“Mungu kuso le ndrini chøchø nari kʉ bblo” kʉ ko dho ná lo!

1-2. (a) Ri ká adi ngani ko njí addu ndiro ko kana kau é chøchø ddikpa ke na d’e? (b) I lo nǎ ká ko si loti ngbá lo djo?

NI KÁ e chøchø kau ro na ddi? Ni ká njingʉeri ngbǎ ndiro ni ngʉ bbakau d’e? Njaro ni ngʉ saa ba ni di ddinga, ni chungʉe lo kedhó maisha djo ndirigoti ji ke ji ná lo ma, ndro ke ndro ná lo ma na djo. Njaro ni njangʉe kedhó bblo ni ka ni dyø ná nyi, ná føri lingʉeri ni ji nidzá kau ji.

² Ndiro le kana kau ngʉ chøchø ddikpa ke na d’e, ri adi saa ma, kpakpanga ma na u. Ndiro le kana kau ngʉ chøchø Yova Mungu na d’e, ri adi ngani le njiri føri bbai. I lo si loti ngbaribbai ma ko ka ko ndri ko chøchø kodhi Mungu kuso ndirigoti fø ko rinji nari nǎ ro ko ka ko ba ná bblonga djo. Ya kwanza, akonja addudho ma ri kʉ bblo ko di ko ndri chøchø kodhi bblo pli kʉ ná kau Yova kuso nari.

3. Ká addudho ri kʉ bblo ko ddinga Yova na le kana kau kʉ chøchø nari nǎ ro adi si ná bblonga djo? Abbʉ loroji.

³ Bbʉbbʉ dhé, ni ka ni uri u nari kʉ, chøchø le ndrini Yova kuso nari kʉ bblo kʉ ná lo. Ro, ko di ngaddi ngbaribbai ma Yova na le kana nga kʉ chøchø nari kʉ bblo nari djo ná saa na, ri ka ndi cho ko ronga ko ra anzi chøchø ko ndrini ke kuso nari na. (Zb. 63:6-8) Loroji na, ko churieri nari kʉ, bblo le nganyo nari ma, mazoezi le nji nari ma, bblo le le ronga chʉ nari ma, bbo le dda jø nari ma na e bblo pli ko dho. Nì mai ri kʉ fø ro, bí kʉ ná ndrŭ nzɨ adi ngaddi bbo fø lo djo ri ndirigoti kpa nzɨ adi ndima dhó afya nja mana na bbo ri. Ro, bí ina ko di ngaddi fø lo ko nji nari nǎ ro ko ka ko ba ná bblonga djo ró, ri ka ndi liri ko di ri njinji. Føri bbai, njaro ko ka ko chu chøchø le ndrini Yova kuso nari kʉ bblo ko dho nari maddi, ro fø ko rinji nari nǎ ro ka ndi si ná bblonga djo ko di ngaddi ró, ri ka ndi cho ko ronga ko ra anzi chøchø ko ndrini kodhó kau kuso nari na.​—Zb. 119:27-30.

4. Zaburi 73:28 ri dhǒ nari bbai, fø zaburi ndingʉe ná ke ká mbungʉe ndi ngbaribbai?

⁴ Azø Zaburi 73:28. Zaburi 73 ndingʉe ná ke ngʉe Lawi nǎ gø ndirigoti ke vʉngʉeni dyi ngodha dho Yova dhó hekalu nǎ. Ri njani nari bbai, cho bí kana ke njingʉe njí Yova dho chi ndi tøni ro. Ro ke chungʉeri, ri ngʉe bbo na mana kʉ ná lo ndi nonga nari kʉ, “chøchø ndi ndrini Mungu kuso” nari ngʉe bblo ndi dho ndirigoti ke jingʉeri nja ndrŭ churi nari kʉ, Mungu na ndima kau nji nari kʉ bblo ndima dho maddi. Nde, fø le rinji nari dzá bblonga ká kʉ addu?

