Day go « Boore sariya da kusunyo cay ni kpangar » nogo kirbe kara koldige. Buga kirbe kom da cay ni

1. Ne kolo kindi go kongo ba Johba kunjili Abraham ga.

ABRAHAM girbi kolo gaye key go na Báy go jen tele danang ’dé dug-dug. Na kire go anje key, Johba yaa bey na nany je teenye tugu do Sodom dage na Gomor. Alla kolo kolong jogi bay go íre njang kolong. Tondi Kumno key na : « Manina, gi je wirje bayndi go ne kanya na duro na day go kolo oom cay tum ga. […] Day go Boore sariya da kusunyo cay ni kpangar ngong ná, boore sariya key na duro ’dé ga. » Na ne age ca mgbang ba, Johba kunjili bugay kolo kindi go na kawriy ’benga : je teenyedi kara go ne kanya na durong ’dé dug-dug (Age. 18:23, 25).

2. Ne kolo me ba nga sénengu nee kúra go Johba nogo ne kanya na duro lay, na kirbekoliy lay, da sariya key go bore ni ga.

² Ne kolo me ba nga sénengu nee kúra go Johba nogo ne kanya na duro lay, na kirbekoliy da sariya key go bore ni ga. Bekolo nga senngu go je « gool ne kanya go da kara mugludige ni » (1 Sam. 16:7). Nogo kindi, sendi « kara induwe ped mugludige » (1 Kar. 8:39; 1 Kkk. 28:9). Ne kanya go acab ’dé ga. Sariya key go bore na tirnyo esi go nga sénengu tey. Ne mani ba, Pol bay go e guye yaa kolo gisi Kumno cay ni na : « Agekubu key na kirbe key bayndi ’bal go sene tedige ’dé lay » (Rom 11:33).

3-4. 1) Ne kolo tone kinye go kange ba, nga ’balngu go tone kusinga kur kangnye ga. 2) Ne m ba nga je yaangu koliy da kunjile kaang ni ga (Jann 5:28, 29).

³ Dangangu pinya ná, nga ’balngu go tone kusinga kolo kinye go ginane Abraham key mani lay. Nga je tonengu kusinga na : « Manina, kara go Johba tenyge da tugu do Sodom dage na Gomor ning, je ánege da kulma tumadu ni lay ga. Manina, dage kangnye ge je ánege na indige da kulma tumadu ni na dage go ne kanya na duro ’déng tum lay ’dé ga » (Kan. 24:15).

⁴ Kun gulangangu kanya go nga senngu gisi da ane kulma tumadu ning cay ni. Nga habngu sene gisi « da ane kulma tumadu ni go jene na kunum » lay, « da ane kulma tumadu ni go ge bore sariya da cam ni » lay, kargadige yom ‘dé ’beya (tub Jann 5:28, 29). Sene go hirwa kaang eje na dage go hirwa ’bedeng, go nga je yaangu koldige da kunjile kaang ni lay, da kunjile go je tabe day kaang tey ni lay. Nga je yaangu kolo bore sariya go Johba key go na durong lay, nga je goolengu kanya go nga senngu ’dé gisi da cay ni lay, kanya go nga senngu gisi cay lay.

KANYA GO NGA SENNGU ’DÉ

5. Maktub kanga kinye go tumo yaage na me ba gisi kara go Sodom na dage go Gomor cadige ga.

⁵ Maktub kanga kinye go tumo yaage na me ba gisi kara go Johba goolge ginane kara go ne kanya ná duro ’déng mani ga. Yaage na kara go ne kanya ná duro ’dé ginane dage go Sodom dage na Gomor mani ná, je ánege da kulma tumadu ni ’dé. Kunjile go e yome lay, na ole lay, ejege na kolo tone kaang : « Nga yaangu go na je jene mani nogo kindi kandi ga. »

