Shapita 22
Muswelo wa kuyuka mutōtelo wabine
KE KYADIPO kikomo kuyuka boba bādi mu mutōtelo wabine mu myaka katwa imbajinji. Bādi balondi ba Yesu Kristu. Abo bonso bādi mu bulongolodi bumo kete bwa bwine-kristu. Le dyalelo nadyo? I muswelo’ka otukokeja kuyuka boba badi mu mutōtelo wabine?
2 Pa kushintulula mwa kwibayukila, Yesu wanene’mba: “Mukebayukila ku bipa byabo . . . Mutyi munengele keuyukile kupa bipa bikobakane, nansha mutyi mukobakane nao keupepo bipa binengele. . . . Ebiya kadi po mukebayukila i pa bipa byabo.” (Mateo 7:16-20) I bipa’ka binengele bifwaninwe kulupula batōtyi ba Leza babine? Muneneno wabo ne milongelo yabo bifwaninwe kwikala muswelo’ka?
KUTUMBIJA DIJINA DYA LEZA
3 Milongelo ya batōtyi ba Leza babine ifwaninwe kukwatañana na Milombelo ya Kimfwa yafundije Yesu ku bandi bana-babwanga. Kintu kibajinji kyatelele Yesu i kino: “Tata wetu mu madyūlu, dijina dyobe ditumbikwe.” (NW) Bwalamuni bukwabo bwa Bible ibwalamune bino bishima’mba: “Buujila bwa dijina dyobe buyukwe.” (Mateo 6:9, MB) Kutumbija dijina dya Leza nansha kuyukanya buujila bwadyo, lelo kishintulula kika? I muswelo’ka wekilongele Yesu?
4 Yesu walombwēle mwaekilongēle kitatyi kyaānene Shandi mu milombelo’mba: “Nasokwela dijina dyobe ku bano bantu bo watukwine pano pantanda waumpa.” (Yoano 17:6) Eyo, Yesu wayukenye dijina dya Leza, Yehova, ku bantu bakwabo. Kalekelepo kwingidija dino dijina. Yesu wādi uyukile’mba Shandi usakanga dijina dyandi ditumbikwe pano pantanda ponso, ye mwendele mpango yandi. Waletele kimfwa na kusapula dino dijina ne na kwidimona bu dijila.—Yoano 12:28; Isaya 12:4, 5.
5 Bible ulombolanga’mba kwikalako kwa kipwilo kyabine kya bwine-kristu i kukwatañane na dijina dya Leza. Mutumibwa Petelo wekishintulwile’mba Leza “waalamwinine milangwe yandi ku mizo mwanda wa kuyata umbukata mwayo bantu ba pa dijina dyandi.” (Bilongwa 15:14, NW) Pa kino, bantu ba Leza babinebine bafwaninwe kumona dijina dyandi bu dijila ne kwidiyukanya konso konso pano pantanda. Eyo, kuyuka dino dijina kudi na mvubu mikatampe mpata pa kusaka kukamona bukudi, ye mwikilombwela Bible, amba: “Ke-bantu bonso bakwita pa dijina dya Yehova bakapandanga.”—Loma 10:13, 14.
6 Shi ke pano, dyalelo, lelo i ba ani bamwene dijina dya Leza bu dijila ne bediyukanya kujokoloka ntanda yonso? Kubwipi kwa bipwilo byonso kebingidijangapo dijina dya Yehova. Bakwabo ibeditalule ne mu ma bwalamuni abo mene a Bible. Shi wisambanga na balondakani nobe na kutela ne kwingidija dijina dya Yehova kitatyi kyonso, lelo bakokeja kunena’mba udi mu kitango’ka? Kudi kitango kimo kete kya bantu balonda na bubinebine kimfwa kya Yesu pa uno mwanda. Kitungo kyabo kya kamweno kakatampe mu būmi bwabo i kwingidila Leza ne kusapula bukamoni butala pa dijina dyandi, ka na mwekilongēle Yesu. Omwanda batelwanga bu “ba Tumoni twa Yehova,” dino dijina i dya mu Bisonekwa.—Isaya 43:10-12.
