« Caa Johba kondiy »

1-2. Ne me ba ojeŋgaŋgu gó ŋga seneŋgu kirbe Johba key da kolo sagle gó ge boy da cay niŋ ga.

KURBU da koloŋ kaŋ ni má : Bayndi gó gí je boy kirbe kom da cay ni yaa kayã gó siyã nẽy boy cam ni. Ne kolo gó sagle, alla kara kaŋyẽ bege kolo kindiy da mani. Gó siyã del ɓedeŋ ná, je ɗodige yaage tumoni-tumoni. Kayey ná, kara tóme bege kolo kindi da mani. Ne kirbe gó naa ba gí ná ga. Mabana gí je kirbi da kolo yaa gó kara kege ni lay, da kolo yaa gó ge boy da cam ni tẽy ná konum lay ná, sagleŋ koloŋ je tẽy kulom nogo go ɗé ga (Koy. 22:1).

² Kayã kaaleŋ kaŋ ojiŋga gó ŋga senŋgu ná kirbe gó Johba ná kur gó ge yaa kolo sagle boy da cay niŋ ni. Korendiy koŋ gó da dana yaa kolo gó sagle boy da cay ni, bé Eb. Se bedu kolo kindi da mani. Kolo sagle kiyẽ koloŋ jib mĩyndiŋgaŋgu kiyẽ gó tumo tédige gó dige ná kubu ná Johba. Ne máni ba, isiyã ná tumadu ‘ejege’ ná da kúsuyõ cay ni (Age. 3:​1-6; Rom 5:12). Kolo sagle gó Seydan key gó ayto da kuso gó Eden niŋ ba, eje ná teyẽ kiyẽ teŋ-teŋ da cadiŋgaŋgu ni (tumadu lay, dojo kiyẽ lay, ná gileti kiyẽ lay). Salgle kiyẽŋ koloŋ ná teyẽ kiyẽ gó ejege náŋ ná, je tẽy Johba kulendiy ga. Je tẽy kulendiy nogo kindi. Ginane koloŋ máni ɓeey piyã ná, Johba je ŋgem kuloŋgose key ɗé. Alla « ne Kumno gó kuloŋgo eywa » (1 Tim. 1:11).

3. Ne kosuŋgotege gó koŋgo ba ŋga náŋgu ná ga.

³ Ŋga náŋgu ná kosuŋgotege gó dere to naji gise Johba kondiy nogo ŋga sóŋgu agekubu kaŋ : « Caaŋgu Johba kondiy » (Kir. 113:1). Ŋga je neŋgu ginane koloŋ máni, nogo ŋga je yaaŋgu kolo kúra gisi Bayndi gó ná kusoŋgo gó aywa ndáŋ koloŋ. Gí tob gó nee máni lay ga. Gulaŋgaŋgu kolo téy subu gó je jiibege tédiŋga gó ŋga caaŋgu ná Kumno kaŋga kondiy jumar.

ŊGA JE BEŊGU KULOŊGO EYWA JOHBA

4. Ne kolo me ba caa kaŋgaŋgu je eje ná kuloŋgo eywa bé Johba ga. Aga kayã pina gusu ná (gula poto lay).

⁴ Kur gó ŋga je caaŋgu Badiŋga gó jen tele dana kondiy ná, je eje ná béy kuloŋgo eywa (Kir. 119:108). Téy gó dere ná, nogo Kumno gó esuwa dele mbaj-mbajŋ e tiyã gó ge pidey neyẽ, ginane kara induwe gó náge ná isiyã da siikusige ni gó tobge gó na ge puduge jumarŋ ga. Ɗé dug-dug. Agaŋgaŋgu kayã pina gusu ná : Tormo mayõ boy kabro da baro koriy ni, yaa béy na : « Gí ne karma badige gó kúra del da duniyã ni. » Kolo yaa koro koloŋ eje ná kuloŋgo eywa bé baro lay, ladi mugluy lay. Máni ná, ŋga se yaaŋgu na ne bayndi gó e tiyã gó korendiy na jina puduy jumar ga. Ɗé dug-dug. Ŋga teyŋgu togyo gó ne karma badige gó kúraŋ ɗéŋ ɗé, alla kusiy egey gó terendiy gil béy nenogoca koro lay, ne béy mersi lay. Piŋɓedeŋ, sendi gó gile nabra kiyẽ gó ginane koloŋ máni ná, je oojedu gó habe kuloŋgo eywa kur gó je weeyedu tuŋyã. Ne máni ba kur gó ŋga je caaŋgu Johba, gó ne Badiŋga gó gumyã dele ped ná, kusiy je egey da cadiŋgaŋgu ni.

