Ninofwanela kala methove ira nirambelenga vyowesedha

1-2. (a) N’nga Yesu awenjeli-idhe anamafunjedhee vyan’ni? (b) Mwasiwa ngwan’ni anamafunjedhao tatoom’tawa Yesu? (Muone thitho iruthiruthi.)

YESU atoonga ira: “Zimu ngofunechecha mbwenye manungo mbofooka.”a (Mat. 26:41b) Voonga vyongo vyevi, Yesu anoovwechecha ira i-yo atu kanili olongomana. Mbwenye madhweyala chowenjeli-a yoi nirambelenga dhinyindela. Ma-iyu umbo-ive wenuo a-anaonge madhu enala, anamafunjedhee tali tathonyi-edhelanga dhinyindela voonga ira katinodha im’tawa Mbwiiwa nom’i-ya ekhene. (Mat. 26:35) Aliwa tatokaana vifunelo vyapama mbwenye kataidhiwa ira vingakanle vyorucha maningi irana vyevyo. Voi e-no Yesu atoawenjeli-a ira: “Mukale methove thitho mudhowenave lobela ira mwa-awesedhiwe.”—Mat. 26:41a.

² Pyovwi-a tangaranga ira anamafunjedhao katadhowilenave kala methove. Yesu angamangiwile tatoova nom’tawa aliwa m’i-ya ekhene. Namwasa oi anamafunjedhao katali methove, tatooirana vyovwelana na vyongo vyaongile aliwa ira katinodha viirana, thapulela ira katinodha m’tawa Yesu nom’i-ya ekhene.—Mat. 26:56.

3. (a) Mwasiwa ngwan’ni ira nidhowenave kala ororomeleya wa Yohova ninofwanela rambela vinyindela? (b) N’nga ninotapanyani n’ni muyofunjedha yei?

³ Kaninofwanela dhinyindelanga maningi ira hora dhothene ninodha irangana vyongo vyofwanelela. Pyaimbarimbari ira ninofunechecha ira na-aire yongo iliyothene inam’sukwali-e Yohova. Mbwenye namwasa oi kanili atu olongomana, ninooda wesedhiwa ira niirena vyongo vyothakala. (Aro. 5:12; 7:21-23) Mo-odedi-edhela ninooda roma onanga vyongo vyothaka ninga vyongo vyapama. Ira nikaleve ororomeleya wa Yohova na Yesu, ninofwanela a-relanga malangi-o a Yesu oi nikale methove. Yofunjedha yei inonikami-a ira niirenga vyevyo. Yoroma, ninotapanyani vyongo vinofwanela i-yo virambelanga. Namala ninoonani vyongo vinaire i-yo ira nirambelenga vyowesedha. Vomari-edha, ninotapanyani vyongo vinanikami-e ira nidhowenave kala methove.

N’NGA NINOFWANELA KALA METHOVE VA VYONGO VIIVI?

4-5. Mwasiwa ngwan’ni ninofwanela kala methove na vyodawa ving’ono?

⁴ Masiki vyodawa vyevyo vinooneya ninga ndi ving’ono, vinooda dhodhomi-a uxamwali-u na Yohova. Vinooda iri-a thitho ira niire vyodawa vilukulu.

⁵ I-yo othene ninowesedhiwa ira niirena vyongo vyothakala. Mbwenye mutu uliwethene utokaana vyofookavyee vyevyo vinairi-e ira aire vyodawa vilukulu, arome kaana makalelo othakala venango amangeye na go-i oromanga thuulela ninga moda unothuulela atu ailamboi. Venango unooda roma kaana naluveluve wakopolo ofunanga irana vyongo vyothakala ninga waredhi-a umandhave, onela vyongo vyaumandhave na vyongo vinango. Voi vahora yeniyo mutu mwinango unolimbanana nyarwa yoova atu, funanga wendela mathuulelwee baa-i, nyanyuwa mombaranya na vyongo vinango. Ninga mwaongele Yakobo, “mutu uliwethene unowesedhiwa na naluveluvee wenuo unam’mwiri-e kopeya nomangeya.”—Yak. 1:14.

6. N’nga ninofwanela kala oona rima vamwasa uvi?

⁶ N’nga mutoviidhiwa vyongo vinauwesedheni mo-orucha? Kamunofwanela vinami-anga nopwazanga vyofooka vinyu thuulelanga ira muli olimba maningi mwauzimu voi kamunodha irana vyongo vyothakala. (1 Ju. 1:8) Paulo Thitho atoonga ira masiki atu “ali ofwanelela mwauzimu,” anooda wesedhiwa akala katinodhowanave kala methove. (Agl. 6:1) Ee-no ninofwanela kala oona rima nozindiyelanga vyofooka vi-u.—2 Ak. 13:5.