KUSAPULA BULOPWE BWA LEZA
7 Mu Milombelo ya Kimfwa yaletele Yesu, walombwelemo ne kamweno ka bulopwe bwa Leza. Wafundije bantu balombele’mba: “Bulopwe bobe bufike.” (Mateo 6:10) Yesu waikele kwimanina bininge pa kamweno ka Bulopwe na kulombola’mba i abo kete bukapwija makambakano onso a bantu. Aye ne bandi bana-babwanga bekilongele na kusapwila bantu myanda itala pa buno Bulopwe “mu bibundi bikata ne bityetye” ne “ku mōbo ku mōbo.” (Luka 8:1; Bilongwa 5:42; 20:20) Bulopwe bwa Leza ye kyādi kishinte mu busapudi bwabo ne mu kufundija kwabo.
8 Lelo kidi muswelo’ka mu ano etu mafuku? I lufundijo’ka lwa pa kitako lwimaninepo bulongolodi bwa Leza bwabine bwa bwine-kristu? Mu butobo bwandi butala pa ano “mafuku a kumfulo,” Yesu wanene’mba: “Ino myanda-miyampe ya buno bulopwe ikasapwilwa pano pantanda ponso, ke kiyūkeno kya kuyukila pa kusapwila’yo ku mizo yonso. Penepo nankyo po pakafikidila ne pamfulo pene.” (Mateo 24:14) Omwanda Bulopwe bufwaninwe kwikala bu musapu wa pa kitako ku bantu ba Leza ba mu ano etu mafuku.
9 Langapo bidi: Shi muntu wakufikila ku kyobe kibelo ne kwisamba nobe myanda itala pa bulopwe bwa Leza amba ye lukulupilo lumo kete lwa binebine ku bantu bonso, ukamulangila bu udi mu kitango’ka? Kutalulamo ba Tumoni twa Yehova, lelo kudi bantu bakwabo kebaye kukusapwila myanda itala pa bulopwe bwa Leza? Mhm, dibajinji bavule umbukata mwabo kebayukilepo ne bulopwe bwine i kika! Kebesambilangapo pa umbikalo wa Leza. Ino bine uno umbikalo ukatenkanyanga ntanda. Mupolofeto Danyele wapwile kala kwisambila pa buno bulopwe’mba “bukatyumuna bipindi bipindi ne kukubija malopwe ano’a onsololo, kadi bukemananga nyeke.”—Danyele 2:44.
KULEMEKA KINENWA KYA LEZA
10 Kayukeno kakwabo ka kuyukilapo batōtyi babine i mwimanino wabo utala pa Bible. Mu byaba byonso Yesu wādi ulombola nyeke buleme butala pa Kinenwa kya Leza. Wādi wikitela misunsa mivule bu ye akyo kete kidi na lupusa lukatakata kutabuka byonso. (Mateo 4:4, 7, 10; 19:4-6) Kadi Yesu wādi ulemekele Bible na kwiendeja umbūmi bwandi kukwatañana na bufundiji budimo. Kādipo ufutulula Bible nansha dimo. Ino wādi utopeka boba bādi bapela kufundija kukwatañana na Bible ne bādi bapima kusābula bukomo bwa mafundijo a mu Bible na kwelamo milangwe ya abo bene.—Mako 7:9-13.
