Yehova—Leza Usokolanga Bifibwe
“Kudi Leza wa mūlu usokolanga bifibwe.”—DANYELE 2:28.
YEHOVA, Leza wabuswe, mwinemukatakatamwine mūlu ne pano panshi, Umpangi umo kete bunka bwandi, ye Leza wa tunangu ne boloke. Kafyangapo bintu pa kumuyukila, mingilo yandi, nansha mpango yandi, ehe. Wīsokolanga pa kitatyi kyatungile aye mwine, kadi na manwa andi. Omwanda i mwishile na Walwana nandi, Satana Dyabola ukimbanga kufya bintu pa kumuyukila, ufya ne milangwe yandi mine.
2 Ba Yehova ne Satana byobadi beshile, ne batōtyi babo nabo mo monka. Boba balonda buludiki bwa Satana bayukenanga ku bundalandala ne ku bubela. Belombola byabitupubitupu bu bantu ba mu mwinya, ino bintu byobalonga bya mu fukutu. Bene Kidishitu bene Kodinda bālombwelwe kuleka kutulumuka uno mwanda. “Nanshi bantu badi namino i batumibwa ba mabela, ba mīngilo ya kongojana bakwialamuna abo bene’mba: Tudi batumibwa ba Kidishitu. Nako kutupu byakwana, ke-muntu ne Satana nandi wialamunanga aye mwine, kādi mwikeulu wa mu mwinya.” (2 Kodinda 11:13, 14) Ino bene Kidishitu abo bakulupile Kidishitu bu Muludiki wabo. Kitatyi kyaākidi pano pantanda, wālombwele mu muswelo mubwaninine bumuntu bwa Shandi, Yehova Leza. (Bahebelu 1:1-3) Nanshi bene Kidishitu pobalondanga Kidishitu, beulanga Yehova, Leza wa bubinebine, wakubulwa kafinda, kadi wa mwinya. Nabo kebafindangapo bintu bya kwibayukila’po, mingilo yabo, nansha mpangiko yabo.—Efisesa 4:17-19; 5:1, 2.
3 Kitatyi kimonanga Yehova amba i kyendele’mo, wikalanga usokola kamo ne kamo katala pa mpango yandi ne ya pa mafuku akāya kumeso yadi keyayukene ku bantu. Ye akyo kimwityilwa bu Leza usokolanga bifibwe. Omwanda boba basakanga kumwingidila, betwanga—ne kusoñanibwa—kwifunda myanda yebāsokwedilwe. Bubandaudi bwalongelwe mu 1994 ku Batumoni 145000 mu ntanda imo ya mu Bulaya bwālombwele amba, bavule umbukata mwabo, umo ne umo wābandawile bufundiji bwa Batumoni ba Yehova tamba myaka isatu kumeso kwa kutonga kwikala Kamoni. Bātongele abo bene pampikwa kuningilwa. Ne kadi bāikala kwendelela na kulonga byonso na bwanapabo bwabo bwa kwitongela. Kimfwa, bamobamo, babala-banga, bāikele kushikwa misoñanya ya peulu ya mwikadilo wa bulēmantu ilondanga bene Kidishitu, ino mwenda mafuku, bātyiba mbila ya kuleka kwikala Batumoni. Ino i kyansangaji pa kumona amba, umbula bwa myaka itano ya kunyuma’i, bavule bene mu bano bālupukile mu Batumoni, pano i batabule matabula a kwilunga ku bulongolodi ne kushilula monka mwingilo wabo wa bu Batumoni.
4 Kyabine, ke bonsopo bālekele bu Kamoni bajokele, mhm, kadi umbukata mwabo mudi bamo bāikele kupebwa biselwa bikatampe mu kipwilo kya bwine Kidishitu. Ke kya kutulumukapo, mwanda nansha ke mu balondi ba Yesu baādi nabo pabwipi mwābombokele umo, mutumibwa Yudasa. (Mateo 26:14-16, 20-25) Lelo buno i buluji bwa kulekela bwine Kidishitu bwabine? Le kino kikolejanga mwingilo wa bufundiji uvuijibwa senene na Batumoni ba Yehova? Nansha dimo, kwabwa kwaābilwe Yesu na Yudasa Isakadiota kekwāimikilepo mpango ya Leza, ne dyalelo mo monka.
