Mwingidila Batadi Bendakana Bu Batulama Bakikōkeji

“Monka mo mwatambwidile bānwe bonso kyabuntu, wa kyandi, wa kyandi, e monka mo mwipela’byo umbukata mwenu, pamo bwa batulama balumbuluke ba buntu bwa miswelo ne miswelo bwa kudi Leza.”​—1 PETELO 4:​10.

YEHOVA wingidijanga bakristu bakikōkeji bonso bu batulama. Pavule, kalama i mwingidi upelwe lupusa lwa kulela kipango. Kadi ukokeja kutala ne bya busunga bya mfumwandi. (Luka 16:​1-3; Ngalatea 4:​1, 2) Yesu wātelele kabumbo ka bashingwe-māni bakikōkeji bakidi pano pantanda bu “kalama wa bine.” Wāpele uno kalama “bintu byandi byonso,” kubadilamo ne mwingilo wa busapudi bwa Bulopwe.​—Luka 12:42-​44; Mateo 24:14, 45.

² Mutumibwa Petelo wānene’mba bakristu bonso i batulama ba buntu bwa Leza bulombwelwe mu miswelo mishileshile. Mukristu yense udi na kyepelo kampanda kyakokeja kuvuijija’mo na kikōkeji mwingilo wa bu kalama. (1 Petelo 4:​10) Bakulumpe bakristu i batongwe bu batulama, bakwabo umbukata mwabo i batadi bendakana. (Tetusa 1:7) I muswelo’ka otufwaninwe kumona bano batadi bendakana? I bitungo’ka ne i ngikadila’ka yobafwaninwe kwikala nayo? Ne i muswelo’ka obakokeja kuvuija mwingilo mulumbuluke kutabuka?

Twibafwijeiko Pamwanda wa Mwingilo Wabo

³ Bakristu bamo, ba mulume ne mukaji, bāsonekele mutadi wendakana ne wandi mukaji amba: “Tukasa kwimuyukija kufwijako kwetu pamwanda wa kitatyi ne buswe bomwētulombwele. Mu kyetu kisaka, twāmwenine bikatampe mu kwitukankamika kwenu konso ne mu madingi enu. Tuyukile’mba tufwaninwe kwendelela mu kutama kumushipiditu, ino na bukwashi bwa Yehova ne bwa banabetu badi bwa banwe, matabula a kwendelela aketupēlela.” Binenwa bya uno muswelo bivwanwanga pavule mwanda batadi bendakana batele balunda nabo mu lwitabijo mutyima bininge, enka na mulongelanga kalama muyampe ku bamukipango kya mfumwandi. Bamo i baneni babwino. Bavule i bipanda mu mwingilo wa busapudi, bakwabo nabo i bayukane pamwanda wa kyanga ne kisanso kyabo. Kutamija ne kwingidija bino byabuntu mu mwingilo wabo, kukakwasha batadi bendakana bakekale na bubinga bwa kwitwa bu “batulama balumbuluke.”

⁴ Mutumibwa Polo wāsonekele’mba: “Bu-kalama nabo mo bwendele i muno’mba, i muntu wa binebine.” (1 Kodinda 4:2) Kwingidila banabetu bakristu mu bipwilo bishileshile yenga ne yenga, i madyese a pabula ne aleta nsangaji. Inoko kadi, i kiselwa kilēma. I muswelo’ka ukokeja batadi bendakana kuvuija senene ne pamfulo mwingilo wabo wa bu kalama?

Kuvuija Senene Mwingilo Wabo wa bu Kalama

⁵ Kikulupiji mudi Yehova kupityila mu milombelo i kyakamweno kobadi. Dimo bakokeja kulemenenwa pamwanda wa mpangiko yobadi nayo ne biselwa bivulevule. (Enzankanya na 2 Kodinda 5:4.) Omwanda bafwaninwe kulonda ano madingi a Davida mulembi wa mitōto: “Ela kiselwa kyobe padi Yehova, nandi ukakulelanga; kakalekapo moloke kujina, nansha patyetye pene.” (Mitōto 55:22) Kadi bino binenwa bya Davida bikebakankamika: “Atōtwe’po Mfumwetu, wakwituselela kiselwa kyetu mafuku onso mo bukila, mo bukila.”​—Mitōto 68:19.

