Mwaakami-enga atu enango tagumanangana nyarwa

1. N’nga hora dhinjinji Yohova unorumela a-vi malobelo aarumiwee?

NYO mwatoidhiwa ira Yohova ira aode rumela malobelo okumela vathi varima aatu enango unooda u-indi-edhani basa mo-obala akala muli ndimuwa wa vapingoni, rumiwi okami-a, painiya venango namalaleya? Akalanyo muli zombwe venango sikana, ndimuwa oulula, bali venango rongola. Mutu unodhiveliwana Yohova avepanga ira Yohova amkami-e, Nlungwi-u hora dhinango uno-indi-edhela basa andimuwa avapingoni arumiwi okami-a ira taode kala ndhila “yooda mdidili-edhana” mutuo. (Akol. 4:11) Mo-okaikela njingari ilukulu i-yo oda mlabela Yohova vambo-i na abali-u naarongoli-u mwandhila yen’na, ninooda akami-a nowalimbi-a abali-u vakala marenda, vaoneya masoka avilengo venango vakala nyarwa yo-ara-ariwa.

MWAAKAMI-ENGA ATU ENANGO VAONEYA MARENDA

2. Mwasiwa ngwan’ni pyorucha kami-a atu enango, vakala marenda ninga a sau?

² Vinooda kala vyorucha kami-ana unango nafwee vakala marenda. Mofwanafwani-a, i-yo ninofunechecha apandha axamwali-u, mbwenye kaninokala ovuneleya ira niode irana vyevyo. Venango ninofuna ira niode m’mwitanela mutu unango unogumanana vyorucha vinango namwasa osauwa ira nidhadye vambo-i na banja li-u. Venango i-yo nafuna ira nikami-e atu enango mbwenye vyevyo vinooda akala vyo-okweya akala ira mutu m’mbo-i wavabanjani vi-u unogumanana vyorucha. Vingalive e-no i-yo ninofuneela kami-a abali-u, naira e-no Yohova unokala osangalala maningi nadhilimbi-edhanga ira niode akami-a. (Sang. 3:27; 19:17) N’nga ninaire a-vi ira niode akami-a?

3. Chini inafunjedhevo i-yo vaifwanafwani-o ya andimuwa a vapingoni a Desi? (Jeremiya 23:4)

³ Andimuwa avapingoni vinofwanela aliwa ira. Akala nyo muli ndimuwa wavapingoni, muode dhilimbi-edha ira muode aidhiwa paama abali naarongola apingoni mwinyu. (Muleri Jeremiya 23:4.) Desi rongola unango uongiwile muru ofunjedha uvirile uongile ira: “Andimuwa avapingoni agurupuni mwi-u la urumiwi, hora dhothene tanodhowecha na miyo vambo-i na abali malaleela, nanomalecha hora injinji ningali vambo-i na hora ya vyoireya vinango.”b Mwandhila yen’na vyali vyo-orucha ira andimuwa avapingonao, taode mkami-a rongola Desi vangaoneile urenda wa sau, abali arongolula tangamadhi tatiya namwasa wa marenda a sauo.

4. Mwasiwa ngwan’ni andimuwa avapingoni tatooda mkami-a rongola Desi, n’nga andimuwa avapingoni anafunjedhevon’ni na vyevyo?

⁴ Desi uongile ira: “Voi miyo ndali xamwali wa andimuwa a avapingoni, vyali vyo-orucha ira ndiode awandela vyongo vyarucheyana miyo rimani mwanga namoda wavwela miyo rimani mwanga.” Chini inofunjedhavo i-yo? Akala ira nyo muli ndimuwa wa vapingoni, munofwanela kami-a vowendela abali naarongola va-anaoneye nyarwa. Mukale axamwaliwa. Akala vatooneya marenda, nyoaodanga awendela abali naarongolao mbo-i na mbo-i muode kaana manumerwiwa mwandhila inango iliyothene. Desi atodhowanave onga ira: “Hora dhinango andimuwa avapingoni o-iyana-iyana, tanoondiligarelecha venango nditumizela mesange siku limbo-ive.” “Malemba andilerelecha aliwa tatondi-inda rima maningi angalive ira malembao ndatoaidhiwa.”