7. N’nga ninofwanela idhiwa pama n’ni? Muonge ifwanafwani-o.

⁷ N’nga ninofwanela iran’ni nazindiyela vyongo vinairi-e ira niwesedhiwe mo-orucha? Nikaengana thindhi ira nirambelenga vyongo vyevyo. Mofwanafwani-a, masidadi awalelene enao tana mipanda, tanoobareliwa maningi simbwasimbwa valango, namwasa oi ndi vevo amwidani vaode aliwa volowa mo-orucha nowadhimbinuela. Molandana na vyevi, ninofwanela idhiwa pama vyofooka vi-u na vyevyo vinairi-e ira niire vyongo vyothakala, naifunelo yoi niodenga rambela vyowesedha.—1 Ak. 9:27.

VYONGO VINAIRE I-YO IRA NIRAMBELENGA VYOWESEDHA

8-9. N’nga zombwe uongiwile va lemba la Sanganiko kapitulu 7, aire a-vi ira arambele irana vyodawa? (Sanganiko 7:8, 9, 13, 14, 21)

⁸ N’nga ninaire a-vi ira nirambelenga vyowesedha? Dhoweni nioneni vyongo vinafunjedhevo i-yo wa zombwe unoongiwa va Sanganiko kapitulu 7. Liye atoogonathi na i-yana wa nyambi. Va versu 22 vanoniwandela ira “mo-odedi-edhela,” zombuo atooroma m’a-ra i-yanuo. Mbwenye maversu andulimu anothonyi-edha ira zombuo atooirana vyongo vinangovyee vyoi mwavang’ono navang’ono vyatom’mwiri-a ira aire vyodawa.

⁹ N’nga ndi vyongo vivi vyam’mwiri-idhe ira aire vyodawa? Yoroma, liye “avirilena ndhila yavaduzi na vamakakanoni” andhila yodhowa wa i-yana wa nyambi. Adhaire e-no atooroma dhowa nyumbani wa i-yanuo. (Muleri Sanganiko 7:8, 9.) Angam’moni i-yanuo, kaadhimbinuwile nowelela nduli. Malo mowelela nduli liye atoorumela ira i-yanuo am’bejari. Thitho zombuo anoovuruwana vevo i-yana wa nyambio vyaonga liye ira adhowile mavelela sembe ya vwelano. Venango anom’mwandela vyongo vyevi zumbula, vofuna m’mwiri-a ira a-athuulelenga ira i-yanuo ngu mutu othakala venango wa makalelo othakala. (Muleri Sanganiko 7:13, 14, 21.) Zombula angaodile rambela vyongo vyevi aavibarele thitho kaaire vyodawa.

10. N’nga malamboano mutu unaire a-vi vyongo ninga zombwe uongiwile mu bukhu la Sanganiko?

¹⁰ Mwasa walembile Solomula, unothonyi-edha vinaireele rumiwi uliwethene wa Yohova. Liye unooda irana yodawa ilukulu noonanga ira viireile “mo-odedi-edhela.” Venango unooda onganga ira “ndi vyongo vyo-odedi-edhela viteireya wene baa-i.” Mbwenye athuulela pama viireilevyo, unooda fwanya ira vatokala vyongo vinango vyairile liye mo-othuulela pama viiri-idhe ira aire vyodawavyo. Vyongovi vinooda thangani-avo vyosangalali-a vyo-ofwanelela, waredha naatu amakalelo othakala, fwanyeya mumamburo okaikeli-a ninga avaiternetini na mamburo enango owaredhela. Pyooneelatu thitho ira venango atoo-iya lobela, leri Bibilya, fwanyeya vamigumanoni yapingo venango laba basa yolaleela. Ee-no molandana na zombwe uongiwile mu bukhu la Sanganiko, yodawayee kinakale yoi viteireya mo-odedi-edhela.

11. N’nga ninofwanela rambelanga vyongo vivi ira na-aire vyodawa?

¹¹ N’nga ninofunjedhavo n’ni? Ninofunjedhavo ira kaninofwanela rambelanga yodawa baa-i, mbwenye ninofwanela rambelanga thitho vyongo vinairi-e ira niire vyodawavyo. Solomu atoovwei-a pama likundo leli voonga mwasa okuza zombwe na i-yana wa nyambi. Vyowenjeli-a vya i-yanuo Solomu aongile ira: “Kamudimeli-iwe noroma wenda mundhiladhee.” (San. 7:25) Atoonga thitho ira: “Mukale undendai maningi na i-yana wa nyambi. Thitho kamukwivele valango wa nyumbee.” (San. 5:3, 8) Ee-no ninooda rambela vyodawa vodhilimbi-edha rambela vyongo vinairi-e ira niire vyodawavyo.b Vyevi vinothangani-avo rambela vyongo vya-ali vyodaweya maningi wa Makristau mbwenye vyoi vinooda iri-a ira niwesedhiwe.—Mat. 5:29, 30.