11 Lelo Bipwilo bya Ki-kristu bilondanga kimfwa kya Kristu pa uno mwanda? Lelo bilemekele Bible binebine? Bemaniji ba bipwilo bivule dyalelo kebetabijepo mānga ya mu Bible itala pa bubi bwalongele Adama, dilobe dya mu mafuku a Noa, mānga ya Yona ne mushipa mukatampe wamuminine, ne bikwabo. Kadi banenanga’mba muntu watambile ku kwialamuna, amba kāpangilwepo na Leza kiponka na ponka. Na kulonga uno muswelo, lelo bine bakokeja kukankamika bantu balemeke Kinenwa kya Leza? Kadi, bemaniji bamo bamo ba mu bipwilo banenanga’mba kwilala na muntu okemwisongele nandi amba ke kibipo, nansha kwilala kwa bana-balume na bana-balume ne kusonga kwa bakaji bangi bangi amba bikokeja kwikala bu byendelemo. Lelo tukokeja kunena’mba bakankamikanga bantu bengidije Bible bu kalombwe ka umbūmi bwabo? Bine kebalondangapo kimfwa kya Mwana Leza ne kya batumibwa bandi bene.—Mateo 15:18, 19; Loma 1:24-27.
12 Kudi balondi bakwabo ba mu bipwilo badi na Bible ne befunda’ye, ino mwendelo wabo ulombola bu kebalondangapo bilembelwemo. Bible wisambilanga pa bantu ba uno muswelo’mba: “Aku banena’mba: Tuyukile Leza; kadi bamupela ku mingilo yabo ya bukobakane.” (Tetusa 1:16; 2 Temote 3:5) Shi batōtyi ba mu kipwilo i bakuje mutwe mu makayo, mu bunkolwankolwa, nansha mu kulonga bilubo bikwabo ino bebalekele nyeke mu kyabo kipwilo, lelo kino kilombolanga kika? Kino kilombolanga patoka’mba kipwilo kyabo kekitabijibwepo na Leza.—1 Kodinda 5:11-13.
13 Shi kodi kala mwifunde ma shapitra adi kunyuma ano ne kubandaula senene Bisonekwa bilembelwemo, nankyo kodi mupwe kala kwifunda bifundwa bya pa kitako bya mu Kinenwa kya Leza. Ino lelo kikekala namani shi mfundijo ya mu kyenu kipwilo keikwatañenepo na bifundija Kinenwa kya Leza? Uno i mwanda mukatampe. Ufwaninwe kutonga kwitabija bubinebine bufundija Bible, nansha kupela kwibwitabija ne kulonda mfundijo ya bantu ya kubulwa kukwatañana na Bible. I abewa mwine ufwaninwe kutonga. Inoko, ufwaninwe kutonga pa kupwa kwa kujingulula senene. Mwanda butongi bobe ye abo bukalombola shi ulamete ku mutamba wa Leza, kadi ye apo pakemanina ne kikulupiji kyobe kitala pa būmi bwanyeke mu paladisa pano pantanda.
KWISANSANYA NA BYA PANO PANTANDA
14 Kayukeno kakwabo ka kuyukilapo batōtyi babine i kano, ka na mwekinēnene Yesu, “kebadipo [bu] bapano pantanda, mhm.” (Yoano 17:14) Kino kishintulula’mba batōtyi babine bafwaninwe kwisansanya na ino ntanda myoneke ne bilongwa byayo. Yesu Kristu wapelele kwikala bu muludiki wa kipolitike pano pantanda. (Yoano 6:15) Kyotufwaninwe kuyukilapo kamweno ka kwisansanya nyeke na bya pano pantanda i kino, mwanda Satana ye aye mulopwe wa pano pantanda, ye mwikinenena Bible. (Yoano 12:31; 2 Kodinda 4:4) Kusumininwa kwa uno mwanda i kumweke patoka kupityila ku bino binenwa bya mu Bible: “Uswile bulunda na bya pano pantanda, nabya wepe aye mwine mushikwa kudi aye Leza.”—Yakoba 4:4.
