ETERNET djó kʉ ná Watchtower LIBRARY
Dzamu dhi Munara
ETERNET DJÓ KɄ NÁ LIBRARY
Baledha
  • BIBLIA
  • VICHAPO
  • NJUDHA
  • w25 Bi 7 paje 2-7
  • Ri ká ngani ko di shauri ne addudho?

I sehema nǎ, tayari kʉ ná video ro nga

Dzodzo dhé, video ni telesharje ro ddikpa kosa banga.

  • Ri ká ngani ko di shauri ne addudho?
  • Dzamu dhi Munara Yova dzá Pidhinga ndi d’ra ruo (Longanedha dhi ri)—2025
  • Rere lo djǒ
  • Nju tso nju nalo
  • RI KÁ NGANI MA É NGBÁ SIFA NA?
  • MA DHO KÁ IE KA NDI BBɄ BBLO KɄ NÁ SHAURI?
  • KODHÓ LO U SHAURI NARI KÁ KO KA KO DHǑ NGBARIBBAI?
  • RI KÁ NGANI MA NZIRI NJA NDRŬ VɄ LONANGA MA DHO?
  • ARA ANZI SHAURI NI NE NARI NA
  • Ngbaribbai ma ko ka ko bbʉ shauri nari
    Dzamu dhi Munara Yova dzá Pidhinga ndi d’ra ruo (Longanedha dhi ri)—2025
  • Yova djó le li le thí nari dhǒ ná lonangavʉdha
    Mukristo dhó Maisha ndirigoti Lod’radha dhi njí—Njudha dhi Buku—2023
  • Aba somo chi tøngʉeni ná kpetsi kpa dhó ya mwisho lo nǎ ro
    Dzamu dhi Munara Yova dzá Pidhinga ndi d’ra ruo (Longanedha dhi ri)—2024
  • Adi nyenyenga na nzá ni chu ddikpa lo ró
    Dzamu dhi Munara Yova dzá Pidhinga ndi d’ra ruo (Longanedha dhi ri)—2025
Anja lo bbo
Dzamu dhi Munara Yova dzá Pidhinga ndi d’ra ruo (Longanedha dhi ri)—2025
w25 Bi 7 paje 2-7

LONGANEDHA DHI RI 28

DYI 88 Addi nidzá chu nga ma dho

Ri ká ngani ko di shauri ne addudho?

“Nyod’yu e shauri ne ná ndrŭ dho.”​—MEZ. 13:10.

RI NǍ LO

Ri ngani ko njí ná lo ndiro ko ba ná shauri kó ko tsotso d’e.

1. Ko ká ka ko vʉ lonanga ngbaribbai ndiro kodhó lo bbí bblo d’e? (Mezali 13:10; 15:22)

KO KRɄ jieri ko vʉ nanga ná lo bbí bblo. Ndiro ko njiri fø d’e Mungu dzá lo ripo ko di shauri ne.​—Azø Mezali 13:10; 15:22.

2. Yova ká tsoni ndi si ngbá lo nji ko dho?

2 Bbʉbbʉ dhé, bblo pli kʉ ná shauri ka ndi bbʉ ko dho nari kʉ, kodhi Baba Yova. Føri dho, sala chulu ringani ko di nyod’yu kó ke dhó ro. Ke tsoni ndi ko tsotso ko, ɨ ndi pori nari na: “Ma si shauri bbʉ ni dho ni djó ma nyǒ kʉ ro.” (Zb. 32:8) Fø lo ridho nari kʉ, Yova nzɨ adi shauri dhé bbʉ ko dho ri, ro ke adi ndi thí li ko djo ndirigoti ke adi ko tsotso kó ndiro ko njínjí ndidhó shauri na d’e.

3. I lo nǎ ká ko si loti ngbá lo djo?

3 I lo nǎ, ko si njínji Mungu dzá lo na ndiri kó ko tsotso ko ngʉ tho kʉ ná i ngadhudha goti: (1) Ndiro ma ba ná bblo shauri kó ma tsotso d’e ká ringani ma é ngbá sifa na? (2) Bblo shauri ká ie ka ndi bbʉ ma dho? (3) Madhó lo u shauri nari ká ma ka ma dhǒ ngbaribbai? (4) Ká addudho ringani nzɨ ma di rinzi nja ndrŭ vʉ lonanga ma dho?