12. N’nga Yobo asikimizele rima iranan’ni, n’nga vyevyo vyam’kami-idhe a-vi? (Yobo 31:1)

¹² Ninofwanela kala osikimizela rima ira nirambele vyongo vinanidawi-e. Vyevi ndi vyairile Yobo. Liye “atooira vwelano na methwee” ira a-aing’anenga a-iyana enango mowasilila. (Muleri Yobo 31:1.) Irana vyongo movwelana na vyalanyedhe liye, watoom’kami-a ira a-aire mararuo. Na-iyene thitho ninofwanela rambelanga yongo iliyothene inaniiri-e ira niwesedhiwe.

13. Mwasiwa ngwan’ni ninofwanela barelanga mathuulelwi-u? (Muone thitho viruthiruthi.)

¹³ Ninofwanela thitho barelanga mathuulelwi-u. (Eki. 20:17) Atu enango anothuulela ira kai vyodaweya thuulelanga vyongo vyodaweya mbwenye male a-viiranga vyongovyo. Mathuulelo enala mbodaweya. Mutu unothuulela maningi vyongo vyodaweya unoroma vilavela vyongo vyodaweyavyo. Airanga vyongo vyevi, vinokala vyorucha ira arambele vyowesedha. Pyaimbarimbari ira hora dhinango ninooda romanga thuulela vyongo vothakala. Mbwenye yofuneya maningi ku-iyachi thuulelanga vyongo vyothakalavyo noroma thuulelanga vyongo vyapama. Naira e-no, mathuulelo othakalao katinaode ulukula nokala naluveluve wakopolo maningi oi unooda niiri-a ira niire yodawa ilukulu.—Afl. 4:8; Ako. 3:2; Yak. 1:13-15.

14. N’nga chini inanikami-e ira nirambelenga vyowesedha?

¹⁴ N’nga chini inanikami-e ira nirambelenga vyowesedha? Ninofwanela sikimizela rimi-u ira hora dhothene vwela malamulo a Yohova kokami-a. Pyaimbarimbari ira hora dhinango ninooda rucheyanga mathuulelo va vyongo vinolavela i-yo na vifunelo vi-u ira vivwelanenga na vyongo vinofuna Yohova. Nadhilimbi-edhanga irana vyevyo ninokaana rendele warimani.

15. N’nga lavela vyongo vyofwanelela unanikami-e a-vi rambela vyowesedha?

¹⁵ Ninofwanela dhilimbi-edha ira nilavelenga vyongo vyofwanelela. Nafunjedhanga “idanana vyongo vyothakala nodhiveliwangana vyongo vyapama,” ninodha sikimizela rima ira niirenga vyongo vyofwanelela norambelanga vyongo vinaniiri-e ira nidawe. (Amo. 5:15) Lavela vyongo vyofwanelela unooda niiri-a ira na-atukuleye nagumanana vyowesedha vya-adedi-edhela i-yo venango vyorucha virambela.

16. N’nga pingeyanga na vyongo vyokuza lambela unanibarele a-vi? (Muone thitho viruthiruthi.)

¹⁶ N’nga ninaire a-vi ira nilavelenga vyongo vyofwanelela? Ninofwanela pingeyanga na vyongo vyokuza lambela. Nakala vamigumanoni venango muurumiwini, vinokala vyorucha ira niwesedhiwe. Malomwee ninolimbi-iwa kaana rima ofuna m’sangalali-a Yohova. (Mat. 28:19, 20; Aeb. 10:24, 25) Naleringa, funjedha thitho thuulela modi-a madhu a Nlungu, ninoroma dhiveliwangana vyongo vyapama noidanangana vyongo vyothakala. (Yos. 1:8; Sal. 1:2, 3; 119:97, 101) Nithuulelenga ira Yesu atoowandela anamafunjedhee ira: “Mudhowenave lobela ira mwa-awesedhiwe.” (Mat. 26:41) Nalobelanga wa Babi-u wadhulu liye unonikami-a, thitho nili ofunechecha m’sangalali-a.—Yak. 4:8.

