Myanda ya Kunyemena’ko ya Kabuku ka ku Kupwila Būmi ne Mwingilo
1-7 KWEJI 7
BYABULĒME BYA MU KINENWA KYA LEZA | BENE KOLOSE 1-4
“Vūlai Bumuntu bwa Kala, ino Vwalai Bupya”
Tambula Mushipiditu wa Leza, Kokitambula wa Ntanda
12 Le bumuntu bwami bulombolanga mushipiditu’ka? (Tanga Kolose 3:8-10, 13.) Mushipiditu wa ntanda utangidijanga mingilo ya ngitu. (Ngat. 5:19-21) Ditompo dikatampe pa kuyuka mushipiditu wituludika dimwekanga, ke mu kitatyipo kiyampe, ino i mu kitatyi kibi, kimfwa shi mwanetu Mwine Kidishitu wetusūla, wetusanshija, nansha kwitulubila. Kadi, kufula ku mobo etu, kubwanya kumweka i mushipiditu’ka otwitabije. Padi bilomba kwibandaula. Wiipangule amba, ‘Mu myeji isamba ishele kunyuma’i, lelo bumuntu bwami bwendanga bwifwana bwa Kidishitu ni nansha najokele mu bibidiji bimo bya kala mu muneneno ne mwiendelejo?’
13 Mushipiditu wa Leza ukokeja kwitukwasha “kuvula yewa muntu wa kala ne mīngilo yandi mīne kumo,” tuvwale “muntu mupya.” Kino kiketukwasha tuvudije buswe ne kanye. Tukekala na mutyima wa kwilekela bitupu batwe bene, nansha shi bimweka patōka’mba umo wapi mambo ku mukwabo. Shi abetulonga bibi, ketukekalapo monka na kansontomokela ne “bululu bonso, ne bukalabale, ne kufuna bulobo, ne lupotopoto, ne lubabo, ne kiji.” Inoko, tukalonga bukomo bwa kwikala “ne mutyima wa kukōka.”—Ef. 4:31, 32.
Lelo Kodi Mwalamuke?
18 Pa kusaka Kinenwa kya Leza kitukwashe twalamuke, kutanga ne kwifunda Bible kyaba ne kyaba i ngalwilo’tu. Bantu bavule batañanga Bible kitatyi ne kitatyi ne kuyuka biyampe byobya byanena. Padi kodi mutane bantu ba uno muswelo mu busapudi. Bamo babwanya’nka ne kunena bisonekwa bya mu Bible pa mutwe. Inoko, kino kibwanya kwikala na lupusa lutyetye pa milangwe yabo ne pa būmi bwabo. Mwanda waka? Mwanda pa kusaka Kinenwa kya Leza kyalamune muntu, ufwaninwe kwikileka ‘kitwele’ mu mutyima. (Ngat. 6:6) Nanshi, tufwaninwe kupityija kitatyi mu kulangulukila pa byobya byotwifunda. I biyampe twiipangule amba: ‘Lelo ngitabije’mba bino bintu i bitabuke bufundiji bumo bwa bipwilo? Le nebimwene bu ke bya binepo? Pakwabo kadi, le monanga miswelo ya kwingidija byobya byonefunda mu būmi bwami, ne kuleka kwibimona bu bintu’tu byombwanya kufundija bakwetu? Lelo monanga bu i Yehova wisamba nami?’ Kulangulukila pa bino bipangujo kubwanya kwitukwasha tutamije milangwe yotudi nayo padi Yehova mu mutyima wetu. Buswe botumuswele bukatama. Shi mutyima ubatengwa, nabya tukashinta.—Nk. 4:23; Luka 6:45.
19 Kutanga Kinenwa kya Leza kitatyi ne kitatyi ne kulangulukila’po, kuketukankamika twendelele kulonga byobya byotwadi padi tulonga kala mu ludingo kampanda: ‘Kuvula bumuntu bwa kala ne mīngilo yabo mīne kumo, ne kuvwala bumuntu bupya, bwenda bupangululwa kupityila ku buyuki bwa binebine.’ (Kol. 3:9, 10) Bine, tubwanya nyeke kunekenya kitatyi kyotwenda twivwanija biyampe Kinenwa kya Leza ne lupusa lwakyo. Bumuntu bupya bwa bwine Kidishitu nabo buketukinga ku budyumuku bwa Satana.