5. N’nga andimuwa avapingoni tanazindiyele a-vi vyongo vinofuneela abali naarongola, noakami-a?

⁵ Ndhila inango yozindiyelela vinofuna abali naarongola kufuka vyofuka, mbwenye a-fiya fuka vyofuka vyoi kavyafwanelele fukiwa. (Sang. 20:5) Fuka vyofuka ningavi: n’nga aliwa tatokaana yodya yokwakwanela? Tatokaana mirombwe na vyongo vinango? Tali vangovini voi tanooda luza basa? Venango tatokaana vokala, n’nga aliwa tanofwanelela kami-iwa ira anamatonga taodenga akami-a vandhila dhinango? Desi atowachela vyongo vyaututu vyevyo vyamkami-idhe. Mbwenye yasimbwile mkami-a maningi ira aode vilela hora yagumanana liye vyoruchile, ali kami-iwa mwauzimu na mwamathuulelo vyevyo andimuwa avapingoni vyamkami-idhena aliwa. Liye unoonga ira: “Andimuwa avapingoni tanoolobelecha vambo-i na miyo. Miyo kandinathuulela vyaongecha aliwa, mbwenye ndinothuulela ira ndanovivwecha pama maningi. Ali ninga Yohova unaandiwandela ira ‘weyo kuli wekene.’”—Esaya 41:10, 13.

6. N’nga abali naarongola apingoni anakami-e a-vi atu enango? (Muone iruthiruthi.)

⁶ Atu enango vinofwanelela aliwa ira. I-yo ninodedi-edhela ira andimuwa avapingoni taakami-enga abali naarongola apingoni. Mbwenye Yohova unofuna ira atu othene taodenga kami-ana nolimbi-ana unango nafwee. (Agal. 6:10) Masiki taode kami-a mwavyongo vyoyeva vokami-a mutu unabulela, vyevyo vinooda mlimbi-a maningi. Mwana unango unooda lemba karta dezenyarivo vyongo vyofuna adidili-ana rima mtumizela bali venango rongola. Akala ira bali wa vapingoni afuneela kami-iwa, zombwe venango sikana unooda dhivelela ira amaode agulela vyongo virambulele aliwa. Enango anooda piya vyodya maava-edhela atu anabulelao vandheviwa. Pyovweya ira vaoneya sau atu othene pingonimo tanofuneela limbi-iwa. Venango ninooda kala vahora yoyeva na-anavolowe migumanoni venango ningaweruwile ira niode limbi-ana motapanya vag’ono naabali avapingoni. Masiki akale voira kalela vambo-i venango volembelana mesange venango voira ligarelana va iternetini. Naandimuwene avapingoni thitho anofuneela limbi-iwa. Abali enango anooda tumiza karta vowasimba andimuwa avapingoni moi vaoneya marenda enango mwaaliwa anokalecha tangapingeile kwaranya wale nlilothene. Pyapama maningi “nadhowanave limbi-angana unango nafwee”!—1 Atez. 5:11.

MWAAKAMI-ENGA ATU ENANGO VAONEYA MASOKA AVILENGO

7. N’nga masoka avilengo anaode a-vi chinja ingumi ya mutu?

⁷ Masoka avilengo anooda chinja ingumi ya mutu vahora ya kupa walitho baa-i. Atu enango atooda luza vyongo vyana aliwa, nyumbiwa fiyedhela mutu unango wamdhiveliwana aliwa. Pyovwi-a tangaranga ira masoka avilengo ninga enala anooda aireela naabali-uene thitho. N’nga i-yo ninairen’ni ira niode akami-a?

8. N’nga andimuwa avapingoni namiru ya mabanja anaode a-vi kozeela masoka avilengo?

⁸ Andimuwa avapingoni vinofwanela aliwa ira. Andimuwa avapingoni, munofwanela akami-anga abali naarongola ira taode kozeela masoka avilengo ta-anafiye. Muodenga onechecha ira abali naarongola othene a pingoni tatoidhiwa vinofwanela aliwa irana ira taodeve kala vovunelaya nooda ligarela andimuwa avapingoni. Margaret uongiwile muru ofunjedha uvirile uongile ira: “Vagumanoni vamwasa wa vyofuneya vyavapingoni, andimuwa avapingoni tatoniwandela ira vatokala ngovi ya mulo wa-angani vaisani vakala i-yo. Aliwa taongile ira anamatonga taonga ira nikumeni manyumbani mwi-u venango ira akala ninga ninoona ira ngovi itoniwandamela, nafwanela ira niode kuma mombaranya.” Milanyu yen’na yadhidhe vahora yapama namwasa oi masumana mathanu tangavirile watooda fiya ngovi ya i-nda wamulo. Hora yolambela wavabanjani inooda kala hora yapama yooda tapanya vakadha mutu uliwethene wa vanyumbanivo vinafwanela liye ira vaoneya masoka ninga enala. Akala ira nyo naa-iminyu muli okozeene, vinodhakala vyo-orucha ira mudhaode kala odidila mirima hora inooneya masoka avilengo.

