Ne kolo me ba nga tonengu gile ga

1. Ne me ba ojenga go nga yimengu na kanya kinye go kúra se da timedinga ni go ne lay, nga anengu na dele ca da mani lay ga (Kolo yóro 13:10 ; 15:22).

DANGA ped nga tobngu go yime kanya kinye go kúra sé da timedingangu ni go ne lay, nga tobngu go ane dele ca da mani ped lay. Kolo Kumno key der béngangu téy go nogo naa ba nga anengu na dele ca da màni ga (tub Kolo yóro 13:10 ; 15:22).

2. Johba boy bengangu tubra na me ga.

² Bayndi go nga habengu tirnyo lay, na gile kinye go kúra da kusiy ni ná, ne Bádinga Johba. Boydi bénga tubra go nany jen ne kolo cadingangu. Yaadi na « Ng cibgi kabu ng sé kining da cam ni » (Kir. 32:8). Tubrang kaang je gil go je bengadi ne gile kinye ganang ’dé : je sídi kindiy da cadingangu ni lay, je ojingangu go nga jene néngu guye na gile kaykinye lay.

3. Ne kolo tone kinye go kange ba nga je jeengu kolo da mani da kunjile kaang ni ga.

³ Da kunjile kaang ni ná, Bible je ojengangu go nga je jeengu na kolo da kolo tone kinye go poring kaang ni : 1) Mabanang tob go né guye na gile kinye go ge je beng ná, ne nabra kinye go kange ba ng né na ga. 2) Ne wéy ba ’bal go béng gile kinye go kúra ga. 3) Nogo naa ba ng magle kirbe konong lay, na mugluning lay, kolo ng aanye na gile kinyeng ga. 4) Ne kolo me ba ng ’de kara kangnye nége kanya da gilaning ni ’dé ga.

NE NABRA KINYE GO KANGE BA NG NÉ NA GA

4. Go nga néngu guye kúra na gile kinye go ge je bengangung ná, ne nabra kinye go kange ba nga néngu na ga.

⁴ Go nga néngu guye kúra na gile kinye go ge je bengangung ná, tobngangu ne jee ca kúsunyo lay, na sene kulongorodinga lay. Kur kangnye ná, nga engu tinya go ge goglengangu, bekolo nga nangu na sene neny go né kanya na tirnyo ’dé. Mabana nga nangu kanya na jee ca kúsunyo ’dé lay, na sene kulongorodinga ’dé lay ná, Johba je ojengangu ’dé lay, nga je wéyengu ne kara go mudugu da gile kinye go nga je habngu da kolo key go nga je tibngung ni lay (Mik. 6:8 ; 1 Piy. 5:5). Alla mabana nga ne kara go jee cadinga kúsunyo lay, go sene kulongorodinga lay ná, nga je tobengu gile kinye go da Bible ni mogle cab lay, nga je néngu na guye mogle keleng lay.

5. Ne me ba ’bal go weye Dabid ne bay go page kusiy ga.

⁵ Ndajangangu kanyane go Dabid key. Kusu hamle key lay, na sene kanya key go nenye lay ná, ’balge go weyeyge ne bayndi go page kusu. Tumo cub ’bey go weyedi kurmbalo ná, ge seniy ne bay go tege janga nenye sí ’dé (1 Sa. 16:​18, 19). Kur go ge sí songo da cay ni go je weye ne kurmbalo ’bey ná, Johba bey tuno go kulongo bore key lay, tuno go kulongo boreng kolong se bey esuwa go dele ca lay (1 Sa. 16:​11-13). Kara kay seniyge go ne bayndi go waye dojo : boydi dojo da Goliyat go ne bayndi go gumnya go Pilisti cay ni (1 Sa. 17:​37, 50; 18:7). Manina, se pagi kusiy na kanya kinye go nedi go dele cang kolong ga lay, se yaadi go nany tob gile kinye ’dé ale lay ga. Nedi mani ’dé. Alla Jeedi cay kúsunyo kog.

