2. Le Tufwaninwe Kutopekwa Pa Masusu Etu?

Kikadile Malondololo na Mvubu

Shi malondololo i en-en, nabya i batwe bene babwanya kutyepeja’ko masusu.

Languluka’po Bidi

Le bantu baloñanga bintu bileta masusu bilonda’ko’bi kufika ne mu ludingo’ka?

Konwa.

Kitango kya Ntanda Kitala Bukomo bwa Ngitu (OMS) kifwatakanya’mba muntu umo mutame pa baná i monwe ku ngitu mu muswelo kampanda pa bwanuke ne amba mwana-mukaji umo pa basatu balālanga nandi ku bukomo.
Butapani.

Kitango kya Ntanda Kitala Bukomo bwa Ngitu kyaletele lapolo mu 2018 amba: “Mu 2016 kwadi kintu kya bantu 477 000 baipailwe ntanda yonso.” Kutentekela pa bano bantu, bantu balanga’mba kwaipailwe bantu 180 000 mu mavita ne mu tuvutakanya enka mu uno mwaka.
Misongo.

Mulembi Fran Smith wamwene mu kishinte kimo kya dipepala dya kitango kimo (the National Geographic) balembe’mo amba: “Bantu mudiyala umo ne kupita batomanga mfwanka, kadi mfwanka ikolomonanga bintu bitano bileta lufu: misongo ya dityima, bulebe, kubulwa kufoma biyampe, misongo keipu ya mayumba, ne dyaya dya mayumba.”
Kubulwa Kwikala na Būmi bwa Ludingo Lumo.

Jay Watts mwifundi wa mwikadila wa bantu unena’mba: “Bulanda, kupēlulwa, kusañunwa pa mwanda wa lukoba, mwanda muntu i mwana-mulume nansha mwana-mukaji, kupangwa mu ntanda-bene ne kwitāka kwa tubila bisusulanga bantu bininge mu ñeni.”

YUKILA’KO BIVULE

Tala video inena’mba, Mwanda Waka Leza Wāpangile Ntanda? idi pa jw.org.

Binena Bible

Muntu otwatelanga ulēle pa butanda mu lupitalo. Wandi mukaji watale kungi pebalombola dokitele musapu mubi wa misongo ya wandi mulume.

Masusu mavule akolomonwanga na bantu.

Masusu mavule aletwanga na maludiki a kasusu mene alengeja būmi bwa bantu bobalaa kukwasha bukome.

“Muntu [ubikalanga] muntu mwanda wa kumusanshija.”—MUSAPUDI 8:9.

Masusu abwanya kutyepa.

Misoñanya ya mu Bible itukwashanga twikale na bukomo bwa ngitu buyampe kadi twikale mu kipwano kya ndoe na bakwetu.

“Mutyima utalala nyā upanga umbidi būmi, ino mukao i bubole ku mikupa.”—NKINDI 14:30.

“Fundulai komudi miswelo yonso ya bululu bubibubi, bulobo, bukalabale, kwela mabila, ne binenwa bya mutonko, pamo ne bintu byonso bibi.”—BENE EFISESA 4:31.