Kukola Byabupeta bya ku Mushipiditu
it-2-F p. 833 mus. 4-6
Bulopwe bwa Leza
“Bulopwe bwa Wandi Mwana Muswedibwe.”
Mafuku dikumi kupwa kwa Yesu kukanda mūlu, mu Pentekosa ya 33 Yesu ke mwiye, bandi bana ba bwanga pobāpungulwidilwe mushipiditu ujila na Yesu, bāmwene bukamoni bulombola’mba wazunzulwa “ku kuboko kwa lundyo kwa Leza.” (Bil 1:8, 9; 2:1-4, 29-33) Tamba penepa, bātwelele mu “kipwano kipya,” pene pāshilwidile “muzo ujila” mupya, ko kunena’mba Isalela wa ku mushipiditu.—Bah 12:22-24; 1Pe 2:9, 10; Ngt 6:16.
Tamba pene’pa, Kidishitu wākashikete ku lundyo lwa Shandi kadi wādi ke Mutwe wa kino kipwilo. (Ef 5:23; Bah 1:3; Fid 2:9-11) Bisonekwa bilombola’mba tamba mu Pentekosa wa 33 Yesu ke mwiye, bulopwe bwa ku mushipiditu bwāshilwile kuludika bana ba bwanga ba Yesu. Mutumibwa Polo paālembēle bene Kidishitu ba mu Kolose ba mu myaka katwa kabajinji, wātelele Yesu Kidishitu bwa aye udi kala na bulopwe pa kunena’mba: “[Leza] wetukūdile ku lupusa lwa fukutu ne kwitutundulwila mu Bulopwe bwa wandi Mwana muswedibwe.”—Kol 1:13; dingakanya na Bil 17:6, 7.
Tamba mu Pentekosa wa 33 Yesu ke mwiye, bulopwe bwa Kidishitu bwāikele bulopwe bwa ku mushipiditu pa Isalela wa ku mushipiditu, ko kunena’mba bene Kidishitu babutwilwe na mushipiditu wa Leza amba bekale bana ba Leza ba ku mushipiditu. (Yoa 3:3, 5, 6) Kitatyi kitambula bano bene Kidishitu babutulwe ku mushipiditu mpalo ya kwenda mūlu, kebakidipo babikalwa ba pano panshi ba bulopwe bwa ku mushipiditu bwa Kidishitu, inoko bakekala balopwe pamo na Kidishitu momwa mūlu.—Kus 5:9, 10.
Myanda Mikatampe ya mu Mikanda Yātuminwe Bene Ngalatea, Bene Efisesa, Bene Fidipai, ne Bene Kolose
2:8—Lelo “bya bunkasampe bya panopantanda” byādyumwine Polo i bintu’ka? I bintu bidi mu ntanda ya Satana—kimfwa bintu bya kyalwilo nansha misoñanya idi’mo, iludika’yo ne kwiyendeja. (1 Yoa. 2:16) Kadi mubadilwa ne filozofi, kusanswa kwa bupeta, ne bipwilo bya bubela bya ino ntanda.
8-14 KWEJI 7
BYABULĒME BYA MU KINENWA KYA LEZA | 1 BENE TESALONIKA 1-5
“Mwikankamikei ne Kwitamija Nyeke Banwe Bene na Bene”
“Lemekai Boba Baputumina mu Mīngilo Umbukata Mwenu”
12 ‘Kulela’ kipwilo ke enkapo kufundija. Kishima kimo kyonka i kingidijibwe mu 1 Temote 3:4. Polo wānene’mba mutadi ufwaninwe kwikala muntu “wakulela kipango kyandi biyampe byonka, ne bāna bandi bonka bakumukōkela, ne buleme ponka.” I bimweke amba, pano kishima “wakulela” kekilombolapo enka kufundija bandi bana, ino i ne kutangidila kisaka amba bandi bana bekale “bakumukōkela.” Bine, Bakulumpe batangidilanga kipwilo, bakwasha bonso bakōkelelele Yehova.—1 Tem. 3:5.