Mwinēbukomo Aye Kadi Wabuswe
5 Yehova i Leza wa buswe. Utele bantu mutyima mpata. (1 Yoano 4:7-11) Nansha byadi pa kitenta kyandi kya peulu, ino usangelanga kusamba bulunda na bantu. Tutanga pa mwanda utala umo wa mu bengidi bandi bakala’mba: “Abalahama waitabije Leza, ino kyamutelelwe bu-boloke; pātelelwe bu-mulunda na Leza.” (Yakoba 2:23; 2 Bilongwa 20:7; Isaya 41:8) Enka na mwilombwelanga balunda myanda mifibwe, mo monka mulongelanga ne Yehova na balunda nandi. Yesu wāikele kwiula Shandi pa uno mwanda, wāsamba bulunda na bandi bana-babwanga ne kwibalombola myanda mifibwe. Kāebanena’mba: “Pano nkikimutelapo bupika, mhm, ke-muntu mupika kayūkapo kilonga mfumwandi, ino bānwe pano nemutela bu-balunda nami, mwanda bintu byonso byo naivwene kudi Tata nemuyūkija’byo.” (Yoano 15:15) Myanda ya pafula, itēlwa bu “bifibwe,” īsapwilanga ba Yehova na wandi Mwana, ne na balunda nabo, ibakutyilanga umbumo, mu kijimba kya buswe ne lulamato, kikoma kukutululwa.—Kolose 3:14.
6 Buluji bwa dino dijina Yehova, “Yewa Wikadijanga ke,” bulombola bukomo bwandi bwa kwikala monso mwasakile kwikadila mwanda wa kuvuija mpango yandi. Yehova kadipo pamo bwa bantu, ke-muntu aye kafyangapo milangwe yandi mwanda wa kutyina’mba bakwabo bakamujikila akomenwe kufikidija’yo. Aye kakankalwangapo, omwanda bintu bivulevule byaetungile kulonga i mwibisokwele patōka mu Bible, Kinenwa kyandi. Ulaile amba: “Kinenwa kyami . . . kekiketolelapo bitupu ko ndi, ehe, nanshi kikalonga kyoki kyo nswele, kabidi kikafikijija biyampe’tu kintu kyo nekitumine.”—Isaya 55:11.
7 Kinondanonda na butomboki bwa mu Edena, Yehova wāsokwele bintu bikalongeka kumfulo kwa lwana lwa tamba kalā ludi pa bukata bwa aye ne Satana, Kinkwa nandi. Lukunwa lwālaile Leza lwādi lwa kukapondakanibwa bisansa, bya kitatyi kityetye, ino aye Satana wādi wa kupondakanibwa potepote, bya lufu. (Ngalwilo 3:15) Kyabine, mu 33 K.K., Dyabola wāpondakenye Yesu Kidishitu, Lukunwa, na kumwipaija. Mu uno muswelo, Satana wāfikidija Kisonekwa, kadi kino kilongwa kyālombwele amba Yehova i Leza wa bubinebine, nansha byokeyādi mifwatakanyo ya Satana. Kwandi kushikwa bubinebine ne boloke, kibengo kyandi, mutyima mūmu wandi wa kupela kwisāsa, bino byonso byāmutwele ku kulonga’nka byobya byātobele Leza amba ukalonga’byo. I amo, boba bonso babinkwa na bubinebine, kutentekela’po ne Satana mwine, baponenanga’nka mu uno musoñanya unena’mba: “Ketukokejapo kulonga kibi ku bubinebine . . . poso kulonga biyampe.”—2 Kodinda 13:8, MB.