5. Kur gó ŋga je caaŋgu Kumno kondiy ná, ne sagle gó koŋgo ba ŋga je jiibeŋgu sé yome ga.

⁵ Kur gó ŋga je caaŋgu Badiŋga gó jen tele dana ná, ŋga je jibŋgu sagle gó ge boy da cadiŋgaŋgu ni sí yom. Seydan yaa na bayndi induwa pina piyã ná, na je ɓaale gó dere to naji gise Kumno kondiy ná íre njaŋ ɗé. Kirbidi na bayndi pina piyã na ír njaŋ ɗé. Yaadi na, daŋgaŋgu ped ŋga je weeyeŋgu kargadiŋga sé bé Kumno mabana ŋga goolŋgu gó ŋga je haabeŋgu kayã kúra da kire gó ŋga ayŋguŋ koloŋ ni (Job 1:​9-11; 2:4). Alla Job gil ná íre njaŋ key gó na Seydan na ne bayndi gó sagle. A digi ale, gí je íre njaŋ bé Johba kusi ga. Kire wel bé wéy wéy piyã gó dere to naji gise Johba kondiy lay, ɗéy kusiy egey da cay ni lay, nogo tabey ná íre njaŋ (Koy. 27:11). Mabana ŋga naŋgu ginane koloŋ máni ná, ne kosuŋgotege béŋgaŋgu.

6. Nogo naa ba ŋga ndaajeŋgu kurmbalo Dabid lay ná Lebi kiyẽ lay ga (Nehemi 9:5).

⁶ Nenogoca je jib kara tabe Kumno tédige gó je caage kondiy ná mugludige ped. Kurmbalo Dabid kijiri na : « Ŋ caa Johba, ŋ caa kondiy gó ná kindiy teŋ ŋgoŋ ná mugluniŋ ped » (Kir. 103:1). Dabid sen gó caa Johba kondiy ná, gi ginane caa Johba kusiy máni. Johba kondiy ná, e boy tum ná kosuŋgotege key, ne máni ba da kirbe kaŋgaŋgu ni ná, ne nabra kaykiyẽ ná kayãne kaykiyẽ gó ɓeeydam. Sendi gó kondiy nogo aywa ndáŋ ba, Dabid tob gó jee kosuŋgotege da cay ni lay, caay lay. Tobdi gó ‘caay ná mugluy ped’, téy gó dere nogo caay ná kusiy koli nem. Lebi kiyẽ piyã ná, ɗege béŋgaŋgu kayã ndaje da kur poliy koloŋ ni. Ná jee ca kusuyõ senge gó kolo yaa kage kiyẽ je caa Johba kondiy gó aywa ndáŋ ginanogo tobdiŋ máni ɗé dug-dug (tub Nehemi 9:5). Nogo kindi gó caa kege gó ná jee ca kusuyõ lay, gó kindi lay ná, eje ná kuloŋgo eywa bé Johba.