6. Nogo na ba nga senngu go Dabid je aany gile kinye ga (gula poto go da gejero ni).

⁶ Kur go weydi kurmbalo ’beey pinya ná, Dabid na kara kay da màni go je beyge gile kog (1 Kkk. 27:​32-34). Ne kanya go je borenga libge ’dé, bekolo je nedi guye na gile kinye kog. Nedi guye na gile kinye go kara kay je beygeng, alla nedi guye na gile tama tong do kondo na Abigayel koro lay. Kudoro ne Nabal, day ne bayndi go só kur ’dé lay, sen kúra go ge ne béyng ’dé lay, nedi ne bayndi go lusinya mani tum lay. Alla Dabid aany gile go Abigayel korong kaw lay, ne mani ba baadi na da isinya go nenye ni ’dé lay (1 Sa. 25:​2, 3, 21-25, 32-34).

7. Ne me kinye go kúra ba nga habngu da kanyane go Dabid key ni ga (Bayndi go jee alé 4:13 ; gula poto kinye go da gejero ni lay).

⁷ Nga ’balngu go ndaje kanyane go Dabid key. Mabana nga senngu go ne kanya nenye ’dewgere, nga nangu na agekubu ná, nga ’balngu go yaa nanga senngu kanya na koli ped ’dé lay, nanga engu tinya gile kinye ’dé ale layng ’dé dug-dug. Ginane Dabid key mani ná, na ne bayndi kongo-kongo ba na benga gile ’beey pinya ná, nga ’balngu go tege sumadinga ’dengle gile kinyeng kolong (tub Bayndi go jee alé 4:13). Ne mani ba nga baangu na da isinya kinye ni ’dé lay, nga éjengu na kolo da cadinga ni ’dé lay, nga bogengu na kolo da kara go ’dang cadige ni ’dé mani tum lay.

NE WÉY BA BÉNG GILE KINYE GO KÚRA GA

8. Ne kolo me ba Jonatan ’bal go bé gile kinye go kúra Dabid ga.

⁸ Ne kanya kúra go kongo ’bedeng ba nga habengu da kanyane go Dabid key ni ga. Dabid je ’dengli ne gile kara go je tabge Johba kege ganang ’dé alla, je ’denglidi gile dage go senge kanya go an da cay ning kege lay. Ginane kur go Dabid je ham kire go na moglo béy go nany boge kolo key na kurmbalo Sawul ná, aanydi gile go Jonatan go ne Sawul korondiyng key. Kolo me ba ne Jonatan ba ’baldi go béy gile kinye go kúra ga. Bekolo je tabdi Johba kúra lay, sendi bay pinya kúra mani tum lay (1 Sa. 20:​9-13). Nogo naa ba nga néngu guye na kanyane go kúrang kaang ga.

9. Mabana nga engu tinya gileng ná, nga tonengu ne wey ga (Kolo yóro 13:20).

⁹ Kur go nanga engu tinya gile kinyeng ná, tunanga ne bayndi go mira na Johba lay, ne bayndi go na sene da kanya go nga je engu tinyayng ni laya (tub Kolo yóro 13:20). Yaangangu kolo gusu ’bendinga go je ham tama do aanye mani. Ne wéy ba béy gile go kúra da kur kolong ni ga. Bugay go aany tama ’dé ’bey ’bal go béy gile kinye mabana gile kinyeng kolong na segeje da ne agekubu saradige go da Bible ni. Alla, kara go aanyge kusige go nenglige da kire Kumno key ni lay, go seniyge nee kúra lay, na jenge na kulongo eywa da tugu kege kulondo ni lay ná, ’balge go béyge gile.

10. Keleng kaang ná, nga je goolengu ne me ga.

¹⁰ Nga je yaangu kolo nabra kinye so go nded nga néngu na lay, ne wéy ba ’bal go bénga gile kinye go kúra lay ga. Keleng kaang ná, gulangangu ne kolo me ba nga maglengu kirbe kanga lay, na mugludinga kolo nga aanyengu na gile kinye lay, manina, kúra go nga ’deengu kara go ’dang ba nége kanya da giladinga ni lay ga.

NOGO NAA BA NG MAGLE KIRBE KONONG LAY, NA MUGLUNING LAY, KOLO NG AANYE NA GILE KINYENG GA

11-12. 1) Kur kangnye ná, dam ’dé ne me ba nga tobengu go né ga. 2) Kur go Robowam na kanya go na kawriy go tob age sé timey ni go néng ná, ne me ba se nedi ga.

