Kanya kinye go nga agengu da kolo yaa go ’dudu go Jakob yaa bé karandiy ni (jay go 2)

1. Ne me ba nga je yaangu koliy da kunjile kaang ni ga.

JAKOB karandiy jenge longige cay. Je teyge sumadige ’dinglige kolo go bádige go mayla tob go yaa bége. Ginanogo nga goolnguje da kunjile go kaale ni maning ná, kolo go Jakob yaa gisi Ruben cay lay, Simnyo cay lay, Lebi cay lay, Juda cay layng ná, dam ’dé jogi kirbe kege ’dewgere, borge libge. Dam ’dé je tonge kusige kolo na ne kolo go kongo ba na je yaa bé karandiy go jurgung ga. Gulangangu kanya go nga agengu da kolo yaa key go ’dudu go bé Sebulon lay, Isakar lay, Dan lay, Gad lay, Aser lay, Neptali lay, Josep lay, Benjame layng nia.

SEBULON

2. Ne kubtere go kongo ba Jakob yaa koliy bé Sebulon ga lay, nogo naa ba kibiy an ’bal ’dab lay ga (Ageto 49:13 ; gula encadré lay).

² (Tub Ageto 49:13.) Jakob yaa go Sebulon minyndiy kinye na je jenege da kama ’belmey go ni go da Kusunyo go Kumno boy na bége tubra go da kire mili bawaro ning ni. ’Bal ginane ’digle 200 kargani key ná, Sebulon minyndiy kinye habge kusunyo go ne kanya kire kegeng lay. Jenge da ne kama ’belmey kibiy ni car ’dé, alla jenge da ne kama ’belmey go da Galile lay, na kama ’belmey go ’dogo go Mediterane poldige ni. Monyosu ’dodi kolo na : « Na kulongo eywa Sebulon, kur go gi an kuwani » (Kya. 33:18). Dam ’dé kolo yaa kinyeng kolong gilge go to miny Sebulon key jen da kama ’belmey kinye go so kolong poldige ni, ’dee na bége kire go cibge na yire mogle cab lay. Sebulon minyndiy kinye ’balge go ’deege kusige egege.

3. Ne me ba ojenga go nga ’deengu na kusinga egenga da kanya go nga na da kabdinga ning ga.

³ Kunjilingangu ne me ga. Nanga jenngu da ne mina lay, na jene kanga nogo naa ’beey pinya ná, nga ’balngu go habe kulongo eywa. Go nga habengu kulongo eywang ná, nga ’deengu kusinga egenga da kanya go nga nangu na da kabdinga ning (Kir. 16:6; 24:5). Manina, kur kangnye nga je síngu kindinga da ne kanya go nga nangu na ’dé cay ni del kanya kúra kinye go nga nangu na da kabdinga ning ga. Súnga kindinga da ne kanya kúra kinye go nga je habngu da jene kanga ning ni (Gal. 6:4).

ISAKAR

4. Ne kubtere go kongo ba Jakob yaa koliy bé Isakar ga lay, nogo naa ba kibiy an ’bal ’dab lay ga (Ageto 49:​14, 15 ; gula encadré lay).

⁴ (Tub Ageto 49:​14, 15.) Jakob pidi Isakar kolo guye key go je ne na esuway lay, agiy gisi na bilanhe go isiy esi gen-gen, go ne kanya kusuba go je keji kanya go nee neny lay. Jakob yaa ’bedeng go Isakar na je habe tugu do kúra neny lay. Go e boy tum na kolo go Jakob key kolong ná, Isakar minyndiy kinye habge kusunyo go se kanya neny da kama go Jurden kibiy ni (Jes. 19:22). Dam ’dé porge kusige neny kolo yagige na kusunyo kegeng kolong lay, nege guye na esuwadige kolo ojege na kara go ’dang lay (1 Kar. 4:​7, 17). Jenge cogom go wayege dojo kolo tugu kege caro lay. Narge kusige go wayege dojo da kurweley go bay go bore sariya Barak dage na dadu do ’dode kolo Debora kege ni ’dé lay (Baw. 5:15).

5. Nogo naa ba nga porengu kusinga go ndaje Isakar ga lay, ne kolo me lay ga.

⁵ Kunjilingangu ne me ga. Ginanogo Johba je gool guye go to miny go Isakar key kegeng na kawriy da kindiy ning mani ná, je gooldi guye go nga je nengu béy na esuwadingang na kawriy neny da kindiy ni lay (Bal. 2:24). Kurbu da ’bangnyadinga kinye go je porge kusige kolo sége na kindige da congrégation caro ning cadige ni (1 Tim. 3:1). ’Bangnyadinga kinyeng kolong je wayge dojo go gisi siikusu ’dé, alla je porge kusige neny kolo dande na kara Kumno kay da kanya kinye go je nége da kire Kumno key ning (1 Kor. 5:​1, 5 ; Jude 17-23). Je ayge kur poliy kege kolo maglege na bol kege lay, derege na da congregation ni kolo yé na ba da kara kulendige ni lay (1 Tim. 5:17).

