Songela buzitu kwe bantu bakaka

1. Mu bungu dia nti bantu bazoloko ti babazitisa? (Bingana 22:1)

NGANO nsayi yibâka naku bu bakusongelaka buzitu? Ntembe kani nsayi yayingi yibâka naku. Bantu babansoni bazololo ti babazitisa. Mpe nsayi yibâka neto bu batuzitisaka. Buna ka wena musamu wa nzitukulu ko Bibila diatâ ti ‘buzitu buyôkele arza na ore mu bubote’!—Tanga Bingana 22:1.

2-3. Mu bungu dia nti we musamu wa mpasi mu songela buzitu kwe bantu bakaka, mpe nti tulongoka mu timoko nti?

² Ntangu zakaka musamu wa mpasi wubâka mu zitisa bantu. Mpe ntangu zakaka bifu bia mbi kwa tumonaka bia bantu bakaka. Mpe bantu babîngi lumbu ti, ka bêna na buzitu ko. Kâ tufweti bâ ba swaswana. Mu bungu dia nti? Mu bungu ti Yehova zololo ti tazangula peleko tasongela buzitu kwe “bantu ba mpila zazansoni.”—1 Pi. 2:​17, NWT.

³ Mu timoko ti, mbo tulongoka songela buzitu kwe bantu bakaka bwe wuta zolo tâ, mpe bwe tulendi bwa songela kwe 1) kanda dieto, 2) mpangi za mu timvuka, na kwe 3) bantu balembolo Mbangi za Yehova. Mbo tutomo tûla mabanza meto mu mpila yi tufweti songela buzitu bu wubâka musamu wa mpasi.

SONGELA BUZITU KWE BANTU BAKAKA BWE WUTA ZOLO TÂ?

4. Ngano zitisa bantu bakaka bwe wuta zolo tâ?

⁴ Ngano buzitu ni nti? Mu mazu makaka ntêlo ya “buzitu” na ya “zangula,” kwelana zikwelanaka. Mu bwe? “Buzitu” mbo butoko tarilaka mpila yi tumwinaka muntu. Bu tuzitisaka bantu bakaka, mbo tusongela ti bawu tukipaka mpe bawu tubongelaka mu mpila ya mbote, mu bungu dia bifu biawu, mu bungu dia misamu mi bayirikaka, peleko mu bungu dia madema mawu. Kâ ntêlo ya “zangula,” mbo yitarilaka mpila yi tubongelaka muntu. Bu tuzangulaka bantu bakaka, mbo tubasongelaka ti ntalu bêna, bawu tuzoloko, mpe wufwanane tabazangula. Wa matieleka, mu songela ti muntu wo yandi tutomo zangulaka, tufweti bwa sila mu mutima’eto wawansoni.—Mat. 15:8.

5. Nti bilendi tu bakisa mu songela buzitu kwe bantu bakaka?

⁵ Yehova zololo ti tazitisaka bantu bakaka; mu tifwani mbo katutêlaka mu songela buzitu kwe “mfumu za zinene.” (Rom. 13:​1, 7, NWT) Kâ bantu bakaka balendi tâ: “Wakubama ndiena mu songela buzitu kwe bantu tala ti ndiatulu ya mbote ye nawu.” Ngano mpila yo ya banzila ya mbote yena? Bu twena bisari bia Yehova, tuzebi ti buzitu bu tusongelaka kwe bantu ka busikamanaka mu nsalulu zawu ko. Mbo busikamanaka mu tima tiyôkele mfunu: luzolo lweto mu bungu dia Yehova na nsatu’eto ya mu yangirika.—Yos. 4:14; 1 Pi. 3:15.