8 Tamba pa kushimikwa kwakubulwa kumweka kwa Bulopwe bwa Leza mu 1914, kisonekwa kya Kusokwelwa 12:12 kyendanga kifikidila, kinena’mba: “Penepo nanshi, sepelelai pa uno mwanda uno mānwe madiulu, ne bonso bēkele monka. Yō! Yō! malwa obe, abe panopanshi, ne abe mema mwine; mwanda dyabola watūkila po mudi ne bukalabale bukatampe bwine, pa kuyūka’mba: Ngidi ne kakitatyi katyutyu.” Lelo kuyuka kwa Satana amba kakitatyi kandi ke katyutyu, kubamutenga, ebiya waalamuna mwikadilo wandi? Yehova ye Leza wa bubinebine, Muludiki Mwinemukatakatamwine, i aye bunka bwandi ufwaninwe kutōtwa, kino kyo kintu kyadi kya kwitabija Satana. Inoko Dyabola kasakangapo kuponejibwa, nansha byayukile amba i mupone.
9 Yehova usokwelanga patōka bintu bikalongeka pākaya Kidishitu kufikidija butyibi pa ino ngikadilo ya Satana. (Mateo 24:29-31; 25:31-46) Pa kino, Kinenwa kyandi kituyukija bintu bikafikila bambikavu, amba: “Ino po banena’mba: Ke talala, nyā, yonka ndoe; po ponka pa kupapamukilwa ko badi, ne konakanibwa, pamo’nka bwa misongo ya mwana-mukaji pa kubutula mwana.” (1 Tesalonika 5:3) Boba balonda buludiki bwa Satana bapumpunyanga kino kidyumu kidi tō. I basabwe meso na mityima yabo imbi, ibabudija kwisāsa milongelo yabo imbi, kwalamuna mpango yabo ne nkuku yabo yobakuta yakubulwa kukwatañana na mpango ya Yehova.
10 Nakampata tamba mu 1986, mwaka wāinikilwe na Kitango kya Bumo bwa Mizo bu Mwaka wa Ndoe Kujokoloka Ntanda Yonso, bavule pano besambilanga bininge pa ndoe ne mutyima-ntenke. Bantu ke batabule matabula abinebine mu bukomo bobalonga bwa kutūla ndoe pano pantanda, kadi bimweka bu buno bukomo i bubwanye kulonga kintu kampanda. Lelo kuno ye kufikidila konso kutuntulu kwa buno bupolofeto’ni, nansha tukokeja kutengela kuteleka musapu wa muswelo mukwabo ulengeja moyo? Yehova aye mwine ukatōkeja uno mwanda pa kitatyi kyandi kifwaninwe. Inoko batwe, tushalei nyeke balanguke kumushipiditu, ‘tutengele ne kulama mu ñeni amba difuku dya Yehova didiko.’ (2 Petelo 3:12) Byenda bipita kitatyi na mīsambo itala pa ndoe ne mutyima-ntenke, bantu bamobamo bayukile kino kidyumu, ino abo bapumpunya’kyo, bakokeja kwikala na lonji lwa kufutulula amba Yehova kakafikidijapo kinenwa kyandi, nansha amba kabwanya’byopo. (Enzankanya na Musapudi 8:11-13; 2 Petelo 3:3, 4.) Ino bene Kidishitu babine bayukile amba bine Yehova ukafikidija mpango yandi!
Bulēme Bufwaninwe Bibumbo Bingidija Yehova
11 Kitatyi kyālotele Mulopwe Nebukaneza, muludiki wa Umbikalo Umpya wa Babiloni, kilotwa kyāmukomene kuvuluka, wāityile ba kumulombola’kyo. Bandi babitobo, babwana-vidye, ne bambuki bākomenwa kumusapwila kilotwa kyandi ne kumushintulwila’kyo kwine. Ino Danyele, mwingidi wa Leza wāile wāmushintulwila’kyo, kadi wāmusapwila amba kusokolwa kwa kilotwa ne nshintulwilo yakyo kebyālupukilepo ku tunangu twa aye mwine. Danyele wānene’mba: “Ino kudi Leza wa mūlu usokolanga bifibwe, kabidi wayukija kudi mulopwe Nebukaneza kyokya kikekala mu mafuku a kumfulo’a.” (Danyele 2:1-30) Tutwa twa myaka kunyuma, Yosefa, mupolofeto mukwabo wa Leza, wājingulwile monka amba, Yehova i Musokodi wa bifibwe.—Ngalwilo 40:8-22; Amose 3:7, 8.