MUDHOWENAVE KALA METHOVE

17. N’nga Pedru alimbanana yorucha iivi moweli-edha weli-edha?

¹⁷ I-yo atu ninooda i-yelatu makalelo enango othakala. Mbwenye hora dhinango ninooda rucheyanga na rima ofuna irana vyongo vyothakala. Ifwanafwani-o vamwasula nja rumiwi Pedru. Namwasa oova atu atoom’konda Yesu fendo taaru. (Mat. 26:69-75) Mbwenye vahora yaongile liye molimba rima vamethoni va tribunale nlukulu la Ayuda, vyaoneya ninga atoo-iya ova. (May. 5:27-29) Vahora inango vangavirile vyawa vingasi, atoo-iya udya na Makristau amaziza enango “namwasa oova atu oineliwa.” (Agl. 2:11, 12) Veva ninooda onga ira atooroma okoka ova atu. Pyooneelatu ira ovawee wali wa-anamale.

18. N’nga chini inaireye namakalelo enango othakala ana i-yo?

¹⁸ Molandana na Pedru venango i-yo thitho ninooda limbanananga yorucha inangoyee moweli-edha weli-edha, yeniyo yathuulela i-yo ira nitoimali-a. Mofwanafwani-a, bali mwinango atoonga ira: “Ndatoo-iya onela vyongo vyaumandhave wa vyawa 10 thitho ndathuulela ira nditooda mali-a yoruchiyo. Mbwenye mwaimbarimbari yoruchila yate vithala nodedi-edhelanga hora yoi ikumelele.” Pyosangalali-a ira balula kaagonjile. Liye atoona ira unofuneela kaana thindhi ira dambo nlilothene alimbananenga yoruchila, venango vaingumiyee yothene muilambo yothakalila. Mokami-iwa na i-yanee thitho andimuwa avapingoni, liye atooirana vyongo vyothene vyam’kami-e ira arambelenga onela vyongo vyaumandhave.

19. N’nga ninaire a-vi akala nitokaana yorucha yoi kaninaimali-e?

¹⁹ N’nga ninaire a-vi ira nyarwa ya-aodile i-yo imali-a ya-anidawi-e? Yongo imbo-i inanikami-e ku-arela malangi-o a Yesu vamwasa wa vyowesedha. Liye aongile ira: “Mukale methove.” Masiki vahora inoona nyo ira muli olimba mwauzimu, mudhowenave rambela vyongo vinairi-e ira muwesedhiwe. (1 Ak. 10:12) Mudhowenave iranga vyongo vinaukaimi-eni ira mugonji-e nyarwa dhinogumanana nyo. Lemba la Sanganiko 28:14 linoonga ira: “Osangalala ngu mutu oi hora dhothene unoira polepole na vyoiravyee.”—2 Pe. 3:14.

MARAELI-O ANAKAENA I-YO NAMWASA OKALA METHOVE

20-21. (a) N’nga mbamaraeli-o avi anakaena i-yo nakala methove ira nirambele vyowesedha? (b) N’nga akala ninoira ikundu yi-u, Yohova unanikami-e a-vi? (2 Akoritiyo 4:7)

²⁰ Kanikaikelenga, kala methove unodha nikami-a hora dhothene. Vyodawa vinoiri-a ira mutu “asangalale wahora yoyeva” mbwenye a-rela makundo a Yohova unoiri-a ira mutu akale osangalala modhowa nodhowa. (Aeb. 11:25; Sal. 19:8) Vili ee-no namwasa oi i-yo atu, nipanduchiwile ira ni-arelenga makundo a Yohova. (Mar. 1:27) Nairanga vyongo vyevi, ninokaana ithuulela rima yapama thitho ninodedi-edhela ingumi yo-omala.—1 Ti. 6:12; 2 Ti. 1:3; Yud. 20, 21.

²¹ Pyaimbarimbari ira “manungo mbofooka.” Mbwenye kavinothapulela ira baa-i kanina yoira kabe. Yohova ngokozeya niva-a kopolo. (Muleri 2 Akoritiyo 4:7.) Muonenga ira Nlungu unovelela kopolo yokwaranya yobaliwana. Mbwenye yoroma, ninofwanela i-ndi-edhanga basa kopolo dhi-u dhobaliwana volimbanana vyowesedha dambo nlilothene. Nairanga ikundu yi-u kanikaikelenga, Yohova unodha wakula malobelwi-u voniva-a kopolo dhowenjedheleya dhinofuneela i-yo. (1 Ak. 10:13) Ee-no mokami-iwa na Yohova ninooda kala methove norambelanga vyowesedha.