Myanda ya Kunyemena’ko ya Kabuku ka ku Kupwila Būmi ne Mwingilo
4-10 KWEJI 2
BYABULĒME BYA MU KINENWA KYA LEZA | LOMA 1-3
“Fundija Nyeke Mutyima Obe wa Mundamunda”
I Muswelo’ka Okekala na Mutyima wa Mundamunda Muyampe?
6 Lelo kino kyabuntu kya mutyima wa mundamunda kidi enka na bengidi ba Yehova kete? Teja byānene mutumibwa Polo ku bukomo bwa mushipiditu amba: “Kyaba kyonso kiloñanga bantu ba mizo bampikwa bijila bintu bidi mu bijila mungya kipangila, bano bantu’ba, nansha byokebadipo na bijila, badi na bijila mu mityima yabo. Bo bene balombola patōka myanda ya bijila’mba i milembwe mu mityima yabo, papo mutyima wabo wa mundamunda usapula bukamoni pamo nabo kadi, na milangwe yabo abo bene, batopekwanga nansha kubingijibwa.” (Loma 2:14, 15) Nansha boba bampikwa kuyuka senene bijila bya Yehova bekalanga batononwa na mutyima wabo wa mundamunda kulonga bintu mungya misoñanya ya Leza.
I Muswelo’ka Okekala na Mutyima wa Mundamunda Muyampe?
8 Le i muswelo’ka okakwata butyibi na kulonda mutyima wa mundamunda? Bimweka’mba bamo betalanga, babandaula malango abo ne kuyuka kya kulonga. Kupwa padi kebanena’mba, “Eyo, kekitupilepo na mutyima wami wa mundamunda.” Bilokoloko bya mutyima bibwanya kwikala bikomo bininge, byanyengakanya ne mutyima wa mundamunda mwine. Bible unena’mba: “Mutyima utabukile bintu byonsololo budimbañani, ubela byamwikomwiko’tu; lelo uyukile’o i ani, a?” (Yelemia 17:9) Nanshi, ketufwaninwepo kuta mutyima nakampata ku byobya byabila mutyima wetu. Inoko, tusakanga dibajinji kuyuka i bika bikasangaja Yehova Leza.
9 Shi bine butyibi bukwatañene na mutyima wetu wa mundamunda mufundijibwe, nankyo bukalombola’mba twakaminwe Leza, ketuludikwangapo na bilokoloko byetu. Tala kimfwa kimo. Nehemia mbikavu wa kikōkeji wādi na lupusa lulomba mukongo ne milambu kampanda ku bantu ba mu Yelusalema. Ino, kālombele’byopo. Mwanda waka? Kāsakilepo kufītyija Yehova mutyima na kususula bantu ba Leza. Wānene amba: “Ami nkyalongelepo nabya, mwanda wa kwakamwa Leza.” (Nehemia 5:15) Kwakamwa Leza bya binebine, ko kunena’mba kutyina kufītyija mutyima wa Tata wetu wa mūlu kudi na mvubu. Kino kityino kiketutonona tukimbe bwendeji mu Kinenwa kya Leza potukwata butyibi.
Kukola Byabupeta bya ku Mushipiditu: (Min. 8)
Myanda Mikatampe ya mu Mukanda Wātumīnwe Bene Loma
3:4. Shi binena bantu bipatanya binena Leza mu Kinenwa kyandi, tusakanga “Leza ēkaleko wa-binebine” na kukulupila musapu wa mu Bible ne kulonga bintu kukwatañana na kiswa-mutyima kya Leza. Tubwanya kukwasha bakwetu bayuke amba Leza i wa bine na kwingila na bupyasakane mwingilo wa kusapula Bulopwe ne kulonga bana ba bwanga.
Myanda Mikatampe ya mu Mukanda Wātumīnwe Bene Loma
3:24, 25—Lelo ‘bukūdi bwa mudi Yesu Kidishitu’ bwāikele “kulekela yoya myanda ya kala” namani akyo kikūlwa nakyo kyādi kekyafutyilwe? Bupolofeto bubajinji butala padi Meshiasa, busonekelwe mu Ngalwilo 3:15, bwāfikidile mu 33 K.K. pāipailwe Yesu ku mutyi wa masusu. (Ngat. 3:13, 16) Inoko kitatyi kyānene Yehova buno bupolofeto, mfutwa ya kikūlwa yādi pamo’nka na ayo mifutwe kala ku meso andi, mwanda i kutupu kintu nansha kimo kibwanya kukankaja Leza kufikidija mpango yandi. O mwanda Yehova wādi ukokeja kulekela ba ku lutundu lwa Adama betabija uno mulao bubi bwabo kupityila ku kitapwa kya Yesu Kidishitu kyadi kya kwelwa mwenda myaka. Kadi kikūlwa i kikwashe ne boba bāfwile kumeso kwa Bwine Kidishitu nabo bakasangulwe.—Bil. 24:15.
