ndemvokolo yi kabaka. (Tanga 1 Timote 1:​12-15.) Ntumwa Paulo walongesa: “Nzambi mu mbote’andi beno kayêlaka mu nata ku nsobolo ya mabanza.”—Rom. 2:4.

¹⁶ Paulo bu kawâ nsangu za masumu ma manene meri tarilaka bunsuza mu timvuka tia Korente, ngano nti kasa? Yandi wayirikila musamu wo mu mpila yitulongesaka malongi mamingi mu nsembolo ya luzolo ya Yehova na mu mfunu ya songelaka ndemvokolo. Mbo tutomo taluzula tinsamu tio mu timoko tita landa.