⁶ I kwepi kwātene Polo bukomo bwāmukweshe ate mutyima ku biselwa byandi bya kumushipiditu? Wāsonekele’mba: “Ne mukomo wa kulonga bintu byonso mudi aye wakunkomeja.” (Fidipai 4:​13) Bine, Yehova Leza ye wādi Nsulo ya bukomo bwa Polo. Petelo nandi witudingila’mba: “Shi kudi umo nandi wingila, nankyo ēkale kwingila na wa bukomo bwa kupebwa na Leza; amba Leza atumbijibwe ntumbo umbintu byonsololo kudi Yesu Kidishitu.” (1 Petelo 4:​11) Tutu umo wādi mutadi wendakana umbula bwa myaka mivule wākokele milangwe pa mvubu ya kukulupila mudi Leza, amba: “Vundamukila nyeke kudi Yehova shi uwatanwa na myanda, kadi kimba bukwashi ku bulongolodi bwandi.”

⁷ Mutadi wendakana ufwaninwe kwikala na ndiñamano. Pamo’nka na bakristu bakwabo, nandi ufwaninwe ‘kujingulula i bintu’ka bidi na mvubu mikatampe.’ (Fidipai 1:​10)a Shi bakulumpe ba pa kipwilo badi na kipangujo, bakokeja kwikibandaula pamo na mutadi wa kipindi wiile kwibapempula. (Nkindi 11:14; 15:22) Milangwe yandi ya ndiñamano ne madingi andi emanine pa Bisonekwa, bikebakwasha bininge mu kōlola myanda, pobakashala pa kipwilo. Polo wāsapwidile Temote’mba: “Byobya byo waivwene kudi ami, mu kitango kya tumoni tuvule twine, byo byonka nobe byōfikija ku bāna-balume balumbuluke, bayūkile ne kufundija bakwabo.”​—2 Temote 2:2.

⁸ Kwifunda Bisonekwa, kukimba ne kulanguluka, bidi na kamweno pa kupāna madingi. (Nkindi 15:28) Mutadi wa distrike umo wānene’mba: “Pa kubungakana na bakulumpe, ketufwaninwepo kutyina kwikilombola shi ketuyukilepo kilondololwa ku kipangujo kampanda.” Kwikala na “mutyima wa Kidishitu” pa mwanda kampanda, kiketukwasha tulete madingi emanine pa Bible akakwasha bakwabo balonde kiswamutyima kya Leza. (1 Kodinda 2:​16) Pakwabo mutadi wendakana ukokeja kulembela Sosiete Watch Tower mwanda wa kukimba buludiki. Mu myanda yonso, lwitabijo mudi Yehova ne buswe butala pa bubinebine, ye bidi na mvubu kutabuka mumwekelo nansha busendwe bwetu mu buneni. Mu Kodinda, Polo kāilepo na “mīsambo ya lushiñanya, senene, ehe, nansha ya ñeni,” ino pāshilwile mwingilo wandi wādi “mukōkekōke, ne moyo, ne kuzakala kukatampe kwine.” Lelo kino kyāmumwekeje bu muntu wakubulwa kufwaninwa mu mwingilo? Mhm, kyākweshe bene Kodinda bakulupile mu ‘bukomo bwa Leza kupita’ko mu ñeni ya bantu.’​—1 Kodinda 2:​1-5.