12 Mupolofeto mukatakata wa Yehova wāingile pano pantanda i Yesu. (Bilongwa 3:19-24) Polo wāshintulwile amba: “Leza, pa kala-ā, wādi unena pangipangi pēne mu miswelo ne miswelo ku bakulutuba [kupityila kudi, NW] bapolofeto, ino pano pamfulo pa ano mafuku ano’a wetunenena [kupityila kudi] Mwana wandi, wātongele ke mpyana wa bintu byonso, ne wāpangije panopantanda ponsololo.”—Bahebelu 1:1, 2.
13 Yehova wānene kudi bene Kidishitu babajinji kupityila kudi Yesu, wandi Mwana wēbalombwele bifibwe bya Leza. Yesu wēbasapwidile amba: “Kibapebwa kudi bānwe kadi [mwivwanije bifibwe] bya umbulopwe bwa Leza.” (Luka 8:10) Polo wēsambile mwenda mafuku pa bene Kidishitu bashingwe-māni “bu-bengidi ba Kidishitu, bu-tulama twa bifībwe bya Leza.” (1 Kodinda 4:1) Dyalelo, bene Kidishitu bashingwe-māni bendelela na kwingila bu bengidi ba uno muswelo, i babunde kabumbo ka umpika wabinebine ne wamanwa kalupula bidibwa bya kumushipiditu pa kitatyi kifwaninwe, kupityila ku kyandi Kitango Kyendeji. (Mateo 24:45-47) Shi tulēmekele pakatampe bapolofeto bapungulwidilwe mushipiditu ba mu mafuku a kunyuma, nakampata Mwanā Leza, mwene tufwaninwe kulēmeka monka ne kibumbo kya bantu kingidijibwa na Yehova dyalelo mwanda wa kusokwela bantu bandi myanda ya mu Bible mu ino myaka ya malwa?—2 Temote 3:1-5, 13.
Kubulwa Kafinda’ni Nansha Kafinda?
14 Lelo kubulwa kafinda kwa Yehova kutala pa kusokwela bantu bintu kushintulula amba bene Kidishitu bafwaninwe nyeke kutondobola kamwanda ko-konso kobayukile, ne mu ngikadilo yo-yonso? Eyo, bene Kidishitu balondanga kidyumu kya Yesu kudi batumibwa bandi, wēbadyumwine amba bafwaninwe “kudyumuka bwa nyoka, ne ba mutyima umo wakubulwa mwanda bwa nkunda.” (Mateo 10:16) Nansha shi kudi muntu uningila bene Kidishitu kuleka kutōta Leza mungya musakila mutyima wabo wa mundamunda, abo bendelelanga “kukokela Leza,” mwanda bayukile amba i kutupu kibumbo kya bantu nansha kimo kidi na lupusa lwa kukankaja mutōtelo wa Yehova. (Bilongwa 5:29, MB) Yesu mwine wālombwele kimfwa pa uno mwanda. Tutanga’mba: “Bino’bi pa kupitapo Yesu wadi unanga mu Ngadilea, ke-muntu aye kadi[po] uswele kunanga mu Yudea, ke-bantu [Bayuda] badi bakimba kumwipaya. Ebiya kadi masobo a [Bayuda] a bitanda adi pa bwipi. Penepo kwivwana kudi Yesu, webanena [banababo ba kungitu bakubulwa kwitabija]’mba: . . . Kakandeiko bonka banwe ku ano masobo, ami nkikakandakopo pano ku ano masobo, mwanda mwaka wami kewafikidilepo, mhm. Ino byēsambile nabo nabya waikele monka mu Ngadilea. Nanshi bamwanabo byo bakandile ku masobo, ebiya Yesu walondele konka kwakubulwa kumweka mu meso a bantu, waenda’tu na wīfya.”—Yoano 7:1, 2, 6, 8-10.
Lelo Tufwaninwe Kutondobola’ni Nansha Kufinda?
15 Mu byaba bimobimo, kufya mwanda ke enkapo kya tunangu kete, mhm, ino kilombolanga ne buswe. Kimfwa, Yosefa, shandya Yesu wabulelwa, wālongele kika paājingulwile amba Madia, mwana-mukaji waākwatyīle kusonga, watēnwe ne dimi? Tutanga’mba: “Penepo kala Yosefa mulumyandi byādi muntu moloke kadi usakile’mba; mufwije bumvu ku meso a bantu bonso, mhm; ponkapo wadi ukanina munda’mba: Nkamupele kufula.” (Mateo 1:18, 19) Bine, shi wādi amba wāmufwijije bumvu ku meso a bantu bonso, longa kwādi kubulwa kanye kukatampe!