“CHØCHØ LE NDRINI MUNGU KUSO” NARI ADI HWÈ BBɄ

5. (a) Ká addudho Yova kuso le ndrini chøchø nari adi hwè bbʉ ko dho? (b) Yova bbʉ ni dho ná nyodyu ká ka ndi kó ni tsotso ndirigoti ndi b’o ni ronga ngbaribbai? (Mezali 2:6-16)

⁵ Yova kuso ko ndrini chøchø nari si hwè bbʉ ko dho. (Zb. 65:4) Ko sie hwè na dho ná lo kʉ bí. Loroji na, ke d’ra ko dho Biblia nǎ ná lo ko zø ndirigoti ko ngarr ke dho ná saa na, ko sie nyodyu na. Yova ddí ko dho ná lo ka ndi b’o ko ronga che kʉ ná lo ma, bbò chenga na ka ndi tsu ko ná lo ma na ró ro. (Azø Mezali 2:6-16.) Biblia ripo ɨ: “Hwè kʉ nyodyu ba ná ke dho ndirigoti lo utsod’idha na kʉ ná ke dho.”​—Mez. 3:13.

6. Addui ká lingʉeri Zaburi ndingʉe ná ke vi ndidhó hwè?

⁶ Bbʉbbʉ dhé, nja saa na Yova dzá bbakau maddi adi ndima mbu che. Che kʉ ná ngaddidha djotsina, Zaburi 73 ndingʉe ná ke vingʉe ndidhó hwè vi. Ke dingʉe riddi nari kʉ, che kʉ ná ndrŭ dhó maisha kʉ bblo nzɨ mai kpa adi Mungu do nji ro inga nzɨ mai kpa adi ngarr ke dho ro, ná føri lingʉeri ke é thø na. Ke jingʉeri ndi é kpadhó kʉ ná ritsi ro na maddi. Ke ngʉ riddi fudjo nji ná ndrŭ ma, nodha na kʉ ná ndrŭ ma na adi ndi ma ji ná ritsi ba krʉ, kpa e bblo afya na ndirigoti kpa nzɨ adi nzani ri. (Zb. 73:3-7, 12) Ke ngʉ nga kʉ chø ná lo njini nari nja nari dho, ke ngʉ riddi Yova dho ndi njínji nari na mana ro nga kʉ ri. Ke thí bʉngʉeni bbo nari dho, ke pongʉeri ɨ: “Bbʉbbʉ dhé, ri kʉ pa ma liri ma thí tsetse ndirigoti ma ʉ ma thó nga djó lo ro le kʉ nari nǎ ro ri.”​—Zb. 73:13.

7. Che ko ko mbu ná saa na ká ko ka ko njiri ngbǎ? (Anja ji maddi.)

⁷ Zaburi ndingʉe ná ke nzá bbangʉe che ndi ndi mbu nari si ndi ró klø ri. Ke njingʉe ddikpa lo. Ke “tsungʉe Mungu dzá takatifu ngana,” fø ga Yova wøngʉe kedhó ngaddidha thika. (Zb. 73:17-19) Njedha na ko kʉ ná saa na, Yova kodhi bblo pli kʉ ná kau adi fø lo chuchu. Njati ko nzi kedhó chutsoddadha ndirigoti ko u ke bbʉ ko dho ná le tsotsokodha ndidzá lo ma, kutaniko ma na chulu nari ró, ko si kpakpanga ba ndiro ko ve che ko ko mbu nari tso d’e. Njati d’od’o sisi ma ko djolu ró, Yova si kpakpanga bbʉ ko dho ndirigoti ke si ko iso pɨpɨ.​—Zb. 94:19.a

“CHØCHØ LE NDRINI MUNGU KUSO” NARI ADI RILI KO É BBLO MAISHA NA NJɄ NDIRIGOTI KO É NGAB’ODHA NA

8. Ri ká kʉ bbo na mana kʉ ná nja ngbá chu nǎ chøchø le ndrini Mungu kuso nari kʉ bblo ko dho ri?

⁸ Chøchø le ndrini Mungu kuso nari kʉ bblo ko dho aro kʉ ná bbo na mana kʉ ná nja chu nǎ. Ya kwanza, ko ka ko é bblo maisha na njati ko kana nga é chøchø Mungu na ró. Ya pili, ri adi kpakpa kʉ ná ngab’odha bbʉ ko dho gosi ná ddo djo. (Yer. 29:11) Akotilo fø bblonga djo li ko li ko dyu ro.