6. Ne kara ne kanya na duro ‘dé go kange ba Johba bor sariya da cadige ni ale ga lay, ne me ba nga senngu ’dé lay ga.

⁶ Yaangangu kolo kanya kaale kinye go e boy na day kolong lay. Kanya kaale kinye go da Bible ni tome gilge go Johba na bor sariya da kara go ne kanya na duro ’déng cadige ni ale. Ginane kara go marwige kur go kama belmey aany kusunyo cay da kurweley go Nunwi key ning lay, tugu kinye go mataling go jenge da kusunyo go Johba boy na tubra bé kara go Isirayel go day kusiy ba boyge na jubge kubung lay, asigar kinye go Asiri go kusige 185 000 go anje go Johba key tigrigeng mani tum lay (Age. 7:23; Kya. 7:1-3; Isa. 37:36, 37). Da kanya kaale kinye kaang ni ped ná, Bible bengangu kunjie kinye neny go ’dee na bengangu kire go nga se yaangu na go Johba na wirji kara kolong na kire kindige gag girmiling lay, na je áne na indige da kulma tumadu ni ’dé ale lay ga. ’Dé dug-dug. Ne kolo me ba nga yaangu ginane kolong mani ga.

7. Ne me ba nga senngu ’dé gisi kara go marwige kur go kama belmey aany kur da kurweley go Nunwi key ning, ’dewgere dage go marwige kur go ge aany tugu do Kanang cadige ni ga (gula go da gejero ni).

⁷ Nogo naa ba Johba bor sariya da kara kolong cadige ni pina na pina ga ná, nga senngu ’dé lay, dage go ge tigreng kolong habge kur poliy go kunjilege go seney lay, go wéye kargadige sé bé isinya kegeng wang ga ná, nga senngu ’dé mani tum lay. Cub ’bey go kama bemleyng aanye kusunyo cayng ná, Bible yaa na Nunwi ne « bayndi go jee alé kolo kanyane go na duro » (2 Piy. 2:5). Alla kur go je gardi bato go gumnyang, gisidi go jee alé bé kara go da kusunyo cay ni ped kolo yaa na bége na kama belmey je aanye kusunyo cayng ná, yaadu mani ’dé. Ginane kolong mani gag, mabana kara go da tugu do Kana ni ped habge kur poliy go kunjilige go seney lay, go weye kargadige sé bé isinya kege lay gang ná, nga senngu ’dé.

8. Ne me ba nga senngu ’dé gisi kara go Sodom na Gomor cadige ga.

⁸ Jen ginane kolong mani bé kara go Sodom dage na Gomor lay ga. Bayndi go ne kanya na duro kondiy na Lot, jen da duredige ni lay. Manina, nga senngu go jeedi alé bége koli ped ga. Mani ’dé. Nogo kindi go nege ne kara go culo, alla wéy wéy pinya ná, ’bal go sene kanya go kúra lay, na kanya sinya lay ’dé ga. ’Daa kulom bura go kara bangnwe go tome go da Sodom tobge go welege na kara karye go Lot kay. Bible yaa kpas go « dage go kondire na dage go mayla » ba ege tugu tey (Age. 19:4; 2 Piy. 2:7). Nga ’balngu go yaa na Johba go je gool kara kindige tinyarong ná, bordi sariya go na marwige na kire kindige ale ga. Ne mani ’dé. Nogo kindi go Johba yaa bé Abraham na kara go ne kanya na duro na ’balge 10 ’dé da tugung tolong ni (Age. 18:32). Nege ne kara go ne kanya na duro ‘déng go kindi lay, Johba se boy kolo da cadige ni kolo kanyane kege go sinyang kolong. Alla manina, nga ’balngu go yaa na kara kolong bayndi pina pinya « ane da kulma tumadu ni […] go kara go ne kanya na duro ‘déng kege » gisi cay ’dé ga. Nga ’balngu go yaangu ginane kolong mani ‘dé.