“Lemekai Boba Baputumina mu Mingilo Umbukata Mwenu”
19 Lelo i bika byokalonga shi ubatambula kyabuntu kikupelwe abe? Lelo ubulwe kufwija’ko na kwikingidija? Yehova, kupityila kudi Yesu Kidishitu, i mukupe “byabuntu ku bantu.” Muswelo umo okalombola kufwija’ko pa bino byabuntu i na kuteja na katentekeji mīsambo inenwa na bakulumpe ne kwingidija mu būmi myanda yobanena’mo. Ukalombola kadi kufwija’ko kobe na kuleta bilondololwa byūbaka ku kupwila. Kwatakanya mingilo itangidilwe na bakulumpe, kimfwa mwingilo wa budimi. Shi kodi mumwene mu madingi owatambwile kudi mukulumpe kampanda, wabulwapo kumusekunwina? Kadi, mwene ubwanya kufwija’ko bisaka bya bakulumpe? Vuluka’mba, pa kusaka mukulumpe aputumine mu mingilo ya mu kipwilo, kisaka kyandi kimushilanga kitatyi kyaadi wa kushikata nabo pamo.
“Twisanswei na Bilongwa ne Bubine”
13 Kwasha boba bazoze. Musoñanya wa mu Bible wa amba “kwashai bazoze, tūkijijai bonso mutyima” witukwashanga tuyuke shi buswe bwetu i bwa bine. (1 Tesalonika 5:14) Banabetu bavule badi bazoze bakomeje lwitabijo lwabo mwenda mafuku. Inoko bakwabo bakisakilwa kukwashibwa na buswe ne kwibatūkijija mutyima. Le tubwanya kwibakwasha namani? Tubwanya kwingidija Bible pa kwibakankamika, kusapula nabo pamo ne kwibateja. Kadi ketufwaninwepo kumona batutu ne bakaka’mba abo’tu i “bakomo” nansha’mba i “bazoze.” Ino, tufwaninwe kuyuka’mba kudi mu myanda motudi bakomo ne motudi bazoze. Nansha ke mutumibwa Polo nandi wāitabije amba udi na buzoze. (2 Kodinda 12:9, 10) Batwe bonso tusakilwa bukwashi ne kwikankamika batwe bene na bene.
Iulai Kwityepeja ne Kanye ka Yesu
16 Binenwa byetu bya kanye. Kisanso kyetu kya ku mutyima pa bakwetu kitutononanga ‘twisambe mu muswelo usenga boba banyoñame pa mityima.’ (1 Tes. 5:14) Le i bika byotufwaninwe kunena mwanda wa kukankamika bano bantu? Tukakankamika mityima yabo na kwibata mutyima bya binebine ne kwibakambakena. Tukokeja kwibafwija’ko bitamba ku mutyima mwanda wa kwibakwasha bamone ngikadilo yabo miyampe ne bwino bwabo. Tukokeja kwibavuluja’mba Yehova ye wibakokēle kudi wandi Mwana, pa kino i balēme ku meso andi. (Yoa. 6:44) Tubwanya kwibakulupija amba Yehova utele mutyima bininge bengidi bandi “ba mutyima mutyumuke” nansha ‘ba mityima izumbazumba.’ (Ñim. 34:18) Binenwa byetu bya kanye bikokeja kukomeja boba basakilwa kusengibwa.—Nki. 16:24.
Kukola Byabupeta bya ku Mushipiditu
it-1-F p. 921
Busekese
Busekese i bubi bubwanya kulengeja muntu afundulwe (apangwe) mu kipwilo kya bwine Kidishitu. (1Ko 5:9-13; Bah 12:15, 16) Mutumibwa ushintulula amba mwine Kidishitu ulonga busekese ulubilanga umbidi wandi aye mwine, na kwingidija ngitu ya bumvu mu muswelo mubi. Wionanga bininge ku mushipiditu, usubijanga kipwilo kya Leza, ne kwitūla aye mwine mu kyaka kya misongo ileta lufu isambuka kupityila ku busekese. (1Ko 6:18, 19) Umwenanga banababo bene Kidishitu (1Ts 4:3-7) na (1) kutweja mu kipwilo bintu bya disubi ne bileta bumvu, ne kwikifutulwija (Bah 12:15, 16), (2) na kusubija muntu walonga nandi busekese, shi i nkungulume nansha nkungakaji, mwanda ukasongwa nansha kusonga pampikwa kwikala mujike, (3) na kufwija kisaka kyandi bumvu kidi na mwikadilo muyampe ne (4) na kulubila bambutwile ne mulumya yewa walongele nandi busekese, nansha yewa obekwatyile nandi mwanda wa kwisonga. Ke muntupo wafutulwile, mwanda muntu aye ubwanya ne kwikala na bijila bipela nansha bibingija busekese, inoko i Leza wafutulwile mwine ukamupa mfuto pa bubi bwandi.—1Ts 4:8.
