Kupa Bakwenu Bulēmle

BISONEKWA bitulombola amba “lemekai bantu bonso” ne “kunena muntu bibi, nansha umo” mpika. (1 Pet. 2:17; Tet. 3:2) Na bubine, bantu bonso botwitananga nabo i “bapangibwe monka mu kīfwa kya Leza.” (Yak. 3:9) Umo ne umo i muntu wāfwidilwe na Kidishitu. (Yoa. 3:16) Kadi banenwe kwivwana myanda miyampe amba balonde’yo ne kukamona bakamone lupandilo. (2 Pet. 3:9) Bantu bamo badi na ngikadilo nansha na bitenta bifwaninwe kwibapela kalēmo ka pa bula.

I bika bifikijanga bamo ku kutompa kwibingija amba kebabwanyapo kupāna bulēme bwitukankamika Bible kupāna? Bibidiji bya kokwa kodi bikokeja kulombola i ani unenwe kupebwa bulēme pangya kalungi ka bwana, lukoba, luntu (lubedi), bukomo, myaka, bupeta, nansha kitenta. Mankufi avula mu balungu ba Leta abapēlwija bulēme bwa balupusa. Mu matanda amo, bantu kebaloelelwepo būmi bwabo, padi i mwanda bengilanga kaji ka nshikije-dyuba ino kukunkanya’bo bisakibwa bya umbūmi mpika, kadi bajokolokelwe na bantu bampikwa bulēme. Bankasampe baningilwanga na bakwabo bebasakila kutombokela badimu bobafutulwile ne balungu bamobamo. Bakwabo babolejibwanga ñeni na matelevijo alombola bana badimba bambutwile ñeni ne kwibatādila. Kilomba bukomo pa kusaka ino milangilo ya bungitu ileke kushinta mumweno otumona bakwetu. Ino shi tupa bantu bulēmantu, kino kikabutula ngikadilo itushitwila kibelo kya kwisambulwila milangwe na bakwetu.

Kufwena Bantu bya Bulēme. Muntu wingila mingilo ya kipwilo umonwanga bu muntu ufwaninwe kwikala na bulēme mu kuvwala ne mu kulonga bintu mobyendele. Ino mumwekelo umonwa bu mwendele’mo i mwishile mungya bifuko. Bamo bamonanga amba kunena na muntu koku uvwele kitebo nansha ukujije kuboko mu ditumba i kibengo. Ino kukwabo bantu bakokeja kwitabija bino bintu. Ta mutyima ku milangwe ya bantu ba kodi kutyina amba wakebafityija mityima. Kulonga namino kukakwepukija bikukaja mu mwingilo obe wa kuyukanya myanda miyampe senene.

Uno mwanda utala ne pa muneneno otunena na bantu bakwabo, nakampata na batame. Divule bantu bamonanga amba kwita mutame pa dijina i kipuni, poso ukupele kishima kya kumwita nabya. Mu bifuko bikwabo, batame nabo kebafwaninwepo kwita bantu bokebeyukile nabo pa dijina dya munda. Ne kadi, ndimi mivule ingidijanga kishima “banwe” pa kyaba kya abe mwanda wa kupa muntu mutame nansha wa lupusa bulēme.

Kwimuna ne Kusepelela Bantu na Bulēme. Mu bibundi bityetye i biyampe kusepelela muntu yense owitana nandi, popita mwishinda nansha ke potwela mu njibo. Ukokeja kumusepelela na kumwimuna’tu lwimu, na kumumungija, na kukununa mutwe, nansha na kukinuna makiki. Kupita muntu lukusu kumonwanga bu kubulwa bulēme.

Ino bamo bakokeja kumona amba ubebapite bitupu nansha shi ubebemuna. Mwanda waka? Mwanda abamone amba kwibamwenepo bu bantu. Divule bantu bamonwanga mungya mumwekelo wabo wa ku ngitu. O mwanda bantu bapenyeñanga boba badi na bulema ne babela misongo. Ino Kinenwa kya Leza kitulombola mwa kwikadila na bano bantu na kwibalombola buswe ne bulēme. (Mat. 8:2, 3) Batwe bonso tudi na tukoba totupyene ku bubi bwa Adama. Lelo bine ukemona na bulēme shi bakwenu bakutela koku bakutanda tuto? Mwene usakanga bakutela na kwisambila pa ngikadilo miyampe mivule yodi nayo?

Kwikala na bulēme i ne kuyuka bumutwe. Mu bifuko bimo, ufwaninwe bidi kwisamba na mutwe wa njibo penepa kokasapwila bakwabo badi mu kipango kyandi. Eyo, mwingilo wetu wa kusapula ne kufundija i Yehova witupele’o, inoko tuyukile amba bambutwile bo bapelwe kiselwa na Leza kya kufundija, kudingila, ne kuludika babo bana. (Ef. 6:1-4) O mwanda potupempula njibo kampanda, i biyampe divule kwisamba bidi na bambutwile kumeso kwa kutweja bana mu mīsambo miloe.

