Mulemezenga atu enango

1. Mwasiwa ngwan’ni atu anosimba talemeziwanga? (Sanganiko 22:1)

N’NGA nyo, munodhivwa a-vi atu enango taulemezangani? Pyo-oira fuka ira munowasimba maningi. Mutu uliwethene unofuna lemeziwa. I-yo othene ninosangalala nalemeziwanga. Bibilya linoonga ira: “Lemeziwa kwapama maningi kwaranya siliva na oro.”—Muleri Sanganiko 22:1.

2-3. N’nga lemeza atu enango unokala orucha simbwasimbwa vahora iivi?

² Hora dhinango lemeza atu enango unokalecha orucha. Mwasa m’mbo-i ngoi ninoona vyongo vinodawi-a atu enango simbwasimbwa atu anoakaathina i-yo hora dhothene. Mbwenye atu anjinji malamboano katinolemeza afwiwa. Mwasiwa ngwan’ni ninofwanela lemezanga atu enango? Namwasa oi Yohova unofuna ira nilemezenga “atu amaziza othene.”—1 Pe. 2:17.

³ Muyofunjedha yei ninotapanyani vinothapulela lemeza atu enango thitho mwemo munavelele i-yo lemezo wa (1) atu abanja li-u, (2) Makristau afwi-u thitho (3) atu oi kai Amboni. Ninoona mwemo munavelele i-yo lemezo waatu enango angalive ira irana vyevi korucha.

N’NGA LEMEZA ATU ENANGO KUIRA A-VI?

4. N’nga lemeza atu enango unothapulela n’ni?

⁴ N’nga lemeza atu enango unothapulela n’ni? Madhu oi “lemezo” anoonga vya moda munoonela i-yo thitho munoirela i-yo vyongo naatu enango. Naona ira mutu utokaana makalelo enango apama, utoira vyongo vyapama venango akaana izo, ninom’lemeza. Nalemezanga atu enango ninoira vyongo naaliwa mundhila yoi tadhivwenga ira mbapereso yavadhulu thitho anosimbiwa. Mbwenye lemezo laimbarimbari linofwanela kumelanga vathi varima.—Mat. 15:8.

5. Chini inanikami-e ira nilemezenga atu enango?

⁵ Yohova unofuna ira nilemezenga atu enango thitho madhwee anonilimbi-a ira nilemezenga “anamatonga alukulu.” (Aro. 13:1, 7) Mbwenye mutu mwinango unooda onga ira, “Miyo ndinovelela lemezo waatu ofwanelela alemeza.” N’nga mathuulelo enala mbapama? Khabe. I-yo arumiwi a Yohova kaninolemeza atu namwasa wa vyoira viwa baa-i. Ninolemeza atu namwasa oi ninom’dhiveliwana Yohova thitho ninofuna m’sangalali-a.—Yos. 4:14; 1 Pe. 3:15.

6. N’nga pyoodeya lemezanga mutu oi kanonilemeza? Muongemo. (Muone thitho yavakapani.)

⁶ Atu enango anooda fukanga ira, ‘N’nga pyoodeya lemeza mutu oi kanoulemeza?’ Ee pyoodeya. Dhoweni nitapanyeni vifwanafwani-o vinango. Mwene Sauli atoom’nyaswi-a mwanee Yonatani vamwinjini vaatu. (1 Sa. 20:30-34) Mbwenye Yonatani atoodhowanave m’lemeza babeuo thitho anom’kami-a vakondo fiyedha dambo lakwide babeuo. (Eki. 20:12; 2 Sa. 1:23) Ndimuwa waalimbo velela Sembe dhinalee Eli, atoonga ira Ana utolezela. (1 Sa. 1:12-14) Mbwenye Ana atoonga mwalemezo na Eli angalive ira Eli anooidhiweya Muisraeli mothene ira kaali baba thitho ndimuwa wasembe wapama. (1 Sa. 1:15-18; 2:22-24) Atu awu Ateni tatoom’nyoza Paulo thitho tanoonga ira ali “oonga maningi.” (May. 17:18) Angalive ira vyali ee-no, Paulo atoaongana mowalemeza. (May. 17:22) Pyooneelatu ira m’dhiveliwana Yohova thitho rambela m’sukwali-a unooda nilimbi-a ira nilemezenga atu enango angalive ira irana vyevyo korucha. Dhoweni nitapanyeni vyaatu enango enao anofwanela i-yo alemezanga thitho mwasee unofwanela i-yo alemezelanga.