11-17 KWEJI 2
BYABULĒME BYA MU KINENWA KYA LEZA | LOMA 4-6
“Leza Wetulombola Buswe Bwandi”
Leza Wetwanina Buswe Bwandi
5 Polo wālombwele’kyo, paāshilwile na kunena amba: “Monka mwatwelele bubi panopantanda ku muntu umo, ne lufu nalo ponka pa bubi, mo monka mwasambakanine lufu ku bantu bonso, mwanda abo bonso bapīle mambo.” (Loma 5:12) Tubwanya kwimvwanija uno mwanda, ke-pantu Leza wālembeje myanda itala mwāshilwidile būmi bwa bantu. Yehova wāpangile bantu babidi, ba Adama ne Eva. Umpangi i mubwaninine, mo mwādi mwikadile ne bantu babajinji, bakulutuba betu. Leza wēbakankeje enka kintu kimo ne kwibalombola amba shi bapele kukōkela kino kijila bakatyibilwa mambo a lufu. (Ngal. 2:17) Inoko, bātongele kilongwa kileta musala, bājilula musoñanya upēla wa Leza, mu uno muswelo, bāmupela kwikala bu Mujidiki ne Mubikadi wabo.—Kup. 32:4, 5.
Leza Wetwanina Buswe Bwandi
6 Adama wābutwile bana papo aye ke mupwe kujilula, wēbasambulwila bonso bubi ne byonso bilupuka’ko. Shako, abo kebājilwilepo kijila kya Leza na mwājilwidile Adama, o mwanda abo kebālambikilwepo bubi bwa muswelo umo; kadi bādi kebapelwe mukanda wa bijila. (Ngal. 2:17) Nansha nankyo, bana ba Adama bāpyene bubi. E mo mwābikadile bubi ne lufu kufika ne kitatyi kyāletele Leza mukanda wa bijila ku Bene Isalela, ulombola patōkelela amba i babipya-mambo. (Tanga Loma 5:13, 14.) Bilupukile ku bubi bupyenwe bibwanya kudingakanibwa na misongo imo ipyanwanga mu kisaka ku bambutwile betu. Nansha shi bana bamo mu kisaka abapyana misongo itamba ku bambutwile babo, padi bana bakwabo mu kisaka’mwa kebabwanyapo kupyana’yo. Ino bubi kebudipo uno muswelo. Batwe bonso twi bapyane bubi kudi Adama ne o mwanda mwine, batwe bonso tufwanga. Le kino kyamalwa kibwanya kunekenibwa?
Leza Wetwanina Buswe Bwandi
9 Le binenwa bya Kingidiki byalamwinwe bu “kubingijibwa bubinga” ne “bantu bonso kubingijibwa bubinga” bidi na buluji’ka? Mwalamuni umo wa Bible walembele pa uno mwanda amba: “I muneneno wa kwenzankanya mungya bijila ulombola mwanda upita mu kisambo. Bisambila pa kushinta kwa muswelo umonwa muntu na Leza, ino ke kushintapo kwa munda kwa muntu mwine . . . Uno mwenzankenyo utūla Leza bu Mutyibi watyiba nsambu ya kubingija muntu wa mambo, uletelwe mu kidye kya Leza, ko kunena amba, usambīlwe amba i mukondame. Ino Leza wabingija uno muntu wa mambo.”
10 Lelo pa kusaka “mutyibi mwine wa panopantanda” moloke abingije bantu bampikwa koloka, wāimanine pa bika? (Ngal. 18:25) Leza waādile kyalwilo na kutuma ku buswe Mwana wandi wa bunka pano pa ntanda. Yesu wālongele na bubwaninine kiswa-mutyima kya Shandi, nansha ke mu matompo, mu kupunikwa bya mwiko, ne mu masusu. Wālamine bululame bwandi kufika ne ku lufu lwa pa mutyi wa masusu. (Bah. 2:10) Yesu pa kupāna būmi bwandi bwa bu muntu mubwaninine ke kitapwa, wāpēne kikūlwa kya kukutulula, nansha kunyongolola, bana ba Adama ku bubi ne ku lufu.—Mat. 20:28; Loma 5:6-8.