“Kunyongololwa Kwenu Kubafwena Pabwipi”
14 I bika bikalongeka pakashilula Koka wa Makoka kutamba bantu ba Leza? Bible unena amba Mwanā muntu “ukatuma bamwikeulu kadi ukabungakanya batongwe bandi kutamba ku mvula iná, tamba ku mfulo ya ntanda kutūla ku mfulo ya diulu.” (Mako 13:27; Mateo 24:31) Uno mwingilo wa kubungakanya keufunkilapo pa kitatyi kitongwa dibajinji bene Kidishitu bashingwe māni. Kadi keufunkilapo pa kutūlwa kiyukeno kya mfulo kwa bashingwe māni bakishele’ko pano pa ntanda. (Mateo 13:37, 38) Kino kiyukeno kya mfulo kikalongeka kumeso’tu kwa kyamalwa kikatampe kushilula. (Kusokwelwa 7:1-4) Penepa, mwingilo wa kukongakanya i bika? I kitatyi kikatambula bashingwe māni bashele’ko pano pa ntanda mpalo yabo ne kwenda mūlu. (1 Tesalonika 4:15-17; Kusokwelwa 14:1) Kino kinkumenkume kikalongeka kitatyi kikashilula Koka wa Makoka kutambañana. (Ezekyele 38:11) Ebiya, enka na mwānenene Yesu, “boloke bakeñenya tō pamo bwa dyuba mu Bulopwe bwa Shabo.”—Mateo 13:43. (Tala kunshi kwa dyani.)
15 Lelo kino kishintulula amba kukekala “kutekunwa” kwa bashingwe māni? Bantu bavule mu bipwilo bya kine Kidishitu bakulupile amba bene Kidishitu bakatekunwa mūlu na ngitu ya bumuntu. Kadi balañanga amba bakamona Yesu wiya umwekele mwanda wa kuludika ntanda. Inoko, Bible ulombola patōkelela amba Yesu ukāya pampikwa kumweka panena amba: “Kiyukeno kya Mwanā muntu kikamweka mūlu” ne amba, Yesu ukāya “pa makumbi a mūlu.” (Mateo 24:30) Kadi Bible unena amba, “ngitu ne mashi kebikokejapo kupyana Bulopwe bwa Leza.” Nanshi boba bakaselelwa mūlu bafwaninwe bidi ‘kwalamunwa mu kyaba kityetye’tu, na mu kukopa kwa diso, pakavuma kimpungidi kya mfulo.’ (Tala kunshi kwa dyani.) (Tanga 1 Kodinda 15:50-53.) Ketwingidijangapo kishima “kutekunwa” mwanda wa kwisambila pa kino kinkumenkume ke-pantu kikwatañene na mfudijo ya bubela ya bipwilo bya kine Kidishitu. Inoko, bashingwe māni ba kikōkeji bashele’ko pano pa ntanda bakabungakanibwa na mu kukopa kwa diso.