9. Yova kuso le ndrini chøchø nari ká adi rili ko é hwè na kodhó maisha nǎ ngbaribbai?

⁹ Njati Yova é kodhó chøchø kau ró, ko ka ko é bblo maisha na. Njʉ bí kʉ ná ndrŭ adi ripo, Mungu ro nga kʉ ri. Føri dho, kpa nzá churie addudho ma ndrŭ kʉ dz’ djó nari ndirigoti kpa urieri nari kʉ, gosi ná saa na ndrŭ ro nga sie ri. Nì mai ri kʉ fø ro, Mungu dzá lo ko zø nari liri ko uri u nari kʉ, Mungu “kʉ nì ndirigoti ke si nì ndi ne ná ndrŭ kobe bbʉbbʉ.” (Ebr. 11:6) Njʉ maddi, ko e hwè na kodhi ra nǎ Baba Yova nongʉe ko dho ná njí ko nji nari dho.​—Kum. 10:12, 13.

10. Yova djó li ndima thí ná ndrŭ dho ká ke tsoni ngbá lo djo? (Zaburi 37:29)

¹⁰ Bí kʉ ná ndrŭ nga e bbʉbbʉ kʉ ná ngab’odha na gosi na ddo djo ri, føri dho, kpa adi njínji, ndoa chi, nzø gø ndirigoti kpa adi ndima dhó lo kpe nzɨ njí si njini ndima dho ná saa dho. Kpa nzá churie gosi ná ddo dho Yova tsoni djo ná lo ro ri. Føri ró ro njonjo, Yova dho njínji ná ndrŭ adi ndima dhó ngab’odha li ke djo (Zb. 25:3-5; 1 Ti. 6:17) Ko li ko thí kodhi kau Mungu djó. Ndirigoti ko churi chu nari kʉ, ke si ndi tsoni djo ko dho ná lo njinji. Kodhó gosi ná ddo li bí kʉ ná bblo ritsi ndi nǎ, ri kana kʉ theinga dho ko si Mungu ma Paradiso nǎ nari mai.​—Azø Zaburi 37:29.

11. Chøchø le ndrini Mungu kuso nari ká adi ko ma, ke ma na ronga lø ngbaribbai?

¹¹ Chøchø le ndrini Mungu kuso nari kʉ bblo ko dho bí kʉ ná nja chu nǎ. Loroji na, Yova tsoni ndi si kodhi chenga zø njinji le ko leni ná saa na. (Isa. 1:18) Føri dho, ri nzá ngani ko di ko mbu che anziro ko njingʉe ná chenga djotsina ri. (Zb. 32:1-5) Ndirigoti ko adi ko mbu bblo njati ko di rili Yova é hwè na ró. (Mez. 23:15) Bbʉbbʉ dhé, Yova dzá bbakau ko kʉ nari dho ko adi ba ná ledha kʉ bí. Kpadjo, akonja ko ka ko njí ná lo ndiro ko ndrini chøchø Mungu kuso d’e.