Kukola Byabupeta bya ku Mushipiditu
Myanda Mikatampe ya mu Mukanda Wātumīnwe Bene Loma
6:3-5—Lelo kubatyijibwa mudi Kidishitu Yesu ne kubatyijibwa mu lufu lwandi kushintulula bika? Yehova pashiñanga balondi ba Kidishitu māni a mushipiditu sandu, beluñanga pamo na Yesu ne kubadilwa mu kipwilo, ko kunena’mba ngitu ya Kidishitu, aye mwine ye Mutwe wayo. (1 Kod. 12:12, 13, 27; Kol. 1:18) Kuno ko kubatyijibwa kobabatyijibwa mudi Kidishitu Yesu. Kadi Bene Kidishitu bashingwe māni bekalanga “babatyijibwa mu lufu” lwa Kidishitu mwanda badi na būmi bwa kwipāna ne kupela lukulupilo lo-lonso lwa kwikala na būmi pano pa ntanda. Nanshi lufu lwabo i kitapwa, pamo’nka na lwa Yesu, nansha lufu lwabo byokelubwanyapo kukūla bantu. Babatyijibwanga mu lufu lwa Kidishitu lufulanga pobafwa ne kusangulwa na būmi bwa kokwa kūlu.
Le Ngidi na Lukulupilo’ka pa Bankambo Bami?
Lelo kitatyi kikasangulwa bakondame, bakatyibilwa mambo mungya bilongwa byabo bya pa kala? Mhm. Loma 6:7 unena amba: “Yewa wafwa watalulwa mambo a bubi bwandi.” Mpalo ya bubi bwa bakondame i lufu. Mu uno muswelo, bakatyibilwa mambo pa byobya byobakalonga pa kupwa kusangulwa, ke pa byobyapo byobālongele pa kubulwa kuyuka kumeso kwa abo kufwa. Le bakamwena’mo namani?
18-24 KWEJI 2
BYABULĒME BYA MU KINENWA KYA LEZA | LOMA 7-8
“Le ‘Utengelanga na kipyupyu’”
Leka Yehova Akuludikile Ku Bwanapabo bwa Bine
17 Polo pa kwisambila pa bwanapabo bubikīle Yehova bengidi bandi ba pano pa ntanda, wāsonekele amba: “Bipangwa, mu kukunga, byabila kusokwelwa kwa bana ba Leza.” Kupwa wabweja’ko amba: “Bikulupila kutamba ku bupika bwa kubola mwa kutwelela mu bwana pabo bwa ntumbo ya bana ba Leza.” (Loma 8:19-21, BB) “Bipangwa” bifunkila pa bantu badi na lukulupilo lwa kwikala pano panshi, boba bakamwena mu ‘kusokolwa’ kwa bana ba Leza bashingwe māni a mushipiditu. Kuno kusokoka kukashilula kitatyi kikelunga bano “bana” basangwidilwe mu kīkalo kya mishipiditu na Kidishitu, mwanda wa kutōkeja ntanda ya bubi ne kulama “kibumbo kikatampe” mu ngikadilo ya bintu mipya.—Kus. 7:9, 14.
Tusepelelei mu Kukulupila Kwetu
11 “Kukulupila” kwa muzo wa muntu kwāletelwe na Yehova kitatyi kyaālaile kwibanyongolola kudi “nyoka wa kala na kalā” Satana Dyabola, kupityila ku “lukunwa” lwālailwe. (Kus. 12:9; Ngal. 3:15) Yesu Kidishitu ye wādi kipindi kibajinji kya luno “lukunwa.” (Ngat. 3:16) Kupityila ku lufu ne ku kusangulwa kwandi, Yesu waādile kyalwilo kikomo kya lukulupilo lwa muzo wa muntu lwa kunyongololwa mu bupika bwa bubi ne lufu. Kufikidila kwa luno lukulupilo i kukwatañane na ‘kusokolwa kwa bana ba Leza.’ Bashingwe māni batumbijibwe ntumbo i kipindi kya bubidi kya “lukunwa.” ‘Bakasokolwa’ kitatyi kyobakonakanya pamo na Kidishitu ngikadilo imbi ya bintu ya Satana. (Kus. 2:26, 27) Kino kikaletela mikōko mikwabo lupandilo, mine ikapanda ku malwa makatakata.—Kus. 7:9, 10, 14.