6. Ngano tulendi songela buzitu kwe muntu wuta lembo tu zitisa? Bangula. (Tala mpe tifwani ha.)

⁶ Bantu bakaka balendi tiyula: ‘Ngano wulendi bâ ti tasongela buzitu kwe muntu wuta lembo tu zitisa?’ Yee. Tataleno bifwani. Mutinu Sawule wazonzela mu mpila ya mbi kwe mwana’andi Yonatane ha meso ma bantu. (1 Sam. 20:​30-34) Ntono musamu wo, Yonatane wayika tata’andi moko mu mizingu tii tilumbu tia fwa tata’andi. (Ndu. 20:12; 2 Sam. 1:23) Mfumu-Nganga-Nzambi Eli watâ ti Hana malavu mamingi kanwa. (1 Sam. 1:​12-14) Kâ Hana wazonza na buzitu bwabwansoni ku Eli, ni bu sa ti kanda dia bala ba Israele diazaba ti Eli walembana mu lungisa madema mandi ma titata na ma Mfumu-Nganga-Nzambi. (1 Sam. 1:​15-18; 2:​22-24) Mpe babakala ba Atene bafinga ntumwa Paulo, bu batâ ti ‘wolomoka’ keri wolomokaka. (Bis. 17:18) Ntono musamu wo, Paulo wabazonzela na buzitu bwabwansoni. (Bis. 17:22) Buna wu monekene ti luzolo mu bungu dia Yehova na bunkuta bwa lembo mu yangirika, bulendi tu tuma mu songela buzitu kwe bantu bakaka ni bu sa ti mpasi wena. Bwawu bu tazonzeleno nani tufweti zitisa mpe mu bungu dia nti.

SONGELA BUZITU KWE BANTU BA KANDA DIAKU

7. Mu bungu dia nti wulendi bâ musamu wa mpasi kwe beto mu songasana buzitu mu kati dia kanda?

⁷ Musamu wa mpasi. Ntangu yayingi tuyôkesaka na bantu ba kanda dieto. Buna bifu biawu bia mbote bia tuzebi kâ mpe na bifu biawu bia mbi. Bakaka balendi bâ na timbevo tilendi sa ti wabâ musamu wa mpasi kwe beto mu bakipa, peleko balendi bâ na lwaka lwa yôka. Bakaka balendi bâ na nzonzolo peleko nsalulu zilendi tu lwakisa. Kani nzo yabâ mbuka ya tidzunu bakaka balendi sa ti yabâ mbuka ya vwandi bu bazonzelaka bantu ba kanda diawu na kondo kwa buzitu. Buna kanda ka dibâka na tiwisa ko. Tulendi fwanakasa kanda na nitu ya muntu. Timbevo tilendi sa ti nitu ka yasalandi bubote, mpila mosi mpe tala ti mu kanda ka bata songasana buzitu ko, wulendi sa ti kanda ka diasalandi tintwari. Kâ ntiana kwa bimbevo biabingi bi balendi buka, bantu ba mu kanda mpe balendi longoka mu songasana buzitu bawu na bawu.

8. Mu bungu dia nti we mfunu mu songela buzitu kwe kanda dieto? (1 Timote 5:​4, 8)

⁸ Mu bungu dia nti tufweti songela buzitu? (Tanga 1 Timote 5:​4, 8, NWT.) Mu mukanda’andi wa ntete kwe Timote, Paulo wasongela bwe bantu mu kanda bafweti tibongela bawu na bawu. Ntumwa Paulo wasongela ti ka tufweti’â tasongela buzitu kwe bantu ba kanda dieto ko mu bungu ti tuma bata wa tu tuma, kâ ni mu bungu dia “kangama kweto kwe Nzambi.” Wuzololo tâ, mbo tusilaka bo mu bungu ti Yehova tuzololo mpe musamu wo mbo wutarilaka nsabululu’eto. Bu tuzitisaka bantu ba mu kanda dieto buzitu mpe tusongelaka kwe Yehova mu bungu ti ni Yandi wasala kanda. (1 Timote 5:4; Efz. 3:​14, 15.) Wô ni musamu wa mfunu wuta tu tuma mu zitisa bantu ba mu kanda dieto!