7. Nogo naa ba ŋga ɓalŋgu gó caa Johba da kur gó jee ále ni lay, da jene kaŋgaŋgu ni lay ga.

⁷ Guda kaŋ piyã ná, ŋga ɓalŋgu gó nee kayã gó eeje ná kuloŋgo eywa bé Johba nogo ŋga yaaŋgu koliy ná kusiŋga gó lerwa lay, ŋga neeŋgu béy mersi lay, ŋga neeŋgu nogocay máni tum lay. Kur gó ŋga je jeeŋgu ále ná, sinaŋgaŋgu gó guye kaŋga nogo ŋga oojeŋgu kara gó ndoregeje mira ná Johba lay, haabege kuloŋgo eywa gó ŋga náŋgu náŋ lay (Jak 4:8). Ne kuloŋgo eywa gó kindi béŋgaŋgu gó kunjile kara kayã gó Bible je yaa, gisi da Johba cay ni, ginane nenogoca key lay, kayãne key gó ná duro lay, tiryõ key lay, esuwa key lay ná nabra kaykiyẽ gó ɗaŋ máni tum lay. Ŋga je caaŋgu Johba lay, ŋga je ejeŋgu ná béy kuloŋgo eywa lay, kur gó ŋga je porŋgu kusiŋga gó ndajey (Epe. 5:1). Da duniyã gó siyã kaŋ ni ná, kayãne kaŋgaŋgu jen da kur wese ni ɗé, ne máni ba kara kaŋyẽ je tonge kusige na ne kolo me ba kayãne kaŋgaŋgu jen teŋ ga (Mat. 5:​14-16). Na ŋga jina iraŋgu da kusige ni jumar ná, ŋga je haabeŋgu kur poliy gó yaa bége ne kolo me ba ŋga je neŋgu kayã ginane koloŋ máni ga. Ne kire koŋ gó ŋga caaŋgu ná Johba kondiy. Caa Johba ná kire kiyẽ gó teŋ-teŋ koloŋ ná, je eje ná kuloŋgo eywa nẽy (1 Tim. 2:​3, 4).

ŊGA JE BEŊGU KULOŊGO EYWA JESU

8. Nogo naa ba Jesu ɗe béŋgaŋgu kayã ndaje da kire gó caa Johba kondiy ni ga.

⁸ Da kayã jee kiyẽ ped gó da dana ná dage gó kúsuyõ cay ni ná, kayã jee pina piyã sen Bá Kumno ginane Korendiy máni ɗé (Mat. 11:27). Jesu tob Báy lay, caa kondiy ɗe ná kayã ndaje béŋgaŋgu lay (Jã 14:31). Da ole key gó oliydi ná ɗalaŋdiy gó je haabe ná tumaduŋ ná, yaadi kolo ále key gó jee gó da kúsuyõ cay niŋ ginane kaŋ máni : « Ŋ ɗeege sengige » (Jã 17:26). Je tob gó yaadi na me ga.

9. Ne kolo yóro gó koŋgo ba Jesu ne ná guye kolo gil ná nee kúra gó ‘wéy ba ne Báyŋ’ ga.

⁹ Jesu je jen yaa na Kumno kondiy ne Johba ganaŋ ɗé. Alla Jup kiyẽ gó je gilgeŋ senge Kumno kondiy ale. Ginane koloŋ máni ɓeey piyã ná, Bible yaa na ‘ne Jesu ba gil gó ne wéy ba ne Báŋ ga’ (Jã 1:​17, 18). Maktub jay gó ná kub Hebre gil gó Johba ne Kumno gó kirbekoliy lay, goole kara kindige tiyãro lay (Ode. 34:​5-7). Alla ná kire gó kolo yóro gó yaa kolo gisi kormo gó káye lay ná bay cadige ná, Jesu wey kolo kindi koloŋ ay ndá del gó tumo ɓedeŋ. Ne kolo yóro gó gisi kormo báy, kur gó gool korendiy gó wey kargay sí bé isiyã key « alla gije yom ɓey » ná, se sé ná gayra e oomiy da kusiy ni lay ɗe kulendiy bor mbid da cay ni lay. Kur gó ŋga je tibŋgu ná kirbekoliy lay, ná goole bayndi kindiy tiyãro gó Johba key welge kuwani kpas (Luk 15:​11-32). Nogo kindi, Jesu gil Báŋ ná kayãne kaykiyẽ.