15 Myanda ikalanga ipita mu bipwilo bya mu kyenu kibundi byoyukile, lelo ilombolanga’mba balondanga ano madingi? Bakulumpe ba bipwilo ne bene Leza bakwabo, lelo bine ‘kebekudijepo mu bya pano pantanda’? Lelo kebadipo mu myanda ya kufwila mizo, mapolitike ne kulwila bitenta? Bino bipangujo ke bikomopo kulondolola, mwanda milongelo ya bino bipwilo imiyukane konso konso. Ku mutamba mukwabo nao, kekikomopo kujingulula milongelo ya ba Tumoni twa Yehova. Shi wikilonge, ukamona’mba bine balondanga kimfwa kya Kristu ne kya bandi bana-babwanga na kwisansanya na bya pano pantanda, myanda itala mapolitike ne mashinda a byakwisakila-sakila, a bya bulongelonge byamunyanji ne a bukalabale.—1 Yoano 2:15-17.
BADI NA BUSWE UMBUKATA MWABO
16 Kayukeno kakatampe ka kuyukilapo bana-babwanga babine ba Kristu i buswe bobadi nabo umbukata mwabo. Yesu wanene’mba: “Po ponka po bakemuyukila bu-bana-bami-babwanga ponka pa kwisanswa mo mwikadile banwe bene.” (Yoano 13:35) Bipwilo bivule bya mitōtelo byoyukile, lelo bidi na buno buswe? Kimfwa, bekalanga balonga kika shi bulwi bubatambe mu mantanda obashiketemo?
17 Uyukile biyampe mokikadilanga. Pa kulonda mbila ya balopwe ba ntanda, batōtyi ba mu bipwilo bishileshile bekalanga benda ku mavita ne kukepaya balunda nabo batōtyi ba mu ntanda mikwabo. Bekalanga beipaya abo bene na bene, bakatolika bepaya bakatolika bakwabo, bene mishoni bepaya bene mishoni bakwabo, bamizilima bepaya bamizilima bakwabo. Lelo mulanga’mba mulongelo wa uno muswelo imukwatañane na Kinenwa kya Leza, ne lelo bine ikikwatañane na mushipiditu wa Leza?—1 Yoano 3:10-12.
18 Ba Tumoni twa Yehova, lelo badi na buno buswe umbukata mwabo? Abo kebalondangapo mulongela mitōtelo ya pano pantanda. Kebepayangapo batōtyi balunda nabo na kulwa mavita. Kebapingapo mambo a kubepa bubela’mba “Nswele Leza” aku bashikilwe bana babo ba mantanda makwabo, musaka mukwabo, kabila kakwabo nansha ba lukoba lukwabo. (1 Yoano 4:20, 21) Ino abo balombolanga buswe bwabo ne mu miswelo mikwabo mishileshile. I miswelo’ka? Mu mushikatyilo wabo na balondakani nabo ne na bukomo bobalonga na buswe mwanda wa kufundija bantu bakwabo myanda itala padi Leza.—Ngalatea 6:10.
MUTŌTELO WABINE I UMO KETE
19 Mungya buluji, kufwaninwe kwikala enka mutōtelo umo kete wabine. Kino i kyendelemo, mwanda Leza wabine “ke wa kavutakanyapo, enhe, i Leza wa ndoe.” (1 Kodinda 14:33, MB) Bible unenanga’mba bine kudi “lwitabijo lumo” kete. (Efisesa 4:5, MB) Shi ke pano, kipwilo kya batōtyi babine dyalelo le i kipwilo’ka?
20 Tukokeja kwisamba patokelela pakubulwa ne kwikaka kwine’mba i ba Tumoni twa Yehova. Pa kusaka’mba wikitabije senene tubakwite wende kukeyuka nabo. Muswelo mulumbuluke mpata wa kwiyuka nabo i kwenda kukatanwa ku kupwila kwabo kobalongelanga ku Njibo ya Bulopwe ya ba Tumoni twa Yehova. Bible ulombolanga’mba kulamata ku mutōtelo wabine kuletanga nsangaji mikatampe ne kwitushitwilanga dishinda ditwala ku būmi bwanyeke mu paladisa pano pantanda, omwanda nanshi ufwaninwe kulonga buno butongi. (Kupituluka 30:19, 20) Tubakwite na kizāzi kyonso ulonge uno muswelo. Mwanda’ka ufwaninwe kwikilonga tamba ka pano?