RI KÁ NGANI MA É NGBÁ SIFA NA?

4. Ndiro ko ba ná bblo shauri kó ko tsotso d’e ká ringani ko é ngbá sifa na?

4 Ringani ko é nyenyenga na ndirigoti kiasi na ndiro ko ba ná bblo shauri kó ko tsosto d’e. Ringani ko churi nari kʉ, kodhó lo u nja ndrŭ dhó le tsotsokodha ndiro ko vʉ lonanga nyod’yu na d’e njati rié nzá na ko d’erie bani ná lo djo ko lonanga vʉ ná saa na ró. Føri kina, ringani ko churi nari kʉ, ko nzá churie krʉ kʉ ná lo ri. Njati ko é nyenyenga na ndirigoti kiasi na nga ró, ri ka ndi é kpakpa Yova kó ko tsotso ndirigoti Mungu dzá lo ko zø ná saa na ko ba ná shauri ka ndi é dju djo le dda ddó nari bbai. (Mik. 6:8; 1 Pe. 5:5) Ro, njati ko é nyenyenga na ndirigoti kiasi na ró, ri sie dhʉdhʉ ko rr ndirigoti ko njínjí Biblia ró d’yʉ ndi ná shauri na.

5. Pi Daudi dho ka ndi bbʉe nodha nari ká ngʉe ngbá lo?

5 Akotilo pi Daudi dhó loroji nǎ ro ko ka ko ba ná somo djo di. Anziro ke njingʉe ná ké dho le nanga keni ná bí kʉ ná lo ka ndi lieri ke é nodha na. Pi ke ngʉ nari njí, ke ngʉe bblo chu miziki tɨdha ná ke. Ke vʉngʉeni ndi di miziki tɨ pi dho maddi. (1 Sa. 16:18, 19) Yova vʉngʉeri Daudi ngʉ pi Sauli goti ná saa na, ke bbʉngʉe kpakpanga ke dho roho takatifu chulu. (1 Sa. 16:11-13) Ndrŭ ngʉ adi madha bbʉ bbo ke dho ndima dhó mbubai ke ngʉ adi che nari dho, loroji na; fø mbubai kana ngʉe kpakpanga na ngʉe ná ke, Goliati mai. (1 Sa. 17:37, 50; 18:7) Daudi ée nodha na ró, ke ka ndi ddingʉeri ndidhó lo nzá u nja ndrŭ dhó ro si ná shauri ri. Ro, Daudi ngʉe nyenyenga na.

6. Daudi rrngʉe shauri ngbà nari ká ko chu ngbaribbai? (Anja ji maddi.)

6 Pi ndi ngʉ nari goti, Daudi vʉngʉe ndi dho ka ndi sie shauri bbʉ ná bbakau. (1 Ny. 27:32-34) Føri nga kʉ ké ka ndi ké ko nanga ná lo ri dhonalo krʉ ddó ró Daudi ngʉ adi nja ndrŭ bbʉ ndi dho ná bblo shauri rrrr. Ke nzɨ ngʉ adi kpetsi kpa dhó shauri dhé rr ri, ro Abigaili ró dho ngʉe ná ɨsile dhó ri ma ke rrngʉe ddi. Le ngʉe Nabali bbá le, fø ke ngʉe nodha dhi ke, nzɨ ngʉ adi mbai po ná ke ndirigoti nga dhó heshima ngʉe ná ke. Njonjo ke ró ro, Daudi ngʉe nyenyenga na ndirigoti ke njingʉe njí Abigaili dhó shauri na nari kongʉe ke tsotso nzɨ ke nji chelo ró.​—1 Sa. 25:2, 3, 21-25, 32-34.

Pi Daudi Abigaili rr li ndi li ndi d’yu ro, ddo le ddoni Daudi njí ndi koni ro ná saa na.