10. 1) Nogo naa ba ŋga senŋgu gó Jesu je ne guye ná Báy kondiy lay, tob gó kara gó ɗaŋ na nage ná guye lay ga (Mark 5:19 ; gula poto lay). 2) Jesu tob gó na ŋga naŋgu ne me ba guda kaŋ ga.

¹⁰ Jesu tob gó kara gó ɗaŋ na nage guye ná Báy kondiy lay ga. Tobdi nogo kindi. Kara gomyẽ kaŋyẽ gó lamaso kiyẽ kege kirbige gó na Kumno kondiy ná, ne kayã gó jen ná kindiy teŋ gó ge ɓal gó tége ɗé. Alla Jesu ɗe kayãne kiyẽ gó e boy ná Kolo Kumno key ɗé koloŋ, nariy kire gó jee kosuŋgotege da Báy kondiy cay ni ɗé dug-dug. Wele koŋ pina, da kúsuyõ gó Jerase kiyẽ kege ni ná, geylidi bayndi gó ná tuno kiyẽ gó isiyã da kulendiy ni. Sonduro ayto nege ba, kara kaŋyẽ oliyge lag-lag gó na uda ɗaa bége kúsuyõ kege gina (Mark 5:​16, 17). Ped ginane koloŋ máni ɓeey piyã ná, Jesu tob gó nage sina Johba kondiy da tuguŋ toloŋ ni. Ne máni ba, yaadi bé bayndi gó day geyliyŋ na ira yaa bé kara gó da jay ni kayã gó nãy ne béyŋ ɗé, alla di yaa ne kolo kayã gó Johba neŋ (tub Mark 5:19a). Guda kaŋ piyã ná, Jesu tob gó na ŋga naŋgu ginane koloŋ máni lay : na ŋga gulŋgu Báy kondiy da kúsuyõ cay ni ped (Mat. 24:14; 28:​19, 20). Kur gó ŋga je neŋgu ginane koloŋ máni ná, Kurmbalo kaŋgaŋgu Jesu, kusiy je egey da cadiŋga ni.

11. Ne ole gó koŋgo ba Jesu kunjili karma kunjile kay ga lay, ne kolo me ba ná kawriy gó ŋga oleŋgu ginane koloŋ máni lay ga (Esekiyel 36:23).

¹¹ Jesu sen gó Johba ná kirbe gó sé kondiy ná kindiy teŋ lay, nee gó kondiy jene ná aywa ndá máni tum lay. Ne máni ba Bayndiŋga kunjiliŋgaŋgu ole kaŋ : « Bádini gó da dana, kúra ɗa kunum jina ná kindiy teŋ » (Mat. 6:9). Jesu sen gó ɗe Báy kondiy jina ná kindiy teŋ ŋgoŋ ná, ne kolo tone gó ná kawriy gó kayã jee kiyẽ ped je jibge ná cadige lay (tub Esekiyel 36:23). Kayã jee pina piyã, ne kayã del Jesu kolo ɗee ná Johba kondiy jene ná kindiy teŋ ŋgoŋ ɗé. Alla, kur gó ge omiy ná, ne isiyã gó koŋgo ba jawriy kiyẽ boyge ná kolo da cay ni ga. Na je terdi Kumno. Gó kindiŋ, da Jesu kirbe key ni ná, pose Báy kondiy, ɗewgere yaa kolo gó sagle boge da kondiy cay niŋ, ne isiyã gó neyẽ. Kirbe gó ge boy kolo da cay ni lay, gó na nedi kayã gó isiyã lay ná, jogiy nẽy. Ne kolo kayã kiyẽŋ koloŋ ba, da tuwa caro kiyẽ gó ge je oomey náŋ ni ná, « palgiyĩdi » (Luk 22:​41-44).