¹¹ Kur kangnye ná, dam ’dé bayndi je né ginanogo nany je ham gile mani alla, kanya go sídi timey ning ná, nedi né ale, alla je ham ne kolo go tob go ’dengle. Bayndi go ginane kolong maning ná, magli kirbe key lay, na mugluy lay, kolo aanye gileng ’dé. Gulanga kanyane go kúra ’dé go kurmbalo Robowam key go nga ’balngu go cibe na kusinga kabu.

¹² Robowam aany bay Salomon gilay lay, wey ne kurmbalo go Isirayel lay. Tugu do Isirayel na orge neny alla, kara go da tugu tolong ni kirbige go Salomon na je gil kindige. E habge Robowam nege ngalongo da timey ni go na gula kindige tinyaro. Robowam yaa bége go na ’daage béy kur poliy go nany kirbe na da kolo go yaage béyng ni. Go ca tumo ná, nedi kanya kúra bekolo e tondi gile kara go nengle go nege guye na báy tumong kusige ni (1 Kar. 12:​2-7). Alla se kanodi gile kegeng kolong. Ne kolo me ga. Manina, aydi kanya sí timey ni go né ale, alla je hamdi ne bayndi go yaa kolo boge na key tew ga. Na ne maning ná, habdi kanya go tobding da bogey kinye go ne karma kondireng kusige ni (1 Kar. 12:​8-14). Aanydi gile go bogey kinye kegeng lay, yaadi bé kara tome kanya go yaage béyng lay. Da kur kolong ni ná, tugung se kesi duroni so lay, Robowam ayto je hab kolo lay (1 Kar. 12:​16-19).

13. Nogo naa ba nga senengu go nga maglingu kirbe kanga lay, na mugludinga kolo nga aanyengu na gile ga.

¹³ Kanyane go kúra ’dé go Robowam key kunjilingangu ne me ga. Kur go nga tonngu gile ná, nga maglengu kirbe kanga lay, na mugludinga lay, kolo nga aanyengu na gileng. Nogo naa ba nga senengu go nga maglingu kirbe kanga lay, na mugludinga lay, kolo aanye na gile kinyeng ga. Tunanga kusinga kolo kaang : « Kur go ng ton gile ná, ng je kano kolo e boy na kanya go ng tob go ’dengleng ’dé ga. » Yaagangangu kolo kanya pina.

14. Kur go nage je bengangu gile ná, ne me ba nga ’deengu kulendinga bore da mani ga. Aga kanya pina gusu na (gula poto kinye lay).

¹⁴ Kurbu ma, ge yaa bé ’bendinga go nage je béy guye go ge je poyey lali nenye. Tumo cub ’bey go tobedi go ne guyeng ná, tondi gile ancien kong. Yaadi bé ancien nee kpas go guyeng na da ne kur go ’dang go nany je jene yome na famille key. Ancien se cibiy kabu gisi agekubu saray go yaa na kunjile kolo Kumno key kara tugu kom kulondo ni ná, na ne guye go gisi ne digi cam ’birag (Epe. 6:4; 1 Tim. 5:8). Mabana ’bendingang na tobdi cibe kabu go ancien keyng ’dé, ba na se e ton kirbe kara go ’dang kege gag ba se hab day kong go se yaa béy kanya go egey ná, nga yaangu go na tondi ne gile go kindi kusiy ’beey ga. Manina, tobdi guyeng kolong da mugluy ni tumo cub ’bey ba, je hamdi ne bayndi go tobe na indiy da màni lay ’dé ga. Alla ’daa gurbungangu go mugludinga je ’dibngang ’dé (Jer. 17:9). Kur kangnye ná, ge je bengangu gile go ojenga to-to alla, ne day kolong ba nga je tobngu go nage bengangung ’dé.

MANINA, NG TONE KARA GO ’DANG GO NA NAGE KANYA DA GILANING NI GA

15. Ne me ba nga ’balngu go né ’dé lay, ne kolo me lay ga.

¹⁵ Danga ped ná, wéy-wéy pinya ’bal go né kanya key go gisi ne day cay (Gal. 6:​4, 5). Ginanogo nga senngu maning, tumo cub ’bey go nga néngu kanya go gisi danga cadingang ná, nga hamengu gile kinye go da kolo Kumno key ni lay, da ’bangnyadinga kinye go nenglige da kolo Kumno key ni kusige ni lay. Ginane kolong mani ’beey pinya ná, nga ’balngu go ’de kara go ’dang ba nége kanya go gisi danga cadingang da gilandinga ni ’dé dug-dug. Alla ne kanya go kara kangnye je nege, je tonge kolo ne bayndi go je sóyge nenyng tew ’beey : « Mabana na ne diging ná, ne me ba gi ne da gilaning ni ga ». Dage kangnye je ndajige kanyane bayndi go je sóyge neny sí ’déng key base go kirbege da màni.