Nyenyenga na Daudi ungʉe ndirigoti ke njingʉe njí Abigaili bbʉngʉe ná shauri na (Anja paragrafu 6)


7. Daudi dhó loroji nǎ ro ká ko ka ko ba ngbá somo? (Muhubiri 4:13) (Anja ji maddi.)

7 Daudi dhó lo nǎ ro ko ka ko ba ná somo kʉ nì. Loroji na, ko ka ko chu ngbaribbai ma le ka le njí ddikpa ritsi nari bblo inga ko ka ko é bbonga na nja ndrŭ djo. Nì mai ri kʉ fø ro, ri nzá ngani ko di riddi ko chu ritsi krʉ ri ndirigoti kodhó lo nzá u shauri ri. Ndirigoti Daudi bbai, ringani ko é tayari bblo shauri rrdha dho, ie ma bbʉ ri ró. (Azø Muhubiri 4:13.) Njati ko njiri fø ró, ko nzá ka ko njí ko ma, nja ndrŭ ma na thí ronga ka ndi vó ná chelo ri.

Collage: 1. Tho kʉ ná wazee nju ndima tso. Kpa kana ddi ke loti ka ndi nanga kani ro. 2. Luti, mutukari nǎ kpa kʉ ro, nì e fø njudha nǎ ná ddikpa jadda muzee loti ka ndi nanga kaeni ro tielo ná fø le-djo na.

Njati rié ie ma bblo kʉ ná shauri bbʉ ko dho ri ró, ringani ko é tayari ri rrdha dho (Anja paragrafu 7)c


MA DHO KÁ IE KA NDI BBɄ BBLO KɄ NÁ SHAURI?

8. Ká addudho Yonatani ka ndi bbʉngʉe bblo kʉ ná shauri Daudi dho?

8 Akotilo Daudi dhó loroji nǎ ro ko ka ko ba ná nja somo djo di. Ke kongʉe shauri bblo ma kana nga ngʉe Yova na ndirigoti bblo famungʉe ke dalu ná lo ná ndrŭ dhó ro. Loroji na, ke ngʉ ji ndi chu pi Sauli ká ka ndi njí ngoi ki ngbà ndi na nari ná saa na, Daudi rrngʉe pi Sauli ddu Yonatani bbʉngʉe ndi dho ná shauri. Yonatani ká ngʉe bblo shauri ka ndi bbʉngʉe ná ke addudho? Dhonalo Yonatani ma kana nga ngʉe bblo Yova na ndirigoti ke chungʉe Sauli bblo pli. (1 Sa. 20:9-13) Ko ká ka ko njínjí fø lo na ngbaribbai?

9. Kodhó lo u shauri ná saa na ká ringani ko tilo ie na? Aturinga. (Mezali 13:20)

9 Kodhó lo u shauri ná saa na, ri kʉ bblo ko ne ko tsotsokodha bblo ma kana nga kʉ Yova na ndirigoti ngbà chu ko tsotsokodha ko ne djo ná lo bblo pli ná ndrŭ dhó ro.a (Azø Mezali 13:20.) Loroji na, anzingaddi ddikpa le-djo ji ndi ba bblo kʉ ná ɨsile ndoa dho nari djo di. Bblo kʉ ná shauri ká ie ka ndi bbʉ ke dho? Nzá d’e ndoa chi ná ddikpa kau ka ndi bbʉ ke tsotso ka ndi kó ná shauri njati ri d’yʉ ndi Biblia nǎ kanuni ro ró. Ro, fø jadda le-djo ka ndi ba ndi tsotso ka ndi kó ná shauri bblo chu ndi ndirigoti hwè na e ndima dhó ndoa kana ná dhidhi kiroho nǎ ná dza dhi ndrŭ dhó ro.

10. Kpadjo ká ko si loti ngbá lo djo?

10 Ko tilo ringani ko é na ná aro sifa djo ndirigoti ko dho ka ndi bbʉ bblo shauri nari ká ka ndi é ie ma nari djo. Kpadjo akotilo kodhó lo u shauri nari ká ko ka ko dhǒ ngbaribbai ndirigoti addudho ma ringani nzɨ ko di rinzi nja ndrŭ vʉ lonanga ko dho nari djo.

KODHÓ LO U SHAURI NARI KÁ KO KA KO DHǑ NGBARIBBAI?

11-12. (a) Ri ká ngani ko pʉ ngbá lo ko ró ro? (b) Pi Rehoboamu dho ringangʉeni ndi vʉ bbo na mana ngʉe ná lo nanga ná saa na ká ke njingʉeri ngbǎ?