12. Da ne mina ce ba Jesu ne kayã kolo ɗee ná Báy kondiy jene ná kindiy teŋ ga.

¹² Gó ɗee Báy kondiy jene ná kindiy teŋ ŋgoŋ ná, Jesu ír ési da gileti kiyẽ ni lay, da pose kiyẽ ni lay, da sagle kiyẽ gó ge boy da cay ni máni tum lay. Sendi nee kúra gó nãy só Báy da kayãne key ni ná koli ped lay, na kolo tey máni gó nãy nee ná kayã ɗé lay (Heb. 12:2). Piŋɓedeŋ sendi gó da kur poliy kiyẽ gó esuwa koloŋ ni ná, Seydan je baay (Luk 22:​2-4; 23:​33, 34). Seydan je ham kire teŋ-teŋ kolo teyẽ ná íre njaŋ key. Alla andi del ca da mani ɗé. Jesu gil gó Seydan ne bayndi gó yaa kolo sagle lay, Johba ná kara kay gó tobge gó írege béy njaŋ lay, mabana da ne kayã gise kur kiyẽ ni ɓeey piyã ná, je íirege béy ése lay.

13. Nogo naa ba gí ɗe Kurmbalo kom kusiy egey ga.

¹³ Gí tob gó gí eeje ná kuloŋgo eywa bé Kurmbalo kom ga. Mabana ne o-oŋ ná, caa Johba kondiy kog nogo gí yaa kolo Kumno kaŋgaŋgu ná kayãne kaykiyẽ. Ne máni ba gí je ndaaje Jesu (1 Piy. 2:21). Ginane Jesu key máni ná, Johba kusiy je eegey da cam ni lay, gí je giile gó báa key, Seydan ne bayndi gó sagle lay.

ŊGA JE OJIŊGU KARA GÓ BOREGE GEYLE

14-15. Kur gó ŋga je yaaŋgu kolo kayãne gó Johba key bé kara ná, ne me gó ɓeeydam ba ɓal gó kaale ga.

¹⁴ Kur gó ŋga je caaŋgu Johba kondiy ná, ŋga je ojiŋgu kara gó borege geyle. Nogo naa ga. Ɗa gurbuŋga ɗé gó, Seydan je ‘ɗugi kara kindige’ (2 Kor. 4:4). Ne máni ba kara tóme bege kolo kindi da sagle kiyẽ gó Seydan key kaŋ ni : Kumno mani ɗé. Kumno ná je sí kusiy yom lay, je sí kindiy da kara induwe cadige ni ɗé lay, Kumno nogo culo lay, je gil kara gó nege isiyã kindige nogo gag girmiliŋ lay. Sagle kiyẽ koloŋ ped ná, guyedige nogo piraŋ pina : ɗuge kara kindige nogo boge sagle da Johba kondiy cay ni lay, da kosuŋgotege key cay ni lay, kolo narege ná kire gó ndoregeje mira ná indiy. Alla ále kaŋgaŋgu gó jeeŋ je tẽy kayãne gó Seydan key koloŋ caani. Ŋga je kunjiliŋgu kara kolo kindi gisi da Báŋ cay ni, ne kire koŋ gó ŋga je caaŋgu ná kondiy gó aywa ndáŋ. Je eje ná ne me ga.

¹⁵ Kolo kindi kiyẽ gó da Kolo Kumno key niŋ ná, náge ná esuwa nẽy. Kur gó ŋga je ojiŋgu kara gó seenege gó wéy ba ne Johba ga ná, ŋga je goolŋgu kayã gó ɓeeydam je kaal. Kayã gó dandi kindigeŋ je caŋgi caani sam ná sam lay, je goolge Bádiŋgaŋguŋ ginanogo ŋga je gooliyŋguŋ máni lay. Esuwa key gó dele mbaj-mbajŋ je jib tédige gó je caayge ná (Isa. 40:26). Senge gó kayãne key gó ná duro ná, nogo aywa ndá (Kya. 32:4). Tiryõ key gó ɓeeydam je goglige da jene kege ni (Isa. 55:9; Rom 11:33). Habge esuwa kur gó senge gó na Johba na ne Kumno gó nenogoca (1 Jã 4:8). Kur gó je ndorgeje mira ná indiy kog ná, kuloŋgo wele perere kege gó nage wéye ne karandiy lay, nage je jene ná kindige gag girmiliŋ layŋ, je baa gumyã. Ne kosuŋgotege gó ɓeeydam béŋgaŋgu kur gó ŋga je ojiŋgu kárandiŋga gó ndoregeje mira ná Bádige. Kur gó ŋga je neŋgu ginane koloŋ máni ná, Johba je goolŋga ginane « kara gó je nege indiy guye tum » máni (1 Kor. 3:​5, 9).