9. Bwe bakala na mukento balendi songasana buzitu bawu na bawu? (Tala mpe bifwani.)

⁹ Bwe tulendi songela buzitu. Bakala disongelaka buzitu kwe mukento’andi mbo kamusongela ti ntalu kena bu babâka ha bawu kaka peleko ha meso ma bantu. (Bin. 31:28; 1 Pi. 3:7) Kani kabwe ka twaka mukento’andi ko, ka mu fwisaka nsoni ko peleko ka mu songelaka ko ti kena salu ko. Ariela bâka ku Argentine, têle: “Mu bungu dia timbevo tiandi mukento’ani mbo katâka misamu mikunsaka mpasi. Misamu mio bu mitûlaka mbo nibambukaka ti kabanzaka misamu mi katâka ko. Mu ntangu zo mbo nibambukilaka verse ya 1 Bisi-Korente 13:​5, yikuntindisaka mu zonza na buzitu kani nabaka nkesi.” (Bin. 19:11) Mukento wuzitisaka bakala diandi, mu mpila ya mbote kamuzonzelaka kwe bantu bakaka. (Efz. 5:33) Mbo kasaka keba mu lembo bâ na nzonzolo ya miangu, na mitsotso mpe na bifingu; zebi ti nzonzolo ya mpila yo makwela yibebesaka. (Bin. 14:1) Mpangi yimosi ya yikento yibâka ku Italie, ye na bakala die na lwaka lwalwingi yitêle: “Ntangu zakaka mbo nibanzaka ti lwaka lwandi luyôkele ndilu. Mu ntama nzonzolo’ani na mpila’ani ya mu tarila mbo yeri songelaka ti ka dieri’â mu zitisaka ko. Nayizi mona ti ntangu yayingi yi niyôkesaka na bantu basongasanaka buzitu mbo yikumbakisaka mu songela bakala diani buzitu.”

10. Bwe bantwenia balendi songela buzitu kwe bibuti biawu?

¹⁰ Ntwenia, tumamana mitieno mi ku hanaka bibuti biaku. (Efz. 6:​1-3) Zonza na buzitu kwe bibuti biaku. (Ndu. 21:17) Bibuti biaku bu binuna, ba hana lubakusu lwe nawu nsatu. Sa miamiansoni mi lenda mu ba kipa. Tabongeno tifwani tia María, we na tata dilembolo Mbangi ya Yehova. Tata’andi bu kayizi bâ na timbevo, wayizi bâ musamu wa mpasi kwe María mu mu kipa. Yandi têle: “Nayizi sambila mu bâ na buzitu mu bungu dia tata’ani kâ mpe mu zaba mu songela buzitu bwango. Nayizi banza, tala ti Yehova ku ndombele mu zitisa bibuti biani, buna lendi ku ngana ngolo za sila bo. Ntangu bu yeri kwe yôke nayizi bakula ti, tata’ani kena na nsatu ko ya soba bifu biandi ngatu namuzitisa.” Bu tuzitisaka bantu ba mu kanda dieto ni bu sa ti mpasi wena, Yehova tuzitisaka Yandi wasala kanda.

SONGELA BUZITU KWE MPANGI ZA MU TIMVUKA

11. Mu bungu dia nti wulendi bâ musamu wa mpasi mu songela buzitu kwe mpangi zeto za mu timvuka?

¹¹ Musamu wa mpasi. Bakristo ngolo basarilaka mu diatila mu mitieno mia Yehova; kâ ntangu zakaka, bakaka balendi tu bongela mu mpila ya mbi, balendi tu banzila misamu mia mbi peleko balendi tu tâ nkesi. Tala ti ‘tubakiri musamu’ na mpangi yakaka, wulendi bâ musamu wa mpasi kwe beto mu tatamana mu mu songela buzitu. (Kol. 3:13) Nti bilendi tu bakisa mu tatamana mu songela buzitu?