11 Nja saa na, ri ka ndi njani ddikpa ke shauri ne nari bbai, ro le njari bblo ró, ke ne nari kʉ nja ndrŭ gba ndima tso b’lo nanga ndi vʉe ná lo na. Føri na ke ridho pʉlʉpʉlʉ ndidhó lo nzá u shauri ri. Ringani ke ba somo pi Rehoboamu ró njingʉeni ná lo nǎ ro.

12 Rehoboamu ngʉngʉe Israeli nǎ pi, ndidzá baba Sulemani dhengʉe nari goti. Rehoboamu ngʉngʉe pi ná saa na, ndrŭ ngʉe bblo kʉ ná ritsi na bí, ro kpa njangʉeri nari kʉ Sulemani lingʉeri ndima njínjí kpakpanga na bbo. Ndrŭ singʉe Rehoboamu dhi ngana ndirigoti kpa nzingʉeri ke ngʉ ndima dhó njí nanga ro ngʉ. Rehoboamu nzingʉeri ndrŭ tso ndrŭ bba saa ndi dho ndiro ndi ddinga ndi ka ndi vʉ nanga ná lo djo d’e. Ya kwanza, ke rangʉe shauri ko Sulemani tsotso ngʉ adi kó ná ngó kpa dhó ro. Føri na ke njingʉeri bblo pli. (1 Fa. 12:2-7) Nì mai ri kʉ fø ro, ke nzá njingʉe njí fø ngó kpa bbʉngʉe ná shauri na ri. Fø ká ke njingʉeri addudho? Njaro Rehoboamu vʉngʉe ndi ka ndi njí ná lo nanga b’lo ndirigoti ke ngʉ riddi ngó kpa ka ndima gbangʉe ndima tso ndi vʉ nanga ná lo na. Føri dho, ke nengʉe shauri ndidhó jadda bbakau dhó ro ná saa na, kpa gbangʉe ndima tso ke na ndirigoti ke nanga jingʉeni bbo kpa bbʉngʉe ndi dho ná shauri dho. (1 Fa. 12:8-14) Rehoboamu d’rangʉe ndidzá bbakau bbʉngʉe ndi dho ná shauri nganga ndrŭ dho. Føri lingʉeri bí kʉ ná ndrŭ tsatsa ke ró ro ndirigoti fø nga djó ro Rehoboamu dhó lo nzá bbingʉe bblo ri.​—1 Fa. 12:16-19.

13. Ko ká ka ko chu kodhó lo u nja ndrŭ dhó shauri ngbà nari ngbaribbai?

13 Rehoboamu dhó loroji nǎ ro ká ko ka ko ba ngbá somo? Shauri ko kó ná saa na, ringani ko dhori nari kʉ kodhó lo u shauri ngbà. Fø ko rinji nari ká ko ká ko chu ngbaribbai? Ko ka ko dhuri ko tso, ‘Ma ká adi shauri ne nì ndirigoti rié nzá ma ji ma rr ná shauri ró ká ma adi njínji nzɨ ri na?’ Akonja ddikpa loroji di.

14. Shauri ndrŭ bbʉ ko dho ná saa na ká ringani ko no ngbá lo nga? Abbʉ loroji. (Anja ji maddi.)

14 Addinga i lo djo di; ddikpa le-djo ba bblo kʉ ná njí. Ri tso ke u nari njí, ke ko shauri ddikpa muzee tso. Le-djo pori nari kʉ, fø njí si rili ndi é da ndibbá familia ró ro bicha ddo dho. Muzee no ringa fø le-djo dho nari kʉ, Biblia nǎ kanuni ridho nari bbai kedhó bbo na mana kʉ ná njí kʉ, ke gba ndibbá familia dhó kiroho nǎ lo tso. (Efe. 6:4; 1 Ti. 5:8) Anzingaddi nari kʉ, le-djo nanga nzá jini fø muzee d’ra ndi dho ná fø lo dho ri ndirigoti ke ra ngadhu kutaniko nǎ nja le-djoi tso, kpø ndi ra fø njí tso ndi ka ndi u ngbà nari na gba ndi tso ná ke ba ná nga djo. Fø le-djo ká shauri i ne nì inga ke b’lo nanga ndi vʉe ná lo na ka ndi gba ndi tso ná le dhé ne? Ko dho ringani ko nonga nari kʉ, le thí adi le shasha. (Yer. 17:9) Nja saa na, ndrŭ ka ndima bbʉ nzá dho ko nanga ka ndi jini ná shauri ko dho, ro ri ka ndi é kodhó lo u ná shauri nganga.