15-21 KWEJI 7
BYABULĒME BYA MU KINENWA KYA LEZA | 2 BENE TESALONIKA 1-3
“Kusokolwa kwa Yewa Ujilula Bijila”
it-1-F p. 221
Bwine Leza
Mu kino kisonekwa mudi kifyame kikwabo kishile bininge na “kifibwe kikola” kya Yehova. Kino kifyame i “kifyame kya kuno kujilula bijila.” Kino kyādi i kifyame ku bene Kidishitu ba bine mwanda mu mafuku a mutumibwa Polo “muntu wa kujilula bijila” wādi kayukene senene nansha kumweka patōka bu kisumpi kampanda. Nansha uno “muntu” byaadi wa kusokoka, kadipo wa kuyukana ku bantu bavule mwanda bunonga-bibi bwandi, wadi wa kwibulonga bya munshimunshi kadi mu dijina dya bwine Leza. Na bubine, buno bwadi bwa kwikala bupondo mu bwine Leza bwa bine. Polo wānenene amba “kifyame kya kuno kujilula bijila” kyādi kala kingila mu andi mafuku, mwanda mu kipwilo kya bwine Kidishitu mwādi lupusa lwa kujilula bijila lwādi lwa kulupula mwenda mafuku kino kisumpi kya batupondo. Mfulo mfulō, uno muntu wadi wa konakanibwa na Yesu Kidishitu mu kitatyi kikamweka patōka kwikala’po kwandi. Uno kapondo, “muntu” wingidijibwa na Satana wadi wa kwizunzula “peulu pa yense witwa bu leza nansha bu kintu kya kulēmekibwa bininge” (mu Kingidiki i sebasma). Nanshi uno walwana mukatampe na Leza byadi kingidilwa kya Satana wadi wa kongola bantu bininge ne kufikija boba balonda bilongwa byandi ku bonakani. Bukomo bwa “muntu ujilula bijila” bwadi buvule mu muswelo obulengeja bunonga-bibi bwandi bufyame mu bwine Leza bwa buzazangi.—2Ts 2:3-12; dingakanya na Mat 7:15, 21-23.
it-2-F p. 255 mus. 7
Bubela
Yehova Leza ulekanga ‘myanda ilubijañana’ ifikile bantu basaka bubela amba “bafule ku kwitabija bubela,” pa kyaba kya myanda miyampe itala padi Yesu Kidishitu. (2Ts 2:9-12) Uno musoñanya i mumwekele mu byālongekele myaka tutwa kunyuma mu mwanda wa Ahaba Mulopwe mwine Isalela. Bapolofeto ba bubela bākulupije Ahaba amba ukanekenya bulwi bwa ku Lamote-Ngileade, Mikaya mupolofeto wa Yehova papo mulae kimpengele. Enka na mwēkimwenine Mikaya mu kimonwa, Yehova wālekele kipangwa kya mushipiditu kikale ke “mushipiditu wa kyongo” mu kyakanwa kya bapolofeto ba Ahaba. Ko kunena’mba, kino kipangwa kya mushipiditu kyāikele na lupusa pobadi ke besambe bya bubela mobasakila abo bene ne byo binenwa byādi bisaka Ahaba kwivwana. Nansha Ahaba byaādyumwinwe, inoko wāsakile kongolwa na bubela bwa bapolofeto bandi ne kino kyāmutwele ku lufu.—1Ba 22:1-38; 2Bi 18.
Kukola Byabupeta bya ku Mushipiditu
it-1-F p. 890 mus. 6
Mudilo
Petelo wāsonekele amba “madiulu ne ntanda bidi’ko pano’bi bibikīlwe mudilo.” Mungya myanda isambilwa’po mu kino kisonekwa ne myanda ilombwelwe mu bisonekwa bikwabo, i kimweke patōka’mba ke mudilopo otubanzanga’u ino ufunkila pa bonakani bwa lonso. Dilobe dya Noa kedyaonakenyepo madiulu ne ntanda byotumonanga’bi, ino dyāonakenye’nka bantu bambulwa bwine Leza. Ne kusokolwa kwa Yesu Kidishitu pamo na bamwikeulu bandi ba bukomo mu lubimbi lutema mudilo nako mo monka, kukaleta bonakani bwa lonso pa bantu bambulwa bwine Leza ne pa ngikadilo mibi ya bintu yobadi’mo.—2Pe 3:5-7, 10-13; 2Ts 1:6-10; dingakanya na Isa 66:15, 16, 22, 24.
it-1-F p. 1188 mus. 1
Kusoñanibwa na Mushipiditu
“Binenwa Binenenwe ku Mushipiditu”—Bya Bine ne bya Bubela.