9. Ne me ba nga senngu ’dé gisi Salomon cay ga.

⁹ Ping ’bedeng, Bible yaa kolo kara kangnye go nege kanya na duro, alla se weyge ne kara go ne kanya na duro ’dé. Yaangangu kolo go kurmbalo Salomon key. Sendi Johba lay, sendi nogo naa ba ge tabey ga lay. Johba ter kubu da cay ni neny lay. Alla kayey ná, se teldi ne kila kinye. Isinya kaykinye tenyge Johba kulendiy lay, eje na tenye da karma Isirayel cadige ni ’bal ’digle tome lay. Nogo kindi go Bible yaa na Salomon « se ma tab báy dage kargadige » ginane kara go íre njang kege mani, ginane kurmbalo Dabid key mani (1 Kkk. 11:5-9, 43; 2 Kkk. 23:13). Alla kur go ge iminy na minydiy kinyeng ná, gil go je ánedi da kulma tumadu ning gbaga ga. Bible yaa isang pina gisi da màni ’dé. Ne mani ba, kara kangnye je se yaage na « bayndi na ma ’de ná, isinya ’bal go tege kondiy ’dé ale » (Rom 6:7). Nogo kindi, alla tey go dereng ná, nogo kara ped go marwigeng ba je ánege da kulma tumadu ni nej ’dé, ginanogo tumadudigeng ’dee bege kire go kine jenege na kindigeng mani ’dé. Ane da kulma tumadu ni ná, ne kado go Kumno kanga go nenogocang key. Je bedi ne dage go tobdi go na tabayge jumarng (Job 14:13, 14; Jann 6:44). Salomon habe kadong kolong kusi wang ga. Ne Johba pina ngad ba sen go jee kolo da kolo tone kaang ni. Alla kanya go nga senngu ná, nogo Johba je ne kanya na duro.

KANYA GO NGA SENNGU

10. Kur go bayndi je hábe tenye ná, ne kirbe go naa ba Johba na gisi cay ga (Esekiyel 33:11; gula poto lay).

¹⁰ (Tub Esekiyel 33:11). Da kulongokura key ni ná, Johba je gil bénga kanya go je kirbidi kur go je bor sariya da kara induwe cadige ning. Piyer bay go e guye sen kanya go Esekiyel bay go ’dode kolo Kumno key yaa kur go na kire go tuno go Kumno key kijiridi na « Johba [ . .] je tob go bayndi pina pinya na ’da wurju ’dé » (2 Piy. 3:9). Ginanogo kolo kinding kaang je bor kulendinga lay, nga senngu layng ná, Johba je see cab teenye bayndi na kire kindiy ‘dé. Johba ne bayndi go na kirbekoliyng ba, je kirbi kara koldige jumar.

11. Ne wéy ba je áne da kulma tumadu ni ’dé ga lay, nogo naa ba nga senngu na lay ga.

¹¹ Manina, nga senngu go kara kangnye je ánege da kulma tumadu ni ‘déng ga. O-o, nga senngu, alla Bible yaa kolo dage kangnyeb. Jesu yaa na Judas Iskariyot na je áne da kulma tumadu ni ’dé (Mark 14:21; gula Jann 17:12 lay, not go gisi berse kaang cay lay). Na ne tobe key ba, Judas gagi kolo na Johba lay, na Korendiy lay (gula Mark 3:29 lay, not go gisi berse kaang cay lay). Ping ’bedeng, Jesu yaa kolo kara gomnye kangnye go lamaso koro go je gagige kolo na indiyng na je marwege base go ánege da kulma tumadu ni (Mat. 23:33; gula Jann 19:11 lay, not go « l’homme » go gisi berse kaang cay lay). Pol bay go e guye yaa na kara go tere Kumno go weyge kargadige sí bé isinya kege ’déng ná, je ánege da kulma tumadu ni ’dé lay (Heb. 6:4-8; 10:29).

12. Ne me ba nga senngu da kirbekoliy go Johba key ni ga. Aga kanya pina gusu na.

¹² Ginanogo nga goolnguje keleng kaang mani ná, Johba ne bayndi go kirbe kara koldige « tob go bayndi pina pinya na wurju ’dé ». Ne me ba gil bénga ga. Gulangangu nogo naa ba kirbidi kara go nege isinya go nenye koldige ga. Kurmbalo Dabid ne misew lay, digridi tumadu lay. Alla kur go boydi bangdo ná, Johba ’de kulendiy bor mbid da cay ni (2 Sam. 12:1-13). Kurmbalo Manase pinya ná, nedi isinya go ne jabu neny da jene key ni. Ped ginane kolong mani ’beey pinya ná, Johba kirbi koliy. Gool ne boge bangdo key lay, se kirbidi go na na kirey go nany ’dee kulendiy bore mbid da cay ni lay (2 Kkk. 33:9-16). Kanya kaale kinye kaang borge kulendinga go Johba je gil kirbekoliy key bé kara ped kur go gooldi go na na kirey go nany kirbe koldigeng. Je áne na indige da kulma tumadu ni ginane Dabid dage na Manase mani, go senge isinya kege go deleng lay, se boyge na bangdong lay.