NGBARIBBAI MA KO KA KO DI “NDRINI CHØCHØ MUNGU KUSO” NARI

12. Ni ká njingʉe ngbá lo ndiro ni ndrini chøchø Mungu kuso d’e?

¹² Njati ni é b’lo ba batiso ná Mukristo ró, ni kʉ b’lo ni ndrini Yova kuso ro. Ni chungʉe bí kʉ ná bbʉbbʉlo Yova Mungu ma, Kristo Yesu ma na djo ndirigoti ni lengʉeni nidhó chenga nǎ ro, føri kina, ni dhongʉe kpakpa udha Mungu djo ndirigoti ni njingʉe kpakpanga ni di ke ji ná lo dhé nji. Nì mai ri kʉ fø ro, ndiro ko ndrini chøchø Mungu kuso d’e, ringani ko ra anzi fø ko rinji nari na.​—Kol. 2:6.

13. Ri ká kʉ gbo kʉ ná ngbá lo ka ndi kó ko tsotso ko ra anzi Yova kuso ko ndrini nari na ri?

¹³ Ko tsotso ká addu si ko ndiro ko di ko ndri chøchø Yova kuso d’e? (1) Ko dho ringani ko ra anzi Biblia ko zø nari na ndirigoti ri nǎ longa ko ne nari na. Biblia ko zø ná saa na, ri nzá ngani ko zø lo Mungu djo dhé ri. Føri rɨngana, ko dho ringani ko famu ngbaribbai ma Mungu adi ngaddi nari ma, ke ji ko njí ná lo ma na bblo ndirigoti ko di njini ke jieri nari bbai. (Efe. 5:15-17) (2) Ko dho ringani ko li kodhó udha kpakpa ke dhǒ ko dho ná jidha adi njani lu ná bí kʉ ná lo djo ko ngaddi nari na. (3) Ko dho ringani ko ndro, ndro Yova ndrorie ná lo ndirigoti ko pʉ nzɨ adi Yova nyǒ tho ná lo nji ná ndrŭ na ko kau nji nari ko ró ro.​—Zb. 1:1; 101:3.

14. Krʉ ddo ró ká ko ka ko njí ngbá lo ndiro ko bbʉ hwè Yova dho d’e? (1 Wakorinto 10:31) (Anja ji maddi.)

¹⁴ Azø 1 Wakorinto 10:31. Ri kʉ bbo na mana kʉ ná lo ko di Yova nyǒ tho ná lo nji. Ro, kodhó lo u ko njí nja lo ki maddi lo ko d’ra inga njudha na ko ra nari djolu. Yova nyǒ tho ná lo tsu ndi nǎ, krʉ ddo ró ko adi nji kodhó maisha nǎ ná lo. Loroji na, chø ko kʉ krʉ kʉ ná ko kana ndirigoti ko kodhó kʉ ná ritsi ro bbʉ nja ndrŭ dho ná saa na, ko adi rili Yova é hwè na. (2 Ko. 8:21; 9:7) Føri kina, ke jirieri ko di shinga dhi kado nja mana na bbo. Ko adi ndrini chøchø shinga bbʉ ná ke kuso bblo ko nganyo nari ma, bblo ko ngajø nari ma, nja kʉ ná ritsi ko nji ndiro kodhó afya é bblo nari ma na chulu. Njati Yova di ko kpakpanga nji ko njí ndi nyǒ tho ná lo krʉ kʉ ná lo kana nari nja ró, ke si ko ji bbo.​—Lu. 16:10.

15. Yova ká adi riji ko njini nja ndrŭ na ngbaribbai?

¹⁵ Yova e bblo chølo adi nji ná ndrŭ ma, nzɨ adi chølo nji ná ndrŭ ma na dho. (Mt. 5:45) Ke jirieri ko maddi di njini føri bbai nja ndrŭ na. Loroji na, nzɨ ko ti “che kʉ ná lo ro ddikpa le djo, nzɨ ko gʉni gʉ, . . . ko é nyenyenga na bbo krʉ ndrŭ laidjo.” (Tit. 3:2) Føri dho, njati rié nzá ma nja ndrŭ u Yova ri ró, ko dho nzá ringani ko di riddi nari kʉ, ko na mana kʉ bbo kpa djolu ri. (2 Ti. 2:23-25) Ko adi ndrini chøchø Yova kuso, krʉ ddo ró ko njini bblo krʉ ndrŭ na nari chulu.

