Yohova unothuulela mi-odi-u yothene

1-2. N’nga ndi vyongo ninga viivi vyevyo vinaniiri-e ira nilenga?

VAHORA inangwee mutu uliothene atoolavo. Vaireya vyongo vinangovyee vyosangalali-a, ninooda khumi-a mi-odi namwasa osangalala. Venango munooda khumi-a mi-odi namwasa wa vyongo vinango vyofuneeleya venango vyavakhundu vyevyo vyouireeleni, ninga baliwa wa mwana, thuulela vyongo vinango vyosangalali-a venango thitho mwagumana okoka na fwinyu wenuo wam’moni nyo ndulimu.

² Mbwenye hora dhinjinji ninola namwasa osukwala na vyongo vinango viniireele. Mofwanafwani-a, ninooda ula akala mutu mwinango utonisukwali-a maningi. Ninooda ula thitho namwasa oi ninaabulela marenda malukhulu venango mutu wenuo wam’dhiveliwana i-yo akwa. Vahora ninga dhedhi, ninooda dhivwanga ninga mwemo mwadhivwela Jeremiya, Yerusalemu unganongiwile na Ababulo. Jeremiya aongile ira: “Methwanga anokalela khumanga mi-odi ninga mi-inje . . . Methwanga anaakhuma mi-odi.”—Mal. 3:48, 49.

3. N’nga Yohova unovivwa a-vi aona arumiwe tarucheyanga? (Esaya 63:9)

³ Yohova unoidhiwa injiva wa hora yeniyo inola i-yo namwasa wa nyarwa dhinogumanana i-yo. Bibilya linoniwandela ira unoidhiwa rumiwe uliothene agumanangana nyarwa thitho unovwa am’vepanga ira am’kami-e. (Sal. 34:15) Kaiira Yohova unaaona venango nivuruwana. Mbwenye mofwanafwana na namabala waudhivela, liye unokhuziwa aona a-imee talanga, thitho unofunechecha akami-a.—Muleri Esaya 63:9.

4. N’nga ninotapanya vifwanafwani-o viivi, n’nga vinonifunji-a n’ni vyokhuza Yohova?

⁴ Mumadhwee Yohova unoniwandela moda munovwela liye thitho mwemo munokami-edhela liye arumiwe talanga. Ninooda ona vyevi va vyongo vyamuireele Ana, Davide na Ezekiya. N’nga chini yairi-idhe ira aliwa talenga? N’nga Yohova airile a-vi tangavepile ira aakami-e? N’nga ifwanafwani-o iwa inanikami-e a-vi nalanga namwasa wa tangaranga, aroromeleya wa atu enango venango namaliwa zelu na vyongo vinango?

ULA NAMWASA WA TANGARANGA

5. N’nga Ana avivwa a-vi namwasa wa nyarwa dhedho dhagumanana liye?

⁵ Ana anoogumanana nyarwa dhedho dhamuiri-a ira alenga. Dhinango mwa nyarwadhi dhali dhoi liye ali vabanja lovalanyiwa thitho i-yana fwee wenuo am’nyoziwo dhinalee ali Penina. Wenjedhela vevo Ana ali o-obala, voi Penina atokaana a-ima. (1 Sa. 1:1, 2) Penina anom’nyoza Ana namwasa oi kaana a-ima. N’nga nyo munavivwe a-vi vyongo ninga vyevi vingauireeleni? Ana vyatom’pi-a rima maningi moi “kaadya airave ula” thitho “ali osukwala maningi.”—1 Sa. 1:6, 7, 10.

6. N’nga Ana airile n’ni ira alimbi-iwe?

⁶ N’nga chini yam’kami-idhe Ana? Imbo-i mwa vyongo vyakami-idhe khudhowa kachisini weo atu walambelao aliwa Nlungu. Angali weo, angali duzi na lango ovolowela kachisini, “atooroma lobela wa Yohova wu alanga maningi.” Liye atooroma m’vepa Yohova ira: “Muone rucheya wa dhaarinyu nondithuulela.” (1 Sa. 1:10b, 11) Ana atom’mwandela Yohova moda mwadhivwela liye mulobelo. Vinooneya ira Yohova atoosukwala maningi voona ira mwanee odhiveliwiwa unaaula.

