Ndaja Johba : na kaỹa go kura

1. Nogo naa ba nded kretiỹe kiỹe weyege ginane hida kaŋỹe mani ga (gula poto lay).

« KÁLO je boy hida go sen go mondeŋ ɗé. » Kolo yóro yaa beŋga kolo nabra go hida kaŋỹe kege go na kawriy lay, go je ɗebege kire go je hinge ná : ne hamle. Go gi hine da kire Kumno key ni ná, nded kretiỹe ɓal go monde lay, jee cay kusuỹo lay. Nded gile kaỹane key go kura : Sene go hade ná kur poliy key na gen lay, sódi kirbe kara kege lay, ná kaỹa go ayge si ge timedige ni go née lay.

2. Ne nabra kiỹe go kaŋge ba ɓalge go ojeŋgaŋguge go ŋga hadeŋgu ná kur poliy kiỹe go genge ga lay, ne me ba ŋga je yaaŋgu koliy da kunjile kaŋ ɗimley ni ga.

² Daŋga go ŋga je tabŋgu Johba ná, ŋga tobŋgu go née kaỹa go kura. Ŋga tobŋgu go jee cadiŋga kusuỹo lay, ŋga gooleŋgu kara kindige tiỹaro lay. Da kunjile kaŋ ni ná, ŋga je gooleŋgu nogo naa ba nabra kiỹe kaŋ ojige kretiỹe kaŋỹe go hadige ná kur poliy kiỹe go gen lay ga. Ŋga je gooleŋgu nogo naa ba ɓalge go ojeŋgaŋguge lay ga. Alla cub bey ná, ŋga je gooleŋgu kaỹa ndaje go aywa ndaŋ go Johba dage ná Jesu kege lay, gulaŋga kur poliy kaŋỹe go gilge kaỹane kege go kuraŋ lay.

JOHBA DAGE NÁ JESU JE NEGE KAỸA KURA

3. Ne me ba gil go Johba je ne kaỹa kura ga.

³ Ge tey Johba na « Arma » kolo írdi njaŋ lay, je maŋỹidi ɗé lay (Kya. 32:4). Alla je nedi kaỹa kura lay. Alla ginanogo kaỹa go da duniỹa ni je gen ná, je tey sumay go née ná kaỹa go sídi timey ni. Ginanogo neŋgadi ginane day mani dege dege ná, ŋga náŋgu ná esuwa go hade ná kaỹa gene kiỹe ped. Piŋ ɓedeŋ, beŋgaŋgudi agekubu kiỹe go da Bible ni go ŋga ɓalŋgu go née ná kaỹa go ŋga ayŋgu sí timediŋgaŋgu ni ná tirỹo, na da ne gileti go koŋgo-koŋgo ni piỹa lay. Kaỹa ndaje key lay, ná agekubu kiỹe go beŋgaŋgudi lay ná, gilge go nedi ne « Arma » ɓeey piỹa ná, nedi kaỹa kura.

4. Yaa kolo kaỹa ndaje pina go gil go Johba nogo ne kaỹa kura (To mῖy gó Lebi key 5:7, 11).

⁴ Johba je ne kaỹa jumar ná aywa ndaŋ lay, je nedi kaỹa kura lay. Je gildi go naỹ je sí agekubu neỹ da buga key go naỹ je di ná kara induweŋ ɗé. Yaaŋgaŋgu kolo gusu kaỹa wale kubaro go je tobdi da Isirayel kiỹe kusige niŋ. Je tondi ne kaỹa go piraŋ pina ba da kara habe kabdige ni lay, da dage go tiỹa kabdige ni ɗé. Da kur kaŋỹe ni ná, je ɗedi kire bé wey wey piỹa di wala béy kaỹa kubaro go ɓal esuway (tub To mῖy gó Lebi key 5:7, 11).