16 Myanda mifibwe ikokeja kufwija muntu bumvu nansha kumufityija mutyima keifwaninwepo kusokwelwa bantu kebapelwe lupusa lwa kuyuka’yo. Bakulumpe bene Kidishitu balamanga kino kintu mu ñeni kitatyi kyobapa balunda nabo bene Kidishitu madingi a pa kasuku, kyobebasenga, nansha kyobebalemununa pamwanda wa bubi bukatampe bobalongele ku meso a Yehova. I kya mvubu kupwija ino myanda mungya munenena Bisonekwa; kutondobola myanda mifibwe ku boba bakubulwa mu myanda’ya, kekidipo na bukwashi ne kadi kilombola kubulwa buswe. Nanshi, ba pa kipwilo kya bwine Kidishitu kebafwaninwepo kuloba bakulumpe myanda mifibwe, ino bakalēmeka kiselwa kya bakulumpe kya kufinda myanda mifibwe. Nkindi 25:9 witudingila’mba: “Pita mu mwanda obe ne mwikadi nobe aye mwine, kadi kokasokola kanda ka bufyafya ka mukwenu.”
17 Uno musoñanya utala ne ba mu kisaka kimo, ne balunda babinebine. Kufinda myanda imoimo kudi na mvubu mpata, mwanda wa kwepuka lupotopoto ne kuvutakanya kipwano. “Luvula lwa kungala luleta mvula, e monka mwikadile ne ludimi lwa lubābo luleta mpala ya bulobo.” (Nkindi 25:23) Kyabine, dikōkeji kudi Yehova ne ku misoñanya yandi ya boloke, ne buswe ku bantu balonga bilubo, bikōkeja dimodimo kulomba tulombole bambutwile, bakulumpe bene Kidishitu, nansha bantu bakwabo bafwaninwe kuyuka myanda nansha ke mifibwe mine.a Ino pavule, bene Kidishitu bafwaninwe kulama myanda mifibwe itala bantu bangi, pamo bwa mobalamine yabo.
18 Mu kīpi, mwine Kidishitu wiulanga Yehova na kulama myanda imoimo mifibwe shi kifwaninwe, kadi kusokola’yo shi kyendele’mo. Kwityepeja, lwitabijo ne buswe byo bintu bifwaninwe kuludika muntu ayuke i kika kyafwaninwe kunena ne i kika kyakafwaninwe kunena. Kwityepeja kukamwepuja ku kwitumbika bipitepite, ku kukimba kwimwekeja ku bakwabo na kwibasapwila bintu byayukile nansha na kwibalumbakanya na myanda mifibwe yakafwaninwe kwibasapwila. Kikulupiji kyatūdile mu Kinenwa kya Yehova ne mu kipwilo kya bwine Kidishitu ye bintu bikamutonona ekale kusapula myanda ya Leza ilombwelwe mu Bible, koku utele mutyima bininge ku kuleka kunena bintu bikokeja kutapa bakwabo ku mutyima. Eyo, buswe bukamutonona asapule patōka bintu bitumbija Leza ne bifwaninwe bantu kuyuka mwanda wa bakamone būmi. Ino ku mutamba mukwabo, ulamine myanda mifibwe imutala, na kuyuka amba pavule kusokola’yo kulombola kubulwa buswe.
19 Uno mulongelo mujalale udi na bukwashi, mwanda uyukanya bantu bu bene Kidishitu babine. Kebafyangapo bintu bya kuyukila’po Leza na kuleka kwingidija dijina dyandi, nansha na mfundijo pamo bwa Busatu-busantu, butēlwa bu kikata kifyame, kekishintululwa. Baleza bampikwa kuyūkana i kiyukeno kya kipwilo kyabubela, ke kya kipwilo kyabinepo, mhm. (Tala Bilongwa 17:22, 23.) Shi kepano, Batumoni ba Yehova bashingwe-māni basangelanga bininge dyese dyobapelwe dya “bu-tulama twa bifībwe bya Leza.” Ke-pantu abo bakwashanga bantu bakwabo ba mityima yakubulwa budimbidimbi, na kwibasokwela patōka bino bifibwe, amba nabo bamone kusamba bulunda na Yehova.—1 Kodinda 4:1; 14:22-25; Zekadia 8:23; Malaki 3:18.