7. N’nga Ana alimbi-iwile a-vi angam’mwandenle Yohova mwemo mwavivwela liye?

⁷ N’nga Ana avivwide a-vi angalobelile wa Yohova thitho angalimbi-iwile na ndimuwa wamulimbo velela sembe Eli? Bibilya linoonga ira: “Ee-no atookhuma nodhowa madya thitho kovee kiyalive yosukwala.” (1 Sa. 1:17, 18) Angalive ira yoruchiyo kayamanle, Ana atooroma okoka vivwa pama. Liye atoorulela Yohova vyokhumbanyi-a vyee vyothene. Yohova atoona nyarwa dhee, atoovwa ulawee thitho atom’raeli-a vom’va-a mwana.—1 Sa. 1:19, 20; 2:21.

8-9. Movwelana na lemba la Aebere 10:24, 25, mwasiwa ngwan’ni ninofwanela dhilimbi-edhanga ira nifwanyeenga vamigumanoni? (Muone thitho iruthiruthi.)

⁸ Vyongo vinofunjedhavo i-yo. N’nga munogumanana nyarwa dhedho dhinouiri-ani ira hora dhinango mulenga? Venango mutokaana tangaranga namwasa okweliwa balinyu venango fwinyu. Mwaibaliwelo, vahora ninga dhedhi ninofuneela kala vanokhene. Mbwenye mofwanafwana na Ana wenuo alimbi-iwile angadhowile kachisini, nyo thitho munooda limbi-iwa mwadhowanga migumano venango akala kamunovivwa pama. (Muleri Aebere 10:24, 25.) Mwavuruwananga malemba oleriwa vamigumanoni, Yohova unodha ukami-ani ira muthuulelenga vyongo vyapama a-kala vyothakala vinouireelani. Vyevi vinooda nikami-a ira nivivwenga pama angalive ira yorucha i-iyo kimadhi.

⁹ Wu migumanoni ninowaredha naabali na arongoli-u enao ali atangaranga, enao anonivuruwana nonidhiveliwana thitho vyevi vinoiri-a ira nirome vivwa pama. (1 At. 5:11, 14) Ifwanafwani-o va mwasula ndi painiya mwinango wavakhundu wenuo akweliwile i-yanee. Liye aongile ira: “Ndinolave fiyedha va-eni. Hora dhinango ndinokalelechave ula. Mbwenye migumanwi-u inondilimbi-a maningi. Madhu oriya rima thitho vyowakhula vya abali naarongola vinoonga aliwa migumanoni, vinondikami-a. Angalive ira ndatokaana vyokhumbanyi-a ndafiya migumanoni ndinoroma vivwa pama.” Wu migumanoni, Yohova uno-indi-edha basa abali naarongoli-u ira tandikami-e.

10. N’nga ninasazi-edhe a-vi Ana nasukwala maningi?

¹⁰ Ana atoolimbi-iwa thitho angamwandenle Yohova moda mwavwivwela liye. Nyo thitho ‘mwam’rulela Yohova vyokhumbanyi-a vinyu vyothene,’ kamukaikelenga ira unodha ukami-ani. (1 Pe. 5:7) Rongola mwinango wenuo manee aphiwile na mambava aongile ira: “Ndavivwa ninga rimanga utothweya mapedaso mapedaso thitho kandinaode ila okoka. Mbwenye ndalobela wa Babanga waudhivela Yohova ndinoroma vivwa pama. Hora dhinango ndasowa madhu oi ndionge mulobelo liye anoondivwechecha. Ndanokaana vyokhumbanyi-a maningi ndalobela ira andiva-e rendele. Ndaira e-no, hora yeniyene rimanga na mathuulelwanga anokala mulimburoni mwiwa thitho ndinooda irana vyongo vinango.” Mwam’wandelanga Yohova vyokhumbanyi-a vinyu, unokhuziwa aona mi-odinyu thitho unovwechecha mwemo munovivwelanyo. Angalive ira yorucha inyuo kinamale, Yohova unodha udidili-ani thitho ukami-ani ira mukaena rendele warimani. (Sal. 94:19; Afl. 4:6, 7) Yohova unodha uraeli-ani namwasa ovilela winyu.—Aeb. 11:6.