Ddikpa le-ve shauri ne njonjo le-djoi ma, le-vei ma na dhó ro. Le da nja le dhinga nǎ ro nja le dhinga na, nzá ndi ba ndi nanga njini dho ná lo ro ddikpa le dhó ro maddi ro.

Ko ká bblo kʉ ná shauri ne inga ko kodhó lo na ka ndi gba ndi tso ná ke ne? (Anja paragrafu 14)


RI KÁ NGANI MA NZIRI NJA NDRŬ VɄ LONANGA MA DHO?

15. Ri ká ngani ko pʉ ngbá lo ko ró ro ndirigoti addudho?

15 Ko kana nja le ddiro dho ringani ndi vʉ lonanga ndi dho ndi ndiro. (Gal. 6:4, 5) Ko njaeri nari bbai, lonanga ko vʉ nari njí, ri kʉ bbo na mana kʉ ná lo ko ne shauri Mungu dzá lo nǎ ro ndirigoti dhidhi kiroho nǎ ná Wakristo dhó ro. Nì mai ri kʉ fø ro, ri nzá ngani ko nziri nja ndrŭ vʉ lonanga ko dho ri. Nja ke ka ndi dhuri ɨ li djó ndi lirie ndi thí ná ke tso, “Njati ni ée ma ró ká ni ka ni njieri ngbǎ?” Nja ndrŭ ka ndima vʉ lonanga ngbaribbai ma ddikpa ke vʉe lonanga ddikpa lo djo nari ró ro, nzá ndima ddinga bbo fø lo djo ndimaro ro.

16. Korinto nǎ kutaniko nǎ Wakristo dho ká ringangʉeni ndima vʉ ngbá lonanga sanamu dho ndrŭ ngʉ adi bbʉ bbʉdha ná zǎ djo? (1 Wakorinto 8:7; 10:25, 26)

16 Anzingaddi karne ya kwanza na ngʉe Korinto nǎ ná kutaniko djo di. Fø Wakristo dho ringangʉeni ndima vʉ lonanga sanamu dho ndrŭ ngʉ adi bbʉ bbʉdha ná zǎ djo. Paulo ndingʉeri ɨ: “Ko churi nari kʉ, sanamu na mana nga kʉ dz’ djó ri, ro Mungu kʉ ddikpa dhé.” (1 Ko. 8:4) Paulo pongʉe ná fø lo ró ro, kutaniko nǎ nja ndrŭ vʉngʉeri ndima ka ndima á soko nǎ ro ndima dzi ná zǎ njati rié sanamu dho ma ndrŭ bbʉe ri ró. Nja ndrŭ vʉngʉeri nzɨ ndima a fø zǎ ndiro nzɨ ri sa ndima dhó zamiri ró. (Azø 1 Wakorinto 8:7; 10:25, 26.) Føri ngʉe nja le ddiro dhó lonangavʉdha. Paulo nzá jangʉeri Korinto nǎ ndrŭ vʉ lonanga nja ndrŭ dho inga kpa dyø nja ndrŭ njie ná lo ri. Kpa kana nja le ddiro ka ndi “tú e ndi djó longa ndi ndiro Mungu njí.”​—Ro. 14:10-12.