[Kunshi kwa dyani]
a Tala kishinte “Ne participez pas aux péchés d’autrui” mu Kiteba kya Mulami kya mafuku 15 kweji 11, 1985 (Falanse).
Lelo Ukalondolola Namani?
◻ Mwanda waka Yehova kafyangapo milangwe yandi?
◻ Lelo Yehova usokwelanga bifibwe byandi kudi bāni?
◻ Lelo bene Kidishitu badi na kiselwa’ka kitala pa myanda mifibwe?
◻ I ngikadilo’ka isatu milumbuluke ikokeja kupa bene Kidishitu manwa a kuyuka kintu kyobafwaninwe kusapula ne kyokya kyokebafwaninwe kusapula?
[Bipangujo bya Kifundwa]
1, 2. (a) Yehova wishidile muswelo’ka na Kinkwa nandi mukatampe? (b) Bantu balombolanga kuno kwishila muswelo’ka?
3. Lelo i muswelo’ka otukokeja kwitalula kishoto kitushiñanga bantu amba, boba bekalanga ke Batumoni ba Yehova baningilwanga kutwela mu “kakipwilo ka umbufyafya”?
4. Le i kika kekifwaninwe kukoleja bene Kidishitu bakikōkeji, ne mwanda waka?
5.Le tuyukile namani amba ba Yehova ne Yesu basenswe bantu, ne i muswelo’ka obalombwele buno buswe?
6. Mwanda waka Yehova kafyangapo milangwe yandi?
7. (a) I butobo’ka bwātobele Yehova mu Edena, ne Satana wālombwele muswelo’ka amba Leza i wabine? (b) Lelo musoñanya udi mu 2 Kodinda 13:8 wikalanga nyeke wabine muswelo’ka?
8, 9. (a) Satana uyukile kika, ino lelo buyuki bwandi bukolejanga kufikidijibwa kwa mpango ya Yehova? (b) Lelo i kidyumu’ka kya patōkelela kipumpunyanga babinkwa na Yehova, ne mwanda waka?
10. (a) I muswelo’ka wendanga ufikidijibwa kisonekwa kya 1 Tesalonika 5:3, ino bantu ba Yehova bafwaninwe kulonga’po kika? (b) Mwanda waka bantu bakubulwa lwitabijo bakendelela kwikala bakalabale ku mafuku a kumeso na kufutulula bantu ba Leza?
11. Lelo ba Danyele ne Yosefa bāfundile kika pa mwanda utala Yehova?
12, 13. (a) Lelo i ani mupolofeto mukatakata wa Leza, ne mwanda waka ubalondolola wao muswelo? (b) I bāni bengilanga dyalelo “bu-tulama twa bifībwe bya Leza,” ne tufwaninwe kwibatala muswelo’ka?
14. Kitatyi kingilanga bene Kidishitu mingilo mu bufyafya, le balondanga kimfwa kya bāni?
15. I muswelo’ka wālombwele Yosefa amba, kulama myanda mifibwe dimodimo kilombolanga buswe?
16. I kiselwa’ka kitala pa myanda mifibwe kidi na bakulumpe ne bantu bonso ba pa kipwilo?
17. Mwanda waka bene Kidishitu balamanga pavule myanda mifibwe, ino i myanda’ka yokebafwaninwepo kufinda nyeke?
18. I ngikadilo’ka isatu milumbuluke ya bwine Kidishitu ikokeja kwitukwasha tuyuke i kika kyotufwaninwe kusapula ne i kika kyoketufwaninwepo kusapula?
19. Lelo i milongelo’ka ikokeja kuyukilwa’po bene Kidishitu babine, ne ilupulanga kika?
[Kifwatulo pa paje 24]
Yehova usokolanga bifibwe kupityila ku Kinenwa kyandi