Kishima kya Kingidiki pneuma (mushipiditu) i kingidijibwe mu muswelo wa pa bula mu bilembwa bimobimo bya batumibwa. Kimfwa, mu 2 Bene Tesalonika 2:2, mutumibwa Polo usoñanya banababo bene Tesalonika baleke kusunkanibwa nansha kutenkanibwa mu milangwe yabo “shi na binenwa binenenwe ku mushipiditu [kishima pa kishima i “mushipiditu”] shi na musapu wa ku kanwa, nansha na mukanda umweka bu utamba kotudi, amba difuku dya Yehova ke difike kala.” I kimweke patōka’mba Polo wadingakanya kishima pneuma (mushipiditu) na miswelo ya kwisambulwila myanda, pamo bwa “musapu wa ku kanwa” nansha “mukanda.” O mwanda mu Commentary on the Holy Scriptures (p. 126) Lange ushintulula kino kisonekwa amba: “Pa uno mwanda Mutumibwa wadi usaka kwisambila pa madingi a ku mushipiditu, amweka bu kulaya bya kumeso, binenwa bya mupolofeto.” Mu Word Studies in the New Testament Vincent unena’mo amba: “Kishima mushipiditu. I kingidijibwe bu binenwa bya mupolofeto umo ne umo udi mu bitango bya bene Kidishitu, bimonwa bu kusokwelwa kutamba kudi Leza.” (1957, Vol. IV, p. 63) Nansha malamuni amo byoalamuna’tu kishima pneuma bu “mushipiditu,” mu uno mwanda ne mu mikwabo iifwene nao, malamuni makwabo ashintulula’mba i “musapu wa Mushipiditu” (AT), “bufumiki” (Dibuku Dijila), “kusoñanibwa na mushipiditu” (Od; Sg), “binenwa binenenwe ku mushipiditu” (NWT).
22-28 KWEJI 7
BYABULĒME BYA MU KINENWA KYA LEZA | 1 TEMOTE 1-3
“Kimba Mwingilo Mulumbuluke”
Lelo Umwene Mvubu ya Kwendelela ku Mushipiditu?
3 Tanga 1 Temote 3:1. Mutumibwa Polo wāfwijije’ko batutu bādi ‘bakimba’ kwikala bu batadi. Pa kusaka’mba muntu obolole kintu kidi kulampe, bimulomba kulonga bukomo pakwabo i kutamuna kuboko pa kwikisela. Langa bidi ku tutu ukimba kubwanya bisakibwa bya bu mwingidi wa mingilo. Ufwaninwe kujingulula’mba bimulomba kulonga bukomo bwa kulumbulula ngikadilo yandi ya bwine Kidishitu. Shi waingila bu mwingidi wa mingilo, ukendelela kulonga bukomo bwa kubwanya bisakibwa bya kwikala bu mutadi.
km-F 12/78 p. 4 mus. 7
Boba ‘Banenenwa Biyampe’
7 I kipēla kujingulula kine kyānenene Polo amba bano bana-balume “banenenwanga biyampe.” Ke kishintululapo namulangila bamo amba i bitenta bya mu kipwilo. Ino, bengidi ba mingilo “bengila senene” bakulupile amba beselwanga na Yehova ne Yesu, kadi balēmekwanga ne kukwatakanibwa na kipwilo kyonso. Batamijanga bwino bwa kwisamba “pampikwa kafinda nansha kamo mu lwitabijo lwa mudi Kidishitu Yesu.” Pobavuija senene mwingilo wabo, bafwijibwanga’ko pa mwingilo wabo mulumbuluke; bekalanga na lwitabijo lukomo ne kusapula nkulupilo yabo pampikwa moyo nansha kwikaka.
Kukola Byabupeta bya ku Mushipiditu
it-1-F p. 980
Myanda ya Misuku
Kitatyi Polo kyaālembēle Temote, kufunda myanda ya misuku nansha kwisambila’po kekwākidipo na mvubu bininge. Kwikala na mikanda palembelwe myanda ya misuku mwanda wa kuyuka musuku kutambile muntu kekwākidipo na mvubu, mwanda Leza kādipo ushiyañanya Bayuda na Bajentaila mu kipwilo kya bwine Kidishitu. (Ngt 3:28) Kadi mikanda ya misuku yādi kemilombole kala musuku kutambile Kidishitu, ko kunena’mba ku musuku wa Davida. Kadi, Polo paālembele kino kidyumu, kepādipo pa kwija, kala Yelusalema onakanibwe, ne mikanda ya Bayuda mine kumo. Leza kēipandijepo. O mwanda Polo wādi usakila Temote ne bipwilo baleke kulabikwa na kwela kyaba mu kukimba ne kwipatanya pa myanda ya misuku ya bantu, mwanda keyādipo na kamweno nansha kamo mu lwitabijo lwa bwine Kidishitu. Myanda ya misuku itelelwe mu Bible i mibwane pa kubingija’mba Kidishitu ye Meshiasa, ino misuku yo ya mvubu bininge ku bene Kidishitu. Myanda mikwabo ya misuku itelelwe mu Bible i bukamoni bubingija bubine bwa mu Bisonekwa, kadi ilombola’mba Bible i wa bine mu myanda ya mānga.