Tusepelelei mu Kukulupila Kwetu
12 Bine buno i busengi bukasengibwa “bipangwa” bya bantu mu bula bwa Myaka Kanunu ya Umbikalo wa Kidishitu! Mu kino kitatyi, “bana ba Leza” batumbijibwe ntumbo ‘bakasokolwa’ kitatyi kyobakengila bu bapidishitu pamo na Kidishitu, bapa bantu byabuyabuya bya kitapwa kya kikūlwa kya Yesu. Pamo bwa babikalwa ba Bulopwe bwa mūlu, “bipangwa” bya bantu bikashilula kwimwena bunyongolodi bobakanyongololwa ku bubi ne lufu. Bityebitye bantu ba kikōkeji bakakūlwa “ku bupika bwa kubola.” Shi bashale nyeke bakōkele kudi Yehova kufika ne mu Myaka Kanunu enka ne mu kitatyi kya kutompibwa kwa mfulo kukaya’ko ku mfulo kwa Myaka Kanunu, nabya majina abo akalembwa lonso mu “mukanda . . . wa būmi.” Bakekala “ke byana bya bene bya ntumbo bwa bāna ba Leza.” (Kus. 20:7, 8, 11, 12) Bine luno shalo i lukulupilo lwa ntumbo!
Kukola Byabupeta bya ku Mushipiditu
Lelo Ubavuluka?
Le “kuta mutyima ku ngitu” i kwishile namani na “kuta mutyima ku mushipiditu”? (Loma 8:6)
Boba batele mutyima ku bya kusakasaka bya abo bene besambilanga’po kyaba kyonso, balangulukila’po bininge ne kuleka bino bya kusakasaka bitādile būmi bwabo. Ino boba batele mutyima ku kwingidila Leza mu būmi bwabo balekanga mutyima wabo uludikwe na mushipiditu wa Yehova ne kwifunda kulanga na mwalangila. “Kuta mutyima ku ngitu i lufu ino kuta mutyima ku mushipiditu i būmi ne ndoe.”—w16.12, p. 15-17.
Le Milombelo Yobe Ilombola Namani Byodi?
20 Kitatyi kimo tukokeja kukomenwa kuyuka bya kunena mu milombelo ya pa kasuku. Polo wāsonekele amba: “Mushipiditu nandi wakwasha bukōkekōke bwetu; ke-twi-bantu ketuyūkilepo nansha mwakulombela mwitufwanine, ehe; ino Mushipiditu, aye mwine, witusengela ne imbinzo yakubulwa ne mwakunenena. Ino aye [Leza] wakubandaula mityima uyūkile ne mutyima wa Mushipiditu.” (Loma 8:26, 27) Yehova wāsonekeje milombelo mivule mu Bisonekwa. Witabijanga ino milombelo ya kuzenza pamo bwa itamba kotudi ne kulonga walongela monka. Leza wituyukile batwe ne buluji bwa bintu byālengeje mushipiditu wandi wisambe kupityila ku balembi ba Bible. Yehova ulondololanga milombelo yetu ‘petusengela’ nansha kwitunenena mushipiditu. Mu kwenda twifunda biyampe Kinenwa kya Leza, mo mu kwenda tuvuluka bukidi bya kulombela.
25 KWEJI 2–3 KWEJI 3
BYABULĒME BYA MU KINENWA KYA LEZA | LOMA 9-11
“Kyelekejo kya Umpafu”
‘E! Munshi Bula’mo Bwa Ñeni Ya Leza!’
13 Mutumibwa Polo wendelela na kudingakanya boba batwela mu lukunwa lwa Abalahama na misambo ya umpafu wa kyelekejo. (Loma 11:21) Uno umpafu mukunwe welekeja kufikidila kwa mpango ya Leza itala kipwano kya Abalahama. Muji wa uno umpafu i ukola ne welekeja Yehova mwine ulengeje Isalela wa ku mushipiditu ekale’ko. (Is. 10:20; Loma 11:16) Kipindi kya pa bukata bwa mutyi kifunkila padi Yesu, kipindi kibajinji kya lukunwa lwa Abalahama. Misambo yonso pamo kyo kibalwa ‘kibwane’ kya boba babadilwa mu kipindi kya bubidi kya lukunwa lwa Abalahama.
‘E! Munshi Bula’mo Bwa Ñeni Ya Leza!’