9. N’nga andimuwa avapingoni tanakale a-vi okozeya pama masoka avilengo ta-anafiye na masoka avilengo tavira?

⁹ Akala ira nyo muli namaing’anela wa gurupu la urumiwi, munofwanela kaana lista la manumero achineneeva ano-indi-edhiwa basa naabali naarongola a gurupuni mwinyu. Kamudedi-enga ira masoka avilengo taoneye ira musakenga kaana manumerwao kabe. Mwaira e-no vaoneya masoka avilengwao munofwanelela aligarela anamalaleya othene ali gurupuni mwinyu, ira muode zindiyela ira chini inafuneela kadha mutu ira aode kami-iwa. Vo-arela, muode velela viidhinyo vya anamalaleyao mo-odimbela wa ndimuwa ovwelani-a mabasa aandimuwa avapingoni. Liye ngunofwanela vivelela wa namaing’anela isa. Basa lolabela mwagulu mwatundu wen’na tokami-a maningi vahora ninga yen’na. Mulo ungadidinle, namaing’anela isa wa Margaret alive methove wa mahora okwakwana 36, liye ali opingeya saka-edhanga mabasa aandimuwa amipingoni mwavilimbi-edha liye ira aode akami-a nooda asamalela abali okwakwana 450 afwanele tawa mamidhi mwiwa. (2 Akor. 11:27) E-no othenene afuneele ira taode kami-iwa tatofwanya mamburo ooda kaathimo.

10. Mwasiwa ngwan’ni samalela abali naarongola chiyongo yofuneya maningi waandimuwa avapingoni? (Juwau 21:15)

¹⁰ Kami-a mwauzimu na mwamathuulelo chiikundu ya basa laandimuwa avapingoni. (1 Pe. 5:2) Waoneya masoka avilengo yongo yoroma inofwanela andimuwa avapingoni jiira kuonechecha akala ira abali naarongolao tali vovuneleya, akala tatokaana nguwo, vyodya na vokala. Vyevyo vingavirile myedi yo-arela sogolowee andimuwa avapingoni anofwanelela akami-a atwao mwamathuuleloni na mwauzimu. (Muleri Juwau 21:15.) Harord bali unango unolaba mu Komisau ya Tambi aromilenga gumanavo naabali anjinji naarongola ogumanana masoka avilengo uongile ira: “Vanovira hora yolapela ira atu taode welelamo ninga mwali aliwa.” Mwavang’ono na vang’ono abali naarongola anooda welela ingumi ninga yana aliwa mbwenye suwa atu ale atatiile na mwasa wa masoka avilengoao venango dimela wa vyongo vinango vya vabanjanivo na makalelo anango anyarwa ioni aliwa vahora yeniyo namwasa wavyopa vinodhavo namwasa wokweliwa navinango vinooda kalangawove wahora yolapela. “Vyothuulela ninga evi, vinokaana abali naarongola vinadhenga vahora na hora. Akala ira mutu afiyedha viona mwatundu wen’na kaiira mutuo ute akaana iroromelo kabe, ndivyodhavo namwasa wavyoireya ninga munokalelave mutu waututu vyevyo vinooda ireya.”

11. N’nga banja linogumanana masoka a vilengo linofwanelelela kami-iwa na vyongo viivi?

¹¹ Andimuwa avapingoni anofwanela a-rela malangi-o a lemba la (Aroma 12:15) Linoonga ira: “Mule vambo-i naatu anola.” Muodenga adidili-a mirima noathuulela abali naarongola aguman’nena vyorucha. Munofwanela aoni-anga ira aliwa mbofuneya maningi wa Yohova thitho waabali naarongola. Andimuwa thitho anofwanela kami-anga mabanja ira tadhowenave ingumiiwa yauzimu tangani-avo malobelwiwa, funjedha wiwa wa Bibliya wavaoka, dhowa malaleela vambo-i naabali naarongola. I-yavo vyevyo anofwanela alimbi-a anamabala ira taodenga adidili-a mirima a-imiwa. Anamabala anofwanela akami-anga a-imiwa ira taodenga kaathi-a mathuulelwiwa va vyongo vya-anaode aliwa viluza vaoneya ngovi dha vilengo. Anofwanela thitho athuuchanga a-imiwa ira Yohova hora dhothene unodhakalave xamwaliwa kanodha a-iyachi mwadhowa nodhowa. Awandelanga thitho ira aliwa tanodedi-edha kami-iwa naabali naarongola availambo yothene yavathi abali naarongolao anodha ira vilivyothene vinaode aliwa voakami-a.—1 Pe. 2:17.