13. 1) Ne kolo me ba Johba kirbi kara go Ninib koldige ga. 2) Ne me ba Jesu yaa gisi kara go Ninib cadige ga.

¹³ Yaangangu kolo kirbe kolu Johba key go bé kara go Ninib. Yaadi bé Jonas na : « Culo [kege] ege gag habing. » Alla kur go boyge bangdo da isinya kege ni ná, Johba na kulongo kúra key ba ’de kulendiy bor mbid da cadige ni. Kirbidi koldige del Jonas go ’de kulendiy teny da cadige ning. Bordi bay go ’dode kolo keyng kulendiy go kara go Ninib ná, na senge kanya go kúra ’dé lay, kanya go sinya ’dé mani tum lay (Jon 1:1, 2; 3:10; 4:9-11). Kargani key, Jesu yaa koldige ba kunjili na bogey kinye go Johba na je ne kanya na duro lay, na je kirbi kara koldige lay. Jesu yaa kpas go na da « tuwa do bore sariya » ning ná, kara go Ninib go boyge bangdong na je ‘ánege da kulma tumadu ni’ (Mat. 12:41).

14. « Ane da kulma tumadu ni go ge bore sariya da cam ni » je éje na ne me ba bé kara go Ninib ga.

¹⁴ Da ne kurweley go « bore sariya » go kongo ni ba kara go Ninib je ánege na da kulma tumadu ni ga. Jesu kunjili go « ane da kulma tumadu ni go ge bore sariya da cam » na je jene da kurweley go wanyang ni (Jann 5:29). Da kirbe key ni ná, da ne detugu tey go ’digle dubu pinang kolong ni ba ane da kulma tumadu ni go kara go ne kanya na duro lay, dage go ne kanya na duro ’déng lay, da màni (Kanyane 24:15). Dage go nege kanya na duro ’déng ná, je « ánege da kulma tumadu ni go ge bore sariya da cadige ni. » Johba dage na Jesu je goolege ne kanyane kege go da kolo kindi go ge je kunjilegeng ni. Mabana bay go Ninib na an da kulma tumadu ni ba na kano kolo kinding gag ná, ge je bore sariya da cay ni na kire kindiy (Isa. 65:20). Alla dage go tobge go tabe Johba lay, íre na njang bey lay ná, ge je bore bége sariya go kúra. Je nége na bariya go habege geyle go gag girmiling (Dan. 12:2).

15. 1) Ne kolo me ba nga se yaangu na kara go Sodom na dage go Gomor bayndi pina pinya je áne da kulma tumadu ni ’déng car ‘dé ga. 2) Nogo naa ba ge sene kolo go da berse go 7 go da Jud ni tey go dere ga (gula angkadre go « Jud tob go yaa na me ga »).

¹⁵ Keleng kaang, yaangangu kolo kara go Sodom dage na Gomor kege. Jesu yaa na kege ná, na kúra bége del dage go kanoyge lay, kanoge kunjile kaykinyeng lay (Mat. 10:14, 15; 11:23, 24; Luk 10:12). Tobdi go yaa na me lig ga. Ge kirbe go na nedi guye na kolo yoro da kaangdi. Alla ne mani ’dé, e boy tum na kolo yaa go ge yaa gisi kara go Ninib cadigeng ’déc. Kolo kinye kaang ná, ne kolo kindi kinye go ge tobe da mani. « Wele go bore sariya » go kara go Ninib kege lay, na kara go Sodom na Gomor kege layng ná, ne kolo go pirang pina. Karang kolong nege isinya ginane kara go Ninib kege mani lay. Alla kara go Ninib ná, nage na bariya go weyge kargadige sí bé isinya kege. Ping ’bedeng ’daa kulom bura da kolo go Jesu yaa gisi da « ane kulma tumadu ni go ge bore sariya da cam ning ». Kolong kaang ná, gisi ne kara go nege kanya go isinya cadige ’birag (Jann 5:29). Dam ’dé ná, kara go Sodom na dage go Gomor kangnye je nége na bariya go ánege da kulma tumadu ni lay, nga kunjilenguge go senege Johba dage na Jesu Kris lay.