5. Yaa kolo kaỹa pina go gil go Johba nogo jee cay kusuỹo lay, nogo goole bayndi kindi tiỹaro lay.

⁵ Jee ca kusuỹo lay, ná goole bayndi kindiy tiỹaro go Johba key je jib tey go je gildi ná kaỹane key go kuraŋ. Agaŋga gusu ná mani, gildi jee ca kusuỹo key go gumỹa kur go tobdi go teỹe kara culo ped go da Sodom. Guy kara e guye kay kiỹe go da dana na yaage be Lot go ne bayndi go ne kaỹa na duro go na gur iradi da arma cay ni. Alla Lot sondiri go e da mani. Se nedi ŋgaloŋgo bé Johba go na day ná kara key nage ira da ne Sowar, tugu do maỹo go ge je teỹeduŋ lay. Johba ɓal go ɓogle Lot go só gile kiỹe key gbaga, alla se tob ná indiy, mabana gil go Sowar na je teỹe ɗé piỹa lay (Age. 19:18-22). Ɓal ɗigle kis kis tome kargani key ná, kin gildi bé kara go da tugu do Ninib go naỹ kirbi koldige. Guy ná bege bayndi go ɗode kolo key Jonas jee bege ale kolo culo kege go je negeŋ ná, naỹ je teỹege lay, tuguŋ lay. Ginane koloŋ mani ɓeey piỹa ná, kur go Ninib kiỹe weyge kargadige sí bé isiỹa kege ná Johba se gool kindige tiỹaro lay, se bor ná bege tugu kege (Jon 3:1, 10; 4:10, 11).

6. Buyaje kaỹa pina go gil go Jesu je ne kaỹa kura ginane Johba mani lay.

⁶ Ginane Johba mani ná, Jesu je ne kaỹa kura lay. Ge guyiyje da kúsuỹo cay ni kolo na jaa ale bé « dobeŋgu go kaye da to jee go Isirayel ni ». Nedi guye key go ge ay boy da kabiy niŋ, alla gildi kaỹane key go kura lay. Wele koŋ pina ná, tama do ne Isirayel ɗé ne béy ŋgaloŋgo go na giyla torondo go « ná tuno go isiỹa da kulondo ni go je hibiỹidu sí ɗé ». Se gooldi tamaŋ kundo tiỹaỹ, se nedi ná kaỹa go toniyduŋ lay : se geylidi torodoŋ (Mat. 15:21-28). Gulaŋgaŋgu kaỹa ndaje koŋ go ɗaŋ. Da ageto ale key go jee ni ná, Jesu yaa na : « Bayndi go yaa náy seniŋ ɗé ná […], daŋ piỹa ŋ yaa naŋ seniy ɗé lay » (Mat. 10:33). A mani ná, maỹdi go naỹ sen Piyer ɗé kur go Piyer maỹ garma subu go naỹ seniy ɗéŋ ga. Ɗé dug-dug. Kirbidi da ne kibiy go boy ni lay, da ne súbu key go sé ni lay. Kur go an da catiŋna ni ale ná, e habiy gil béy nenogoca key lay, naỹ ɗe kulendiy bor ɓid da cay ni lay (Luk 24:33, 34).

7. E boy tum ná Pilip 4:5 ná, ne kaỹane go koŋgo ba ŋga tobŋgu go néeŋgu ná ga.

⁷ Ŋga goolŋguje go Johba dage ná Jesu nege kaỹa kura. Daŋga ale, ŋga néeŋgu nogo naa ga. Johba tobdi go naŋga naŋgu ginane koloŋ mani lay (tub Pilip 4:5). Bible do Pilip ɗodidu ná kub anglais wey berseŋ ginane kaŋ mani : « Ɗaŋgu kara ge sina kirbe kuŋgu go ŋgu ne kara go ne kaỹa kuraŋ ped. » Tunaŋgaŋgu kusiŋga ná : « Kara kaŋỹe je gooliŋge go ŋ je ne kaỹa kura ga lay, ŋ je ne kaỹa kolo daŋ kusiŋ lay, kirbe konoŋ haŋgi boy lay ga. Ɗewgere ŋ je oom kolo esí, ŋ ne bayndi go ỹale da kolo ni lay, ŋ ne bayndi go agekabu lay ga. Máni ná ŋ je tey togyo ná kara neỹ go na nage kaỹa ginanogo ŋ je tob mani ga. Ɗewgere ŋ je ɗeŋglige lay, ŋ je tob da kirbe kege ni kur go na ná kireyŋ lay ga. Naŋga jina gulŋgu kaỹane kaŋgaŋgu go kura niỹa ná, ŋga je ndajeŋgu Johba dage ná Jesu piỹa neỹe lay. Nded ná, ŋga gileŋgu kaỹane kaŋgaŋgu go kura kur go kur poliy kaŋga na gen lay, kur go kirbe kaŋga, ɗewgere kaỹane kaŋga kiỹe e boy ná kara kaŋỹe kege ɗé lay. Waỹaŋgaŋgu kaỹa kiỹe go so kaŋ tedige naa kura.