12. N’nga atu enango tanaire a-vi ira taode kami-a vaoneya masoka avilengo? (Muone iruthiruthi.)

¹² Atu enango vinofwanela aliwa ira. Waoneya masoka avilengo vaisani venango vaduzi na unokalanyo, muafukenga andimuwa avapingoni moda unafwanelenyo kami-anao atu agumanena masokawo. Venango nyo munooda saka-edha limburo loi atu otawa uwoneile masoka avilengowo taodhe fiyedhamo venango munooda vivelela ira muodhenao laba basa lomanga nyumba dhinongeile. Nyo thitho munooda dhivelela votambili-a vyodya na vyongo vinango, voava-a anamalaleya ale arambulele vyongo ninga vyevyo. N’nga akala ira masoka avilengwao taireile undendai na unakala nyo, chini inaire nyo? Nyo munooda lobelela atu ale tagumanena vyoruchavyo. (2 Akor. 1:8-11) Nyo thitho munooda kami-a va basa lokami-a atu tagweliwile masoka avilengo vovelela kobiri dhinyu na vyongo vinanyo va vyovelela vyowendi-edha basa lavailambo yothene yavathi. (2 Akor. 8:2-5) Akala ira munooda wenda ulendo ira mudhowe makami-a atu ikundu wewo uoneile masoka avilengwao, mwaafuke andimuwa avapingoni vinyu ira munaode a-vi irana vyevyo. Mwandhila yenna mwatumiziwa venango munooda funji-iwa ira muode idhiwa ndhila dhapama doodela akami-ana atu.

MWAAKAMI-ENGA ABALI NAARONGOLA TA-ARA-ARIWANGA

13. Pyorucha viivi vinogumanana abali naarongoli-u vilambo vyoi mabasi-u anokondi-iwa?

¹³ Mamburo enango unokondi-iwa mabasi-u, ingumi yaabali-u inokala yorucha maningi. I-yavo a-ra-ariwa aliwa anofwanela limbanana vyorucha ninga rambuleleya wa kobiri, marenda nokweliwa mutu wamdhiveliwana aliwa. Namwasa o-ara-ariwa, vinooda iri-a ira andimuwa avapingoni taodenga awendela wiliwili ira tamaode maaona abali naarongola. Vyevyo vinooda kala vyorucha maningi ira taode aligarela ira taode uvwa tundu uli aliwa vofuna alimbi-a. Piyevyo vyam’mwireele Andre uongiwile muru ofunjedha uvirile. Rongola unango wa grupunimwee la urumiwi atokaana vyorucha vinjinji namwasa orambulela kobiri. Ira visimbwe, liye atogumanana ngovi yodimiwa na karo. Liye afuneela ira amaonane namaeferimero ira tamam’mwire operasau fendo dhinjinji dhene moi e-no kaaode kala vabasani ira alabenga ira awachelenga kobiri. Angalive ira tano-ara-ariwa, thangani-avo vyorucha vyadhidhe na marenda a sau, abali tatooda vilimbi-edha muli mwethene mwaodele aliwa ira taode mkami-a. Mbwenye vyevyo kaira vyali vyobiseya va methoni va Yohova, Yohova atoona moda wavilimbi-edha abalala.

14. N’nga andimuwa avapingoni anava-e ifwanafwani-o yapama ivi vomroromela Yohova?

¹⁴ Andimuwa avapingoni vinofwanela aliwa ira. Andre atolobela noira vyothene vyaodile liye. N’nga Yohova arumenle a-vi lobelo la Andre? Liye ato-indi-edhela basa abali o-iyana-iyana naarongola a pingoni ana vyongo vyoi tangaodile mkami-ana rongolula, enango tatomtukula ira amaode oziwa ximitari thitho enango tatomva-a kobiri ira aode kami-eyana. Yohova atooda alimbi-i-a abali naarongola ira taode ira vyongo vilivyothene vyaode aliwa moi e-no Yohova atoraeli-a ivwelano na limba rima wa abalala. (Aeb. 13:16) Andimuwa avapingoni akala ulinyo mabasi-u anaakondi-iwa, munofwanela gawedha atu enango vizo. (Jer. 36:5, 6) Thitho yongo yofuneechecha simbwa, munofwanela m’nyindela Yohova liye unodha ukami-ani ira muode asamalela abali naarongola.