KO KA KO NDRINI “CHØCHØ MUNGU KUSO” NJATI RIÉ CHELO MA KO NJI RI RÓ

16. Ddikpa saa na ká Zaburi 73 ndingʉe ná ke mbungʉe ndi ngbaribbai?

¹⁶ Nja saa na, njaro ni ka ni mbu ni nga kʉ chøchø Yova kuso nari bbai ni njingʉe ná chelo djotsina. Ro, ano Zaburi 73 ndingʉe ná ke dhó lo nga. Ke pongʉeri: “Ma kó ngʉe chøchø ndi tuni tu chu nǎ ro; ndi klani kla.” (Zb. 73:2) Ke pongʉeri nari kʉ, ndi ngʉ “dyádyá” ndirigoti “rr” “nga dhó ngaddidha kʉ ná zǎ bbai” Yova nyǒ njí. (Zb. 73:21, 22) Ke njingʉe ná chelo djotsina, ke mbungʉe ndi nzá Yova ji nari bbai ndirigoti nzɨ zø njini nari bbai.

17. (a) Ngbà mai ke thí bʉngʉeni bbo ro, zaburi ndingʉe ná ke ká njingʉe ngbá lo? (b) Ko ká ka ko ba ngbá somo kedhó lo nǎ ro? (Anja ji maddi.)

¹⁷ Njati rié zaburi ndingʉe ná ke mbungʉe ndi bba Yova bba nari bbai ma ró, ringʉe sese ddo kana dhé. Che bbo ke mbungʉe ndi ná saa na ma, ke chungʉeri chu nari kʉ, ndidhó lo u ndi é chøchø Yova kuso. Ke ndingʉeri: “Føro ma, ma kʉ ni [Yova] na dhé krʉ ddo ró, ni lø ma thó thá djó ri. Ni chutso ddá ma dho nidhó shauri chulu ndirigoti ni si chutso dda ma dho madha dhi ngana.” (Zb. 73:23, 24) Ko dho maddi ringani ko di Yova nja, le thí jo tso adi ko ná bbò dju bbai, che ko ko mbu inga bʉ ko thí bʉni ná saa na. (Zb. 73:26; 94:18) Njati ko njí bbò chenga ma ró, ko ka ko ngʉ Yova kuso ngbà dhé ndirigoti ko ka ko uri u nari kʉ, ke e “tayari ko zø njidha dho.” (Zb. 86:5) Ko thí bʉni bbo ná saa na, ri kʉ bbo na mana kʉ ná lo ko ndrini chøchø kodhi Mungu kuso.​—Zb. 103:13, 14.

“CHØCHØ LE NDRINI MUNGU KUSO” THEINGA DHO NARI

18. Ká addudho ko ka ko ra anzi chøchø ko ndrini Yova kuso theinga dho nari na?

¹⁸ Ko ka ko ra anzi chøchø ko ndrini Yova kuso theinga dho nari na. Ko nzɨ si lo ko chu ke djo nari tso ro bba ri. Biblia ripo; Yova dhó chu ma, kedhó nyodyu ma, kedhó lochudha ma na ro “nzá ie ma ka ndi chu ddi ri.”​—Ro. 11:33.

19. Zaburi ká ngbá lo d’ra ko dho gosi ná ddo djo?

¹⁹ Zaburi 79:13 ripo ɨ: “Ko, nidzá ndrŭ ndirigoti nidzá miya dhi churì, ko si mbai ngʉ ni dho theinga dho ndirigoti ko si nidzá madha d’ra gø kpari dho.” Ddiddi ni ra anzi chøchø ni ndrini Yova kuso nari na nari bbai, ni maddi ka ni uri u nari kʉ, ke si ni ronga le theinga dho ndirigoti u ni uri ro, ni ka ni pori: “Mungu kʉ ma thí dzá bbò dju ndirigoti madhó ritsi theinga dho.”​—Zb. 73:26.