Shi myaka yenda ivula, bupotolodi nabo bwendanga buvula, kino kifwaninwe kulēmekwa. (Yoba 32:6, 7) Kino kyo kyakweshe nsongwakaji pania wa mu Sri Lanka wakapempwile mwana-mulume mununu. Dibajinji wāpelele kaka āye amupempule, amba: “Le abe kibudye kitye ubwanye namani kumfundija Bible?” Ino kaka walondolola’mba: “Na bubine, nkiilepo kukufundija, ino ngile kukulombola kintu kyonafundile kyansangeje mpata, kyoñenda nami nombola bakwabo.” Ano malondololo a bulēme a pania asangaja mwana-mulume’wa. Wamunena’mba: “Nanshi nombole, i bika byowafundile?” Nandi amba: “Nafundile mwa kwikadila mūmi nyeke.” Uno mwana-mulume washilula kwifunda Bible na Batumoni ba Yehova. Eyo, ke batame bonsopo bakalupwila patōka namino milangwe yabo ya kusaka kulēmekwa, ino bavule batendelanga’kyo.

Inoko, kalēmo kakokeja ne kupita’byo kipimo. Mu bisanga bya Pasifike ne kukwabo, kulonda kishi kya kwishingila panshi ku meso a mfumu wa kibundi nansha wa kisaka kukokeja kupa Batumoni muswelo wa kwivwanwa ne mukenga wa kwisamba na mfumu’wa ne na bantu ba mu bulolo bwandi. Inoko kubembeka bantu ke kintupo kifwaninwe, kadi ke kyendele’mopo. (Nk. 29:5) Ne ndimi nayo mo monka, ndudi ya ludimi ikokeja kwikala na mineneno ya kulombola bulēme, ino bulēme bwa bene Kidishitu kebulombepo kuvudija bipitepite ino mineneno mu mīsambo.

Muneneno wa Bulēme. Bible witukankamika kushintulula buluji bwa lukulupilo lwetu na “butuukanye ne kilemeko ponka.” (1 Pet. 3:15, MB) Nanshi, nansha byotubwanya bukidi bonka kulombola kwitupa kwa mulangwe wa muntu kampanda, lelo bine i biyampe kumusabila’ko mu muswelo umuvūla bulēme bwandi? Mwene i kipite buya kumwivwana na kitūkijetyima, pakwabo kumwipangula mwanda waka ulanga nabya, kupwa kubanga ne malango andi kitatyi kyotulanguluka nandi mu Bisonekwa?

Bulēme botwikalanga nabo pa kwisamba na muntu umo umo bufwaninwe ne kumweka kitatyi kyotunena ku meso a bemvwaniki ku lukala. Muneni ulēmekele bemvwaniki bandi kakebafutululapo buntu-ntala nansha kwimwekeja bwa aye wibanena’mba: “Mwadi ba kulonga kino shi mwadi musakile kulonga’kyo.” Kunena namino kuzozejanga bakwetu. Bine, i kipite buya kumona bemvwaniki pamo bwa kitango kya bantu baswele Yehova ne basaka kumwingidila! Twiulei Yesu, twivwanei bakwetu kitatyi kyotudi na boba bakōkekōke ku mushipiditu, bakubulwa bupotolodi, nansha boba badi na mulēle wa kulonda madingi a mu Bible.

Bemvwaniki bakanañuna bulēme bwibalēmeka muneni shi wikuja ne aye mwine mu bantu basakilwa kulonda bya binebine Kinenwa kya Leza. O mwanda i biyampe kwepuka kwingidija nyeke kishima “banwe” pa kulombola mvubu ya bisonekwa. Ivwana kino kipangujo: “Lelo banwe muloñanga bintu byonso byomubwanya kulonga?” kupwa tala mokishidile na bino binenwa: “Batwe bonso umo ne umo tufwaninwe kwiipangula’mba: ‘Lelo noñanga byonso byombwanya kulonga?’” Mwanda wisambilwa’po mu bino bipangujo byonso bibidi i umo, ino kibajinji kilombola amba muneni ketūdilepo mu ludingo lumo na bemvwaniki. Ino kya bubidi kikankamika muntu ne muntu, ne muneni mwine kumo, abandaule aye mwine ngikadilo yandi ne kukanina kwandi kwa mutyima.

Komena mutyima wa kusaka kuzaula mizaulo mwanda’tu wa kusepeja bemvwaniki. Kino kipēlwijanga musapu wa mu Bible. Na bubine, tufwaninwe kuloelelwa mwingilo otwingidila Leza. Kadi mu myanda yotupelwe mukokeja kwikala ne mikwabo ikokeja kuleta tusepo. Ino, kwalamuna myanda misumininwe ke ya kusepeja i kubulwa kupa bemvwaniki ne Leza mwine bulēme.

Tusaka mufweneno otufwena bantu, mumwekelo wetu, ne muneneno wetu bilombole nyeke amba tumwene bakwetu mungya mwitufundijije Yehova kwibamona.