MULEMEZENGA ATU ABANJANI MWINYU

7. N’nga mwasiwa ngwan’ni vinooda kala vyorucha wa i-yo lemeza abali-u?

⁷ Yorucha inokalavo. Voi hora dhinjinji ninokala naabali-u, Ninoidhiwa vyongo vinoira aliwa pama thitho vinodawi-a aliwa. Atu enango anokala tabulelanga marenda oiri-a ira vikale vyorucha asamalela voi enango anovikumbanyedha maningi. Enango anooda thitho irana vyongo vyonisukwali-a. Malo moiri-a ira vandhe viwa vakale rendele, atu enango anoromi-a nyarwa vo-olemeza abaliwa. Vyaira ee-no, banjalo kalinokala lovwelana. Mofwanafwana na mwemo urenda oiri-a ira vyano vinango vya-alabenga basa, a-lemeza abali-u unoiri-a ira na-avwelanenga. Mbwenye mo-iyana na urenda wen’na oi kaninaode fwanya mirombwee, pyoodeya ira atu ali vaubalini tafunjedhe lemezana.

8. Mwasiwa ngwan’ni pyofuneeleya lemeza abali-u? (1 Timoteo 5:4, 8)

⁸ Mwasee unofwanela i-yo alemezanga. (Muleri 1 Timoteo 5:4, 8.) Mukarta lalembele liye Timoteo, Paulo atoonga vyaatu avabanjani vinaire aliwa ira takami-engana. Liye atoonga ira ninofwanela lemeza atu abanjani mwi-u vofuna thonyi-edha ira nili “odhivelela wa Nlungu,” a-kala vofuna kwakwaneli-edha i-zo yi-u. Madhu oi dhivelela wa Nlungu, anothapulela m’lambela thitho m’labela mororomeleya. (Aef. 3:14, 15) Ee-no nalemezanga atu abanjani mwi-u ninokala ira ninolemeza Yohova wenuo uromi-idhe banja. (Muone madhu achindo avalemba la 1 Timoteo 5:5.) Wen’na ngu mwasa unoiri-a ira nilemezenga atu abanjani mwi-u.

9. N’nga lombwana na i-yanee tanaire a-vi ira talemezengana? (Muone thitho viruthiruthi.)

⁹ Moda munathonyi-edhele i-yo lemezo. Lombwana unolemeza i-yanee vom’thonyi-edha ira ngwapereso yavadhulu takala vaokene thitho vamwinjini. (San. 31:28; 1 Pe. 3:7) Liye kanom’khoma i-yanee, kanom’va-a manyadho, thitho kanom’mwiri-a ira adhionenga ninga ngo-okaana basa. Ariel,a wenuo unokala wu Argentina aongile ira: “I-yananga unobulela marenda enango oi anom’mwiri-a ira aongenga vyongo vyondisukwali-a. Ee-no ndinothuulela ira viongile liyevyo kai vyafuna liye onga. Ndinothuulela lemba la 1 Akoritiyo 13:5, lelo linondilimbi-a ira ndim’mongengana mwalemezo a-kala mom’nyoza.” (San. 19:11) I-yana unolemeza manee aonganga vyapama vyokuza maneuo. (Aef. 5:33) Liye unorambela madhu aiburutu na onyoza venango m’mwitanana madhina onyoza. Unozindiyela ira makalelo ninga enala ali ninga kwithi unanonge kazametwiwa. (San. 14:1) Rongola mwinango oi man’nee unorucheya na vyokumbanyi-a aongile ira: “Hora ndinango ndinoonecha ira mananga unosimbwi-a vyongo vinango. Voroma ndanoona ira kovanga na vyoira vyanga, vyanoothonyi-edha ira kandinom’lemeza. Mbwenye waredha naatu anolemeza atu enango, watoondikami-a ira ndilemezenga maningi mananga.”