Ngikadila Mikwabo ya Kamweno

⁹ Mutyima wa kwitūla pa kyaba kya bakwabo ukebakwasha balupule bipa bilumbuluke. Petelo wāsoñenye bakristu bonso ‘bekale na kanye,’ nansha ‘kwitūla pa kyaba kya bakwabo.’ (1 Petelo 3:​8, NW, kunshi kwa dyani) Mutadi umo wa kipindi wādi usaka nyeke ‘kuta mutyima muntu ne muntu pa kipwilo ne kumuteja na katentekeji.’ Pa kino, Polo wāsonekele’mba: “Sepelelai ne boba basepelela, kadi dilai na boba badila.” (Loma 12:15) Kino kikwasha batadi bendakana bate mutyima wa kwivwanija makambakano ne ngikadilo idi’mo balunda nabo mu lwitabijo. Mu uno muswelo, bakaleta madingi ōbaka a mu Bisonekwa, akokeja kukwasha senene shi ekale kwingidijibwa. Mutadi wa kipindi umo uyukile kwitūla pa kyaba kya bakwabo, wātambwile uno mukanda wādi utamba ku kipwilo kya kubwipi na Turin, mu Itali, unena’mba: “Shi usaka kutebwa mutyima, wibate mutyima; shi usaka bakusepelele, wibasepelele; shi usaka bakusanswe, wibasanswe; shi usaka bakukwashe, wibakwashe. Kino ye kyotwefundile kodi!”

¹⁰ Kwityepeja ne kwikala muntu kakole kōbololwa kikakwasha batadi bendakana bavuije mwingilo mulumbuluke. Mutadi wa kipindi umo wānene’mba: “I kyakamweno kakatampe kulama ngikadilo ya kwityepeja.” Wādyumwine batadi bendakana bapya’mba: “Kemukikokwai nansha kupwana enka na banabetu bafukwe ku makasa kete, pamwanda wa byobakokeja kwimulongela, ino pwanai na bonso pakubulwa kusañuna.” (2 Bilongwa 19:​6, 7) Kadi mutadi wendakana wakwityepeja kakemwekejapo na bulēme bupitepite bu mwimaniji wa Sosiete. Mutadi wa distrike umo wānene’mba: “Wityepeje ne kusaka kuteja banabetu. Ikala nyeke bu muntu kakole kōbololwa.” Yesu Kristu i muntu mutabuke bukata wāikeleko, wādi ukokeja kupija bantu ngitu mudilo, ino wādi na kwityepeja, kakole kōbololwa, nansha ke banuke bene bādi beivwana senene kumeso andi. (Mateo 18:5; Mako 10:​13-​16) Batadi bendakana basakanga bana batyetye, bansongwanzele, banunu​—muntu yense kadi umo ne umo pa kipwilo​—aleke kwikaka pa kwibafwena.

¹¹ I bine, “bātwe bonso tukukalanga,” ne i kutupu mutadi wendakana nansha umo kaloñanga bilubo. (Yakoba 3:2) Shi waluba, kulomba lusa kwabinebine kukapa bakulumpe kimfwa kilumbuluke kya kwityepeja. Kukwatañana na Nkindi 22:4, “mpalo ya kwityepeja ne kwakamwa Yehova [ye] bupeta ne bulēme ne būmi.” Kadi mwene bengidi bonso ba Leza bafwaninwe ‘kwikala na kwityepeja mu kunanga na Leza wabo’? (Mika 6:​8) Kitatyi kyobāipangwile mutadi wa kipindi umo i madingi’ka akokeja kupa mutadi wendakana umpya, wālondolwele’mba: “Kwata banabetu na bulēme bukatampe ne na mutyika ne kwibamona bu i bakupite abe. Ukaboila ñeni mivule ku banabetu. Ikala na kwityepeja. Lama mwikadilo obe wa nyeke. Kokimenwa masala.”​—Fidipai 2:3.

¹² Bupyasakane mu mwingilo wa bwine-kristu bulēmekejanga binenwa bya mutadi wendakana. Bine, shi aye ne wandi mukaji balete kimfwa kilombola bupyasakane mu mwingilo wa busapudi, nankyo bakulumpe ne babo bakaji ne bantu bakwabo pa kipwilo bakakankamikwa kutambila mu mwingilo na bupyasakane. Mutadi wa kipindi umo wādingile’mba: “Ikala na bupyasakane mu mwingilo.” Wābwejeje’ko amba: “Najingulwile bu, pavule, shi kipwilo i kipyasakane bininge mu mwingilo wa busapudi, myanda nayo idi’po i mityetye.” Mutadi wa kipindi mukwabo wānene’mba: “Shi bakulumpe badi na kibidiji kya kutambila na batutu ne bakaka mu busapudi ne kwibakwasha bebusepelele, kikaleta ndoe ya mutyima ne nsangaji mikatampe ya kwingidila Yehova.” Mutumibwa Polo ‘wākankamene kusapula myanda miyampe ya Leza ku bene Tesalonika mu bulwi bukatampe.’ Bine, bālamine mu ñeni yabo bupempudi bwandi ne mwingilo wa busapudi kadi bādi babila kumumona dikwabo!​—1 Tesalonika 2:​1, 2; 3:6.