GUL KAỸANE KOM GO KURA KUR GO KUR POLIY KOM NA GEN

8. Ne me ba ɓal go ojeŋga go ŋga néeŋgu kaỹa kura kur go kur poliy kaŋga na gen ga (gula not lay).

⁸ Go ŋga gileŋgu kaỹane kaŋgaŋgu go kura ná, nogo ŋga gileŋgu jee ca kusuỹo kaŋgaŋgu kur go kur poliy kaŋgaŋgu na gen. Jene kaŋgaŋgu na gen ná, ɓal go éeje ná gileti kiỹe máni ɓarjal. Lapiya go da siikusiŋga ni ɓal go gene mani ɓarjal. Lali, ɗewgere nani go duniỹa koro go da tugu do ŋga jenŋgu da mani ɓal go je gene lay, teỹe ná kur jene kaŋgaŋgu tum lay (Bal. 9:11; 1 Kor. 7:31). Lay kaỹa gene go gisi ɗode ɓal go weye ne kaỹa gise kur. Alla ŋga hadeŋgu ná kur poliy kaŋgaŋgu go hirwa 1) mabana ŋga tubaŋgu da kaỹa go kindi ni, 2) mabana ŋga jina iraŋgu kindiŋga tumo ni, 3) mabana ŋga jina uma kusiŋga sú da kaỹane go kura ni lay, 4) mabana ŋga jina naŋgu kaỹa bé kara kaŋỹe layb. Gulaŋgaŋgu kaỹane ɓaŋỹadiŋgaŋgu kiỹe kege go nege guye ná gile kiỹeŋ kaŋ lay, habge ná kaỹa kura kiỹe da mani lay.

9. Nogo naa ba misiỹoner kiỹe go aaỹge kusige kur go jibge cadige ná kaỹa gise mani ɓarjal ná, se nege kaỹa ga.

⁹ Tuba da kaỹa go kindi ni. Emanuele dage ná Francesca weyge misiỹoner da cadra. Alla kur go je kunjilige kub go da tugu do ege da mani lay, je oomge boga ná kara go da kongregasiỹo kege go hirwa ni lay ná, homỹa go jege kur go COBID-19 ayto da kur ni lay, dage piỹa je ange kuwani ɗé lay. Ɓeɗeŋ Francesca yóro se ba ma. Francesca ne lag-lag go kine habe karo kiỹe, alla homỹa go jege kur bordu kire. Nogo naa ba andu del ca da kur poliy go kusuro ma gbolŋ ni ga. Cub ɓey ná, Emanuele dage ná Francesca olge Johba go na bege tirỹo go nage jene ná gina isaŋ pina piỹa kaal ɗé mani. Johba jeege da ole kege ni nogo yí ba da kulendige ni ná kire go kolo key jumar kur go je ege tiỹaỹ. Ŋga ageŋgu gise ná mani ná, habge esuwa da kolo ɓendiŋga koŋ key go da bideyo ni : « Ni hadi ná kur poliy kini go hirwa mogli keleŋ lay, ni se hab ná kulongo eywa mogli cab bekolo ni hab kur poliy go ni je caa ná Johba lay, ni je ne ná kura ná kara kaŋỹe layc. » Piŋ ɓeɗeŋ, síge timedige ni go nage jee ale neỹe dele ná telepon lay, ayge to je kunjilige Bible ná kara lay. Kayey ná, nege mersi bé ɓaŋỹadige kiỹe go da kongregasiỹo kege ni kolo yíge ba kulendige ni lay, kolo oje kege go ná nenogoca lay. Da ɗigle pina ni wele ná wele, timdiŋga toŋ do je kirbi koldige je guy ná bege berse pina. Mabana ŋga tubaŋgu kur poliy kaŋgaŋgu go gen go hirwa ná, ŋga je habeŋgu kuloŋgo eywa da kaỹa go ŋga ɓalŋgu go née ni.