15 Penepo, i bika le byālongele Yehova pa kufikidija mpango yandi? Polo ushintulula amba misambo ya umpafu wa ntanda yalamikilwe ku umpafu mukunwe mwanda wa kupingakana yoya miposoke. (Tanga Loma 11:17, 18.) O mwanda, Bene Kidishitu bashingwe māni ba mu mizo, pamo bwa bamobamo ba mu kipwilo kya mu Loma, bālamikilwe ku uno umpafu wa kyelekejo. Mu uno muswelo bāikele ke ba mu lukunwa lwa Abalahama. Dibajinji, bādi bwa misambo ya umpafu wa ntanda, bampikwa mukenga nansha umo wa kubadilwa mu kino kipwano kya pa bula. Ino Yehova wēbashitwidile dishinda dya kwikala ke Bayuda ba ku mushipiditu.—Loma 2:28, 29.
‘E! Munshi Bula’mo Bwa Ñeni Ya Leza!’
19 Bine, mpango ya Yehova itala “bene Isalela ba Leza” ifikidilanga mu muswelo wa kutendelwa. (Ngat. 6:16) Enka na mwānenene Polo amba, “bene Isalela bonso bakapandanga.” (Loma 11:26) Mu kitatyi kitungwe kya Yehova, “bene Isalela bonso”—ko kunena amba, kibalwa kibwaninine kya Bene Isalela ba ku mushipiditu—bakabikala bu balopwe ne bapidishitu momwa mūlu. I kutupu kintu nansha kimo kikokeja kulengeja mpango ya Yehova ileke kufikidila!
Kukola Byabupeta bya ku Mushipiditu
Leka Madingi A Yehova Akubumbe
5 Le bikekala namani shi bantu abapele pelē kubumbwa na Umbumbi Mukatampe? Penepa, wingidijanga lupusa lwandi lwa bu Leza namani? Langa’po bidi mobikekadila shi dilongo dibabipa pa kufikila pa kitungo. Bine, umbumbi ubwanya kubumba kipungwa kya muswelo mukwabo ku dilongo dingi nansha kwela’dyo! Inoko, divule dine umbumbi ukomenwanga shi dilongo i dityani. Umbumbi wetu kadipo namino. (Kup. 32:4) Shi muntu ketabijepo Yehova amubumbe, kilubo kidi nyeke na muntu. Yehova wingidijanga lupusa na lwa umbumbi pa bantu na kushinta muswelo waikele nabo kukwatañana na muswelo obetabija ebabumbe. Boba betabija biyampe babumbwanga mu muswelo umwenwa’mo. Kimfwa, bene Kidishitu bashingwe māni i “bintu bya lusa” bibumbwe bu ‘bintu bilēme bulēme.’ Pakwabo kadi, boba balwa na Leza bya mwiko bafulanga ku kwikala “bintu bya bukalabale, bilongwe bya kukonakanya.”—Loma 9:19-23.
it-1-F p. 1234 mus. 6
Wa mukao, Mukao
Bupyasakane Bwampikwa Kwendela’mo. Muntu ubwanya kwikala mupyasakane bya binebine, nansha wa mukao, pa bubinga kampanda, abo’ko bubi kadi bufityija Leza mutyima. Mo mwādi mwikadile Bayuda bavule ba mu myaka katwa kabajinji. Bādi bekimbila boloke na mingilo ya abo bene pa mwanda wa Mukanda wa Bijila wa Mosesa. Inoko Polo wālombwele amba bupyasakane bwabo kebwādipo bwendele’mo pa mwanda wa kubulwa buyuki bwa binebine. O mwanda kebātambwilepo boloke bwinebwine butambanga kudi Leza. Bādi bafwaninwe kwitopeka pa bilubo byabo, kwalamukila kudi Leza kupityila kudi Kidishitu pa kutambula boloke ne bwanapabo bwa ku Mukanda wa Bijila. (Lo 10:1-10) Umo bidi i Solo wa Tasusa, wādi upyasakenine bininge mutōtelo wa Bayuda, ‘upangapanga bininge kipwilo kya Leza kadi ukimba kwikyonakanya fututu.’ Wādi ulamine bya binebine Mukanda wa Bijila bwa “muntu wampikwa kutopekwa.” (Ngt 1:13, 14; Fid 3:6) Na bubine mukao wandi pa mutōtelo wa Bayuda wādi wampikwa kwendela’mo. Wādi na mutyima muyampe, o mwanda Yehova wāingidije kanye ka buntu bitupu kupityila kudi Kidishitu na kumwalamwina ku dishinda dya mutōtelo wa bine.—1Tm 1:12, 13.