10. N’nga a-ima anathonyi-edhe a-vi ira anolemeza anamabaliwa?

¹⁰ A-imanyo, muvwelenga malamulo akhaathi-idhe anamabalinyu. (Aef. 6:1-3) Muongenga mwalemezo naanamabalinyu. (Eki. 21:17) Vevo anamabalinyu vanoulula aliwa anongofuna ira mwaakami-enga. Muirenga vyothene vinaode nyo vowasamalela. Ifwanafwani-o vamwasa wen’na, ndi Maria oi babee kai wa Mboni dha Yohova. Babeuo angabulenle kaaira vyongo moriya rima, vyevi vyatooiri-a ira Mariya arucheyenga m’samalela babeuo. Liye aongile ira: “Ndatoom’vepha Yohova ira andikami-e onga thitho irana vyongo mwalemezo. Ndatoozindiyela ira akala Yohova atoondiwandela ira ndilemezenga anamabalanga, unondiva-a kopolo dhoirelana vyongo vyevi. Va-eeni nditozindiyela ira ndinofwanela m’lemezangave babanga angalive ira kachinjile makalelwee.” Nalemezanga atu abanjani mwi-u angalive ira anodawi-a vyongo vinango, ninothonyi-edha ira ninolemeza Yohova wenuo uromi-idhe banja.

MULEMEZENGA MAKRISTAU AFWINYU

11. Mwasiwa ngwan’ni hora dhinjinji vinonirucha lemeza Makristau afwi-u?

¹¹ Yorucha inokalavo. Makristau afwi-u ano-arela makhundo a Bibilyani, mbwenye hora dhinango katinaode niirela vyongo moriya rima. Mofwanafwani-a, anooda thuulelanga vyongo vinododomi-a i-yo venango nisukwali-a. Akala Kristau “utokaana mwasa odandaulela fee,” vinooda rucha ira am’lemezenga. (Ako. 3:13) N’nga chini inanikami-e lemeza Makristau afwi-u?

12. Mwasiwa ngwan’ni lemeza Maristau afwi-u kofuneya?

¹² Mwasee unofwanela i-yo alemezelanga. (Muleri 2 Pedru 2:9-12.) Mukartalee lanambili, Pedru atoonga vya Makristau apingo unango, taonga mo-olemeza “atu enao tava-iwile titimi-o na Nlungu,” thitho anyoza andimuwa avapingoni. N’nga angelo taoni vyevi tairile n’ni? “Namwasa oi angelwao tanoom’lemeza Yohova,” kataongile madhu onyoza waatu enala. Vyevi pyova-a ifunelo. Angelo olongomanala, kataongile mwauwali vyokhuza atu odhigweli-ala. Malomwee tatoo-iya mandhani mwa Yohova mwasula ira aasumulule noatonga. (Aro. 14:10-12; mufwanafwani-edhe na Yuda 9.) Ninooda funjedhavo yongo kumela waangelwala. Akala ninofuneya ira vyongo mwalemezo naatu anoniruni-a, vili a-vi wa Makristau afwi-u? Vothonyi-edhana “lemezo, mukalenga oroma.” (Aro. 12:10) Irana vyevi, unothonyi-edha ira ninolemeza Yohova.

13-14. N’nga ninalemeze a-vi atu pingoni? Muongemo (Muone thitho viruthiruthi.)

¹³ Moda munathonyi-edhele i-yo lemezo. Andimuwa anodhilimbi-edha va-a atu enango malangi-o mwaudhivela. (Fil. 8, 9) Mwafunanga velela malangi-o wa mutu, muvelelenga moriya rima, a-kala mungali osukwala. Arongola anooda kami-a pingo ira atu talemezengana akala anorambela mafyeda. (Tit. 2:3-5) Ninooda thonyi-edha ira ninolemeza andimuwa avapingoni vovwelana naaliwa thitho asimba va basa linolaba aliwa ninga sogolela migumano na muurumiwini thitho “kami-a atu aromile wenda vandhila yodaweya.”—Agl. 6:1; 1 Ti. 5:17.

¹⁴ Rongola mwinango dhinalee Rocío atooimwanana thonyi-edha lemezo wa ndimuwa mwinango wenuo am’va-idhe malangi-o. Liye aongile ira: “Ndaona ira ndimuuo kaandiongilena pama. Ndakala vandhe ndanoonga vyothakala vyokhuza baluo. Angalive ira kandaoni-edha, rimani mwanga ndanookaikela ifunelwee thitho ndaona ira malangi-o andiva-idhe liye ali o-okami-a.” N’nga chini yam’kami-idhe rongola Rocío? Liye aongile ira: “Ndileringa Bibilya, ndatoofwanya lemba la 1 Atezalonika 5:12, 13. Ndingazindiyele ira kandathonyi-edha lemezo wa baluo, ithuulela rima yanga yatooroma ndiruchi-a. Ndatoolobela wa Yohova nosakasaka mabukhuni mwi-u myasa inandikami-e chinja mathuulelwanga. Ee-no ndatoozindiyela ira ndatookaana rima ogaya. Ndatoozindiyela thitho ira dhiyevi-a kuweo unandikami-e ira ndilemezenga atu enango. Ndinofuneela chinja, mbwenye nditozindiyela ira ndalimbi-edha thonyi-edha atu enango lemezo ndinokala ndim’sangalali-anga Yohova.”