“I-i, Uno I Leza Wetu”
15 Kitenta kikwabo kifwaninwe’nka Yehova i kya bu “Mulopwe wa nyeke ne nyekeke.” (1 Temote 1:17; Kusokwelwa 15:3) Le kishintulula bika? I bikomo ku batwe bantu ba ñeni mīpi kwikivwanija, ino Yehova i wa nyeke mu miswelo ibidi—pa kala ne mu mafuku āya kumeso. Mitōto 90:2 inena amba: “Ku kala-ā ka kunyuma kutūla ne kala-ā ka ku meso abe wi Leza.” Yehova kadipo na ngalwilo; aye wādi’ko tamba kala. I mufwaninwe kwitwa bu “Kafulamoba”—wādi’ko nyeke tamba kala kumeso kwa muntu nansha kintu kyo-kyonso mūlu ne panshi kwikala’ko! (Danyele 7:9, 13, 22) Le i ani ubwanya kupatanya amba kafwaninwepo kwikala Mfumu Mwinē Lupusa Lonso?
29 KWEJI 7–4 KWEJI 8
BYABULĒME BYA MU KINENWA KYA LEZA | 1 TEMOTE 4-6
“Bwine Leza I Bwishile na Bupeta”
w03-F 1/6 p. 9 mus. 1-2
Twifundei Kuloelelwa
Kintu kikatampe kyākweshe Polo ekale na nsangaji kutabuka i kuloelelwa byobya byadi nabyo. Ino, le kuloelelwa i bika? Kushintulula’tu kusangela bintu bya kyalwilo bya umbūmi byotudi nabyo. Pa uno mwanda, Polo wāsapwidile Temote mwingidi nandi amba: “Na bubine, mu bwine Leza mudi kamweno kakatampe shi tusangele byobya byotudi nabyo. Mwanda ketwailepo na kintu nansha kimo mu ino ntanda, kadi ketukokejapo kusela’mo kintu. Nanshi shi tudi na byakudya ne bya kuvwala, tukasangela bino bintu.”—1Tm 6:6-8.
Tubamone amba Polo wākwatañenye kuloelelwa na bwine Leza. Wājingulwile amba nsangaji ya bine itambanga ku bwine Leza, ko kunena’mba ku kutūla mwingilo otwingidila Leza pa kifuko kibajinji, pa kyaba kya bintu bya ku ngitu nansha bupeta. “byakudya ne bya kuvwala” byādi’tu bimukwasha endelele na kulondalonda bwine Leza. Mungya Polo, muntu pa kuloelelwa ufwaninwe kukulupila mudi Yehova, nansha shi udi mu ngikadilo’ka.
g-F 6/07 p. 6 mus. 2
Kusumininwa Kwikala Bampeta—Mokwikadile na Lupusa Potudi
Shako, bantu bavule kebafwangapo pa mwanda wa kulondalonda bya bupeta. Inoko, babwanya kujimija bintu bya mvubu mu būmi. Kadi, babwanya kususuka mu būmi na kuzumbijazumbija mutyima pa mwanda wa kaji, kukoma kwa misokwe bine bikolomonanga misongo ya dityima, kubulwa tulo, mutwe kubazuka kyaba ne kyaba nansha ngitu kusansa, ino misongo ibwanya kwipaya muntu bukidi. Nansha shi muntu pano kasake kubandaula bya kubadikija, kyaba ke kipite. Pakwabo mwinē pandi kakimukulupilepo, bandi bana kebakipwenepo nandi bininge, padi kadi kala na misongo. Kyaba kimo ano makambakano abwanya kupwa, ino bikalomba kulonga bukomo bukatampe. Na bubine, bano bantu “ke betapetape na misanshi mivule mine.”—1 Temote 6:10.