DAN

6. Ne guye go kongo ba ge ay boy da to miny go Dan key kabdige ni ga (Ageto 49:​17, 18 ; gula encadré lay).

⁶ (Tub Ageto 49:​17, 18.) Jakob ay Dan gisi na kalo go mira go baa da jawriy kinye cadige ni, ginane bay go waye dojo na lungma key mani. To miny go Dan key weyege ne kara go jenge cogom kolo wayege dojo na karma Isirayel jawdige kinye. Kur go karma Isirayel je ege go toobege da Kusunyo go Kumno boy na bége tubrang ni ná, ne to miny go Dan key ba dandige, bekolo ‘dage ba daage da kargadige ni’ (Tib. 10:25). Mabana to miny go Dan key na je nege guyeng kolong.alla nage je goolge ’dé ’beey pinya ná, ne guye go esuwa ba ge ay boy da kabdige ni.

7. Na ne guye go kongo-kongo ba nga je nengu bé Johba ’beey pinya ná, ne me ba nga girbengu ’dé dug-dug ga.

⁷ Kunjilingangu ne me ga. Manina, eje bigi go gi kirbi go guye go gi neng ná, kara na goolge ’dé ale ga. Dam ’dé gi ne guye go koje kúl go dawe ca kulendiy ’dewgere, gi sí kunum da màni ’dewgere, gi ne guye da dawe ca do tungnya go wele pina ni ’dewgere, go wele subu ni ’dewgere, gi ne guye go ’dang lay. Mabana gi ne ginane kolong mani ná, ge ’bal go pidegi. Gurbu ’dé dug-dug go Johba je gool kanya go gi je neng kolong lay, na kawriy da kindiy ni lay. Kanya go na kawriy del da kindiy ni ná, nogo gi je ne béy guye kolo ge pidegi nang ’dé, alla ne kolo gi tobiy nogo kindi lay, gi tob go gile béy nenogoca kom lay (Mat. 6:​1-4).

GAD

8. Ne kolo me ba nga yaangu na to miny go Gad key ná, jawdige kinye je baage cadige ni da Kusunyo go Kumno boy na bége tubrang ni ga (Ageto 49:19 ; gula encadré lay).

⁸ (Tub Ageto 49:19.) Jakob yaa na kara waye dojo na je baage Gad. ’Digle 200 kargani key ná, to miny go Gad key e jenge da tugu do da Jurden jay go da kire kumno tey ni lay, ne tugu do mira na detugu do jawdige kinye kege lay. Kur go jenge da màni kolong je ’dee kire bé jawdige kinye go eje baage dojo. Ped ginane kolong mani ’beey pinya ná, to miny go Gad key tobge go jenege da tugung tolong ni bekolo kasuma neny da màni (Tib. 32:​1, 5). To miny go Gad key ne kara go oomge kusige esi neny. Go ’dang ’bedeng ná, senge nee kúra go Johba na je ojege go nage age na banga da jawdige kinye cadige ni. ’Digle kinye tome, guyge na kara waye dojo kege kolo ojege to miny kinye go ’dang go aanyege na tugu kinye go daage da Kusunyo go Kumno boy na bége tubra go da Jurden jay go da kire kumno cay ning ni (Tib. 32:​16-19). To miny go Gad key senge nee kúra go kur go kara waye dojo kege na je wilengeng ná, Johba je dande kamdadige lay, na karandige kinye lay. Johba ter kubu da cadige ni kolo oome kusu ese kege lay, na kusu pore kege lay (Jes. 22:​1-4).

9. Yaa nogo naa ba kirbe kanga go nga boyngu da Johba cay ning ná, ’bal go né guye da kanya go nga tobngu go néng ni ga.

⁹ Kunjilingangu ne me ga. Go nga tabengu Johba kog da gileti kinye ni ná, nga jene bogengu kirbe kanga da cay ni jumar (Kir. 37:3). Guda kaang, kara tome je gilge go nage boy kirbe kege da Johba cay ni nogo je porge kusige go né guye da kur go karwe kúl kinye go dawe ca ni lay, da kur go ge e tinya oje da màni ’dewgere, je gedige to dawe Johba key na kire kinye go ’dang lay. Senge nee kúra go Kumno kege na je sé kindiy da cadige ni jumar (Kir. 23:1).