16. Nogo naa ba Johba je séne go ne wéy ba nany je áne ná indiy da kulma tumadu ning ga (Jermi 17:10).

¹⁶ (Tub Jermi 17:10.) Berse kaang ná, yaa kolo kanya go nga senngu ale : Ne Johba ba « sen bayndi mugliy » lay, « sen kirbe key go da kur wese ni » lay. Da wele go ane da kulma tumadu ning, ginanogo je nedi jumar maning ná, je poyedi wéy wéy pinya berge key gise kanyane key cay. Mabana na kawriyng ná, je íredi njang lay, mabana ’bal go kirbedi bayndi koliy ná, je kirbe koliy lay. Nga ’balngu go yaangu na bayndi kaang je áne da kulma tumadu ni ’déng ’dé.

« BAYNDI GO BORE SARIYA DA KUSUNYO CAY NI PED » JE BOREDI SARIYA KEY NA DURO

17. Ne me ba je mboob kara induwe go marwigeng ga.

¹⁷ Na go Adam dage na Eb boyge da Seydan kargay ni teg ba, kara induwe marwige ’bal ginane miliyar tome mani. ‘Jawdinga go ne tumadung’ ná, tigridu kara neny (1 Kor. 15:26). Kara go marwigeng kolong ped ná, ne me ba je mboobge ga. Jesu bogey kinye go írge bey njang nenyedige ne 144 000, je ánege da kulma tumadu ni ége dana lay, je kine marwege ’dé ale lay (Kbt. 14:1). Kara bangnwe na kamda go írge njang lay, tobge Johba layng ná, je hábege bariya go « ane kulma tumadu ni […] go kara ne kanya na duro » kege lay, je jenege na kindige gag girmiling da kusunyo cay ni mabana úrge gandige cay ni njang gag ’digle go dubu pina go Kris keyng kayeynyg lay (Dan. 12:13; Heb. 12:1). Da ’digle go dubu pina kolong ni ná, kara go « nege kanya isinya » go ne dage go tabge Johba tumo ’dé dug-dug lay, ne dage go « nege kanya go na kirey ’dé » layng ná, je hábege kire go genege kanyane kege lay, je tabege Johba na íre njang lay (Luk 23:42, 43). Alla kara kangnye go kanyane kege go isinyang del ca lay, je gagige kolo na Johba lay, na kanya go sí timey ni go né layng ná, je kanodi go ane na indige da kulma tumadu ni (Luk 12:4, 5).

18-19. 1) Ne kolo me ba nga sénengu nee kúra go Johba je bore sariya da kara mare cadige ni na kirey ga (Isa. 55:8, 9). 2) Ne me ba nga je yaangu koliy da kunjile ’dimley go ’dang ni ga.

¹⁸ Manina, nga senngu nee kúra go bore sariya go Johba key ped ná, na kireyng kusi wang ga. O-o, nogo kindi. Ginanogo Abraham sen mani ná, Johba ne bay go bore sariya go aywa ndann lay, na tirnyo lay, ne bay go na kirbekoliy lay. Day ne bay go « Bore sariya da kusunyo cay ni kpangar. » Kunjilidi Korendiy lay, ay agekubu go bore sariyang ped boy da kabiy ni lay (Jann 5:22). Bá lay, Kormo lay ná, ’balge go senege kanya ped go da bayndi induwa kongo-kongo pinya mugliy ni (Mat. 9:4). Je nége « kanya na duro » jumar.

¹⁹ Jinangangu cogom go boge kirbe kanga da Johba cay ni. Sendi kanya kúra go nga néngung delngangu. Sinangangu gaw go nga je ’balengu go bore sariya ginane key mani ’dé dug-dug (tub Isay 55:8, 9). Kanya go gisi sariya ni ped ná, bugangangu kirbe kanga da cay ni lay, da Korendiy, go ne Kurmbalo go je ndaji kanyane go na duro lay, kirbekoliy go Báy keyng cay ni (Isa. 11:3, 4). Nga yaangu na me ba gise sariya go je borege da tenye do tungnyang ni ga. Ne me ba nga senngu ’dé lay, ne me ba nga senngu lay, gisi cadige ga. Kunjile ’dimley go ’dang je jee kolo da kolo tone kaang ni.