10. Nogo naa ba timdiŋga toŋ hadi ná kaỹa gene kiỹe go da jene koro ni ga.

¹⁰ Ira kunum tumoni lay, sú kirbe kom da kaỹa go kura ni lay. Christina timdiŋga do Rume go jendu da Japon, kulondo teỹ kur go ge teỹ kongregasiỹo koro go ná kub anglais. Alla je bor kulondo da kaỹa gene koloŋ ni jumar ɗé. Se sí tumoroni go née guye neỹe da kongregasiỹo koro go hirwa go na kub Japon lay, jee ale neỹe lay. Se ton tumando do je nege guye tum tumo go na kunjuludu kub Japon. Tumandoŋ se tob go kunjiledu kub ná Bible lay, ná brosur go Jina na kire kunum gag girmiliŋ lay. Christina se sen kub Japon neỹ ganaŋ ɗé, alla tumandoŋ piỹa se aydu to go tobe kolo kindiŋ lay. Kur go ŋga je eŋgu kindiŋga tumoni lay, ŋga náŋgu ná kirbe go kura lay ná, kaỹa gene kiỹe go ɓarjal ɓalge go éejege ná kubtere kiỹe go ɓarjal beŋgaŋgu lay.

11. Ne me ba kara go aaỹge kusige nege kur go lali se ndoji da tugu do jenge da maniŋ ni ga.

¹¹ Na kaỹa bé kara go ɗaŋ. Kara go aaỹge kusige go jenge da tugu do ge nar guye kaŋgaŋgu go jee ale da mani habge kaỹa ɗé kur go lali se ndoji da tuguŋ toloŋ ni. Se nege ne me ga. Cub ɓey ná, genge kaỹa kaŋỹe da jene kege ni. Piŋ ɓeɗeŋ, go jene kirbege da ne gileti kege ni ná, síge timedige ni go nage kirbe da ne oje go nage ɓal go éeje ná bé kara go ɗaŋ lay, nage jene jee ale kura kog lay (Kayãne 20:35). Kudoro yaa na : « Kur go ni je ne guye neỹ da ale go jee ni ná, ni ná kur poliy go jene kirbe da kaỹa go kura ɗéŋ ni ɗé lay, ni je ay kur poliy neỹ go jene ne ne tobe go Kumno key lay. » Kur go kur poliy kaŋga na gen ná, ɗaŋga kulediŋga bura go ná kawriy go jene oje kara go ɗaŋ kog ná kire go ale go jee.

12. Nogo naa ba Pol gil kusu hamle key da ale go jee ni ga lay, nogo naa ba ŋga ndajeyŋgu lay ga.

¹² Ŋga gileŋgu kusu hamle kaŋgaŋgu da ale go jee ni. Kara go ŋga je jeeŋgu bege aleŋ ná, je boyge kirbe kege da kaỹa kiỹe teŋ teŋ ni lay, ne kara go to teŋ teŋ lay. Bayndi go e guye Pol sendi go hade ná kara lay, ŋga ɓalŋgu go kunjile kaỹa neỹe da kusiy ni lay. Jesu síy ne « bayndi go e guye go kara sene Kumno ɗé kege » (Rom 11:13). Ejena indiy go je jee ná ale bé Jup kiỹe lay, bé kara sene Kumno ɗé lay, bé kara sene kaỹa lay, bé dage go tiỹa kiỹe lay, kara gomỹe kiỹe lay, karmbele kiỹe lay. Go laade kara ped mugludige ná, se weydi ne « bayndi go kara ped kege » (1 Kor. 9:19-23). Je sí kindiy kura da kaỹane ni lay, to kiỹe ni lay, kaỹa go kara boy kirbe kege da maniŋ lay, je sí kindiy da kire go je yaa ná bege kolo kindiŋ koloŋ lay. Daŋga piỹa ná, ŋga weyeŋgu ne kara go jene jee ale ná kusu hamle mabana ŋga je neŋgu guye ná sene kaŋgaŋgu ɗé lay, naŋga jina kurbuŋgu da ne kaỹa go kara je ege tiỹaỹ ni lay.