¹³ Kitatyi kyaingila pamo na balunda nandi bakristu mu busapudi, mutadi wendakana ukata mutyima ku ngikadilo yabo ne ku mikalo yabo. Nansha shi madingi andi ekale na bukwashi, ufwaninwe kuyuka’mba amo-amo akokeja kuleta nsūngu kitatyi kyasapula na mukulumpe wabwino. Mu myanda imo-imo, kukankamika kukokeja kwikala kuyampe kupitako kudingila. Kitatyi kyatwala basapudi nansha bapania mu kwendeja kifundwa kya Bible, bakokeja kusaka ekyendeje. Padi kino kikebakwasha bamone miswelo mishileshile ya kulemununa mufundijijo wabo.

¹⁴ Batadi bendakana bapyasakane bakapulanga bupyasakane mu bakwabo. Mutadi wa kipindi umo wa mu Uganda wāpukwite mu dīto umbula bwa nsāa mituntulu mwanda wa kukatwala musapudi umo ku kifundwa kya Bible kyādi kyendelela bityebitye. Po bādi benda, mvula wānoka bininge bafika batopwe abo bonso. Bantu basamba ba mu kine kisaka’kya pobāyukile’mba i mutadi wendakana wāile kwibapempula, bātulumukile bininge. Bādi bayukile’mba baludiki ba mu byabo bipwilo kebādipo bakokeja kuta mutyima ku luombe uno muswelo. Mu dyayenga dikwabo, baenda ku kupwila musunsa wabo umbajinji ne kulombola kilokoloko kyabo kya kwikala bu ba Tumoni twa Yehova.

¹⁵ Mu ntanda ya Oaxaca mu Mexike, mutadi wa kipindi umo wālongele buninge bokebadipo bamufwatakenya nansha dimo. Wētudileko mpangiko ya kulala mu kifungo mafuku aná bufuku mwanda wa kukapempula kibumbo kya bakutwa basamba-babidi bāikele ke basapudi ba Bulopwe. Umbula bwa mafuku mavule, wādi utwala bano bakutwa pobādi bapāna bukamoni bwa ku kifungo ne kifungo ne kwendeja bifundwa bya Bible. Pamwanda wa kusepelela kobālombwele, bamo-bamo bādi befunda, baēndelele biyampe mu kwifunda kwabo kwa bufuku. Uno mutadi wa kipindi mupyasakane usoneka’mba: “Pa kupwa kwa bupempudi, bakutwa ne ami mwine twāivwene nsangaji mikatampe yātambile ku kwikankamika kwa batwe bonso.”

¹⁶ Batadi bendakana batompanga kwikala bantu bakankamika. Kitatyi kyāpempwile Polo bipwilo bya mu Masedonya, ‘wēbakankamikile na kwibafundija bintu bivule.’ (Bilongwa 20:​1, 2) Binenwa bikankamika bikokeja kwikala na bukwashi bukatampe mu kuludika bankasampe ne batame bene mwanda wa bafikile pa bitungo bya kumushipiditu. Ku bilo imo ya musambo wa Sosiete Watch Tower, bubandaudi butyetye bwālombwele’mba batadi ba bipindi kebakankamike kubwipi kwa bantu bakwisakila 20 pa katwa bashilule na mutyima umo mwingilo wa kitatyi kyonso. Mukaja mutadi wendakana nandi ukekala bu nsulo yabinebine ya bukankamane kupityila ku kimfwa kyandi kilumbuluke kya bu musapudi wa Bulopwe wa kitatyi kyonso.