16. Kur gó kara kaŋyẽ senge Kumno kondiy ná, ne guye cadige ni nogo naa ga. Yaa kolo kayã kiyẽ gó kaal.

¹⁶ Kur gó ŋga ayŋgu to gó kunjile kayã kara ná, dam ɗé ŋga je kunjiliŋguge na Kumno kondiy na Johba. Da kirbe kaŋga ni ná, ne kayã gó ɓal gó nee guye da bayndi gó tob gó seene kolo kindiŋ cay ni. Yaaŋgaŋgu kolo Aaliyahbdó ne tama dó ná kusuro ɓey, gó nojuro kiyẽ je tabge Kumno ɗé. Tobdu lamaso koro ɗé lay, gool kusuro gó nadu mira ná Kumno ɗé lay. Alla kur gó kunjilidu Bible ná Kara dere to Naji Johba kay ná, kayã ped se gen. Aydu to je gool Kumno ginane Bugaro máni. Kur gó sendu gó nage ter Kumno kondiy da Bible kiyẽ ni tóme lay, nage geniy ná kosuŋgo kiyẽ gó máni yã ɓeey, ginane Bayndiŋga máni ná, kulondo tẽy nẽy. Sene Johba kondiy ná, gen jene koro. Se yaadu na : « Buganiŋ gó co-co ná kondiy da mani. » Eje ná budu ne me ga. Yaadu na : « Keleŋ kaŋ ná, ŋ ná jalwalom gó da mugluniŋ ni. Ŋ gool gó ge jee kosuŋgotege da caniŋ ni. » Steve ne bayndi gó ale kire, gó seje da to gó jup kiyẽ kege ni. Kolo kayãne kiyẽ gó ná kirey ɗé gó gooldi da lamaso niŋ ba, se kanodi ná lamasoŋ si. Alla kur gó yéy ma ná, e kolo ɗeŋle kayã gó bayndi gó dere to Naji Johba key je kunjili kumandiy ná kire gó Bible koro. Kur gó sendi Kumno kondiy ná, ladi mugluy nẽy. Yaadi na : « Ge yaa béŋ kolo Kumno kondiy ɗé dug-dug. » Kin yaadi na : « Gó ca tumo ná, ŋ sen gó Kumno mani nogo kindi. Keleŋ kaŋ, ŋ je gooliy ginane Bayndi máni. Ŋ se sen gó ŋ hab Buga gó kúra ale. »

17. Ne kolo me ba gí ír njaŋ gó caa Johba ga (gula poto lay).

¹⁷ Kur gó gí je jee ále lay, gí je kunjili kara lay ná, gí je gil bége Johba kondiy gó aywa ndáŋ kusi ga. Gí je ojige gó je goolge Kumno kaŋga ná kayãne kaykiyẽ waŋ ga. Ne kire koŋ gó caa ná Johba kondiy. Caa kosuŋgo gó aywa ndá koloŋ nogo gí gile bé kara gó ne wéy ba ne Bayndi gó ná kosuŋgo koloŋ ga. Ne máni ba, gí je boore kara geyle lay, gí je ndaaje ná Kurmbalo kaŋgaŋgu Jesu Kris lay. Alla day gó dele ɓedeŋ ná, Bám gó tobgi nẽy Johba, kusiy je eegey da cam ni. Úr njaŋ gó « caa [kondiy] ɗigle ná ɗigle gag girmiliŋ » (Kir. 145:2).