17. Nja ndrŭ nji ná lo ko di dyø ró ká kodhó lo ka ndi di ngbǎ? Abbʉ loroji. (Anja ji maddi.)

17 Njʉ ká fø di ná lo ka ndi njini ngbaribbai? Akotilo ju nǎ rere sehemu djo le ka le vʉ lonanga nari djo. Krʉ kʉ ná Mukristo dho ringani ndi vʉ nanga ndi ndiro nari kʉ, ndi ká ka ndi u ju nǎ rere sehemu u inga nzá ma nari.b Fø lo ko famu nari nga ka ndi é sʉsʉ ri, ro ringani ko vʉ lonanga ko koro fø lo djo. (Ro. 14:4) Njati ko vʉ lonanga nja ndrŭ vʉe nanga ná lo ró ro ró, føri ka ndi liri nzɨ ko ba nyod’yu. Ko ka ko é nyod’yu na njati ko vʉ nanga ná lo d’yʉ ndi Biblia ro ró. (Ebr. 5:14) Nde, dhidhi kiroho nǎ ná Mukristo dhó ro ká ko ka ko kó shauri ngbá saa na? B’lo ko nganga nji utafiti nari goti, kodhó lo ka ndi u le tsotsokodha ndiro ko famu ngbaribbai ma Biblia nǎ kanuni tilo kodhó fø lo djo nari d’e.

Collage: 1. Ddikpa le-djo njínji Biblia ma, buku “Anji Maisha Hwè Theinga Dho!” nǎ somo 39 ma, video “Ngbaribbai ma le ka le vʉ lonanga ju djo-Matunzo dhi saa na nari” ma na na ndiro jaza Carte pas de sang d’e. 2. Luti, ke dhidhi kiroho nǎ ná le-djo d’ra ndi dho Biblia nǎ ro ná lo rr.

Shauri ko ne nari njí, ringani ko nganga njí utafiti vi (Anja paragrafu 17)


ARA ANZI SHAURI NI NE NARI NA

18. Yova ká nji ngbá lo ko dho?

18 Yova bbari ko di lonanga vʉ ko dho ko koro nari chulu ke adi ridho nari kʉ, ndi li ndi thí li ko djó. Ke bbʉ ndidzá lo, Biblia ko dho. Ndirigoti ke bbʉ ko tsotso ka ndi kó ná nyod’yu na kʉ ná bbakau ndiro ko chu ngbaribbai ma ko ka ko di ngaddi Biblia nǎ kanuni ró ro nari d’e. Fø ndi njiri nari na, Yova dhori ndi kʉ kodhi jidhi Baba. (Mez. 3:21-23) Ko ká ka ko dhǒ ko mbai po nì ke dho nari ngbaribbai?

19. Ko ká ka ko di rili Yova é hwè na ngbaribbai?

19 Akoddinga i lo djo: Gø dhi ndrŭ nanga adi jini bbo ndima ndima dhi nzø dhi nari ma, kpadhó ngaddidha dhi nari ma, kpa ngʉ nyod’yu nari ma, nja ndrŭ tsotso ndima kó Yova dzá njí dhi ndrŭ ndima kʉ ro nari ma na dho. Føri bbai, Yova nanga adi jini bbo ko dhi kiroho nǎ nari ma, ko shauri ne nari ma, ko ngbà ka ndi bbʉ heshima ndi dho ná lonanga vʉ nari ma na dho.

NDIRO BBLO KɄ NÁ SHAURI KÓ MA TSOTSO D’E, KÁ ADDUDHO RINGANI MA . . .

  • é nyenyenga na ndirigoti kiasi na?

  • dhori nari kʉ madhó lo u shauri ngbà?

  • vʉ lonanga ma maro?

DYI 127 Ngbà di ná ke ma ringani ma é nari

a Nja saa na, Wakristo ka ndima dhunga nyod’yu na nzɨ adi njínji Yova dho ná ndrŭ tso mbø ma, matunzo ma inga nja lo ma na djo.

b Ndiro ni chu lo bbo fø lo djo d’e, Anja buku Anji Maisha Hwè Theinga Dho! nǎ somo 39 nukta 5 ndirigoti “Ni ka ni chu ná nja lo” dhi sehemu.

c JI DJÓ LONGA LE TU NARI: Ddikpa muzee shauri bbʉ ngbaribbai ma ndi lai ddikpa muzee tielo ndima dhó njudha dhi ngana nari djo ke dho.

    Bbaledha nǎ Vichapo (2015-2025)
    Avʉvʉ
    Atsu
    • Baledha
    • Ando ri
    • Ji le ji nari
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Njí le nji na nalo
    • Ruruni nalo ronga le b'o nari
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Atsu
    Ando ri