SÓ KIRBE GO KARA GO ƊAŊ KEGE

13. Ne me ba je kaale ɗé mabana ŋga je sóŋgu kirbe go kara go ɗaŋ kege ga (1 Korente 8:9).

¹³ Bayndi go je ne kaỹa kura ná, je sódi kirbe karandiy kege lay. Ɓaŋỹadiŋgaŋgu kiỹe go kamda kaŋỹe je yawge kusige, alla dage kaŋỹe je yawge kusige ɗé. Kretiỹe kaŋỹe je sige kere ndi ndi ɓeey, alla dage kaŋỹe je sige ɗé dug-dug. Kretiỹe kiỹe ped je tobge go jenege ná lapiya da siikusige ni, alla je ayge mum teŋ teŋ. Mabana ŋga írŋgu gandiŋga caro ni njaŋ da kaỹa go ŋga tobŋgu ba nogo kura ŋgad ná, ŋga je hameŋgu kire go jibe ɓaŋỹadiŋga kiỹe tedige go na tubage lay, dam ɗé ná, je éeje ná indige go je néege kaỹa go ná kirey ɗé lay, je pore kara da kongregasiỹo ni mani tum lay. Alla ŋga je tobŋgu go na jina ginane koloŋ mani ɗé dug-dug (tub 1 Korente 8:9; 10:23, 24). Gulaŋgaŋgu nogo naa ba ne guye ná kolo kindi kiỹe go je genge ɗé go da Bible niŋ, ɓal go ojeŋgaŋguge go ŋga jeneŋgu ná duro ni gbab lay, ná jalwalom lay ga. Ginane koloŋ mani ná, agaŋgaŋgu kaỹane kiỹe go gisi gurbolo go yé lay, cadiŋga go dile, ɗewgere go ne lay, ná mum go aỹe lay.

14. Ne kolo kindi kiỹe go je genge ɗé go kange go da Bible ni ba ɓalge go ojeŋgaŋgu da kaỹa yé ni lay, da ca dile ni, ɗewgere ca go ne ni lay ga.

¹⁴ Gurbolo go yé lay, ca go dile ɗewgere go ne lay. Go se ne agekubu go esuwa da gurbolo go yé ni ná, Johba beŋgaŋgu ne agekubu go da Bible ni. Kaỹa yé kaŋgaŋgu ée boge ná kara ne guye Kumno kay kege : Nded ŋga gileŋgu kaỹane kaŋgaŋgu go kura lay, ŋga seneŋgu kuloŋgorodiŋga lay, « kaỹane go ná kirey » gisi gurbolo kaŋga go yé lay (1 Tim. 2:9, 10; 1 Piyer 3:3). Kaỹa yé kaŋgaŋgu ná, ɓal go jibe kara tedige go gooleŋgaŋgu ná muru muru ɗé. Ginanogo bawda kiỹe na je nege guye ná agekubu kiỹe go da Bible ni ná, ɓalge go sége agekubu gise kaỹa go yé, ɗewgere ca go dile ná go ne ɗé. Go ge gise ná mani ná, da kongregasiỹo koŋ ni ná, bawda kiỹe tobge go be gile kondre kiỹe gise da ca go dile ni. Nogo naa ba be ge gile base go sé agekubu ga. Responsable go sirkonskripsiỹo yaa bé bawda kiỹe go yaage bége ginane kaŋ mani na : « Ginanogo naŋgu da estrad ni ba kara na je síge kindige da ne caduŋgu ni base go tege sumadige ɗeŋgle kolo go ŋgu je yaaŋ ná, kaỹa yé kuŋgu ɗewgere caduŋgu go dile ná kirey ɗé. » Kolo tey go dere go ginane koloŋ mani ná oji ɓaŋỹadiŋgaŋgu kiỹe go kondire koloŋ go senge kaỹa go néege base go ge se bége agekubu.d

15. Ne agekubu kiỹe go kaŋge lay, ná kolo kindi kiỹe go je genge ɗé go kaŋge go da Bible ni ba ɓalge go ojeŋgaŋguge da mum go aỹe ni ga (Rom 14:5).

