Makambakano Ōminina Bana-bakaji
“Mpo mona mobasuswila bana-bakaji, nkisakangapo ne kutama kwine.”—ZAHRA, WA MYAKA 15, utelelwe mu julunale ya GEO, ya Falanse.
BINENWA bya uno nkasampe mwana-mukaji bidi ku lundyo, bilombola ngikadila ya bulanda—kujokoloka ntanda yonso, bana-bakaji banuke ne batame basusukanga na bupolapola ne kusañunwa mu būmi bwabo bonso. Tala ino myanda:
● Kusañunwa kwa bana-bakaji. Mu Azia, bambutwile bavule basenswe bana bana-balume kupita’ko bana-bakaji. Lapolo imo ya Bumo bwa Mizo ya mu 2011 inena’mba, mu Azia, kubwipi kwa bana-bakaji midiyo 134 kebadikopo mwanda wa kupulumunwa, kwipaibwa, ne kusūlwa.
● Masomo. Kujokoloka ntanda yonso, bana-bakaji batame ne banuke babidi pa basatu bo bafundile masomo myaka iná ne kwika.
● Kusambakena nabo ku bukomo. Bana-bakaji midiyala 2,6 ne kupita badi mu matanda mumonwa amba kusambakena na mukaji ku bukomo ke bibipo.
● Bukomo bwa ngitu. Mu matanda akishidimuka, kupwa kwa minite ibidi, kufwanga mwana-mukaji umo na dīmi nansha pa kubutula mwanda wa kubulwa bundapi bufwaninwe.
● Lupusa lwa kwikala na bintu. Nansha bana-bakaji byobadimanga bidibwa bivule byangulwa pano pa ntanda, ino mu matanda mavule kebadipo na lupusa lwa mungya bijila lwa kwikala na bintu nansha kupyana ntanda.
Mwanda waka bana-bakaji i bebasuminwe luno lupusa? Bibidiji bimo bilondanga nkulupilo ne milongelo ya bipwilo ikankamika nansha kubingija kōnwa ne kususulwa kwa bana-bakaji. Julunale umo wa Falanse utela binenwa bya Chandra Rami Chopra avoka mwana-mukaji mwine India, wānenene amba: “Bijila byonso bya bipwilo i biifwane mu kintu kimo: Bikwatakanyanga kusañunwa kwa bana-bakaji.”
Le nobe udi na uno mumweno? Le ulanga’mba Bible usebulanga bana-bakaji, na mwibasebwilanga mabuku makwabo a bipwilo? Ku bamo, mavese amo a mu Bible amweka bu adi na uno mulangwe. Ino, le Leza utelelwe mu Bible umwene bana-bakaji namani? Nansha uno mwanda byoukokeja kuteneka bantu, kubandaula na katentekeji kadi kwampikwa budimbidimbi byobya binena’po Bible kuketukwasha tutane malondololo.
[Kutambile Kifwatulo pa paje 3]
© G.M.B. Akash/Panos Pictures