16. Ne me ba kaal da congrégation go Korente ni ga lay, ne me ba wéy-wéy pinya né lay ga (1 Korente 8:7 ; 10:​25, 26).

¹⁶ Yaangangu kolo kanya go ge ne da congrégation go Korente ni da kur poliy go kaale go ca tumo ni. Manina, kretinye kinye leege sii go ge walwige tel na kila kinyeng ga. Pol kijiri bé Korente kinye na : « Nga senngu go da kusunyo cay ni ná, kila ne kanya gina tib. Kumno ne pina giring-giring ’beey, Kumno kong go ’dang pina pinya wileng » (1 Kor. 8:4). Kara kangnye kirbige go kile sii go ge walwi tel na kila kinye go ge eje na sí kile da sug tey ni go leegeng ná, isang go sinya na da màni ’dé. Dage kangnye kanoge go lee siing kolong kolo kirbe kege je jogige da màni (tub 1 Korente 8:​7, 9 ; 10:​25, 26). Wéy-wéy pinya age kanya sé timey ni go ne. Pol jib kretinye kinye go Korente tedige go na nage kanya da kara go ’dang giladige ni ’dé lay, na ndajage kanyane go kara go ’dang kege ’dé lay. ‘Wéy-wéy pinya je yaa kolo key bé Kumno’ (Rom 14:​10-12).

17. Mabana nga jina ndajangu ne kanyane go kara kege ná, ne me ba je éje béngangu ga. Aga kanya pina gusu na (gula poto kinye lay).

¹⁷ Guda kaang ná, ne kanyane go kongo ba e boy tum na day go tumo ga. Yaangangu kolo kubaro jay kangnye. Kretinye kongo-kongo pinya ná, tobe ’dewgere, kano go aanye kubaro jay kangnyeb. Dam ’dé ná, nga senngu kanya go gisi kubaro jay kangnye kolong tédige nee ’dé, alla ne danga ba nga age kanya sé timedinga ni go ne, bekolo ne kanya nee go wéy-wéy pinya je keje (Rom 14:4). Mabana nga jina ndajangu ne kanyane go bayndi go ’dang key ná, kirbe kanga je kine jaale. Alla go nga maglengu kirbe kanga kúra lay, nga germengu téy kúra layng ná, nogo nga jene porengu kusinga (Heb. 5:14). Da ne kur poliy go kongo ni ba nga tonengu gile kretinye go nengle ga. Nga tonengu gile da ne kur poliy go nga tobngu go sene kanya go nga hamngung tey da agekubu kinye saradige go da Bible ning ni.

JINA TUNA GILE KOG

18. Ne me ba Johba ne béngangu ga.

¹⁸ Johba ay kirbe key kpug boy da cadinga ni, ne mani ba ’dedi bénga kire go nanga aga kanya na kandinga sú timedinga ni go ne. Bengangudi Bible go ne kolo key lay, bengangudi bogedinga kinye go nage na tirnyo go ’balge go ojenganguge go nga néngu guye na agekubu kinye saradige go da Bible ning lay. Kanyane go ginane kolong mani ba gildi na go nany ne badinga go nenogocadinga lag-lagng (Koy. 3:​21-23). Nogo naa ba nga néngu béy mersi ga.

19. Nogo naa ba nga néngu kanya kolo Johba kusiy egey kog ga.

¹⁹ Kurbu da kanya kaang ni ma : Karma kardige kusige je egege kur go je goolge karandige je nenglige lay, je weyge ne kara go tabe Johba go kirbe kolo kúra lay, nage na tirnyo lay, je kirbige kara go ’dang koldige lay. Jen ginane kolong mani gag, Bádinga go jen da tele dana kusiy je egey kur go nga je nenglingu da kire Kumno key ni lay, nga je tonngu gile lay, nga je nengu kanya go je jee kosungotege da cay ni lay.