¹⁷ Banunu ne bampungiji ya ku mutyima bobene basakilwa kukankamikwa nakampata. Mutadi wa kipindi umo ke mununu usoneka’mba: “Kipindi kya wami mwingilo kindetelanga nsangaji ya ku mutyima ikoma ne mwakwiishintulwila i madyese ompelwe a kukwasha bantu bakōkekōke ne ba bidyoma bipungile badi mu luombe lwa Leza. Binenwa bidi mu Loma 1:​11, 12 bidi na buluji bwa pabula kondi, ke-pantu bimpanga bukankamane bwabinebine ne bukomo kitatyi ‘kyonebapānga kyabuntu kya kumushipiditu mwanda wa kwibakankamika.’ ”

Mpalo ya Mwingilo Wabo wa Nsangaji

¹⁸ Batadi bendakana batele mutyima bininge ku kukwasha balunda nabo mu lwitabijo. Basakanga kukomeja bipwilo ne kwibyubaka kumushipiditu. (Bilongwa 15:41) Mutadi wendakana umo ukokeja kwingila bininge “mwanda wa kukankamika, kutūkija mityima ne kushinsakanya kilokoloko kya kuvuija mwingilo, kadi ne kwendelela kwingidija bubinebine umbūmi.” (3 Yoano 3) Mukwabo nandi ukimba muswelo wa kwimanija lwitabijo lwa balunda nandi mu mwingilo. (Kolose 2:​6, 7) Vulukai’mba mutadi wendakana nandi i “mukwetu wa mu lupungu lumo,” ke mfumwandya lwitabijo lwa bakwabo, mhm. (Fidipai 4:3; 2 Kodinda 1:​24) Bupempudi bwandi bwikalanga kitatyi kya kukankamikwa ne kya mingilo mivule, kadi ku bakulumpe i kyaba kya kubandaula kwendelela kwa kipwilo ne kutala bitungo bya kumeso. Basapudi ba pa kipwilo, bapania, bengidi ba mingilo ne bakulumpe bene, bakulupilanga kūbakwa ne kukunkwa ku mityima bendelele na kuputumina mu mwingilo, kupityila ku kimfwa kyandi ne ku binenwa byandi. (Enzankanya na 1 Tesalonika 5:​11.) Shi kepano, tufwaninwe kuteakanya na mutyima umo bupempudi bonso bwa mutadi wa kipindi ne kumwena mu mwingilo uvuijibwa na mutadi wa distrike.

¹⁹ Batadi bendakana ne babo bakaji bapalwanga mpalo ya bulēme pamwanda wa mingilo yabo ya kikōkeji, kadi bakokeja kukulupila’mba Yehova ukebeselanga pamwanda wa biyampe byobalonga. (Nkindi 19:17; Efisesa 6:8) Georg ne Magdalena, i ba mulume ne mukaji banunu bāingile myaka mivule mwingilo wa kwendakana. Ku kitango mu Luxembourg, Magdalena bāmufwenene kudi muntu umo wāsapwidile bukamoni myaka 20 kunyuma. Uno mwana-mukaji Muyuda, wāsepelele bubinebine kupityila ku mukanda wāmushidile Magdalena, kupwa mwenda mafuku wābatyijibwa. Kaka mukwabo wāfwenene Georg, pa kuvuluka bupempudi bwākebapempwile ku yandi njibo myaka 40 kunyuma. Muswelo wādi usapula myanda miyampe na kyanga, wāmufikije aye ne wandi mulume ku kwitabija bubinebine. Bine, Georg ne Magdalena bāivwene nsangaji bikomo.

²⁰ Mwingilo mulumbuluke wāingile Polo mu Efisesa, wāmuletele nsangaji mikatampe, wāshilula kutela binenwa bya Yesu’mba: “Dyese dyakupana ditabukile dyakupebwa.” (Bilongwa 20:35) Mwingilo wa batadi bendakana byoudi wa kupāna kitatyi kyonso, banabetu bengila’o batananga nsangaji mikatampe, nakampata shi abamone bipa bilumbuluke bya wabo mwingilo. Mutadi wa kipindi umo wāikele kukwasha mukulumpe umo mukōkekōke, wāsapwidilwe mu mukanda’mba: “Bine ‘wāunkomeje’ bininge umbūmi bwami bwa kumushipiditu​—mu muswelo okukokejapo ne kufwatakanya kwine. . . . Bine, kukokejapo kupotolola senene muswelo owākweshe Asafa, wa dyalelo, ‘wādi kasake kushetemuka.’”​—Kolose 4:​11; Mitōto 73:2.