ULA NAMWASA O-OROROMELEYA WAATU ENANGO

11. N’nga Davide avivwa a-vi namwasa wa vyongo vyam’mwirela atu enango?

¹¹ Vaingumiye, Davide atoogumanana nyarwa dho-iyana i-yana dhedho dhamuiri-idhe ira alenga. Atu enango tanom’mwidanane thitho atu enango aaroromela liye tatom’sukwali-a. (1 Sa. 19:10, 11; 2 Sa. 15:10-14, 30) Vahora inango liye alembile ira: “Nditofooka namwasa orucheya wa ingumi yanga. Ma-iyu othene ndinonyeti-a kamanga na mi-odi, ndinola thitho mi-odi inodhala vakamani vanga.” Mwasiwa ngwan’ni Davide anoovwivwa e-ni? Liye aongile ira: “Namwasa waatu othene anaandioni-a nyarwa.” (Sal. 6:6, 7) Atu enango tanom’mwirela vyongo vyothakala maningi moi mi-odee yatoroma khuma ninga ma-inje.

12. Movwelana na lemba la Salimo 56:8, n’nga Davide kaakaikelan’ni?

¹² Angalive ira Davide anoogumanana nyarwa dhinjinji, kaakaikela ira Yohova unom’dhiveliwana. Liye alembile ira: “Namwasa oi Yohova unodha uvwa madhu ola wanga.” (Sal. 6:8) Vahora inango Davide atoonga madhu oiri-a ifunelo anofwanyeya va lemba la Salimo 56:8. (Muleri.) Madhu enala anothonyi-edha pama moda Yohova munonidhiveliwana liye. Davide avivwa ninga Yohova unaalokhota mi-odee garafwani venango unailemba bukhuni. Davide kaakaikela ira Yohova unoona thitho thuulela nyarwadhee. Anororomela ira Babee waudhivela unoidhiwa vyongo vinogumanana liye thitho mwemo munom’khuzela aliwa.

13. N’nga nithuulelenga n’ni atu enango tanisukwali-a? (Muone thitho iruthiruthi.)

¹³ Vyongo vinofunjedhavo i-yo. N’nga rima unoupani namwasa oi mutu wenuo unom’nyindela nyo utousukwali-ani venango ira vyongo mo-ororomeleya? Munorucheya mathuulelo namwasa oi banjalinyu venango imwedinyu itomala mo-odedi-edhela, venango thitho akala mutu wenuo am’dhiveliwana nyo uto-iya m’labela Yohova. Bali mwinango wenuo i-yanee atooira unyambi nom-iya, aongile ira: “Kandaroromela ira vyevi vitondireeladi. Ndatoosukwala maningi voi ndadhiona ninga mutu o-okaana basa.” Akala munorucheya mathuulelo namwasa oi mutu mwinango atooira vyongo mo-ororomeleya venango utousukwali-ani, munodha limbi-iwa idhiwa ira Yohova kanodha u-iyani. Bali um’mongile i-yo maromeloule aongile ira: “Nditozindiyela ira atu anooda nisukwali-a mbwenye Yohova ndi lipandhe li-u. Akala vyongo viruche moi a-vi liye unonikami-a hora iliothene. Yohova kano-iya arumiwe ororomeleya.” (Sal. 37:28) Nithuulelenga thitho ira udhivela wa Yohova unokwaranya udhivela wa mutu mwinango uliothene. Pyaimbarimbari ira a-roromeleya wa atu enango unooda kala opha maningi mbwenye, Yohova kanochinja mwemo munonionela liye unonionave ira nili apereso yavadhulu. (Aro. 8:38, 39) Ee-no va likhundo toi akala mutu utonisukwali-a moi a-vi, Babi-u wadhulu unonidhiveliwanave.

14. N’nga lemba la Salimo 34:18 linonilimbi-a a-vi?

¹⁴ Akala atu enango tatoira vyongo mo-ororomeleya ninooda limbi-iwa na madhu a Davide anofwanyeya va lemba la Salimo 34:18 (Muleri.) Bukhu n’nango linoonga ira atu enao “anovivwela tangaranga rimani mwiwa” anodha kala thitho atu enao “anoona ira sogolo liwa kalina basa.” N’nga Yohova unokami-a a-vi atu enao anovivwa e-no? Molandana na namabala waudhivela wenuo unodidili-a mwanee akaana vyokhumbanya, Yohova unokala vaduzi na i-yo. Liye unonithonyi-edha tangaranga thitho unokala okozeya nikami-a nasukwala namwasa o-ororomeleya wa atu enango. Liye ngokozeya limbi-a atu ana rima othweya thitho enao anodhivwela tangaranga rimani mwiwa.—Esa. 65:17.