12. Mu bungu dia nti we mfunu mu songela buzitu kwe mpangi zeto za mu timvuka? (2 Piere 2:​9-12)

¹² Mu bungu dia nti tufweti songela buzitu? (Tanga 2 Piere 2:​9-12, NWT.) Mu mukanda’andi wa nzole, ntumwa Piere wazonzela bantu mu timvuka beri lembo zitisaka “bantu ba nkembo” wuzololo tâ Bakristo beri bakuluntu. Bwe bambazi ba kwikama beri talaka, babongela musamu wo? Mu bungu dia “buzitu bwawu mu Yehova,” ka bayizi’â tâ musamu wa mbi ko mu bungu dia bantu bo. Musamu wa nzitukulu wena! Bambazi beri ba lunga, bayizi tiyimina mu kwizi tâ misamu mia mbi mu bungu dia bantu bo beri na lulendo. Kani basila bo, bayizi bîka Yehova yandi beni, kabafundisa mpe kabasemba (Rom. 14:​10-12; fwanakasa na Yude 9.) Tulendi landa tifwani tia bambazi. Tala ti ka tufweti’â takondo mbeni zeto buzitu ko, buna mfunu wena kwe beto mu zitisa mpangi zeto za mu timvuka. Tufweti bâka “ba ntete” mu ba zitisa. (Rom. 12:​10, NWT) Musamu wu mbo wusongelaka ti Yehova tuzitisaka.

13-14. Bwe tulendi songela buzitu kwe bantu bê mu timvuka tieto? Hana bifwani. (Tala mpe bifwani.)

¹³ Bwe tulendi songela buzitu. Bakuluntu, sarileno ngolo mu longesa bantu bakaka mu luzolo. (Flm. 8, 9) Tala ti lufweti hana malongi kwe muntu, haneno mo mu nsayi, kâ ka mu ntangu’â ko yi lwe mu nkesi. Mpangi za zikento, lulendi sa miamingi mu kengerela buzitu bwa mu timvuka, bu lukala mu bâ na nzonzolo ya mbi peleko mu tonga bantu. (Tite 2:​3-5) Beto bansoni tulendi songela ti bakuluntu tuzitisaka bu tusala nawu tintwari mpe bu tubavuturila matondo mu tisalu tia ngolo ti basalaka mu twarisa tukutakanu, tisalu tia samuna na bu babakisaka mpangi zitêle “kuba.”—Nga. 6:​1, NWT; 1 Tim. 5:17.

¹⁴ Mpangi yimosi ya yikento ye na nkumbu Rocío, mpasi keri monaka mu zitisa mukuluntu wumosi weri mu hanaka malongi. Yandi têle: “Nayizi mona ti mu mpila ya mbi keri ku nzonzelaka. Ku nzo, bubi bwandi kwa ndieri zonzelaka. Ni bu sa ti ka ndieri’â wa songelaka ko, ku ntia mutima’ani mbo ndieri banzaka ti, mabanza ma mbi meri nandi mu bungu dia meno mpe nayizi losa malongi mandi.” Nti biabakisa Rocío? Yandi têle: “Mu ntangulu’ani ya Bibila, nayizi tanga 1 Bisi-Tesalonike 5:​12, 13. Bu nabakula ti ka ndieri’â songelaka buzitu kwe mpangi yo ko, ngindu’ani yabatika mu ku nsemba. Nayizi sambila Yehova mpe nayizi sa recherches mu mabuku meto mu baka misamu miaketi ku mbakisa mu sungika ndiatulu’ani. Nayizi bakula ti musamu ka weri’â tûka kwe mpangi’ani ko, kâ mu lulendo lwani. Bwawu bu ndizi bakula ti, tintwari tie ha kati dia tifu tiani tia kuluka na lenda diani dia zitisa bantu bakaka. Nsatu yatiri nani ya tomesa bifu biani, kâ bu nisarilaka ngolo mu songela buzitu kwe bantu bakaka, mu tidzunu nibâka na Yehova.”

SONGELA BUZITU KWE BANTU BALEMBOLO MBANGI ZA YEHOVA

15. Mu bungu dia nti wulendi bâ musamu wa mpasi mu songela buzitu kwe bantu balembolo Mbangi za Yehova?

¹⁵ Musamu wa mpasi. Mu tisalu tieto tia samuna, mbo tubwabanaka na bantu bamonekaka ntiana’eti ka bêna na kani na luzolo mu bungu dia matieleka ma Bibila ko. (Efz. 4:18) Bakaka mbo bakalaka mu wâ nsangu zeto mu bungu dia misamu mi babalongesa. Bantu bakaka ba tusalaka na bo peleko ndiku zeto za ku lukolo, balendi tu kondo buzitu. Ntangu bu yikwe yôke, buzitu bweto mu bungu dia bantu bo bulendi dimina mpe tulendi bîka mu ba bongela mu mpila ya mbote peleko mu nsayi.