g-F 11/08 p. 6 mus. 4-6
Bintu Bisamba Bikwasha pa Kwikala na Būmi Buyampe
Enka na motwekimwenanga mu kishinte kibajinji, bantu bakimba bupeta na makomwa-meso ne kwibumona bu buletanga būmi buyampe, na bubine bapañanga luvula. Batyumukwanga mutyima ne kwisanshija bininge. Kimfwa, bantu pobakimbakimba bupeta na kusumininwa, bavudile kujimija kipwano kyabo na ba mu kisaka ne na balunda nabo. Bakwabo besuminwanga tulo pa mwanda wa kaji, kuzumbijazumbija mutyima, nansha moyo. Musapudi 5:12 unena’mba: “Tulo twa mwingidi tutobalanga, ekale udyanga bityetye nansha bivule, ino bintu bivule bya mpeta kebimulādikangapo tulo.”
Lupeto keluletangapo enka misanshi ino longolanga ne bantu. Yesu Kidishitu wēsambīle pa “kyongo kya bya bupeta.” (Mako 4:19) Mu muneneno mukwabo, bupeta bulaanga nsangaji ino kuleta’yo mpikila. Butamijanga’nka kilokoloko kya kwikala na bintu bingi. Musapudi 5:10 unena’mba: “Yewa usenswe ndalama kakekutapo ndalama.”
Mu kīpi, kusanswa lupeto i kwiletela musala kadi kutwalanga bityebitye ku kutyumukwa mutyima, kafitwe nansha ke kupya mambo. (Nkindi 28:20) Bintu biletanga nsangaji ne būmi buyampe i kwikala na kizaji, mutyima wa lulekelo, kwikala batōka mu mwikadilo, buswe ne kwikala muntu wa ku mushipiditu.
Kukola Byabupeta bya ku Mushipiditu
Ikala Na Mutyima Wa Mundamunda Muyampe Ku Meso A Leza
17 Mutumibwa Petelo wālembele amba: “Ikalai kyaba kyonso na mutyima wa mundamunda muyampe.” (1 Petelo 3:16) Kya bulanda, bantu pobendelela na kupumpunya misoñanya ya Yehova, mityima yabo ya mundamunda ifulanga ku kuleka kwibadyumuna. Polo wānenene amba mutyima wa mundamunda wa uno muswelo i “musokwe na kyuma kya mudilo.” (1 Temote 4:2) Le kashā kodi mutēme mudilo bininge? Shi watēma namino, lukoba lukanzabalanga bininge, kukivwanapo kintu nansha kimo kikutenga’po. Shi muntu wendelela na kulonga bintu bibi, mutyima wandi wa mundamunda ubwanya kwikala “musokwe,” kadi mwenda mafuku, ukaleka’byo kwingila.
it-2-F p. 122 mus. 1-2
Kutanga ku Meso a Bantu
Mu Kipwilo kya Bwine Kidishitu. Mu myaka katwa kabajinji, bantu batyetye kete bobādi na makopi a mivungo mivule ya Bible, o mwanda kwiitanga ku meso a bantu kwādi na mvubu. Mutumibwa Polo wāsoñenye batange yandi mikanda ku meso a bantu mu bipwilo bya bwine Kidishitu kadi webasoñanya beitume ku bipwilo bikwabo mwanda wa bakeitange. (Kol 4:16; 1Ts 5:27) Polo wādingile Temote, mutadi nkasampe mwine Kidishitu eelele’ko “kutanga ku meso a bantu, kwisāshila, ne kufundija.”—1Tm 4:13.
Kutanga ku meso a bantu kufwaninwe kutangwa pampikwa kushishikita. (Hab 2:2) Butangi bwa ku meso a bantu byobwādi buleta bufundiji, o mwanda mutangi wādi ufwaninwe kwivwanija senene byatanga, kwivwanija milangwe ya mulembi, ne kuta mutyima patanga kutyina bevwaniki bakekala na milangwe ne mumweno mwitupe na bilembelwe. Mungya Kusokwelwa 1:3, boba batanga buno bupolofeto na diwi ditunduke ne boba bevwana bino binenwa ne kwibilama, bakasangala.