15. N’nga ninaode a-vi kala owandhana akala ira basali-u linaakondi-iwa?

¹⁵ Atu enango vinofwanela aliwa ira. Hora yo-ara-ariwa, venango ninofwanela gumaneyanga magrupu oyeva a pingo. Namwasa wa vyevyo i-yani-ana wale nlilothene, pyofuneya maningi kala atu arendele naabali naarongola. Kondo ina i-yo njowanana Satana kai yowanana abali naarongola kabe. Kamudedi-edhenga ira abali naarongola takale olongomana mirima. Vakala yorucha jinango na mutu unango uliwethene unofwanela jimali-a mombaranya. (Sang. 19:11; Aef. 4:26) Mukalenga oroma kami-a atu enango. (Titu 3:14) Moda abali naarongola mwamkami-dhe aliwa rongulule afuneela ira aode kami-iwa, vyatooda dhi-a makalelo apama. Grupulee lothene laurumiwi latokala lowandhana maningi ninga banja limbo-i.—Sal. 133:1.

16. Movwelanana na lemba la Akolose 4:3, 18, n’nga i-yo ninaode a-vi akami-a abali-u naarongoli-u anooni-iwa nyarwa namwasa o-ara-ariwa?

¹⁶ Abali-u naarongoli-u anjinji, anave mlabela Yohova angalive ira anave a-ra-ariwa naanamatonga. Enango tatofiyedhela fungeliwa perezoni namwasa wa iroromelwiwa. I-yo ninooda alobelela nolobelela mabanjiwa naabali ano-ela ingumiiwa vangovini ira taode akami-a abali naarongola mwauzimu, mwaututu thitho na mwaanamatonga.c (Muleri Akolose 4:3, 18.) Kamudiwalenga ira malobelwinyu anooda akami-a maningi abali enala!—2 Atez. 3:1, 2; 1 Timo. 2:1, 2.

17. N’nga nyo munaode a-vi kozeelatu vachineneeva ira mudhaode limbanana mwadha a-ara-ariwanga?

¹⁷ Romela mwa-eni nyo vambo-i na banjalinyu munooda kozeela pama ira mudhaode limbanana mwadharoma a-ara-ariwa. (Mayir. 14:22) Kamudhilimbi-edhenga thuulelanga vyorucha vinofuna dhaireya a-ra-ariwao waromeya kabe. Malo mwavyevo muode limbi-a uxamwalinyu na Yohova nokami-a a-iminyu ira naaliwene taode limbi-a uxamwaliwa na Yohova. Akala ira munokumbanya, mumdhulele Yohova riminyu. (Sal. 62:7, 8) Mwakaathi ninga banja muodenga tapanya mwamakalelo othene na inyindelo yothene inanyo wa Yohova.d Moi e-no, akala ira ndi hora ya masoka a vilengo, mroromela winyu Yohova nokozeela winyu wavamweka wairilenyo voroma, vinodha airi-a a-iminyu kala olimba thitho kala a rendele.

18. Chini inodedi-edha i-yo sogolou?

¹⁸ Rendele wa Nlungu unoniva-a i-yo kala odhivwa kala atu obareleya. (Afil. 4:6, 7) Namwasa wa rendele wenna, Yohova unonididili-a rima vanoneya marenda, masoka a vilengo, no-ara-ariwa liye uno-indi-edhela basa andimuwa avapingoni anolaba mo-owezedhela ninga anamakumbiza. Liye thitho unoniva-a i-yo othene ngari yokami-ana mutu unango na fwee. Munodhivwa i-yo rimanimwi-u, unodha nikami-a ira niode limbanana vyorucha vilivyothene masiki vikale vilukulu vinodha sogolou thangani-avo nyarwa ya “isauso ilukulu.” (Mat. 24:21) Ninodha funeela ira niode kaana rendele nokami-ana unango na fwee ira niirena vyongo movwelana. Mbwenye isauso ilukulu yavira, vyorucha vilivyothene vinokala vingavirile namwasa oi ninodha kaana yongo inoongecha Yohova hora dhothene ira niode ikaana wa i-yo rendele osangalala na o-omala.—Esaya 26:3, 4.