16. Mu bungu dia nti we mfunu mu songela buzitu kwe bô beka lembo batika mu sarila Yehova? (1 Piere 2:12; 3:15)

¹⁶ Mu bungu dia nti tufweti songela buzitu? Kuzimbakanandi ti Yehova mbo kakipaka mpila yi tubongelaka bantu balembo mu sarilaka. Ntumwa Piere wabangula kwe Bakristo ti ndiatulu’awu ya mbote yilendi tuma bantu bakaka mu ‘kembela Nzambi.’ Mu bungu dia musamu wo, wabatindisa mu bangula nkwikulu zawu ‘na bulembami mpe na buzitu.’ (Tanga 1 Piere 2:12; 3:15.) Ni bu sa ti Mukristo fweti bangula nkwikulu zandi kwe mfudisi peleko kwe muntu ni muntu, fweti tatamana mu ba zonzela mu buzitu. Yehova kutu katekaka mu misamu mi tutâka na mu mpila yi tutêlaka mio. Wô ni musamu wa mfunu wututuma mu zitisa bantu balembolo Mbangi za Yehova!

17. Bwe tulendi songela buzitu kwe bantu balembolo Mbangi za Yehova?

¹⁷ Bwe tulendi songela buzitu. Mu tisalu tia samuna, ka tuzololo’â ko tasongela kwe bantu ti ka bêna mfunu ko, mu bungu ti ka bazebi’â misamu miamingi ko mia Bibila. Kani tasila bo, tuzololo tabazangula mpe tabasongela ti ntalu bêna ha meso ma Nzambi. (Hag. 2:7; Flp. 2:3) Tala ti muntu ku fingiri mu bungu dia nkwikulu zaku, fweti tiyimina mu kârisa mbi. Mu tifwani ka tutâ misamu ko misa ti babâ mu nkesi, misongela ti beto mayela mamingi me neto, mpe bawu ka bêna na mayela ko. (1 Pi. 2:23) Tala ti têle musamu wuta ku niongesa, lomba mulemvo ho nkatika bendo. Bwe lendi songela buzitu kwe bantu basalaka na bo tintwari? Bâ tisari tia mbote mpe bâ na mabanza ma mbote mu bungu dia bantu bê ku tisalu tiaku. (Tite 2:​9, 10) Bu bâ tisari tie na bunsungu mpe tisalaka, mbo yangirika bantu peleko kani. Kâ musamu wuyôkele, mbo yangirika Nzambi —Kol. 3:​22, 23.

18. Mu bungu dia nti we mfunu kwe beto mu bâ na buzitu na mu songela bo kwe bantu bakaka?

¹⁸ Misamu miamingi mie neto misaka ti tabâ na buzitu mpe tasongela bo kwe bantu bakaka! Tumweni ti bu tuzitisaka kanda dieto, Yehova tuzangulaka we Mfumu ya kanda dieto. Mpila mosi mpe bu tusongelaka buzitu kwe mpangi zeto za mu timvuka, Tata’eto dia ku mazulu tuzangulaka. Mpe bu tusongelaka buzitu kwe bantu balembolo Mbangi za Yehova, bweso tubahanaka bwa kembela peleko bwa zangula Nzambi’eto ya yinene. Ni bu sa ti bantu bakaka ka batusongelaka buzitu ko, mfunu wena kwe beto mu bâ na buzitu mpe mu ba songela bo. Mu bungu dia nti? Mu bungu ti Yehova mbo katusakumuna. Yandi tu kanisini: ‘Mbo nizitisa bô bakunditisaka.’—1 Sam. 2:30.