ASER

10. Ne me ba to miny go Aser key nege ’dé ga (Ageto 49:20 ; gula encadré lay).

¹⁰ (Tub Ageto 49:20.) Jakob yaa go to miny go Aser key na je habege kanya nenye, ne kanya go habge lay. Kusunyo go to miny go Aser key kege ne kusunyo go je se kanya neny del da tugu do Isirayel ni (Kya. 33:24). Ping ’bedeng, kusunyo kegeng e gag an da Mediterane ni lay, ge hab kur go cibe yire go kúra da tugu do Penisi, da Sidon lay. Alla to miny go Aser key teege kara go Kana da kusunyo kege ni ’dé (Baw. 1:​31, 32). Dam ’dé kanya habe kege lay, na kanyane go sinya go kara go Kana kege lay, eje na indige go kusige ma na gbol da tabe Kumno go aywa ndang ni. Ping ’bedeng, kur go bay go bore sariya Barak tey kara go na aje ujayge go nany waye dojo na kara go Kana ná, kanoge tege key. Ne mani ba nage na bariya go goole kanya tonyo kinye go Johba ne kolo oje na Isirayel kinye go agege na banga da jawdige kinye cadige ni « da kama go Migedo kibiy ning » ’dé (Baw. 5:​19-21). Kasiya ne to miny go Aser key kur go ’denglige kire ale go age banga go Barak dage na Debora alge ginane kaang mani na : « To miny go Aser key pinya jen da kama belmey go ’dogo kibiy ni, je ne isang ’dé » (Baw. 5:17).

11. Nogo naa ba nga néngu na kirbe go jen duroni gbab gisi da kanya habe ni ga.

¹¹ Kunjilingangu ne me ga. Nga tobngu go bé Johba kanya go nga nangu na go kúra. Ne mani ba, nga jibengu kirbe go kara go da duninya ni nage na gisi da kanya habe ni lay, da jene go kúra ni lay, sé yome (Koy. 18:11). Nga porengu kusinga go nga néngu na kirbe go jen duroni gbab gisi da lali cay ni (Bal. 7:12 ; Heb. 13:5). ’Daa agangangu kur poliy kanga go jene hame ne kanya habe go na kawriy ’déng ’dé, bekolo ’bal go narenga kire go nga néngu na guye bé Kumno. Alla guda kaang teg, bengangu kur poliy kanga na esuwadinga bé Johba, bekolo nga senngu go da kurweley go wayang ni ná, nga je jenengu na jalwalom lay, isang pina pinya je nalengangu ’dé lay (Kir. 4:8).

NEPTALI

12. Nogo naa ba kolo go Jakob yaa gisi Neptali cayng kibiy an ’bal ’dab ga (Ageto 49:21 ; gula encadré lay).

¹² (Tub Ageto 49:21.) Jakob yaa na Neptali na ‘je yaa kolo kúra’. Kolo ’dode kolong kibiy an ’bal ’dab da alé go jee go Jesu key ni. Ge sen go Jesu ne bayndi go kunjile kur kúra lay, weydi Kapernahum do da detugu do Neptali ning, « ne tugu tey » lay (Mat. 4:13 ; 9:1 ; Jann 7:46). Ping ’bedeng, Isay yaa go Jesu na je weye ne « kur aywa go gumnya » bé kara go Sebulon lay, kara go Neptali lay (Isa. 9:​1, 2). Na kire go kunjile key, Jesu wey ne « kur aywa go kindi go jib kur bé kara ped » (Jann 1:9).

13. Nga néngu ne me ba kolo yaa kanga aanye Johba kindiy ga.

¹³ Kunjilingangu ne me ga. Kanya go nga je yaangu lay, na kire go nga je yaangu na layng ná, na kawriy da Johba kindiy ni. Nogo naa ba nga ‘yaangu kolo kúra’ kolo nga aanyengu na kindiy ga. Nogo nga yaangu kolo kindi (Kir. 15:​1, 2). Nga yéngu ba da kara go ’dang kulendige ni nogo nga jenengu cogom go pidege lay, nga tegengu tedige ’dé lay, nga jene ilengu kusinga ’dé lay (Epe. 4:29). Nga séngu timedinga ni go weye ne kara go yaa kolo kúra kolo nga jeengu na alé lay.

JOSEP

14. Nogo naa ba kolo go Jakob yaa gisi Josep cayng kibiy an ’bal ’dab ga (Ageto 49:​22, 26).

¹⁴ (Tub Ageto 49:​22, 26.) Jakob kusiy egey neny da Josep cay ni kolo « ge síy na kindiy teng da ’bangnyay durodige ni » kolo né guye bé Johba. Jakob yaa koliy ginane « hida kabiy go je we kúra mani ». Hidang ne Jakob lay, Josep ba ne hidang kabiy lay. Day ba ne Rasel do Jakob tobdu neny sí ’déng korondo go ca tumo. Jakob yaa bé Josep na kanya kire go gisi Ruben cay, go ne Leya korondo go ca tumo go jee kayng ná, na je habedi ca so (Age. 48:​5, 6 ; 1 Kkk. 5:​1, 2). Kolo ’dode kolong kibiy an ’bal ’dab kur go to miny go Josep key Eprayim dage na Manase weyge ne to miny teng-teng so go ge bege kusunyo kege (Age. 49:25; Jes. 14:4).