²¹ Mukristu umo mununu wādi mutadi wa kipindi umbula bwa myaka mivule, usenswe kulanguluka pa Kisonekwa kya 1 Kodinda 15:58, mutanwa musoñanya wa Polo unena’mba: “Kankamanai, ne kujina kwine mpika, muvudilwe pakatampe pene, mafuku onso nyeke, monka mu mīngilo ya Mfumwetu, pa mwanda o mwayūka’mba, kuputumina kwa mu mīngilo yenu kekudipo kwa bitupubitupu mudi Mfumwetu, ehe.” Na bubine, batadi bendakana badi na mīngilo mivule mudi Mfumwetu. Omwanda twibafwijako mwanda bengilanga na nsangaji mikatampe bu batulama bakikōkeji ba buntu bwa Yehova!

[Kunshi kwa dyani]

[Bipangujo]

1, 2. (a) I muswelo’ka okokeja kushintulula kishima “kalama”? (b) Le i bāni badi umbukata mwa batulama bengidijibwa na Leza?

3. Mwanda waka batadi bendakana bakokeja kwitwa bu “batulama balumbuluke”?

4. I kipangujo’ka kyotukabandaula pano?

5, 6. Mwanda waka kikulupiji mudi Yehova kupityila mu milombelo i kya kamweno umbūmi bwa mutadi wendakana?

7. Ndiñamano idi na bukwashi’ka mu mwingilo wa mutadi wendakana?

8. Mwanda waka kidi na mvubu kwifunda Bible, kukimba, ne kulanguluka’po?

9. Mwanda waka batadi bendakana bafwaninwe kwikala na mutyima wa kwitula pa kyaba kya bakwabo?

10. I kika kyānene mutadi wa kipindi ne wa distrike pa mwanda utala kwityepeja, ne i kimfwa’ka kyāshile Yesu pa uno mwanda?

11. Shi i kyendelemo, i kika kikokeja kulupuka ku kulomba lusa?

12. Mwanda waka bupyasakane mu mwingilo wa bwine-kristu budi na mvubu mikatampe?

13. Mutadi wendakana ufwaninwe kuta mutyima ku kika kitatyi kyatambila pamo na balunda nandi bakristu mu mwingilo wa budimi?

14. Mwanda waka tukokeja kunena’mba batadi bendakana bapyasakane bakapulanga bupyasakane mu bakwabo?

15. I mwanda’ka mulumbuluke wa nsangaji wālongele mutadi wa kipindi umo mupyasakane mu Mexike?

16. Mwanda waka i kyakamweno kakatampe batadi bendakana ne babo bakaji bekale kukankamika bakwabo?

17. I muswelo’ka wēivwene mutadi wa kipindi umo mununu pamwanda wa madyese ādi nao a kukwasha bakwabo?

18. I bitungo’ka bya mu Bisonekwa bikalanga na batadi bendakana?

19, 20. I muswelo’ka upalwanga batadi bendakana ne babo bakaji pamwanda wa mwingilo wabo wa kikōkeji?

21. Mwanda’ka tukokeja kunena’mba 1 Kodinda 15:58 utalanga ne pa mingilo ya batadi bendakana?

[Kapango pa paje 15]

Batadi bendakana bakimbanga kukankamika balunda nabo mu lwitabijo

[Kapango pa paje 16]

Bankasampe ne batame bakokeja kumwena mu kisense kyabo na batadi bendakana ne babo bakaji

[Kapango pa paje 17]

Mwingilo wa bupyasakane wa mutadi wendakana ushinsakanyanga bupyasakane mu bakwabo

Ukalondolola Namani?

◻ Mwanda’ka batadi bendakana bafwaninwe kumonwa bu “batulama balumbuluke”?

◻ I bintu’ka bikokeja kukwasha batadi ba bipindi ne ba distrike bavuije mwingilo mulumbuluke?

◻ Mwanda waka kwityepeja ne bupyasakane i byakamweno kakatampe ku boba balonga mwingilo wa kwendakana?

◻ I bitungo’ka bilumbuluke bikalanga na batadi bendakana?