¹⁵ Mum go aỹe. Kretiỹe koŋgo-koŋgo piỹa ná, nded day ba age kaỹa se timey ni gisi da mum go aỹe ni (Gal. 6:5). Kolo kindi kiỹe go je genge ɗé go da Bible ni go gisi mum go aỹe ni ná, neỹge ɗé. Puyaŋgaŋgu agekubu kiỹe go yaa na : ge sú kusige yuma ná kubaro go lee lay, ná kemkale lay (Kayãne 15:20; Gal. 5:19, 20). Age kaỹa se tumum ni gisi mum go aỹe ni ná, ne kolo wey wey piỹa key. Kara kaŋỹe ná, tobge go aỹge ne mum go ba kege, alla dage kaŋỹe ná, tobge ne mum go da kul dogdor ni. Ginanogo naŋga seŋgu nee kura go ne mum go koŋgo ba na kura, ɗewgere na kura ɗé ɓeey piỹa ná, ŋga ɓalŋgu go sóŋgu day go ɓaŋỹandiŋga kiỹe ayge sí timedige niŋ lay. Kaỹa go ojeŋgaŋgu ná, nogo ŋga ŋgemeŋgu kolo kiỹe kaŋ da kirbe kaŋgaŋgu ni : 1) ne detugu Kumno tey ŋgad ba ɓal go se kolo go gisi da lapiya go da siikusiŋga ni kibi kusuỹo ná koli ped (Isa. 33:24) ,2) kretiỹe kongo kongo piỹa ná, « sene kaỹa go nogo kindi » go kura bey (tub Rom 14:5.), 3) ŋga je boyŋgu kolo da kara kaŋỹe cadige ni ɗé lay, ŋga je neŋgu kaỹa pina go ŋga gaŋleŋguge ná ɗé lay (Rom. 14:13), 4) ŋga je neŋgu kaỹa kolo éeje ná jalwalom lay, ŋga je síŋgu kindiŋga da dawe tum go da kongregasiỹo ni go ne kaỹa go ná kawriy del kaỹa go daŋga kusiŋga ŋga je síŋgu timediŋgaŋgu ni go neŋ lay (Rom. 14:15, 19, 20). Naŋga gimaŋgu kaỹa kiỹe koloŋ ped da kirbe kaŋgaŋgu ni ná, ŋga je jeneŋgu mira ná ɓaŋỹandiŋgaŋgu kiỹe lay, ŋga je ŋgemeŋgu jalwalom go da kongregasiỹo ni lay.

16. Nogo naa ba bawda koŋ gile kaỹane key go kura ná bawda kaŋỹe ga (gula poto lay).

¹⁶ Bawda kiỹe ɓalge go néege kaỹa kura lay, ɗeege kaỹa ndaje bé kara go ɗaŋ lay(1 Tim. 3:2, 3). Bawda ná, tob go ne kirbe key tew ba ge née ná guye kolo ɗigley del bawda kaŋỹeŋ ɗé. Senedi nee kura go tuno go Johba key ɓal go jibe bawda koŋgo-koŋgo piỹa tey go yaa ná kolo go éeje ná bawda kaŋỹe go néege ná kaỹa ná tirỹo lay. Alla mabana bawda kaŋỹe na írge da kaỹa go nege ni base go kale da kolo kindi kiỹe go je genge ɗé go da Bible ni cadige ná, bawda koŋ jibe kaỹa go ayge síge go néegeŋ tey mabana day na tobdi da mani ɗé ɓeey piỹa lay.

GILE KAỸANE GO KURA JE EJE NÁ KULOŊGO EYWA

17. Ne kaỹa kura go kaŋge ba ŋga je habŋgu kur go ŋga je gilŋgu kaỹane go kuraŋ ga.

¹⁷ Kur go ŋga je neŋgu kaỹa kura ná, ŋga je habŋgu kuloŋgo eywa mani neỹ. Poldiŋga go ná ɓaŋỹandiŋga kiỹe piỹa je kin jen kura lay. Ŋga je ŋgemeŋgu jalwalom go da kongregasiỹo ni lay. Ŋga je tobŋgu boge tum lay, kaỹa go del ne kaỹane lay, ná kaỹane go kara go to teŋ teŋ go jenge da kara tabe Johba durodige ni. Alla go dele ná, ŋga senŋgu nee kura go ŋga je ndajiŋgu ne Kumno Johba, go ne bayndi go ná kaỹane go kura.