ULA NAMWASA OMALIWA ZELU

15. N’nga Ezekiya agumanena vyoi a-vi vyevyo vyam’mwiri-idhe ira alenga maningi?

¹⁵ Angana vyawa 39, Mwene Ezekiya wau Yuda atoobulela marenda malukhulu. Namaongela Esaya atom’mwandela milanyu yokhumela wa Yohova yoonga ira unodha kwaa namarenda enao. (2 Ma. 20:1) Vinooneya ira wa Ezekiya kavali yapama. Liye angavwide milanyu yosukwali-ila, atoola maningi thitho atoolobela wa Yohova mosembezela.—2 Ma. 20:2, 3.

16. N’nga Yohova am’kami-idhe a-vi Ezekiya?

¹⁶ Yohova atookhuziwa na ula wa Ezekiya thitho moriya rima atom’mwandela ira: “Nditovwa lobelo laa thitho nditoona mi-odaa. Ndinouili-a.” Dhela mwa Esaya, Yohova atoolanyedha ira unodha laphi-a ingumi ya Ezekiya thitho novulumucha Yerusalemu mandhani mwa Asuri.—2 Ma. 20:4-6.

17. N’nga Yohova unonikami-a a-vi akala ninobulela marenda malukhulu? (Salimo 41:3) (Muone thitho iruthiruthi.)

¹⁷ Vyongo vinafunjedhevo i-yo. N’nga munorucheya namwasa wa marenda malukhulu enao anoona nyo ira kamunainle? Mulobelenga wa Yohova masiki wu mulanga. Bibilya linonisikimizeli-a ira Yohova wenuo ngu “Baba wa tangaranga dhilukhulu thitho Nlungu wenuo unonididili-a va yorucha ili yothene,” unodha nididili-a va vyowesedha vi-u vyothene. (2 Ak. 1:3, 4) Malamboano kaninadedi-edhele ira Yohova akhumi-e vyorucha vi-u vyothene mbwenye ninodha m’nyindela ira unodha nikami-a. (Muleri Salimo 41:3.) Liye unooda indi-edha basa zimwee ochena ira aniva-e kopolo, zelu thitho rendele wa rimani ira nivilele. (San. 18:14; Afl. 4:13) Unonilimbi-a thitho voniva-a idedi-edho yoi unodha mali-a marenda othene.—Esa. 33:24.

18. N’nga ndi lemba liivi lelo linaudidili-eni mwagumanangana yorucha ilukhulu? (Muone kwadru loi “Madhu olimbi-a enao ananididili-e.”)

¹⁸ Ezekiya atoolimbi-iwa na madhu a Yohova. I-yo thitho ninodha limbi-iwa na madhu a Nlungu. Yohova atoolokhota madhu Bibilyani enao anonikaati-a rima vathi nagumanangana nyarwa dho-iyana i-yana. (Aro. 15:4) Rongola mwinango wau West Africa angafwanyiwile na khansa, akalelechave ula. Liye aongile ira: “Lemba lelo landilimbi-idhe maningi ndi la Esaya 26:3. Angalive ira kavali yongo inaire i-yo na vyowesedha vinogumanana i-yo versoli linondilimbi-a ira Yohova unodha ndikami-a kaana rendele warimani wenuo unandikami-e idhiwa vyoira ndagumanangana vyowesedha.” Akala mutogumanana nyarwa ilukhulu thitho kamuna yoira, n’nga vatokala lemba lelo linaulimbi-eni?

19. N’nga ninodedi-edhela n’ni sogolou?

¹⁹ Ninokala mu malambo omari-a thitho ninodedi-edhela ira vyongo vyevyo vinoniiri-a ira nilenga vinongowenjedheleyave. Mbwenye ninga mwemo muonele i-yo ifwanafwani-o ya Ana, Davide, na Ezekiya, Yohova unoona mi-odi-u thitho vinom’khuza nalanga. Yohova unothuulela mi-odi-u. Ee-no nagumanangana vyongo vyevyo vinoniiri-a ira nivikhumbanyedhenga, nim’mwandelenga mwemo munovwela i-yo mulobelo li-u. Kanidhiveliwenga a-kaati duzi naabali na arongoli-u pingoni. Thitho nidhowenganave fwanya madhu olimbi-a a Bibilyani. Kanikaikelenga ira nadhowanangave Yohova unodha niraeli-a. Niroromelenga thitho yolanyedha yosangalali-a yoi vachineneeva liye unodha puputa mi-odi-u yeniyo inodha namwasa wa tangaranga, aroromeleya wa atu enango thitho namwasa omaliwa zelu. (Apk. 21:4) Vahoriyo, ninodha khumi-a mi-odi yeniyo inodha namwasa osangalala.