15. Kur go ge ne na indiy kanya go sinyang ná, Josep ne ne me ga.

¹⁵ Jakob yaa kolo gisi kara tome ’badang go ‘wayge dojo na [Josep]’ lay, ‘oomiyge báa da kulendige ni lay’ (Age. 49:23). Ge je yaa ne kolo ’bangnyay kinye go nege indiy huning lay, ejege na gileti kinye da cay ning lay. Alla Josep kulendiy teny da cadige ni ’dé lay, da Johba cay ni ’dé lay. Jakob yaa ’bedeng na : « Day oom ’badang key esi lay, kabiy kinye welge na esuwadige mer-mer » (Age. 49:24). Josep jen cogom go né guye na ’dadang keyng, alla tey ’bangnyay kinye na ’badang kundo go nogo oomge na kulongo induwang ’dé. Aydi banga da huni kegeng ni na ne kulongokúra lay, nenogoca lay. Da kanya gise kur kolong ni pinya ná, Josep boy kirbe key da Johba cay ni. ’Dedi kulendiy bor mbid da ’bangnyay kinye cadige ni lay, nedi indige kúra lay (Age. 47:​11, 12). Josep ’de kanya gise kur kinyeng kolong weyiyge ne bayndi go kúra (Kir. 105:​17-19). Ne mani ba na kire key Johba ne na kanya neny.

16. Kur go kanya gise kur na an cadinga ni ná, nogo naa ba nga ndajengu Josep ga.

¹⁶ Kunjilingangu ne me ga. ’Daanga kanya gise kur súnga yuma na Johba ’dewgere, na ’bangnyadinga kinye ’dé dug-dug. ’Daa kulom bura go Johba je ’de kanya gise kur ane cam ni kolo bigi na gile (Heb. 12:​7, not). Gile go ginane kolong mani ná, ’bal go ojenga go nga néngu na nabra kinye go kúra ginane kirbekoliy mani (Heb. 12:11). Johba je béngangu bernga kanga kolo agecagbang kanga ginanogo nedi na Josep mani lay.

BENJAME

17. Nogo naa ba kolo go Jakob yaa gisi Benjame cayng kibiy an ’bal ’dab ga (Ageto 49:27 ; gula encadré lay).

¹⁷ (Tub Ageto 49:27.) Jakob yaa go to miny go Benjame key na je weyege ne kara waye dojo go esuwa mer-mer ginane busukor kinye mani (Baw. 20:​15, 16 ; 1 Kkk. 12:2). Go « ca tumo » da detugu do Isirayel ni ná, da ne to miny go Benjame key ni ba ge der ne Sawul síy kurmbalo. Waydi dojo na Pilisteng kinye na esuway ped (1 Sam. 9:​15-17, 21). Go « ca so » key, kur go Isirayel kinye daage da detugu do perse ni ná, ne to miny go Benjame key, Este dage na Mordokay ba borge Isirayel kinye geyli kur go ge tob go jibge kubu julung ni (Est. 2:​5-7 ; 8:3 ; 10:3).

18. Nogo naa ba nga ndajengu íre njang go Benjame key ga.

¹⁸ Kunjilingangu ne me ga. To miny go Benjame key kusige egege neny kur go goolge ’bendige kong wey kurmbalo ginanogo Jakob ay na kibiyng mani. Ginane kolong mani ’beey pinya ná, ojige Dabid go daadi da ne to miny go Juda key ni kur go Johba síy kurmbalo (2 Sam. 3:17-19). ’Digle tome kargani key, mabana to miny kangnye na weyge ne kara dekubu ’beey pinya ná, to miny go Benjame key írge njang bé kurmbalo go Juda go Johba deriy síng (1 Ki. 11:31, 32 ; 12:19, 21). Danga pinya ná, na íre njang ujangangu dage go Johba terge kolo goglege kara kay guda kaang lay (1 Tes. 5:12).

19. Nga néngu ne me ba nga habengu na kanya kúra da kolo ’dode go Jakob ’dodi cub ’bey go maa ni ga.

¹⁹ Kolo ’dode go Jakob ’dodi cub ’bey go maa ná, je ojengangu nenye. Jene kirbe da kolo ’dode kolong kibiy go an ’bal ’dab ni ná, je germe súbu kanga go sé tey da kolo ’dode kangnye go da Kolo Kumno key ning ni. Kirbe da kubtere kinye go Jakob karandiy habgeng ni ná, je ojenga go nga senengu na kanya go nga néngu kolo nga aanyengu na Johba kindiy.