[Bipangujo]
1. I ba ani bādi mu mutōtelo wabine mu myaka katwa imbajinji?
2. I muswelo’ka otukokeja kuyuka boba badi mu mutōtelo wabine?
3, 4. (a) I kintu’ka kibajinji kyalombele Yesu mu Milombelo yandi ya Kimfwa? (b) Yesu watumbije dijina dya Leza muswelo’ka?
5. (a) Kipwilo kya bwine-kristu ikikwatañane muswelo’ka na dijina dya Leza? (b) I kika kyotufwaninwe kulonga mwanda wa tukamone bukudi?
6. (a) Bipwilo byonso kyapamo, lelo bimwene dijina dya Leza bu dijila? (b) Lelo kudi bantu bakwabo basapula bukamoni butala pa dijina dya Leza?
7. I muswelo’ka walombwele Yesu kamweno ka bulopwe bwa Leza?
8. Kukwatañana na Yesu, i musapu’ka wa pa kitako wādi ufwaninwe kufundijibwa na bandi bana-babwanga babine mu “mafuku a kumfulo”?
9. I ba ani dyalelo basapula musapu wa Bulopwe?
10. I muswelo’ka welombwele Yesu bu wādi ulemekele Kinenwa kya Leza?
11. Pavule, Bipwilo bidi na mwimanino’ka utala pa Kinenwa kya Leza?
12. (a) Mwanda’ka mutōtelo wa bantu bavule, nansha byobadi na Bible, keusangajangapo Leza? (b) Shi batōtyi ba mu kipwilo baloñanga bubi nyeke ku kusaka ino bebalekele nyeke mu kipwilo, i mulangwe’ka otukokeja kufula’ko?
13. I butongi’ka bulomba kusumininwa kukatampe bufwaninwe kulonga muntu shi wamone’mba mfundijo ya mu kyabo kipwilo keikwatañenepo na Bible?
14. (a) I kayukeno’ka kakwabo kapabula kakuyukilapo mutōtelo wabine? (b) Mwanda’ka batōtyi babine bafwaninwe kubwanya bino bisakibwa?
15. (a) Bipwilo byoyukile, lelo bine kebidipo na mwikadile “bapano pantanda”? (b) Le uyukile kipwilo kyakubulwa kwikuja mu bya pano pantanda?
16. I kayukeno’ka kakatampe ka kuyukilapo bakristu babine?
17. Bipwilo bya mitōtelo ne balondi badimo, lelo bine badi na buswe abo bene na bene?
18. Ba Tumoni twa Yehova badi muswelo’ka kukwatañana na madingi a kwisanswa abo bene na bene?
19. Mwanda’ka i kyendelemo ne i kikwatañane na Bisonekwa kunena’mba kudi mutōtelo wabine umo kete?
20. (a) Kukwatañana na buno bukamoni, i ba ani balombwelwe mu kino kitabo bu batōtyi babine dyalelo? (b) Lelo nobe wimwikimone uno muswelo? (c) I muswelo’ka mulumbuluke wa kuyuka ba Tumoni twa Yehova?
[Kapango pa paje 185]
Shi wisambe na muntu myanda itala padi Yehova ne itala pa bulopwe bwandi, lelo bakokeja kukakutela bu udi mu kitango’ka?
[Kapango pa paje 186]
Shi muntu keendejangapo kukwatañana na Kinenwa kya Leza, lelo tukokeja kunena’mba wikilemekele?
[Kapango pa paje 189]
Yesu wapelele kwikala bu muludiki wa kipolitike
[Kapango pa paje 190]
Tubakwite na kizāzi kyonso, iya utanwe ku kupwila kwa ba Tumoni twa Yehova