NITHONYI-EDHENGA LEMEZO WAATU ENANGO

15. Mwasiwa ngwan’ni vinooda kala vyorucha lemeza atu oi kai Makristau afwi-u?

¹⁵ Yorucha inokalavo. Hora dhinango nadhowa muurumiwini, ninogumana atu enango a-anom’dhiveliwana Nlungu venango Bibilya. (Aef. 4:18) Thitho atu enango anokonda vuruwana milanywi-u namwasa uulukulele aliwa. Venango unolaba i-yo basa utokala mapatarau naatu orucha, venango xikolani unokala anamafunji-a naa-ima enango orucha. Vavira hora ninooda i-ya alemeza atu enala thitho airela vyongo vinofuna i-yo ira atu enango taniirelenga.

16. Mwasiwa ngwan’ni ninofwanela lemezanga atu a-anom’labela Yohova? (1 Pedru 2:12; 3:15)

¹⁶ Mwasee unofwanela i-yo alemezelenga. Thuulelani ira Yohova unoona moda munoirela i-yo vyongo naatu oi kai Makristau. Rumiwi Pedru atoathuucha Makristau afwee ira kalelo liwa linodha iri-a ira atu enango “tam’titmi-enga Nlungu.” Ee-no atoalimbi-a ira tawandelenga atu enango vinororomela aliwa “mopwaseya thitho mowalemeza maningi.” (Muleri 1 Pedru 2:12; 3:15.) Akala anoombiwa landu venango anoawandela vinororomela aliwa, Makristawao tafuneela irana vyongo ninga ali vamethoni va Nlungu. Kanidiwale ira Yohova unovwa vinoonga i-yo thitho moda munoongela i-yo. Wen’na ndi mwasa ulukulu oniiri-a ira nilemezenga atu enango.

17. N’nga ninathonyi-edhe a-vi ira ninolemeza atu oi kai Makristau afwi-u?

¹⁷ Moda munathonyi-edhele i-yo lemezo. Nakala muurumiwini, nirambelenga nyoza atu enango a-anoidhiwa makhundo a Bibilyani. Malomwee nionenga ira atu enala, mbapereso yavadhulu wa Nlungu. (Aga. 2:7; Afl. 2:3) Mwaifwanafwani-o, mutu aninyoza namwasa wa vinororomela i-yo, nirambelenga m’mweli-edha venango irana vyongo vyothonyi-edha ira nili azelu kwaranya liye. (1 Pe. 2:23) Akala kamuongile pama mupepesenga hora yeniyene. N’nga munathonyi-edhe a-vi lemezo waatu enao anolabana nyo basa? Mulabenga basa mwathindhi thitho thonyi-edha kalelo lapama waatu anolabana nyo basao na mapatarawinyu. (Tit. 2:9, 10) Akala atu enango anosangalala venango katinosangalala namwasa oi munolimbi-edha basa, moona rima na modhivelela, Nlungu unodha sangalala na nyo.—Ako. 3:22, 23.

18. N’nga lemeza atu enango kofuneya moi a-vi?

¹⁸ Muyofunjedha yei, nitotapanya myasa yonilimbi-a thonyi-edha lemezo waatu enango. Nitoona ira nalemezanga atu abanjani mwi-u, ninolemeza Yohova wenuo uromi-idhe banja. Thitho ira nalemezanga abali naarongoli-u, ninolemeza babi-u wadhulu. Nitoona thitho ira nalemezanga atu oi kai Makristau afwi-u, vinoiri-a ira talemezenga Nlungwi-u Yohova. Masiki atu a-anonilemeza, i-yo ninofwanela alemezanga. Naira ee-no Yohova unodha niraeli-a. Yohova utolanyedha ira: “Mutu unondilemeza, miyo ndinodha m’lemeza.”—1 Sa. 2:30.